Бекітемін

Қызылорда облысының білім басқармасының

Қармақшы ауданы бойынша білім бөлімінің

№18 «Қуаныш» бөбекжай - бақшасы КМҚК

меңгеруші Нукесариева Мадина Тишбайқызы

https://youtu.be/MV8lT4n7pjU?si=QR5so3sZeMsV2Gs1

Жоба орындаушы: Базарбай Айлин Бахадурқызы 5 жас

Жоба жетекшісі: Кенжебекова Алтын Амиртаевна, тәрбиеші

1. Жобаның атауы: «Калифорниялық шылаушын – топырақтың досы»

2. Жобаның мақсаты: Балаларды Калифорниялық шылаушынмен таныстыру, оның табиғаттағы

және ауыл шаруашылығындағы пайдасын түсіндіру, бақылау және зерттеу дағдыларын дамыту.

3. Міндеттері:

• Шылаушын туралы бастапқы түсінік қалыптастыру;

• Шылаушынның тіршілік ету ортасын зерттеу;

• Шылаушынның топыраққа пайдасын бақылау;

• Қорытынды жасап, балалардың сөйлеу, ойлау дағдыларын дамыту.

4. Зерттеу кезеңдері:

I кезең – Дайындық кезеңі

• Балалармен «Жәндіктер қайда тұрады?» тақырыбында әңгіме.

• Шылаушын туралы мультфильм/сурет көрсету.

• Сұрақ қою: «Ол не жейді? Қайда тұрады?»

II кезең – Зерттеу кезеңі

• Бақылау: тірі Калифорниялық шылаушынды қарау немесе фото/видео арқылы.

Тәжірибе «Бидай өсіру»

• Әр ыдысқа бірдей мөлшерде бидай дәнін отырғызу

• Бірдей мөлшерде су құю

• Күн сайын бақылау: қайсысы тез өседі, түсі қандай, биіктігі қалай?

• 5 күн ішінде фотолар түсіру

• Балалармен бірге салыстыру: қай ыдыстағы бидай биік, жасыл, жақсы өскен?

• Қай топырақ пайдалы екенін анықтау

• Балалар өз ойларын айтып үйренеді

• «Биогумус – табиғи тыңайтқыш, ол өсімдікті жақсы өсіреді» деген тұжырым

• Қай топырақ пайдалы екенін анықтау

• Балалар өз ойларын айтып үйренеді

• «Биогумус – табиғи тыңайтқыш, ол өсімдікті жақсы өсіреді» деген тұжырым

Тәжірибе «Калифорниялық шылаушын ылғалды жерді ұнататынын бақылау»

Құрал-жабдықтар:

• 1 дана жалпақ ыдыс

• бір құты су

• 4–5 Калифорниялық шылаушын

• Таймер (5–10 минут)

• Апта бойы бақылау дәптері немесе сурет парағы

Тәжірибе барысы:

1-қадам: Табақшаның бірнеше бөлігіне су тамызамыз..

2-қадам:Шылаушынды табақшаның ортасына (екі ығалдың шекарасына) қоямыз.

3-қадам:Балалармен бірге шылаушынның қай жаққа қарай жылжитынын бақылаймыз.

4-қадам:Уақытты белгілейміз (5 минутта қайда барды? 10 минутта қайда жасырынды?)

Күтілетін нәтиже:

• Шылаушын ылғалды жағына жылжиды

• Құрғақ жерде жүрмейді, тоқтап қалады

Тәжірибе «Шылаушындардың туннель қазуы»

Мақсаты: Шылаушындардың топырақ ішінде қозғалу арқылы туннель (жол) қазатынын бақылау.

Құрал-жабдықтар:

• Мөлдір пластик ыдыс

• Құмы немесе қара топырақ

• 6–7 Калифорниялық шылаушын

• Жапырақ, көкөніс қалдықтары (қорек)

• Су бүріккіш (топырақты сәл ылғалдандыру үшін)

• Апта бойы бақылау дәптері немесе сурет парағы

Тәжірибе барысы:

1-қадам: Дайындау

• ыдыстың ішіне топырақ пен құмды қабаттап саламыз (мысалы: қара топырақ – сары құм – қара

топырақ).

• Үстінен аздап су бүркіп, ылғалды етеміз.

• Жапырақ пен азық қалдықтарын үстіне саламыз.

• Шылаушындарды ішіне жібереміз.

• ыдыстың сыртын қара қағазбен орап, күн түспейтін жерге қоямыз.

2-қадам: Бақылау

• Күн сайын бір мезгілде қағазды шешіп, бөтелкенің бүйірінен шылаушындардың қозғалысын

көреміз.

• Олар қайда жүргенін, қанша туннель қазғанын байқаймыз.

• Топырақтағы жолақтардың бұзылған жері – шылаушын қазған жол.

Нәтиже:

• Шылаушындар топырақ ішінде туннель қазады

• Қозғалған жерлерін көзбен көруге болады

• Бұл процесс топырақты қопсытады және ауа кіргізеді

«Шылаушындар – кішкентай қопсытқыштар! Олар жер астында жол салып, топырақты байытады»

III кезең– Қорытындылау

• Балалар өз бақылауын айту:

• Шылаушын топырақты қалай өзгертті?

• Не жеді? Қозғалды ма?

• «Шылаушын – пайдалы жәндік» деген тұжырымға келу.

5. Күтілетін нәтиже:

• Балалар Калифорниялық шылаушын туралы негізгі мәліметтерді біледі;