Модуль/пән атауы

Қазақстан Республикасында кәсіпкерлік қызметті ұйымдастыру мен жүргізудің ғылыми және заңнамалық негіздерін меңгеру.

Сабақтың тақырыбы

Маркетинг және маркетингтегі зерттеулер

Педагог

Курс

Топ

Сабақтың өткізілетін күні

Сабақтың түрі

Теориялық сабақ

Сабақтың мақсаты немесе оқыту нәтижелері

Білімділік: Жасыл экономика және оның қоғамдағы рөлі туралы білім дағдыларын қалыптастыру

Тәрбиелік: Пәнге қызығушылығын акрттыру және өз бетінше жұмыс істеуге үйрету

Дамытушылық: Экономика және оның қоғамдағы рөлі туралы логикалық ойлауын дамыту

Бағалау критерийлері

Маркетинг және маркетингтегі зерттеулер тақырыпты меңгеріп, талқылауларды жүргізу.

Оқу - әдістемелік құралдар, әдебиеттер

1. Игрунова Оксана Михайловна, Манакова Елена Валентиновна, Прима Яна Геннадьевна: Маркетинговые исследования: Учебник для вузов. Стандарт третьего поколения

2. Игрунова Оксана Михайловна, Манакова Елена Валентиновна, Прима Яна Геннадьевна: Маркетинговые исследования: Учебник для вузов. Стандарт третьего поколения

3. Игрунова Оксана Михайловна, Манакова Елена Валентиновна, Прима Яна Геннадьевна: Маркетинговые исследования: Учебник для вузов. Стандарт третьего поколения

4. КУЗНЕЦОВ Д.В «К хаарактеристике процедуры опросов общественного мнения США»

5. Ф.Котлер-Основы Маркетинга

Техникалық құралдар, материалдар

Басылым материалдары, кестелер, тірек сызбалар, кеспе қағаздар, видео роликтер.

Сабақ барысы

Сабақ кезеңдері

1.Ұйымдастыру кезеңі:

(5 минут)

Сәлемдесу, түгелдеу, білім алушылардың зейінін сабаққа аудару

2.Үй тапсырамасын тексеру кезеңі

20. инут)

«Жетістік баспалдағы» әдісі арқылы үй тапсырмасын бағалау.

3. Жаңа материалды түсіндіруге дайындық кезеңі (жаңа тақырыпты болжау) / Практикалық, зертханалық жұмысқа дайындық кезеңі

( 5 минут)

«Маркетинг - салыстырмалы түрде жас ғылыми-қолданбалы пән. Термин алғаш рет 1902 жылы американдық экономикалық әдебиетте пайда болды»[1]. Жиырмасыншы ғасырдың ортасынан бастап маркетинг тұжырымдамасы теоретиктердің және тәжірибешілердің - экономистер мен менеджерлердің ақыл-ойына ие болды. Басқарудың теориясы мен практикасының қарқынды дамуы бизнес-үдерістер, тұтынушылық мінез-құлық және бәсекелестік туралы үлкен эмпирикалық материалдар жинақталуына әкелді. Бірқатар ғалымдар қолда бар фактілерді жүйелеп, қорытындылады. Теориялық прогресс, нарықтағы практикалық іс-шаралар менеджмент-маркетинг саласында жаңа үрдісті қалыптастырды.

Маркетинг тұжырымдамасы өзінің жалпы формасында нарықтың белгілі бір мақсатқа бағытталғандығын білдіреді. Адамдардың қажеттіліктерін қанағаттандыратын маркетингте зерттеулер үлкен маңызға ие. Нарық жағдайында осы қажеттіліктерді жақсы білетін және оларды қанағаттандыруға қабілетті тауарлар шығаратын фирмалар мен компаниялар артықшылық алады. Бірақ нарық үнемі өзгеріп отырады, түрлі факторлардың әсерінен адамдардың қажеттілігі де өзгереді, сондықтан фирмалар пайда табу үшін үнемі нарық конъюнктурасын қадағалауы тиіс.

Маркетингтік зерттеулер арқылы фирмалар сатып алушылардың қажеттіліктерінің өзгерістерін қадағалай алады. Маркетингтік зерттеулер-маркетинг қажеттілігін қамтамасыз ететін кез келген зерттеу қызметі.

Әдетте, маркетингтік зерттеу жүргізу қажеттілігі мынадай жағдайларда туындайды: 1) компания маркетингтік мақсаттарға қол жеткізе алмағанда; 2) фирма бәсекелестің орнынан төмен болғанда; 3) компания өзінің қызметін әртараптандыруға ниеттенгенде; 4) компания жаңа бизнес-жоспар дайындауды шешсе; 5) менеджерлер үшін таңдау жасау қиындаған немесе елеулі инвестицияларды болжайтын кез келген басқа жағдайлар.

Маркетингтік зерттеулер не береді?

Олар фирмаларға өздерінің маркетингтік мәселелері туралы білімдерін арттыруға мүмкіндік береді, яғни маркетингтік шешімдер қабылдау кезінде белгісіздікті азайтады. Маркетингтік зерттеулердің негізгі мақсаты нарықтағы процестер мен құбылыстардың барабар сипаттамасын беру, компанияның нарықтағы позициясы мен мүмкіндіктерін көрсету мақсатына жету болып табылады. Әдетте маркетингтік зерттеулерге нарық, бәсекелестер, тұтынушылар, тауарлар, маркетинг ортасы, тауарлардың бағасы, тауарларды жылжыту жатады. Маркетингтік зерттеудің нәтижесі маркетинг стратегиясы мен тактикасын таңдау және іске асыру кезінде пайдаланылатын әзірлемелер болып табылады.

Маркетингтің аналитикалық функциясы (маркетингтік зерттеулер) – бұл тұтынушыларды, бәсекелестерді және жұртшылықты мүмкіндіктер мен проблемаларды тану және анықтау; маркетингтік әрекеттерді жасау, оңтайландыру және бағалау, маркетинг кешенінің тиімділігін анықтау және маркетингті процесс ретінде түсінуді жақсарту үшін пайдаланылатын ақпарат арқылы маркетологтермен байланыстыратын функция. Маркетингтік зерттеулер маркетингтік қызметтің барлық аспектілері бойынша шешімдер қабылдауға байланысты, олар белгісіздік деңгейін төмендетеді және маркетинг кешенінің барлық элементтеріне, Кәсіпорынның сыртқы және ішкі ортасына қатысты.

4.Жаңа материалды түсіндіру кезеңі (Практикалық, зертханалық жұмысты орындау кезеңі)

(30 минут)

Бұл жұмыстың мақсаты мен міндеті маркетингтік зерттеулердің мәні мен рөлін талдау болып табылады.

Бұл мақсат келесі міндеттерді шешу қажеттігіне себепші болды:

- маркетингтік зерттеулердің мәні, мақсаттары мен принциптерін анықтау;

- маркетингті зерттеудің әдістемелік негіздерін оқыту;

- маркетингтік зерттеулердің ережелері мен рәсімдерін қарастыру;

- маркетингтік зерттеулердің негізгі бағыттарын сипаттау.

«Маркетингтік зерттеу-бұл кәсіпорынға тап болған нақты нарықтық жағдайға қатысты деректер мен мәліметтерді жүйелі іздеу, жинау, талдау және ұсыну. Маркетингтік зерттеуді, сондай-ақ маркетингтік ортада шешімдер қабылдау және бақылау процедураларының сапасын жетілдіру мақсатында маркетинг және маркетингтік проблемалар бойынша деректерді жүйелі жинау, есепке алу және талдау ретінде анықтауға болады. Маркетингтік зерттеулердің бірқатар ұқсас және өзге де анықтамалары бар.»[2]

Маркетингтік зерттеудің негізгі мақсаттары:

- Басқару шешімдерін қабылдау процесінде белгісіздікті азайту және тәуекелді азайту;

- Маркетингтік міндеттерді жүзеге асыру процесін қадағалау.

«Маркетингтік зерттеудің жаһандық мақсаттары – бұл маркетингті ақпараттық қамтамасыз ету, яғни қажетті ақпаратты жинау және аналитикалық қамтамасыз ету, ол деректерді талдау және олардың көмегімен болжамдар алу үшін математикалық модельдерді қолдану және оңтайлы шешімдер қабылдау мүмкіндігі болып табылады»[3].

Макродеңгейде маркетингтік зерттеу нарықтың даму заңдылықтары мен үрдістерін анықтап, модельдеуге, нарықтық жағдайға баға беруге, нарықтың сыйымдылығын анықтауға және сұраныс болжамын беруге тиіс.

Микродеңгейде бағалау беріледі, фирманың өз мүмкіндіктерін (оның әлеуеті мен бәсекеге қабілеттілігін), осы фирма әрекет ететін нарық сегментінің жай-күйі мен даму перспективаларын талдау және болжау жүзеге асырылады.

Маркетингтік зерттеулер компанияның маркетингтік қызметтерімен немесе коммерциялық негізде мамандандырылған маркетингтік фирмалармен жүзеге асырылады.

Маркетингтік зерттеулердің мақсаттары әртүрлі болуы мүмкін және маркетингтік стратегияны әзірлеу, баға белгілеу, өнім, байланыс, сату саясаты мен кәсіпорынның маркетингтік басқарудың басқа да аспектілерін дамыту қажеттіліктеріне байланысты болуы мүмкін. Маркетингтік зерттеулердің ең типтік міндеттері:

- нарық сипаттамаларын зерттеу;

- әлеуетті нарық мүмкіндіктерін өлшеу;

- фирмалар арасында нарықтық үлесті бөлуді талдау;

- Сатуды талдау;

- бизнес-трендтерді зерттеу;

- бәсекелестердің өнімдерін зерттеу;

- қысқа мерзімді болжау;

- жаңа өнімге және оның әлеуетіне реакцияны зерттеу;

- Ұзақ мерзімді болжау;

- баға саясатын зерттеу.

Маркетингтік зерттеу жүргізу мынадай жағдайларда орынды:

- Шешім қабылдау үшін ақпараттың жеткіліксіз көлемі;

- Стратегияға, мақсаттарға, оларды іске асыру тетіктеріне қатысты ішкі қайшылықтардың болуы;

- Жағдайдың нашарлауы (нарықтың жоғалуы, тауар айналымының баяулауы және т. б.);

- Күтпеген табыс себептерін зерттеу;

- Жаңа стратегиялық немесе тактикалық ойды қалыптастыру.

Маркетингтік зерттеулерді фирмалардың өзінің маркетингтік қызметтері немесе мамандандырылған маркетингтік фирмалармен коммерциялық негізде жүзеге асырады.

5.Жаңа материалды бекіту кезеңі. (Практикалық, зертханалық жұмысты тапсыру кезеңі)

(20 минут)

Жоғарыда айтылғандардың бәрі маркетинг принципі нарықтық экономиканың қазіргі жағдайын көрсететін жүйе ретінде белгілі бір дәрежеде бизнес-кәсіпқойларға, сондай-ақ пайда табу қызметіне қызығушылық білдіретін барлық адамдарға, нарықтың жылдам даму жолдарын іздестіруге көмектеседі деп қорытынды жасауға негіз береді. Маркетингтік зерттеулер қазіргі маркетинг жүйесінде басты рөл атқарады. Қазіргі уақытта ғылыми және технологиялық прогресстің жылдамдығы артып келе жатқандықтан, компания қызметінің тиімділігі оның өндірістік және ғылыми әлеуеті, тіпті қаржылық ресурстары арқылы ғана емес, маркетингтік зерттеулер нәтижелерін тиімді пайдалану және пайдалану арқылы айқындалатын болады. Бәсекеге қабілетті кәсіпорын құру үшін өндірісті және басқаруды жаңғырту ғана емес, бұл не үшін жасалып жатқанын, қандай мақсатқа қол жеткізу керектігін нақты білу қажет. Бұл ретте ең бастысы бір болуы тиіс: бәсекелестік күресте өзінің салыстырмалы артықшылықтарын анықтау, тез және тиімді пайдалану. Барлық күш-жігерді сізді әлеуетті немесе нақты бәсекелестерден тиімді ерекшеленетін тараптарды дамытуға бағыттау қажет.

6.Үй тапсырмасы туралы ақпараттандыру кезеңі минут)(5 минут)

Жасыл экономиканың қағидаттарын жаттау.

7.Сабақты қорытындылау және рефлексия (5 минут)

«Екі жұлдыз, бір тілек» стикерді жабыстыру.
Нәтижелі жұмысқа «Үш шапалақ».