Ұзақ мерзімді жоспардың атауы:

Компьютер және қауіпсіздік

Мұғалімнің аты-жөні:

Әбдуәлиева А.Ж.

Күні:

23.04.2025

Сынып: 5

Қатысқандар:

Қатыспағандар:

Сабақтың тақырыбы:

Компьютердегі деректерді қалай қорғауға болады?

Осы сабақта қол жеткізілетін оқу мақсаттары:

5.4.2.2 құжаттарға арналған пароль орнату

Сабақтың мақсаты:

Оқушылар

 Компьютердегі деректерді қорғау жолдарын түсінеді

 Қарапайым қауіпсіздік ережелерін біледі және қолданады

Сабақтың жоспарланған кезендері

Мұғалімнің әрекеті

Оқушының әрекеті

Бағалау

Ресурстар

Сабақтың басы

(5 минут)

1.Оқушылармен амандасу.

2. Үй тапсырмасын тексеру.

1.Мұғаліммен амандасады.

2. Үй тапсырмасын айтады. (Интернеттегі бөгде жұмыстың көшірмесін алу заңсыз екендігін сыныптасыңа қалай түсіндірер едің?)

«Роботты қуатта» әдісі

Оқулық, интербелсенді панель

Сабақтың ортасы

(16 минут)

(20 минут)

Жаңа тақырыпты түсіндіру.

1. Ақпаратты қорғау ұғымын қалай түсінесің?

Компьютерде жұмыс жасаған кезде кез келген ақпаратты қорғай білу өте маңызды. Есептеу техникасында ақпаратты қорғау түсінігі кеңінен таралған. Ол компьютердің жұмыс істеу сенімділігін, деректердің мүлтіксіз сақталуын қамтамасыз етеді.

Ақпаратты қорғау – ақпаратты рұқсатсыз таратудан, оны рұқсатсыз өшіруден, рұқсатсыз көшірмесін жасаудан, бұғаттаудан қорғау үшін жүргізілетін шаралар. Ақпаратты қорғау шараларына компьютерді қорғау, бұғаттау және қауіпсіз парольдер қолдануды жатқызуға болады.

2. Компьютерді вирустан қалай қорғаймыз?

Біз «компьютерге вирус түсті» деген сөздерді жиі естіп жатамыз. Бірақ компьютерге түскен вирустың салдарынан онда орналасқан программалық құралдар мен файлдардың қандай өзгерістерге ұшырайтынын біле бермейміз.

Компьютерлік вирустар тарихы дербес компьютерлер пайда болған уақыттан басталады. Вирустар жылдам тарайды әрі тез көбейеді.

Вирус – бұл өзінің көшірмелерін жасап, басқа программаларға енетін зиянды программа. Вирус жұққан программалар «зақымдалған» немесе «вирус жұққан программалар» деп аталады.

Вирустың таралу жолдары:

• Ақпарат тасымалдаушы құрылғылар;

• Интернет;

• Компьютерлік желілер.

Компьютердің вируспен зақымданғанын дер кезінде анықтау үшін вирустардың пайда болуының негізгі белгілерін білу қажет.

Компьютерлік вирустардың ең көп таралу көзі – Интернет. Сондықтан Интернетке кірмес бұрын сақтану шараларын қолға алу қажет. Вирустан сақтану үшін:

1. Компьютерге антивирустық программаны орнату (ол Windows операциялық жүйесінің нұсқасына тәуелді) және кез келген ақпарат тасымалдаушысын антивирустық программамен тексеру керек;

2. ақпараттардың қосалқы көшірмесін жасау қажет;

3. лицензиясы жоқ программаларды қолданбау керек;

4. антивирустық программаны әрдайым жаңартып отыру қажет.

Кеңінен тараған антивирустық программалар: Kaspersky, Dr.Web, Norton, ESET NOD32, Avast және т.б.

Компьютерді бөгде адамдардың пайдалануынан қалай қоғауға болады?

Компьютердегі ақпаратты қорғау үшін оған пароль орнатылады. Бұл – компьютерді қорғаудың кеңінен таралған тәсілдерінің бірі.

Пароль – ақпараттарды қорғауға арналған жасырын сөз немесе таңбалар жиыны. Парольдер ақпаратты рұқсатсыз кіруден сақтау үшін қолданылады.

Компьютерге пароль орнатуды түсіндіремін.

Құжаттарға қорғаныс қою немес алып тастауды үйретемін.

Мұрағаттау – құжаттың, файлдың ақпараттық өлшемін кішірейту. Кең таралған мұрағаттау программалары – WINRAR, WINZIP, ARJ.

Мұғалімді тыңдайды

Оқулық: Информатика 5 сынып.

Арман – пв баспасы 2020.

Интербелсенді панель

Ноутбук

Себебін анықтайық.

1. Неліктен ақпаратты қорғау керек?

2. Неге антивирустық программаларды үнемі жаңартып отыру қажет?

3. Не үшін парольге жеке мәліметтерді енгізбейміз?

4. Не себепті Интернет вирустардың таралу көзі болып табылады?

5. Неліктен құжаттарды мұрағаттаймыз?

Компьютерде орында.

1. Жұмыс үстелінен антивирустық программаны тап.

2. Компьютерде вирустың бар-жоғын тексер.

3. Вирус табылған жағдайда емдеуге жібер немесе өшір.

Топтық жұмыс:

1.Талдап, салыстырайық.

Компьютерлік және биологиялық вирустарды Венн диаграммасында салыстыр. Қай вирус қауіптірек?

2.Сөзжұмбақты шеш.

1. Вирусқа қарсы программа.

2. Вирустың таралу көзі.

3. Құжаттың ақпараттық өлшемін кішірейту үдерісі.

4. Ақпаратты ... – ақпаратты рұқсатсыз таратудан, рұқсатсыз көшірмесін жасаудан, бұғаттаудан қорғау үшін жүргізілетін шаралар.

5. Ақпарат тасымалдаушы сыртқы құрал.

3.Тест.(Wordwall платформасы)

1. Ақпаратты қорғауға арналған құпия сөз және таңбалар жиыны. (пароль)

2. Өзінің көшірмесін жасап, басқа программаларға енеді. (вирус)

3. Құжаттың, файлдың ақпараттық өлшемін кішірейту. (мұрағаттау)

4. Ақпаратты рұқсатсыз тараудан қорғау шаралары. (ақпаратты қорғау)

5. Ақпарат тасымалдаушы құрылғылар. (вирустардың таралу жолдары)

Себебін анықтап, талқылайды.

Компьютерде антивируспен жұмыс жасайды.

Компьютерлік және биологиялық вирустарды Венн диаграммасында салыстырады.

Сөзжұмбақты шешеді.

Сұрақтардың дұрыс жауабын анықтайды.

ФБ: «Роботты қуатта» әдісі

Дұрыс жауапқа – 2 балл

Оқулық: Информатика 5 сынып.

Арман – пв баспасы 2020.

Ноутбук

А3 қағаз

Интербелсенді панель

Сабақтың соңы

(4 минут)

1.Оқушыларға өзін-өзі бағалауды ұйымдастырады.

2.Кері байланыс: «бағдаршам» әдісі арқылы қорытындылау (Gynzy программасы)

3.Үй тапсырмасы:

1. Қалай ойлайсың, вирус таратушыларды заңмен жазалауға болады ма?

2. Ата-анаң сенің смартфоныңды бақыламас үшін пароль орнатқаның дұрыс па?

Оқушылар өзін-өзі бағалайды.

«Бағдаршам» әдісі арқылы сабақты қорытындылайды.

Интербелсенді панель