Мақала, Кәсіби бағдардың маңызы

КӘСІБИ БАҒДАРДЫҢ МАҢЫЗЫ

Үмбетқали А.Д.

Қартбаева Ж.Ж. п.ғ.к., доцент

Ақтөбе қаласы, Қ.Жұбанов атындағы Ақтөбе өңірлік университеті

Психология мамандығының 2 курс магистранты

umbetkali.akgul@mail.ru

Аннотация

Мақалада жоғары сынып оқушыларының кәсіби бағдарын анықтау арқылы оқушылардың кәсіби дағдыларын дамыту және өздерінің болашақ кәсібін таңдау қарастырылады. Мамандықты дұрыс таңдау жеке тұлғаны жан – жақты дамыту жолындағы маңызды қадам. Бұл мақала мектеп бітіруші түлектердің ата-аналарына, орта мектеп мұғалімдеріне пайдалы болуы мүмкін.

Аннотация

В статье рассматривается развитие профессиональных навыков учащихся и выбор будущей профессии путем определения профессиональной направленности старшеклассников. Выбор подходящей профессии - важный шаг к полноценному развитию личности. Эта статья может быть полезна родителям выпускников и учителям средней школы.

Annotation

The article examines the development of professional skills of students and the choice of a future profession by determining the professional orientation of high school students. Choosing the right profession is an important step towards the full development of your personality. Parents of graduates and high school teachers may find this article helpful.

Тірек сөздер: мектеп, өзін-өзі анықтау, болашақ, білім, қабілеттер, кәсіби ақпарат.

Ключевые слова: школа, самоопределение, будущее, образование, способности, профессиональная информация.

Keywords: school, self-determination, future, education, abilities, professional information.

Қазіргі қоғамда кездесетін мектеп түлектерінің мәселелерінің бірі болашақ мамандығын таңдауда қателесу. Әр мектеп оқушысы кім болғысы келетінің түсінбейді. Шешімге ықпал ететін бірқатар бағыттарды бөліп көрсетуге болады, олар: мамандықтар туралы мәліметтердің аздығы, қызығушылықтарына мән бермеуі, ата-ананың, достарының ықпалына еруі [1,270 б].

Мамандық таңдау - бұл тұлға қабылдайтын маңызды шешімдердің бірі. Өйткені, болашақ өмірдің қалай дамитынына әсер етеді. Мамандықты дұрыс таңдау жеке тұлғаны жан – жақты дамыту жолындағы маңызды қадам болып табылады, яғни ол өз амбицияларын жүзеге асыруға және бақытқа әкеледі. Сонымен қатар, өзінің кәсіби міндеттерін қуана-қуана орындайтын адамның жұмысы, әдетте, өнімді және уақытты аз жұмсайды.

Мамандық таңдауға көптеген факторлар әсер етеді – бұл өз мүдделері, қабілеттері және достар мен ата-аналарының пікірлері. Ең маңызды кедергілердің бірі өздерінің қабілеттеріне мән бермеуі және мамандық туралы мәліметтің аздығы.

Әр ата-ана баласының болашағы туралы ойлайды, бұл кезеңде баланың пікірі мен дарының, мүмкіндіктер мен тілектерін, болашақ мамандықтың беделі мен пайдалылығын ескеруі тиіс [2,35б].

Кәсіби бағдарлау қазіргі заманғы зерттеудің өзекті тақырыбы. Негізге алынатын мақсат кәсіби бағдар беру, оқушылардың кәсіби өзін-өзі анықтауын қалыптастыру, әр адамның жеке ерекшеліктеріне сәйкес келетін және қоғамға қажетті жеке тұлға қалыптастыру болып табылады [3,120б].

Респонденттердің нәтижелері бойынша оқушылардың шамамен 75% - ы өз болашақ мамандығын құрдастарының таңдауына назар аудару немесе ата-аналарының кеңестерін тыңдау арқылы таңдау және емтихан нәтижелеріне барлық жауапкершілікті жүктейді, кейбіреуі үйден ыңғайлы қашықтықта университетті таңдайды. Жас мамандардың шамамен 60%-ы өзінің кәсіби қызметін жұмыстың бірінші жылынан кейін өзгерту және тек 17% мектепте оқып жүргенде мамандық таңдайды [4,39б].

Кәсіби бағдарлаудың бірнеше функциялары бар. Бұл қандай функциялар және олар қалай жұмыс істейді? Қысқаша айтқанда, бұл:

Диагностикалық. Негізгі мақсат - бейімділіктеріңіз бен талантарыныздың күшті және әлсіз жақтарын анықтау. Құралдар – тестілеу, сауалнамалар, кеңестер, зерттеулер;

Ұйымдастырушылық. Мұнда негізгі бағыт - білім, тәжірибе;

Ақпараттық. Мамандықтар туралы ақпарат алу;

Профилактикалық. Бұл функцияның негізгі міндеті - мамандықты дұрыс таңдамаудың алдын алу.

Кәсіптік бағдар беру – қоғам сұранысына қарай әрбір оқушының қабілеті мен бейімділігін ескере отырып, әрбір оқушының кәсіби қызығушылықтары мен қабілеттерін дамытуға және мамандық таңдауға бағытталған педагогтардың, психологтардың мақсатты жұмысы.

Кәсіптік бағдар беру жүйесінің құрамдас бөлігіне, кәсіптік бағдар берудің негізгі нысандарының бірі ретінде кәсіби ақпаратты жатқызамыз. Кәсіби ақпараттар арқылы студенттер әртүрлі мамандықтардың мәні мен маңызы туралы түсінік алады. Мамандық бойынша адамға қойылатын талаптармен таныстырылады. Кәсіби ақпарат өте күрделі жұмыс. Кәсіби ақпараттың мазмұны, ұйымдастырылуы және әдістері жас ерекшеліктеріне қарай ерекшеленеді.

Әдебиеттер тізімі / References

1. Карушева А.В., Севостьянова Е. П. кәсіби бағдарлаудың ерекшеліктері, орта мектеп жағдайында жоғары сынып оқушылары // Жас ғалым, 2016. № 4. 691 б.

2. Воронкова О. Б., Жиляков И.Ю. Білім берудегі ақпараттық технологиялар. Интерактивті әдістер 2010. 315 б .

3. Климов Е. А. Кәсіби өзін-өзі анықтау психологиясы. М.: Академия,

2010. 304 б.

4. Волегов В.С. кәсіби кеңістікті анықтау тәсілдері, өзін-өзі анықтау/ Әлеуметтік-экономикалық ғылымдар, 2016. 53-61 б.

5. Өстеміров К. «Кәсіптік оқыту әдістемесі» – Алматы: РАДиАл баспанасы, 2006 ж