Бөлім:

6.2X ғасыр - XІІІ ғасырдың басындағы Қазақстан

Сабақтың тақырыбы:

Қарахан мемлекеті.

Зерттеу сұрағы: Неліктен Қарахан мемлекеті ислам дінін мемлекеттік дін деп жариялады?

Оқу бағдарламасына сәйкес оқыту мақсаты:

6.2.1.2 ислам дінінің қоғамдық өмірге ықпалын анықтау

6.3.1.4 тарихи ұғымдарды қолданып, Қарахан мемлекетіндегі жер иелену ерекшеліктерін түсіндіру

Сабақтың мақсаты

Қарахан мемлекетінің ерте орта ғасырлардағы мемлекеттерден ерекшелігін талдайды, ислам дінінің қоғамға әсерін зерттейді.

Құндылықтар

Ұлттық мүдде: сана-сезім мен ел алдындағы азаматтық жауапкершілікті дарыту. Туған жерге деген құрмет және де атадан мұра болып қалған жерімізді сақтаудағы басымдылықтар айтылады.

Сабақтың барысы

Сабақтың кезеңі//уақыты

Педагогтің әрекеті

Оқушының әрекеті

Бағалау

Ресурстар

Ұйымдастыру

Өзін-өзі тексеру

3мин

Өткен білімді еске түсіру

10 мин

Жаңа сабаққа көшу

Ұйымдастыру кезеңі:1.Оқушылармен амандасу, түгелдеу. Психологиялық ахуал қалыптастыру.Топқа бөлу.

1 Тапсырма: Ерте және дамыған орта ғасырлардағы мемлекеттерді атап шығу.

2 тапсырма:Қарахан мемлекеті туралы кестесін толтыру:

Осындай құрылыстардың таралуын қандай себептермен байланыстырасыңдар?

Оқушылар өз ойларын ортаға салады.

Оқушылар жауаптары арқылы жаңа тақырыпқа көшу

мадақтау

Карта

Видео слайд интерактивті такта

Жаңа білім

20 мин

Карахан мемлекеті (парсы: ایلک خانیان‎ ‎— Ilak-Khānīyān) (942–1212) — Орталық Азиядағы ортағасырлық мемлекет. Қарахан қағанаты Шығыс Түркістан, Жетісу, Сырдария, Талас, Шу өңірін құтты қоныс етті. Оның құрылуы 940 жылдан басталады.

Қарахан мемлекетінде жоғарғы өкімет билігі хаканның қолында болған. Ол мұрагерлікке қалып отырған. Қарахан феодалдық қоғамының үстем тап өкілдеріне хаканның ұрпақтары тегіндер, ілек хандар, бектер, нәменгерлер, нөкерлер жатқан. Ханға ең жақын адамдардың бірі уәзір болған. Уәзір жоғарғы билеушінің ең жақын көмекшісі және кеңесшісі болып саналды. 

Қазақстанның оңтүстік-шығыс және оңтүстік аудандарын мекендеген қарахандықтар көшпелі және жартылай көшпелі мал шаруашылығымен айналысты. Мал шаруашылығында жылқы өсіру жетекші орын алды.

Діні :Сатұқ өлгеннен кейін билік оның баласы Мұсаға көшті, ол 960 жылы Қарахан мемлекетінің халқын ислам дініне қаратты. Оның астанасы Қашғар болды.Мемлекет басшысы Мұса қағанның бұл шешімінен кейін сол кездегі оған бағынышты елдің жаппай Ислам дінін қабылдай бастағанын көнеден жеткен тарихи деректер де айғақтай түседі.

Тарихшы З.Китапчы, В.Кляшторний, Т.Сұлтановтардың келтірген деректеріне сүйенсек, бір күнде он мың отбасы Ислам дінін қабылдаған кездер де болған көрінеді.

Ал, атақты «Тарихи Рашиди» кітабында бір күнде 360 мың адамның мұсылман атанғандығы жайлы да дерек кездеседі.Қорыта айтқанда, Қарахан түркілерінің исламдануы дін таратушылардың белгілі бір күштеуімен емес, бірыңғай мемлекеттік діннің ықпалы негізіндегі экономикалық және саяси пайда күшімен дами түсті.

1 Тапсырма: Ислам дінінің мемлекеттік дін ретінде жариялануы Қарахан мемлекетінде қоғамдық өмірдің салаларына қаншалықты әсер етті?

2 тапсырма:Топтық тапсырма :Сөздердің анықтамаларын табу:

Мәтінмен жұмыс

.

Дескриптор: 1тапсырмада:Қарахан мемлекетіндегі ислам діні ерекшелігін түсіндіреді;

Дескриптор:

2 тапсырмада Оқушы:Карахан мемлектіне байлансты сөздердің анықтамаларын табады

Мұғалім оқушылар жауабын мұқият тыңдап кері байланыс беріп отырады

«Ең үздік жауап»

Бекіту

10 мин

Сабақты қорытындылау

Қарахан мемлекеті ислам дінін мемлекеттік дін деп жариялауы мемлекетке ықпалы қандай болды?

Сабақтың тақырыбын қорытындылау

«Ең үздік жауап»

Кері байланыс

5 мин

Кері байланыс

Сабақта үнаған ақпараттар болды ма ?

Сабақта түсініксіз сәттер болдыма?

Тақырып бойынша жазады

Оқушыларды бағалау.

Үйге тапсырма

Карахан мемлекетіндегі ислам діні туралы материалдар іздену.