күз бояуы

Әрекеттің

кезеңдері

Тәрбиешінің әрекеті

Балалардыңәрекеті

Ұйымдастыру-шылық

Қане қарап тұрмайық

Шаттық шеңбер құрайық

Келіңдер балалар, келіңде

Шеңберге тұрайық

Сәлеметсіңдер ме, балалар! Мен сендерді аман сау көргеніме өте қуаныштымын. Бүгін ерекше күн себебін қалай ойлайсыңдар?

Ендеше күндей жадырап,бүгінгі күнімізді бастайық

Шұғылалы күнмен амандасып алайық

Жарайсыңдар балалар!

Кіріспе сұрақтар қою:

-Балалар, жылдың неше мезгілі бар?

-Жыл мезгілдерін атаңдаршы

Балалар шаттық шеңберге тұрады.

Бүгін бізге қонақтар келіп отыр.

Балалар әдемі киінген

Топтың ішіде әдемі……

Күлімдеп күн бүгін , қарады маған да.

Күлімдеп күн бүгін, қарады саған да.

Шуағын төгіп нұр, Сәлем күн анаға!

Сәлеметсіздер апайлар!!!

Жылдың төрт мезгілі бар.

Қыс, көктем, жаз, күз.

Ізденушілік

Әуен естіледі

--Балалар көзімізді жұмып өзімізді саябақта тұрғандай болып елестетейік.

Міне балалар біз саябақтамыз.Күн салқын. Төбеде аспанды бұлт қаптап тұр,жапырақтар сарғайып түсіп жатыр.Аяғымыздың астындағы жапырақтардығ сыбдыры естіледі.

--Елестетіңдерме балалар. Мен сендерге өлеңнен үзінді оқимын,ал сендер мұқиат тыңдап,қай жыл мезгілі екенін табыңдар:

Жел тынымсыз гуілдеп,

Болып кетті тым бұзық.

Шуылдайды тал,терек

Жапырағын жұлғызып.

Сары жапырақ жауады

Сары құйын ұйытқан

Сапырады ауаны.

Ой,алақай,тамаша

Шашу шашты жапырақ.

Бақтың іші алаша,

Аунар ма еді домалап.

Дұрыс айтасыңдар,әрине бұл –күз,балалар күз мезгілін біз жомарт күз деп атаймыз. Өйткені күз мезгілінде қамбалар астыққа толып, жемістер, көкөністер піседі. Бізге күздің берер сыйы мол. Міне сондықтан жомарт күз деп айтамыз.

Балалар сандарды таңдау арқылы топқа бөлінеді.

Балалар барлығымыз көгілдірэкранға назар аударайық.

(Күз мезгілінің 3 кезеңі жайлы бейне-сюжет көрсету).

-Не көріп тұрсыңдар?

Күз мезгілі 3 кезеңнен тұрады: Ерте күз,Алтын күз, Қоңыр күз.Әрбір кезеңге тоқталып өту.

-Күз айларын атаңдаршы.

Балалар, күз мезгілі үш кезеңнен тұрады.

1-ші кезең Қыркүйек айын Ерте күз деп айтамыз.Себебі, қыркүйек айында ересек тобының балалары мектепке барады.Жемістер, көкөністер піседі.

2-ші кезең Қазан айын Алтын күз деп айтамыз. Себебі Қазан айында жапырақтар сарғайып, жерге түседі.Айнала сары түске бөленеді міне сондықтан Алтын күз деп атаймыз.

3-ші кезең Қараша айын Қоңыр күз деп айтамыз.Себебі, қараша айында күн суытып, жел болып, су бетіне мұз қатады. Міне сондықтан да қараша айын қоңыр күз деп айтамыз.

«Ұшақ ұшып келеді» Мұқият тыңдаңдаршы,балалар бұл ненің үні? -Балалар бізге ұшақ ұшып келді. Ооо бүл ұшақ неге ұшып келді екен. Балалар бізге Күз патшалығынан келген екен. Балалар мұнда хат бар екен. -«Саламасыздар ма балалар мен күз Ханшайымын мен сендерге бара алмай жатырмын сол себептен ұшақ арқылы хат жазып отырмын

--Балалар күз ханшайымы біздерге жапырақтар беріп жіберген екен.

.Бұл жапырақтар жай жапырақтар емес,сиқырлы жапырақтар артында әдемі суреттер салынған екен. Мен топтарға жапырақтарды таратайын,ал сендер жапырақтарда не бейнеленгенін айтып беріңдер.

(1 топ- 1жапырақт — күн мен бұлттың суреті, 2 топ -2жапырақта-жаңбырдың суреті, 3топ -3жапырақта — ағаш сары жапырақтармен, кейбір жапырақтары жерге түскен, .

4топ-4жапырақта -ұшып бара жатқан құстар суреті

(Алдын ала тақтаға ватманға салынған, аяқталмаған сурет ілінеді)

Үстелдің үстінде қағаздан қиылған бұлт, жапырақтар, тамшылар,құстардың суреттері жатыр.

1-жапырақтағы сурет Қазір бір бала жапырақта салынған суретті айтады:(күн бұлттанды),ал екінші бала үстелдегі бұлтты алып,тақтада ілініп тұрған суреттегі күннің жанына бұлтты жапсырады.

Келесі бала 2-жапырақтғы сурет-жаңбыр (жаңбыр жауды), қалған балабұлттың астына тамшыларды жапсырады.

3- жапырақты тағы бір бала алады сурет- ағаш сары жапырақтарымен, кейбір жапырақтар жерде жатыр (жапырақтар сарғайып, жерге түсті ), 3 топтығ балалары тақтадағы салынып тұрған ағашқа сары жапырақтар жапсырады.

4-жапырақта сурет-ұшып бара жатқан құстар суреті (құстар ұшып барады) келесі 5-бала құстардың суретін жапсырады.

Балалар, қараңдаршы , сендер қандай әдемі мазмұнды сурет құрастырдыңдар, енді осы суретке қарап әңгіме құрастырыңдар.

Жеке жұмыс:Сурет бойынша әңгіме құрастыру:

Күз келді. Күн бұлттанып , жаңбыр жауды. Ағаштардың жапырақтары сарғайып, жерге түсті. Құстар жылы жақтарға ұшып кетті.

Балалар күз мезгілі –ең бай мезгіл, күздің берер сыйы көп. Күз мезгілінде астық ,көкөністер мен жемістер піседі.

-Қандай көкөністерді білесіңдер?

-Көкөністер қайда өседі?

-Қандай жемістерді білесіңдер?

-Жемістер қайда өседі?

Дидактиклық ойын «Көкеніс пен жемісті ажырат»

Мақсаты: көкеністің бақшада ,жемістің бақта өсетінін ажырата білу

--Балалар , күз мезгілін біз қалай атайтын едік ?Себебі.....

Ғажайып сәт:

Осы кезде топқа сиқыршы келеді. Ол өзінің қара бояуларын шаша бастайды.\

Тәрбиеші: - Тоқтаңыз сіз не істеп жатырсыз?сіз кімсіз?

Сиқыршы: -Сәлеметсіздер ме балалар! Мен сиқыршымын. Мен әдемі сары түстерді суық түске өзгертіп жатырмын.

Тәрбиеші: -Тоқтаңыз қүздің өз түстері өзінде қалсын.

Сиқыршы: - олай болса сендер менің тапсырмамды орындаңдар. Сонда ғана мен күздің өз бояуларын күз мезгілінде қалдырамын Мен күзгі ағаштарды суретін салып аяқтай алмай жатырмын,маған көмектессеңдер мен бұл ісімді тоқтатамын

Тәрбиеші: - Балалар сиқыршының тапсырмасын бірге орындаймыз ба?

Ендеше тапсырманы орындамастан бұрын орнымыздан тұрып серігіп алайық

Сергіту сәті:

-Жарайсыңдар енді жұмыс орнымызға жайғасайық.

Балалар сиқыршының тапсырмасын орындау үшін бізге не керек екен ,алдарыңдағы құралдармен таныстырып өтеиін.Бүгін біз сурет салуға дәстүрден тыс техникасын қосайық ол дегеніміз күнделікті қолданып жүрген құралдарымызға балауыз қосамыз.

Балауыз ол орысша –свеча.Оны көргендерің бар ма,қайда?

—дүрыс

Және алдарыңда аяқталмаған күзгі ағаштың суреті салынған ақ қағаз, боулар қылқалам, су,шүберек

Балаларға суреттің салу бағытын түсіндіріп көрсетемін.

Сиқыршы: - Балалар сендер өте өнерлі және ақылды балалар екенсіңдер. Міне мен сендерге күздің сары алтын түсті бояуларын қайтардым. Қош сау болыңдар! Мен енді күз бояуларына тиіспеймСиқыршы балаларға ризашылығын білдіріп кетеді

Жылдың күз мезгілі

Үш ай: Қыркүйек, қазан, қараша.

Күз мезгілі

Балалар теледидарға назар аударады.

Балалар тапсырмаларды орындайды.

Балалар сөйлем құрастырады.

Күз келді. Күн бұлттанып , жаңбыр жауады.

Ағаштардың жапырақтары сарғайып, жерге түсті. Құстар жылы жақтарға ұшып кетті.

Қырыққабат, қызанақ, қиар, сәбіз т.б.

Алма, алмұрт, шие, т.б.

Пиаз

Қырыққабат

Бақта

Алтын күз Жомарт күз деп атаймыз

Балалар келіседі

Балалар жауабы

Балалар тапсырманы салып аяқтайды

Сұрақ- жауап арқылы балалардың білімдерін тианақтау. Қане балалар, Балалар оқу іс- әрекетінде естерінде қалғандарын немесе өздеріне ұнағандарын айтып өздерінің көңіл күйлерін білдіріп аяқтайды.

Әркеттің

кезеңдері

Тәрбиешінің әрекеті

Балалардың әркеті

Ұйымдастырушылық

Қане қарап тұрмайық

Шаттық шеңбер құрайық

Келіңдербалалар, келіңдер

Шеңберге тұрайық

Сәлеметсіңдерме, балалар! Мен сендердікөргенімеөтеқуаныштымын. Бүгінерекшекүнсебебінқалай ойлайсыңдар?

Ендешекүндейжадырап,бүгінгікүнімізді бастайық

Шұғылалыкүнменамандасыпалайық

Балаларшаттықшеңбергетұрады.

Бүгінбізгеқонақтаркеліпотыр.

Балаларәдемікиінген

Топтыңішідеәдемі……

Күлімдеп күн бүгін , қарады маған да.

Күлімдеп күн бүгін, қарады саған да.

Шуағын төгіп нұр, Сәлем күн анаға!

Сәлеметсіздерапайлар!!!

Іздену

Ұйымдастыру

Жарайсыңдарбалалар!

Кіріспесұрақтарқою:

-Балалар, жылдыңнешемезгілі бар?

-Жылмезгілдерінатаңдаршы

-Қазіржылдыңқаймезгілі?

-Күзайларынатаңдаршы.

Мен сендергеөлеңненүзіндіоқимын,алсендермұқиаттыңдап,қайжылмезгіліекенінтабыңдар:

Желтынымсызгуілдеп,

Болыпкеттітымбұзық.

Шуылдайдытал,терек

Жапырағын жұлғызып.

Дұрыс айтасыңдар,әрине бұл –күз

Балаларбарлығымызкөгілдірэкранғаназар аударайық.

(Күз мезгілінің 3 кезеңіжайлыбейне-сюжет көрсету).

-Не көріп тұрсыңдар?

Күзмезгілі 3 кезеңнентұрады: Ертекүз,Алтынкүз, Қоңыр күз.Әрбір кезеңге тоқталып өту.

Күзтуралықандайтақпақтарбілесіңдер?

-Ғажайып сәт

«Ұшақ ұшып келеді» Мұқиат тыңдаңдаршы,балалар бұл ненің үні? -Балалар бізге ұшақ ұшып келді. Ооо бүл ұшақ неге ұшып келді екен. Балалар бізге Күз патшалығынан келген екен. Балалар мұнда хат бар екен. -«Саламасыздар ма балалар мен күз Ханшайымын мен сендерге бара алмай жатырмын сол себептен ұшақ арқылы хат жазып отырмын

--Балалар күз ханшайымы біздерге жапырақтар беріп жіберген екен.

.Бұл жапырақтар жай жапырақтар емес,сиқырлы жапырақтар артында әдемі суреттер салынған екен.Мен сендерге жапырақтарды таратайын,ал сендер жапырақтарда не салынғанын айтып беріңдер.

(1-жапырақт — күн мен бұлттың суреті, 2-жапырақта-жаңбырдың суреті, 3 — жапырақта — ағаш сары жапырақтармен, кейбір жапырақтары жерге түскен, .

4-жапырақта -ұшып бара жатқан құстар суреті

(Алдын ала тақтаға ватманға салынған, аяқталмаған сурет ілінеді)

Үстелдің үстінде қағаздан қиылған бұлт, жапырақтар, тамшылар,құстардың суреттері жатыр.

1-жапырақтағы сурет Қазір бір бала жапырақта салынған суретті айтады:(күн бұлттанды),ал екінші бала үстелдегі бұлтты алып,тақтада ілініп тұрған суреттегі күннің жанына бұлтты жапсырады.

2-жапырақтғы сурет-жаңбыр (жаңбыр жауды),келесі бала бұлттың астына тамшыларды жапсырады.

3- жапырақтағы сурет- ағаш сары жапырақтарымен, кейбір жапырақтар жерде жатыр (жапырақтар сарғайып, жерге түсті ), келесі бала тақтадағы салынып тұрған ағашқа сары жапырақтар жапсырады.

4-жапырақтаға сурет-ұшып бара жатқан құстар суреті (құстар ұшып барады) келесі бала құстардың суретін жапсырады.

Балалар, қараңдаршы , сендер қандай әдемі мазмұнды сурет құрастырдыңдар, енді осы суретке қарап әңгіме құрастырыңдар.

Сурет бойынша әңгіме құрастыру:

Күз келді. Күн бұлттанып , жаңбыр жауды. Ағаштардың жапырақтары сарғайып, жерге түсті. Құстар жылы жақтарға ұшып кетті.

Балалар күз мезгілі –ең бай мезгіл, күздің берер сыйы көп. Күз мезгілінде астық ,көкөністер мен жемістер піседі.

-Қандай көкөністерді білесіңдер?

-Көкөністер қайда өседі?