Көпмүше. Көпмүшенің стандарт түрі

№ сабақ

7- сынып

математика

Сабақ өтілетін уақыт:

Орны:

Барлық оқушы саны:

Қатысқаны:

12-13 жастағы оқушылар

Сабақ тақырыбы

Көпмүше. Көпмүшенің стандарт түрі

Сілтеме

Күнтізбелік жоспар 7- сынып алгебра

Жалпы мақсаттар

Көпмүшелерді қосу және азайту ұғымдарын енгізу, есеп шығару дағдыларын қалыптастыру

Түйінді идеялар

Сабақ барысында көпмүшелерді қосу және азайту қасиеттерін ұтымды, тиімді қолдануға дағдыландыру, есептерді тиімді әдіс-тәсілдермен шығаруға бағыттай отырып ой өрісін дамыту.

Оқыту нәтижелері

Сабақ барысында көпмүшелерді қосу және азайту қасиеттерін ұтымды, тиімді қолдануға дағдыландыру, есептерді тиімді әдіс-тәсілдермен шығаруға бағыттай отырып ой өрісін дамуы

Көрнекіліктер

Үлестірме материалдар, компьютер, оқулық, бояу қарындаштар

Әдіс- тәсілдер

Блум таксаномиясына негізделген

I кезең:

«КӨПІР» тапсырмалары (оқушылар үйде орындап, бүгінгі сабаққа дайындалып келеді)

Сұрақтарға жауап бер:

Бірмүше дегеніміз не?

Жауабы: Сандардан, айнымалылардан және олардың дәрежелерінен көбейту амалы арқылы құрастырылған өрнекті бірмүше деп атайды.

Бірмүшенің коэффициенті деген не?

Жауабы: Бірмүшенің сан көбейткіші оның коэффициенті деп аталады.

Бірмүшенің дәрежесі деген не?

Жауабы: Бірмүше құрамындағы айнымалылардың дәреже көрсеткіштерінің қосындысы бірмүшенің дәрежесі деп аталады.

Көпмүше деген не?

Жауабы: Бірмүшелердің қосындысы көпмүше деп аталады.

Ұқсас мүшелер деп нені айтады?

Жауабы: Бірдей немесе коэффициенттері ғана өзгеше бірмүшелерді ұқсас мүшелер деп атайды.

Ұқсас мүшелерді біріктіру деп нені айтамыз?

Жауабы: Ұқсас мүшеледің алгебралық қосындысын оған теңбе-тең бірмүшемен алмастыруды ұқсас мүшелерді біріктіру деп атайды.

Көпмүше дәрежесі?

Жауабы: Көпмүшенің дәрежесі деп оның құрамындағы бірмүше дәрежелерінің ең үлкенін айтады.

II кезең: жаңа тақырып бойынша тапсырмалар

Теориясы: «БІЛУ» (Кім? Не? Нені? Қашан? Қандай? Қалай? Не істеді?)

Бос орынға қажетті сөздерді жазып, сөйлемді толықтыр .

Көпмүшені құрайтын бірмүшелердің әрқайсысын көпмүшенің мүшелері деп атайды.

Ұқсас мүшелердің алгебралық қосындысын оған теңбе-тең бірмүшемен алмастыруды ұқсас мүшелерді біріктіру деп атайды.

Сонымен, ұқсас мүшелерді біріктіру теңбе – тең түрлендіру болады.

Көпмүшені стандарт түрінде жазу үшін:

Көпмүше құрамындағы ұқсас мүшелерді біріктіру керек;

Көпмүшені дәрежесінің кему ретімен жазу керек.

Екімүшелер – бином деп те аталады.

Теориясы: «ТҮСІНУ» (Неге? Неліктен? Себебі? Не үшін?)

Себебін түсіндіріп жаз:

Көпмүшенің дәрежесі деп оның құрамындағы бірмүше дәрежелерінің ең үлкенін айтады.

2 а²х+5 ах² -5 көпмүшесін – үшінші дәрежелі көпмүше,

ал 5х ⁴ – 3 у ⁴ +2х²у³- 3х³-4ух²+5ху+7у-9

көпмүшесінің дәрежесі 5 –ке тең, себебі оның құрамындағы 2х²у³ бірмүшесінің дәрежесі ең үлкені 2+3 =5

осы көпмүшені дәрежесінің кему ретімен жазайық:

2х²у³ + 5х ⁴ – 3 у ⁴ - 3х³-4ух²+5ху+7у-9

Мұндай көпмүшені стандарт түрдегі көпмүше дейді. Бұл көпмүшенің ұқсас мүшелері жоқ.

Теориясы: «ТАЛДАУ» (Салыстыр, Айырмашылығы неде? Ұқсатығы неде? Тақырыптың басты идеясын жаз, деген болу керек)

Венн диаграммасын толтыр:

Бірмүше Екімүше - БИНОМ Үшмүше

ах² + вх+ с

3a²

х²- у²

Тақырыптың басты идеясын жаз:

Көпмүше – бірмүшелердің, екімүшелердің, үшмүшелердің қосындысынан тұратын алгебралық өрнек.

Теориясы «ЖИНАҚТАУ» (қорытынды шығар , анықтама бер, Мазмұнды жүйелі кесте, сызба, т. Б. түрінде)

Ұ

Көпмүше

Екі бірмүшеден тұратын көпмүшені екімүше – бином деп атаймыз.

Сандардан, айнымалылардан және олардың дәрежелерінен көбейту амалы арқылы құрастырылған өрнекті бірмүше деп атайды аталады.

Үш бірмүшеден тұратын көпмүше үшмүше деп аталады

Практикасы: «ҚОЛДАНУ» (қарапайым тапсырмалар)

Жазылған өрнектерді пайдаланып кестені толтыр:

Практикасы : «БАҒА БЕРУ» (Сен қалай ойлайсың? Не істер едің)

СЕН ҚАЛАЙ ОЙЛАЙСЫҢ?

Көпмүшенің ұқсас мүшелерін біріктіру үшін не істеуіміз керек?

Ұқсас мүшелерді біріктірген соң көпмүше қандай түрге келеді?

Сұраққа жауап бер:

Көпмүше деген не?

Жауабы: Бірмүшелердің қосындысы көпмүше деп аталады.

Ұқсас мүшелер деп нені айтады?

Жауабы: Бірдей немесе коэффициенттері ғана өзгеше бірмүшелерді ұқсас мүшелер деп атайды.

Ұқсас мүшелерді біріктіру деп нені айтамыз?

Жауабы: Ұқсас мүшеледің алгебралық қосындысын оған теңбе-тең бірмүшемен алмастыруды ұқсас мүшелерді біріктіру деп атайды.

Көпмүше дәрежесі?

Жауабы: Көпмүшенің дәрежесі деп оның құрамындағы бірмүше дәрежелерінің ең үлкенін айтады.

III кезең: Деңгейлік тапсырмаларды орындап, балл жинау

I деңгей (5 балл) «Тас қақпа»

Теориясы: «БІЛУ» (Кім? Не? Қашан? Қандай? Қалай? Не істеді?)

Сұрақтарға жауап бер:

9а⁴ + 2а³ - а¹⁸ - көпмүше неге?

Себебі: бірнеше бірмүшелер қосындысынан тұрады.

Өрнектер тең, неге? (а² а³)³ =а¹⁵

Себебі: өрнекті ықшамдау арқылы теңдікті тексереміз.

Практикасы «ҚОЛДАНУ» (қарапайым тапсырма)

Оқулық :№ 105. Ұқсас мүшелерді біріктіріңдер.

1. 3 х² -4х + 1 – х² +3х – 7

3) 5+ 10 х – 6х² – 3х² + 10х - 4

II деңгей (5 балл + 4 балл= 9 балл) «Күміс қақпа»

Теориясы: «ТАЛДАУ» 1. Салыстыр.2. Айырмашылығы неде? 3. Ұқсатығы неде? 4. тақырыптың басты идеясын жаз, деген тапсырмалар болу керек. Немесе 1-3 тапсырмаларды Венн диаграммасы арқылы қамтуға болады.

Бірмүше мен көпмүше ұғымдарының арасында қандай байланыс бар?

Көпмүшенің дәреже көрсеткіші қалай анықталады?

Жақша ашу ережелерін еске түсірейік.

Тақырыптың басты идеясын жаз:

Табаққа тәтті тоқаштарды орналастырайық. Бірінші қабатқа 9 тоқаш, екінші қабатқа 4 тоқаш, үшінші қабатқа 1 тоқаш орналасса, тоқаштардың орналасу заңдылығын көпмүше түріндегі формуласы қалай жазылады?

9+4+1= 14 тоқаш

Жауабы:

Практикасы: «ҚОЛДАНУ» (2- кезең қарапайым тапсырмаларының өзгертілген жағдайдағы

нұсқалары орындалады)

Өзіндік жұмыстар. (Жұптық тексеру)

III деңгей; (5 балл+ 4 балл+ 3 балл= 12 балл) «Алтын қақпа»

Теориясы:

«ЖИНАҚТАУ» (қорытынды шығаруға бағытталған: Мазмұнды жүйеле, анықтама бер, кесте, сызба толтыр, сөзжұмбақ, ребус шеш сияқты т.б. сөздер тапсырма шартарында болу керек.)

1. Қай өрнек көпмүшеге жатады?

1) х(5х + у3);	2) 5ху3;	3) 5 + х + у3
А. 3. Б. 2.	В. 1ж/е З.

2.

3. Өрнекті стандартты көпмүше түріне келтір

6 а а а а 1,5 + 0,4 а³ 5 - а⁶ а³

1. 6а⁴+5а³. Б. - а⁹ + 9а⁴ + 20а³. B.- а⁹ + 9а⁴ + 2а³.

Практикасы: «БАҒА БЕРУ» (сен қалай ойласың? Не істер едің? )

Сұраққа жауап бере отырып түсіндір:

Сен қалай ойлайсың ? Алгебра пәні бізге керек бе?

Жауабы:

Менің ойымша -----------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------