Ұлттық құндылықты математика сабағында қолдану

Бүгінгі таңда білім беру жүйесінің басты мақсаттарының бірі – оқушылардың бойында ұлттық сана-сезімді, ұлттық рухты қалыптастыру. Бұл тұрғыда әрбір пән мұғалімі өз сабағы барысында ұлттық құндылықтарды дәріптеп, оны пән мазмұнымен шебер ұштастыра білуі қажет. Әсіресе, нақты ғылымдардың бірі – математика сабағында ұлттық құндылықтарды қолдану – оқушылардың пәнге деген қызығушылығын арттырып қана қоймай, олардың дүниетанымын кеңейтеді, туған еліне деген сүйіспеншілігін арттырады.

Математика және ұлттық құндылық

Математика – логикалық ойлау мен нақты дәлелдерге негізделген ғылым. Алайда бұл пәнді де ұлттық болмысымызбен байланыстыра оқытуға болады. Мысалы, есептерде қазақ халқының тұрмысы, салт-дәстүрі, тарихы мен мәдениеті қамтылған мәтіндерді пайдалану – оқушының тек математикалық білімін ғана емес, рухани дүниесін де байытады.

Қолдану жолдары:

1. Ұлттық мазмұндағы есептер

Сабақта қолданылатын есептердің мәтініне қазақ халқының өмірінен алынған деректерді енгізу. Мысалы:

“Қымыз дайындау үшін бір сабаға 50 литр қымыз құйылады. Бір үйде осындай 3 саба болса, барлығы неше литр қымыз болады?”

Бұл тапсырма арқылы оқушы қымыздың ұлттық сусын екенін, оның қандай ыдыстарда сақталатынын да меңгереді.

2. Ұлттық өлшем бірліктерін қолдану

Қазақтың дәстүрлі өлшем бірліктері – қарыс, сүйем, қадам, қанар, тай, арқан бойы сияқты ұғымдарды математика сабақтарында салыстыру, түрлендіру тапсырмаларында пайдалану – тарихи біліммен ұштастыруға мүмкіндік береді.

3. Ұлы тұлғалардың математикалық ойлары

Әл-Фараби, Қадырғали Жалайыри сынды ұлы бабаларымыздың ғылымға қосқан үлесін таныстыра отырып, оқушыларға олардың еңбектерінен мысалдар келтіру де – ұлттық құндылықты дәріптеудің жолы.

4. Математикалық ұлттық ойындар

Қазақтың дәстүрлі ойындары – тоғызқұмалақ, асық ойыны сынды логикалық ойлауға негізделген ұлттық ойындарды сабақта қолдану арқылы оқушының қызығушылығы артады, әрі зияткерлік қабілеті дамиды.

Қорытынды

Ұлттық құндылық – ұлттың жаны. Оны әрбір пән мұғалімі өз сабақтарында пайдалана білсе, өскелең ұрпақ ұлттық болмысын ұмытпай, заман талабына сай білімді де, тәрбиелі тұлға болып өседі. Математика сабағында ұлттық құндылықтарды тиімді қолдану – тек білім берудің емес, ұлтты тәрбиелеудің де жолы.

Пайдаланылған әдебиеттер:

1. Қазақстан Республикасының “Білім туралы” Заңы. – Астана, 2007.

2. Қазақстан Республикасында білім беруді және ғылымды дамытудың 2020–2025 жылдарға арналған мемлекеттік бағдарламасы.

3. Жұмабекова, С.Ж. Ұлттық құндылықтарды білім мазмұнына енгізу жолдары. – Алматы: Рауан, 2019.

4. Әбілқасымова, А.Е. Математиканы оқыту әдістемесі. – Алматы: Мектеп, 2016.

5. Әл-Фараби. Ғылымдар классификациясы. – Алматы: Ғылым, 1993.

6. Нұрахметов, Н. Оқушылардың танымдық қызығушылығын дамыту жолдары. – Астана: Фолиант, 2020.

7. Мүсілімов, Н. Ұлттық тәрбиені математикалық біліммен ұштастыру. // “Білім – Образование” журналы, №4, 2021.

8. Жаңабекова, А. Математика және ұлттық тәрбие: сабақтағы интеграция. // “Мектептегі математика” журналы, №3, 2022.