Сабақтың
басы
|
Үй тапсырмасын
тексеру: 1. «Ұшқыр ойдан‑ұтымды
жауап»сұрақ-жауап
кезеңі:
1. Төртінші дәрежелі
теңдеуді шешу үшін не
қолданамыз?
Жауабы:
Жаңа айнымалыны енгізу
арқылы.
2. Квадрат теңдеу дегеніміз
не?
Жауабы:
ах2+bx+c=0 түрінде берілген
теңдеу квадрат
теңдеу деп
аталады.
3. Толымсыз квадрат теңдеу
дегеніміз не?
Жауабы:
b мен c нөлге тең болатын
дербес жағдайлардағы квадрат теңдеу
толымсыз квадрат
теңдеу деп
аталады.
Толымсыз квадрат теңдеулер
былай жазылады:
1)
ах2+bх=0 (мұндағы
с=0);
2)
ах2+с=0 (мұндағы
b=0);
3)
ах2=0 (мұндағы b=0,
с=0).
4. Квадрат теңдеудің түрлерін
ата?
Жауабы:
Толымды квадрат теңдеу,
толымсыз квадрат теңдеу, келтірілген квадрат
теңдеу.
5. Толымды квадрат теңдеу
дегеніміз не?
Жауабы:
Егер (1) теңдеудегі b≠0 және
c≠0 болса, онда ол толымды квадрат
теңдеу деп
аталады. Мысалы:
х2-2x-1=0,
3х2-8x+5=0,
2,1х2+102,3x+0,8=0.
6. Квадрат үшмүше
дегеніміз не?
Жауабы:
ах2+bx+c түрінде берілген
теңдеу квадрат
үшмүше деп
аталады.
|
Сұраққа сыни
тұрғыдан ойлана отырып жауап
береді.
Алдымен х2+px+q келтірілген квадрат үшмүшесін
көбейткіштерге жіктейік. Бұдан былай
х2+px+q=0 квадрат теңдеуінің
түбірлерін х2+px+q квадрат
үшмүшесінің түбірлері
деп атаймыз. Бұл квадрат
үшмүшенің түбірлері х2+px+q=0 теңдеуінің түбірлерімен бірдей
болғандықтан, -(х1+x2)=p,
х1∙x2=q теңдіктері орындалады.
Сонда
х2+px+q=х2-(х1+x2)х+х1∙x2=х2-х1х+х1x2=х(х-х1)-х2(х-х1)=(х-х1)(х-х2)теңдігін аламыз.
Сонымен, егер
х1
және
х2
сандары х2+px+q квадрат
үшмүшесінің түбірлері
болса,
онда х2+px+q=(х-х1)(х-х2) теңдігі
орындалады.
Ал жалпы
жағдайда, aх2+bx+c квадрат үшмүшесінің
түбірлері aх2+bx+c=0 теңдеуінің
немесе теңдеуінің түбірлерімен бірдей
болады. Егер оның түбірлері
х1,x2 болса, онда жоғарыдағы
көрсетілгендей теңдігі орындалады.
Сондықтан Сонымен,
егер х1 және x2 сандары aх2+bx+c квадрат
үшмүшесінің түбірлері болса, онда
aх2+bx+c=а(х-х1)(х-х2) теңдігі
орындалады.
1-мысал. х2-6x+8 квадрат үшмүшесін
көбейткіштерге жіктейік. Оның түбірлері:
х1=2, х2=4 болғандықтан, х2-6x+8=(х-2)(х-4) теңдігін
аламыз.
2-мысал. 2х2-x-6 квадрат үшмүшесін
көбейткіштерге жіктейік. Оның түбірлері:
х1=-1,5;х2=2болғандықтан,
2х2-x-6=2(х-(-1,5))(х-2)=2(х+1,5)
(х-2)=(2х+3)(х-2) теңдігі
орындалады.
|
Оқушылардың
белсенділіген байланысты
бағаланады.
|
Презентация
|