КӨРКЕМ ЕҢБЕК САБАҚТАРЫНДА ОҚУШЫЛАРДЫ ШЫҒАРМАШЫЛЫҚҚА БЕЙІМДЕУДІҢ МАҢЫЗДЫЛЫҒЫ . Мақала

КӨРКЕМ ЕҢБЕК САБАҚТАРЫНДА ОҚУШЫЛАРДЫ ШЫҒАРМАШЫЛЫҚҚА БЕЙІМДЕУДІҢ МАҢЫЗДЫЛЫҒЫ

Мунайтбасов Еркин Орынбасарович

Әл-Фараби атындағы №21 мамандандырылған гимназия

Мектептегі көркем жұмыстың мазмұны — бұл әр түрлі өнер түрлерінде бейнеленген, бүкіл адамзаттың рухани тәжірибесі, адамның өмірі мен оның өмірінің мәні мәселелерін эстетикалық тұрғыдан ашады.Көркем еңбек сабақтарының мақсаты — балаларға эстетикалық және тұрмыстық мәдениетті бағытталған және дәйекті тәрбиелеу, жеке өсуге ықпал ету және қоршаған әлемге эмоционалды және құндылық қатынасын қалыптастыру. Негізгі идея — балалардың көркемдік белсенділігі оның барлық деңгейлерінде – қабылдау, орындау, шығармашылық – баланың жалпыадамзаттық мәдениетке енуі ретінде ұйымдастырылған.Көркем еңбекке оқыту пәнін оқу арқылы келешек ұрпақ іс-әрекетке дағдыланып, қоғамда болып жатқан қайшылықтарға қарамастан қажырлы еңбек етуді үйренетін болады.Көркем еңбек сабағы балалар мен жасөспірімдерді дамытуда, олардың өмірін рухани байытып, көптеген құндылықтарды қалыптастыруда шешуші рөл атқарады. Бұл пән оқушылардың ішкі мүмкіндіктерін ашуға көмектесіп қана қоймай, сыни тұрғыдан ойлауын, шығармашылығын қалыптастыруға ықпал етеді. Біріншіден, көркем еңбек сабақтары шығармашылық ойлауды дамытады. Оқушылар қоршаған әлемді жаңаша көруді, жаңашыл шешімдерді табуды, түрлі көздерден шабыт іздеуді, өнер арқылы өз ойлары мен идеяларын жеткізуді үйренеді. «Еңбек адамның көркі, адам заманның көркі» демекші көркем еңбек сабақтары қиялды дамытуға көмектеседі. Кескіндеме, мүсін, қолөнер және басқа да шығармашылық іс-әрекеттер балаларға қайталанбас бейнелер жасау арқылы олардың ішкі әлемін кеңейтуге көмектеседі. Еңбек ерлікке жеткізеді, ерлік елдікке жеткізеді. Көркем еңбек сабақтары оқушылардың ұсақ моторикасын дамытатынын да ескерген жөн. Қылқаламмен, қарындашпен, балшықпен, ермекссазбен және басқа да көптеген материалдармен жұмыс істеу дәлдік пен қозғалыстарды үйлестіруді талап етеді, бұл моториканың дамуына жақсы әсер етеді. «Еңбек түбі – береке» демекші, көркемдікке үйрену, еңбекке баулу оқушыларға әртүрлі халықтардың мәдени мұрасын жақсы түсінуге және бағалауға мүмкіндік береді. Олар әртүрлі дәуірлер мен мәдениеттердің өнер туындыларымен танысады. Бұл олардың ой-өрісін кеңейтуге және әртүрлілікті құрметтеуге көмектеседі.
«Еңбекке бейім болсаң, қатарыңнан кейін болмайсың» деп тегін айтылмаған. Көркем еңбек пәні балаларды еңбек сүйгіштікке үйретіп, олардың шығармашылық қабілеттерін дамытуға көмектеседі. Әр істі аяғына дейін жеткізуде шыдамдылық, төзімділік сияқты қасиеттерді дамытады, шеберлік деңгейін арттырады. Көркем еңбек пәнінде бала өнерде және көркем шығармада айтылған адамдардың ойын, сезімін, құндылықтары мен өмірге деген көзқарасын түсініп, бойына сіңіре алады.

Халықтың рухани мәдениетінің ұрпақтан-ұрпаққа жалғасып келе жатқан негізгі құндылықтары адамдардың бойында адалдық, мейірімділік, шыншылдық, ұжымшылдық, азаматтық жауапкершілік пен еркіндік сезімін оятуға ықпал етеді.
Көркем еңбек – көп ғасырлық тарихы бар, халық мәдениетінің көп ғасырлық дәстүрлері бар күрделі қызмет. Бұл пән тоқу, бояу,бұрау және басқа да дәстүрлі өнер мен ерте заманда ойлап табылған халық қолданбалы өнерін үйретеді. Бұл жағдайда көркем құралдар пайдаланылады, оның көмегімен бала әртүрлі материалдардан – қағаздан, матадан, қағаздан, жапырақтан, картоннан және т.б. жасалған құралдарды (қайшы, пышақ, степлер, инелер, ілмек, т.б.) меңгереді, қасиеттерін зерттейді және олардан өнер туындыларын жасауды үйренеді. Әртүрлі тапсырмаларды орындау барысында салыстыру, талдау, қорытынды жасау, өз пікірлерін дәлелдеу дағдыларын меңгереді.
Қорытындылай келе, көркем еңбек сабақтары өзін-өзі көрсетуге және өзіне деген сенімділікке ықпал етеді. Еңбек арқылы балалар мен жасөспірімдер өз ойларын, эмоциялары мен сезімдерін білдіре алады. Сонымен қатар олардың жетістіктерін көре аламыз. «Еңбекке жастан, өнерге бастан» дегендей, олардың өзін-өзі бағалауы мен шығармашылық өсуге ынтасы арта түседі. 

Көркем жұмыстың қолданбалы нәтижесі — қолдан жасалған ойыншықтар мен кітаптар, кәдесыйлар мен сыйлықтар, ойын және өмір сүру кеңістігін ұйымдастыруға арналған түрлі заттар. Ең маңызды нәтиже — бұл болашақта қандай мамандықты таңдайтынына және тағдырдың қалауымен қай мәдениетке интеграцияланатынына қарамастан, адамға кез — келген қызметте сәтті болуға мүмкіндік беретін әмбебап қабілеттер негізінде халықтық мәдениетті дамыту тәжірибесі.

Пайдаланған әдебеттер:

6.Республикалық педагогикалық –әдістемелік журнал .Әлеуметтік  педагог .№4 2010ж

7.Нурманбетова У.Е. Мүмкіндіктері шектеулі балалар: интелектуалды даму кемістіктері. Қарағанды 2003ж

8.Байменова Б.С. Қазақстанда және шетелде инклюзивті білім беруді дамыту: оқу құралы / Б.С.Байменова.- Алматы: «Эверо» баспасы,2017.-148.