Жоба тақырыбы: «Логопедиялық тәжірибеде ойын технологияларын қолданудың заманауи тәсілдері»

Орындады: Масимбаева Л.С.
Алматы қаласы, 2025 жыл

Мазмұны

1. Кіріспе .............................................................................. 3 бет

2. Негізгі бөлім ................................................................ 3–6 бет

3. Қорытынды ................................................................. 6 бет

4. Пайдаланылған әдебиеттер .................................... 7 бет

Кіріспе

Еліміздің білім саласында жүргізіліп жатқан реформалардың басты мақсаты – ой-өрісі жаңашыл, шығармашылық деңгейде қызмет атқара алатын, дүниетанымы жоғары, жан-жақты қалыптасқан жеке тұлға тәрбиелеу. Мектеп жасына дейінгі балаларды жан-жақты дамыту мәселесі қазіргі таңда мемлекеттік саясаттың маңызды бағыттарының бірі болып табылады.

Бала – еліміздің болашағы. Сол себепті оның қабілеттерін, танымдық белсенділігін, сөйлеуін, қызығушылықтарын ерте жастан дамыту – балабақша тәрбиесінің негізгі міндеті. Заманауи мектепке дейінгі білім беру стандарттары логопедиялық жұмыс барысында инновациялық, тиімді әдіс-тәсілдерді қолдануға жол ашады.

Жобаның мақсаты:
Логопедиялық тәжірибеде ойын технологияларын тиімді пайдалану арқылы сөйлеу тілінде бұзылысы бар балаларды оқыту, тәрбиелеу және түзете дамыту әдістерін жетілдіру.

Жобаның өзектілігі:
Бүгінгі таңда сөйлеу тілі бұзылыстары бар балалар санының көбеюі логопед мамандарынан жаңашыл тәсілдер қолдануды, әсіресе ойын технологияларын дұрыс ұйымдастыруды талап етеді. Ойын – баланың табиғи әрекеті болғандықтан, ол логопедиялық түзету жұмысының ең тиімді құралы. Ойын тәсілдерін дұрыс қолдану сөйлеудің барлық компоненттерін дамытуға ықпал етеді: сөздік қоры, дыбыстау, грамматикалық құрылым, диалогтік және монологтік сөйлеу.

Негізгі бөлім

Қазіргі заманауи білім беру инновациялық технологиялары

Балабақшадағы логопедиялық тәжірибеде қолданылатын негізгі технологиялар төмендегідей:

1. Денсаулық сақтау технологиясы

2. Жобалық-ізденіс шығармашылық технологиясы

3. Зайцев технологиясы

4. Әуенді кесте технологиясы

5. Дамыта оқыту технологиясы

6. Ақпараттық-коммуникациялық технологиялар (АКТ)

7. Ойын технологиясы

8. ТРИЗ технологиясы

9. Тәй-тәй технологиясы

10. Монтессори технологиясы

1. Денсаулық сақтау технологиясы

Бұл технологияның басты мақсаты – баланың денсаулығын нығайту, қимыл белсенділігін арттыру, дұрыс тыныс алуын, сөйлеу мүшелерінің моторикасын дамыту. Логопедиялық жұмыста бұл технология келесі бағыттармен тығыз байланысты:

• тыныс алу жаттығулары

• артикуляциялық гимнастика

• саусақ моторикасын дамыту

• сергіту және динамикалық үзілістер

• көз жаттығулары

Осы шаралар сөйлеу аппаратының жұмысын жақсартып, сөйлеу тілі бұзылыстарының алдын алуға мүмкіндік береді.

2. Жобалық-ізденіс шығармашылық технологиясы

Жобалық әдіс логопедиялық жұмыста баланың ойлауын, ізденісін, шығармашылығын дамытады. Тәрбиеші мен бала бірігіп:

• зерттеу жүргізеді,

• ақпарат іздейді,

• шағын жобалар дайындайды,

• қорытынды жасайды.

Жобалар түрлері:

• қатысушылар санына қарай: жеке, жұптық, топтық

• уақытына қарай: қысқа, орта, ұзақ мерзімді

• әдістеріне қарай: ойын, шығармашылық, зерттеу, хабарлама

3. Зайцев технологиясы

Бұл технология ойын арқылы оқытуға негізделген. Негізгі мақсаттары:

• баланы оқуға және санауға үйрету

• буындық оқытуды қалыптастыру

• дыбыстық және көру-есте сақтауын дамыту

• түстік, моторлық, кинестетикалық сезінуді қалыптастыру

• кубиктер, таблицалар арқылы оқытуды ойын түрінде ұйымдастыру

Логопедиялық тәжірибеде бұл әдіс дыбыс-буква сәйкестігін меңгертуге өте тиімді.

4. Әуенді кесте технологиясы

«Әуенді кесте» − мектепалды даярлық топтарына арналған сауат ашу және жазу негіздерін үйрететін инновациялық құрал. Бұл технология:

• әріптерді әуен арқылы есте сақтауға,

• буындап оқуға,

• дыбыстарды дұрыс артикуляциялауға
  көмектеседі.

5. Ізденіс-шығармашылық (ТРИЗ элементтерімен)

ТРИЗ технологиясы логопедиялық жұмыста шығармашылық ойлауды, логикалық байланыстарды анықтауды, проблемалық жағдайларды шешу қабілетін дамытады.

Балалар келесі әрекеттерді орындайды:

• бақылау

• тәжірибе

• зерттеу

• сұрақтарға жауап табу

• модель құру

• шығармашылық тапсырмалар орындау

6. Ақпараттық-коммуникациялық технологиялар (АКТ)

Логопедияда АКТ қолдану:

• дыбыстарды қоюға арналған мультимедиялық бағдарламалар

• сөйлеу мүшелерінің қимылын көрсететін анимациялар

• интерактивті ойындар

• электронды карточкалар

Баланың сөздік қорын, дыбыстауын, зейінін, есте сақтауын дамытуға ықпал етеді.

7. Ойын технологиясы

Ойын – логопедиялық жұмыстың негізгі әдісі. Оның мақсаты:

• дыбысты қою мен түзету

• фонематикалық естуді дамыту

• сөздік қорды молайту

• диалогтік және монологтік сөйлеуді дамыту

• грамматикалық құрылымды қалыптастыру

Ойындар:

• дидактикалық

• қимылды

• сюжеттік-рөлдік

• коммуникативтік

• саусақ ойындары

Ойын арқылы бала оқу процесіне еркін араласып, табиғи түрде сөйлеп үйренеді.

8. ТРИЗ технологиясы

Альтшулердің ТРИЗ жүйесі баланың:

• шығармашылық ойлауын

• қиялын

• сөйлеуін

• логикалық байланыс құру қабілетін
  дамытады.

Логопедиялық тәжірибеде ТРИЗ әдістері:

• «Синквейн»

• «Керемет төрттік»

• «Мәселені шеш»

• «Жақсы – жаман» талдауы

• ертегіні өзгертіп құрастыру

9. Тәй-тәй технологиясы

Мақсаты:

• баланың интеллектуалдық қабілетін дамыту

• шығармашылық ойлауын жетілдіру

• еркін қарым-қатынасқа түсуін жеңілдету

10. Монтессори технологиясы

Монтессори әдісі логопедияда:

• сенсорлық дамуды

• ұсақ моториканы

• өзіндік әрекет дағдыларын

• тілдік қарым-қатынасты
  дамытуға мүмкіндік береді.

Қорытынды

Заманауи педагогикалық технологияларды логопедиялық тәжірибеде тиімді қолдану – сөйлеу тілі бұзылыстары бар балалардың дамуына оң әсер етеді. Баланың жас ерекшеліктері мен психологиялық ерекшеліктерін ескере отырып, әр сабақта ойын, көрнекілік, АКТ, моторлық жаттығуларды үйлестіріп қолдану логопедиялық жұмыстың нәтижелілігін арттырады.

Тәрбиеші мен логопед – баланың тілін, ой-өрісін, сөйлеу мәдениетін қалыптастыратын жетекші тұлға. Сондықтан педагог үнемі кәсіби жаңашылдыққа ұмтылып, жаңа технологияларды меңгеруі қажет.

Пайдаланылған әдебиеттер

1. Берестова Л.В. Использование инновационных технологий на логопедических занятиях с детьми старшего дошкольного возраста с ОНР. – АППО, 2008.

2. Мазурек В.В. Использование информационных и компьютерных технологий для обучения и развития учащихся. – АППО, 2010.

3. Розова Ю.Е., Коробченко Т.В. Мультимедийные презентации в логопедических занятиях. – Санкт-Петербург, 2011.

4. ҚР МЖМБС. Мектепке дейінгі тәрбие мен оқыту стандарты.

5. Құлжанова А. «Мектепке дейінгі педагогика негіздері».

6. Әлімжанова А., Тұрсынбаева Б. Логопедия негіздері.