ОҚУ-МЕТОДИКАЛЫҚ НҰСҚАМА

«КӘСІПКЕРЛІК НЕГІЗДЕРІ»

Мазмұны

1. Кіріспе

2. Кәсіпкерліктің мәні мен түрлері

3. Кәсіпкерлік қызметті ұйымдастыру

4. Кәсіпкерлік жоспарлау және бизнес-жоспар құру

5. Кәсіпкерлік тәуекелдер және оларды басқару

6. Қаржы және инвестиция тарту

7. Кәсіпкерлік құқықтық реттеу

8. Кәсіпкерлікті мемлекеттік қолдау

9. Қорытынды

10. Пайдаланылған әдебиеттер

1. Кіріспе

Кәсіпкерлік – экономиканың маңызды салаларының бірі. Ол нарықтық қатынастардың дамуына ықпал етіп, жаңа жұмыс орындарын ашады және инновациялық идеяларды жүзеге асыруға мүмкіндік береді. Бұл оқу-методикалық нұсқама кәсіпкерлік негіздері бойынша білім алушыларға қажетті теориялық және тәжірибелік ақпараттарды қамтиды.

2. Кәсіпкерліктің мәні мен түрлері

Кәсіпкерлік – бұл пайда табу мақсатында тауарлар мен қызметтерді өндіру, сату және басқару қызметі. Кәсіпкерлік келесі түрлерге бөлінеді:

• Өндірістік кәсіпкерлік – өнім өндіруге бағытталған.

• Сауда кәсіпкерлігі – тауарлар мен қызметтерді сатып алып, сатуға бағытталған.

• Қаржылық кәсіпкерлік – инвестиция, несие беру, сақтандыру қызметтерімен байланысты.

• Инновациялық кәсіпкерлік – жаңа өнімдер мен технологияларды әзірлеуге негізделген.

3. Кәсіпкерлік қызметті ұйымдастыру

Кәсіпкерлікті ұйымдастырудың негізгі кезеңдері:

1. Нарықты зерттеу.

2. Бизнестің мақсаты мен бағытын анықтау.

3. Құқықтық рәсімдеу (ЖШС, ЖК, АҚ тіркеу).

4. Қызметкерлерді іріктеу және басқару.

5. Өнім өндіру немесе қызмет көрсетуді бастау.

4. Кәсіпкерлік жоспарлау және бизнес-жоспар құру

Бизнес-жоспар – кәсіпкерлік қызметтің негізгі құжаты. Оның құрылымы:

• Резюме (жоба қысқаша сипаттамасы)

• Нарықтық талдау

• Өнім немесе қызмет сипаттамасы

• Маркетингтік стратегия

• Қаржылық жоспар

• Тәуекелдерді бағалау

5. Кәсіпкерлік тәуекелдер және оларды басқару

Кәсіпкерлік қызмет тәуекелдерге толы. Негізгі түрлері:

• Қаржылық тәуекелдер

• Нарықтық тәуекелдер

• Құқықтық тәуекелдер

• Технологиялық тәуекелдер Тәуекелдерді басқару үшін сақтандыру, әртараптандыру, шығындарды бақылау әдістері қолданылады.

6. Қаржы және инвестиция тарту

Кәсіпкерлік қызметтің негізгі қаржы көздері:

• Жеке қаражат

• Банк несиелері

• Мемлекеттік гранттар мен субсидиялар

• Инвесторлар мен венчурлық капитал

7. Кәсіпкерлік құқықтық реттеу

Кәсіпкерлік қызмет заңнамалармен реттеледі. Негізгі заңдар:

• ҚР Кәсіпкерлік кодексі

• Салық кодексі

• Лицензиялау және рұқсат беру ережелері

8. Кәсіпкерлікті мемлекеттік қолдау

Мемлекет кәсіпкерлерді қолдау мақсатында әртүрлі бағдарламалар ұсынады:

• «Бизнестің жол картасы 2025»

• «Қарапайым заттар экономикасы» бағдарламасы

• «Бастау Бизнес» жобасы

9. Қорытынды

Бұл оқу-методикалық нұсқама кәсіпкерлік негіздерін меңгеруге көмектеседі. Кәсіпкерлік – үлкен мүмкіндіктер алаңы, бірақ ол дұрыс ұйымдастыру мен басқаруды қажет етеді.

10. Пайдаланылған әдебиеттер

1. Қазақстан Республикасының Кәсіпкерлік кодексі.

2. Котлер Ф. «Маркетинг негіздері».

3. Друкер П. «Кәсіпкерлік және инновация».

4. ҚР Ұлттық экономика министрлігінің ресми материалдары.