Күрделі сөздер

3-сынып

4-сынып

Тақырыбы: Жалаң және жайылма сөйлем.

Мақсаты мен міндеттері:Оқу және жазу дағдыларын қалыптастасқан, жеке тұлғаның қалыптасуы мен дамуына мүмкіндік жасау.

Білімділік: сауатты жазу дағдыларын қалыптастыру; жалаң және жайылма сөйлем туралы түсініктерін қалыптастыру;

Дамытушылық: Сөйлемдерді сауатты жаза білу қабілеттерін дамыту; сөйлем мүшелерін ажырата білу қабілеттерін дамыту;

Тәрбиелік: Ұқыптылыққа,ұйымшылдыққа тәрбиелеу;

Сабақ түрі :аралас сабақ

Көрнекіліктер:кесте,суреттер,қималы карточкалар., сызбалар.

Әдіс-тәсілдер:жұптық,топтық, өзіндік Сабақ барысы

1.Оқыту үрдісінің маңыздылығы: Сабаққа дайындықтарын тексеру

Күн жарығын алақанға саламын,

Жүрегіме басып ұстай қаламын.

Ізгі әрі нәзік, жарық, мейірімді,

Болып кетер сонда дереу жан-жағым

Үй тапсырмасын тексеру.

2.Жаңа тапсырмаларды қалыптастыру:

Дәптермен жұмыс

Каллиографиялық минут: әріп элеметтерін жазу.

103-жаттығу

Жай сөйлем

Жалаң Жайылма

Жалаң сөйлемдер- бастауыш пен баяндауыштан ғана тұрады. Ал жайылма сөйлемдер түрлаулы мүшелерден басқа тұрлаусыз мүшелерден тұрады.

Мысалы: Қар жауды.-жалаң сөйлем ,өйткені тұрлаулы мүшелерден ғана тұрады.

Далада жапалақ қар жауды.- жайылма сөйлем, өйткені тұрлаулы мүшеден басқа тұрлаусыз мүшелері бар.

102-жаттығудағы жай сөйлемдерді сызба бойынша талдау.Олардың бір-бірінен қандай айырмашылығы барын түсіндіру

104-жаттығуЖалаң сөйлемді жайылма сөйлемдерге айналдырып жазу.

1.Түйе боталады.2.Сәуле үтіктеді.

3.Күн жылынды.4.Ара қонды.

Керекті сөздер:Киім,ақ,бүгін,гүлге.

107-жаттығу.

Жай сөйлемдердітүрлеріне қарай сәйкестендір:

Жалаң сөйлем:

• Жаңбыр сіркіреді.

• Қаз қаңқылдады

Жайылма сөйлем

• Жолдасты жолдан айырады

• Өнерлі өрге жүзеді

• Екі дос мектептен қайтты

Сергіту сәті:

3.Жаңа білімді бекіту:

106-жаттығу

Венн диаграммасын қорғау
Сызбадағы жай сөйлем түрлерін салыстырып,Олардың ұқсастығы мен айырмашылығын дәлелде:

Жалаң сөйлем Жайылма сөйдем

.

Үйге тапсырма: 91бет 105-жаттығу,

Тақырыбы:Күрделі сөздер

Мақсаты мен міндеттері:Оқу және жазу дағдыларын қалыптастасқан, жеке тұлғаның қалыптасуы мен дамуына мүмкіндік жасау

Білімділік: Оқушыларға күрделі сөз туралы түсінік беру, оның сөздерінің бірігуі, қосарлануы, тіркесуі арқылы жасалатынын байқату.

Дамытушылық:Сауатты көркем жаза білуге мүмкіндік туғызу: танымдық қабілетерін, ақыл-ойын дамыту; Тәрбиелік:адамгершілікке, сұлулыққа, ұжымшылдыққа баулу.

Сабақтың түрі: Жаңа сабақ

Сабақтың әдіс-тәсілдері: сұрақ-жауап, түсіндіру.

Сабақтың көрнекілігі: кесте, үлестірмелер

Сабақтың барысы:

І Ұйымдастыру кезеңі: оқушылардың назарларын сабаққа аудару, құрал-жабдықтарын түгендеу.

Күн жарығын алақанға саламын,

Жүрегіме басып ұстай қаламын.

Ізгі әрі нәзік, жарық, мейірімді,

Болып кетер сонда дереу жан-жағым

ІІ Үй тапсырмасын тексеру

ІІІ Жаңа сабақ

Төмендегі сызбаға қарап, күрделі сөздің не екендігін түсіндіреміз

Күрделі сөз

Мағынасы

Құрамы

Ереже:Екі сөз бірігіп бір ғана мағынаны білдіреді.Кемінде екі сөзден құралады, бір ғана сұраққа жауап береді

Мысалдар

балабақша,тасбақа, мая-мая, Екібастұз, кәрі жілік, сары май

Күрделі сөздің 4 түрі бар.

1.Біріккен сөз

2. Қос сөз

3.Қысқарған сөз

4.Тіркескен сөз

ІҮ Оқулықпен жұмыс:

1-жаттығу. Екі бағандағы сөздерді салыстыру

2-жаттығу. Сызбамен жұмыс арқылы күрделі сөздің жасалу жолымен таныстыру

3-жаттығу. Сөздерді көшіріп жазып, сөйлем құрап жазу

Ақсақал, айбалта, тасбақа, итмұрын, жас ұлан, сары май, әке-шеше, көзбе-көз, мая-мая.

Ақжарқын Айзаданы көзбе-көз сөйлесуге шақырды. Менің досым Жанасылда тасбақа, тотықұс, балықтың түр-түрі бар. Біздің сынып ертең жас ұлан ұйымының мүшесі болады.

• Күрделі сөздің сөз тіркесіне ұқсастығы мен айырмашылығын дәлелдеу

Күрделі сөз Сөз тіркесі

-Кемінде екі сөзден құралады;

-Ең кемінде толық мағыналы екі сөзден тұрады;

-бір ғана сұраққа жауап береді; -Өзара грамматикалық тәсілдер арқылы бірі

-екі не одан да көп түбірден жасалған; екіншісіне бағына (сабақтаса) байланысады;

-қос сөздер -зат, құбылыс жайында кеңірек, нақтылы түсінік бе-і;

-қысқарған сөздер; -1-ші сыңары бағыныңқы, 2-ші сыңары басыңқы сөз деп аталады;

г) Күрделі сөздерді қатыстыртып «Қысқы бір күн» тақырыбына шығарма жазу /6/

Ү. Қорытындылау Балалар, бүгін біз не үйрендік?

Үлестірмелермен жұмыс

Сәйкестендір:

Тіркескен сөз Қызыл алма

Қысқарған сөз Ағалы-інілі

Қос сөз Арман биледғ

Біріккен сөз Жеті дәптерсан есім+зат есім Кг, см, АҚШЗат есім+етістік Келіп отырсын есім+зат есім Теміртау

4-жаттығу. Күрделі сөздерді оқып, мағынасын ашу.

Біріккен сөз Тіркескен сөз Қос сөз

Алатау жапан түз алыс-жақын

Көлбақа қара торы қора-қора

Нұргүл қызыл қоңыр елу-алпыс

ҮІ Үйге тапсырма: 7–жаттығу.

ҮІІ Оқушыларды бағалау