Бөлім:

Қозғалыс

Педагогтің аты-жөні:

Г. Абишева

Күні:

11.04.2025

Сынып:

10-сынып

Сабақтың тақырыбы

Көлденең жолақты бұлшықет ұлпаларының құрылысы. Миофибрилла құрылысы.

Оқу бағдарламасына сәйкес оқыту мақсаты:

10.1.6.1. көлденең жолақты бұлшықеттердің құрылымын түсіндіру

Сабақтың мақсаты

Оқушылар көлденең жолақты бұлшықет ұлпасының және миофибрилла құрылымының ерекшеліктерін түсініп, олардың қызметін сипаттай алады.

Сабақтың барысы

Сабақтың кезеңдері

Педагогтің әрекеті

Оқушының әрекеті

Бағалау

Ресурстар

Сабақтың басы

5мин

Ұйымдастыру кезеңі

Топқа бөлу

1. Микроскоп

2. Ұлпа

Психологиялық ахуал тудыру

Көңіл-күй жарығы (Энергия беру жаттығуы)

• «Сен бүгін жарқырап тұрсың!»

• «Бүгінгі сабақта сен мықты боласың!»

• «Сенен күшті позитив таралып тұр!»

Үй жұмысын пысықтау

“Жұппен тексеру” әдісі

“Миға шабуыл” әдісі

• «Біз штанга көтергенде немесе доп лақтырғанда денемізде нақты қандай ұлпалар жұмыс істейді деп ойлайсыңдар?»

Сабақтың тақырыбы және мақсатын айтады.

Оқушылар сәлемдеседі. Оқушылар «Микроскоп-зеттеу құралы» және «Ұлпа» арқылы 2 топқа бөлінеді.

Оқушылар бір-бірінің көңіл күйін көтереді.

Оқушылар жұптаса отырып, бір-бірінің үй жұмысын тексереді.

Сабақтың тақырыбын ашады.

Сабақ мақсатымен танысады

ҚБ:

Тамаша!

Мотивациялық бағалау:

«Доллар» қиындыларын беріп отырамын.

Сабақтың ортасы

28мин

Сабақтың тақырыбы: Көлденең жолақты бұлшықет ұлпаларының құрылысы. Миофибрилла құрылысы.

Көлденең жолақты бұлшықет ұлпасы — адамның қаңқалық қозғалысын қамтамасыз ететін ұлпа түрі.Бұл ұлпа ерікті басқарылады (яғни адамның қалауымен қозғалады).Құрылымы:

• Ұзын, цилиндр пішінді жасушалардан (талшықтардан) тұрады.

• Әр жасушада бірнеше ядро болады (көп ядролы).

• Микроскоппен қарағанда бойлық жолақтар (көлденең сызықтар) көрінеді.

• Бұлшықет ұлпалары сарколемма деп аталатын жұқа қабықпен қапталған.

• Ішінде миофибриллалар орналасқан.

Миофибрилла — бұлшықет талшығының ішіндегі жиырылғыш органоид.Миофибрилла көптеген саркомерлерден тұрады.Саркомер — миофибрилланың құрылымдық және функционалдық бірлігі.

Саркомердің негізгі бөліктері:

• Z-диск: саркомердің шекарасы.

• I-жолақ: тек актин жіпшелері орналасқан аймақ (ашық түс).

• A-жолақ: актин мен миозин жіпшелері қабаттасқан аймақ (қараңғы түс).

• H-аймақ: тек миозин жіпшелері орналасқан саркомердің орталық бөлігі.

Ақуыз жіпшелері:

• Актин — жіңішке жіпше.

• Миозин — қалың жіпше.

Жиырылу механизмі:

• Актин мен миозин жіпшелері бір-біріне сырғып, саркомер қысқарады — нәтижесінде бұлшықет жиырылады.

1-тапсырма. Жеке жұмыс.

“Сәйкестендір”

2-тапсырма. Топтық жұмыс.

Кроссворд

3-тапсырма. Топтық жұмыс.

«Бұлшықетті құрастыр» мини-квест

Оқушылар жаңа тақырып бойынша теорияны дәптерлеріне жазып алады.

Оқушылар сәйкестендіру тапсырмасын орындайды.

Оқушылар топ болып кезек кезек шығып кроссвордты шешеді.

Оқушылар миофибрилланың схемасын жасап, оның әр бөлігін түсіндіріп қорғайды.

Шам қуатын анықтайды (1 б)

Дұрыс сәйкестендіреді. (2 б)

Әр дұрыс жауап үшін 1 б.

Миофибрилланың схемасын дұрыс жасайды. (5 б).

Слайд

Слайд

Ресурс 1

Ресурс 2

https://learningapps.org/40254038

Слайд

Сергіту сәті

2мин

«Бұлшықет қозғалысы»

• "Қол бұлшықеттерін іске қос!" ➔ қолмен итеру қозғалысын жасайды.

• "Аяқ бұлшықеттерін іске қос!" ➔ орнында жеңіл секіру.

• "Көз бұлшықеттерін іске қос!" ➔ көзді ашып-жұму немесе қызықты қимыл жасау.

• "Барлық денеңді іске қос!" ➔ денені еркін сермеу, ырғалу.

Оқушылар іс-қимылдарды қайталайды.

4-тапсырма.

Кахут платтформасы көмегімен сабақты бекіту мақсатында «Шын-жалған» ойыны.

Оқушылар анықтаманың шын немесе жалған екенін анықтайды.

Дескриптор

Әр дұрыс жауапқа 1 б.

https://create.kahoot.it/details/cd6870f9-2c80-492d-8b7f-05f2fcfe9481

Сабақтың соңы

10мин

Үй тапсырмасы:

Кері байланыс:Сабақтан алған әсерін жазады.

Бағалау: Дескриптор бойынша бағалау.

Үй тапсырмасын күнделікке жазады.

Кері байланысты параққа жазып мұғалімге тапсырады.

Карточкалар