ТҮРКІСТАН ОБЛЫСЫНЫҢ БІЛІМ БАСҚАРМАСЫНЫҢ «Д.ҚОНАЕВ АТЫНДАҒЫ АГРАРЛЫҚ -ТЕХНИКАЛЫҚ КОЛЛЕДЖ» МКҚК

Д.Қонаев атындағы

аграрлық техникалық

колледждің ТІЖДО

_________ Р.Абдусаметов.

«_____» «______» 2024ж.

Топ сағаты

Тақырыбы: «Медиа-қауіпсіздік әлемінде»

Тобы: Асл 9-222

Топ жетекші: М.Абдимавланова

2024 жыл .

Тақырып: «Медиа-қауіпсіздік әлемінде»

Өткізілген күні: 17.10.2024ж

Бүгін “Біртұтас тәрбие” бағдарламасы аясында “Медиа қауіпсіздік әлемінде” тақырыбында тәрбие сағатын өткізді. Бұл іс-шараның мақсаты-студенттерге интернеттегі қауіп-қатерден және БАҚ қауіпсіздігінен қорғаудың негіздерін үйрету. Іс-шара барысында студенттерге алаяқтардың құрбаны болмау үшін қандай әрекеттерден сақ болу керектігін түсіндірді. Оларға белгісіз сайттарға кірмеу және күмәнді сілтемелерді ашпау туралы ескертулер берілді.

Медиа-қауіпсіздік: түсінік және маңызы

• Медиа-қауіпсіздіктің анықтамасы:

  • Медиа-қауіпсіздік – бұл интернет пен басқа да ақпараттық кеңістіктердегі қауіптер мен тәуекелдерден қорғану шаралары. Мұнда жеке деректерді қорғау, ақпараттың дұрыстығы мен сенімділігіне тексеру жүргізу, киберқылмысқа қарсы тұру маңызды.

  • Ақпараттық манипуляция мен фейк жаңалықтар: Ақпараттық манипуляция, фейк жаңалықтар және жалған ақпараттардың таралуы – қазіргі қоғамда кездесетін басты қауіптердің бірі. Оқушыларды фейк жаңалықтарды қалай ажыратуға болатыны туралы ақпарат беру.

• Медиа-қауіпсіздікке арналған негізгі ережелер:

  • Интернетте жеке мәліметтерді қорғау.

  • Интернетте тек сенімді ақпарат көздерінен ақпарат алу.

  • Әлеуметтік желілерде абай болу: таныс емес адамдардан келген хабарламалар мен сілтемелерге назар аудару.

  • Кибербуллинг пен онлайн алаяқтықтан сақтану.

Медиа-қауіпсіздік тәуекелдері мен қауіптері

• Медиа-қауіпсіздік саласындағы қауіптер:

  • Жеке ақпараттың ұрлануы: Интернетте жеке ақпаратты сақтаудың қауіптілігі, оны ұрлап, жәбірлеушілердің пайдалану мүмкіндігі.

  • Фейк жаңалықтар: Интернет пен әлеуметтік желілерде тарайтын жалған ақпарат, соның ішінде саяси немесе әлеуметтік бағыттағы жаңалықтар.

  • Кибербуллинг: Интернет арқылы адамға психологиялық қысым көрсету немесе қорлау.

  • Вирустар мен зиянды бағдарламалар: Кибершабуылдар, вирустар, зиянды бағдарламалар арқылы компьютерлер мен мобильді құрылғыларға зиян келтіру.

• Интернеттегі қауіпсіздік шаралары:

  • Құпия сөздер мен логиндерді қауіпсіз сақтау.

  • Құрылғыларды антивируспен қорғау.

  • Әлеуметтік желілердегі жеке ақпаратты қорғау және жариялауды шектеу.

Фейк жаңалықтар мен ақпаратты тексеру әдістері

• Фейк жаңалықтарды қалай тану керек?

  • Ақпаратты бірнеше дереккөзден тексеру: Бір ғана дереккөзден алынған ақпаратқа сенбеу, әрқашан дереккөздің сенімділігін тексеру.

  • Тақырыптың эмоциялық әсері: Егер ақпарат өте эмоционалды және оқырманды үрейлендіретін болса, бұл көбінесе фейк жаңалықтың белгісі.

  • Мазмұнның сәйкестігі: Мазмұн мен тақырыптың өзара үйлесімділігін тексеру, өйткені көп жағдайда фейк жаңалықтарда тақырып мазмұннан бөлек болады.

  • Сайттың дизайны мен URL-адресі: Сенімді сайттардағы URL-адрес мен сайттың дизайны нақты болады. Фейк сайттарда бұрмаланған немесе оғаш атаулар мен дизайндар болуы мүмкін.

• Практикалық жаттығу:
  Оқушыларға бірнеше жаңалықтардан үзінділер беріп, олардың қайсысы шынайы, қайсысы фейк жаңалық екенін талқылауды сұрау. Оқушылар ақпаратты тексеру әдістерін қолданып, өз ойларын дәлелдейді.

Интернетте қауіпсіз болудың негізгі ережелері

• Әлеуметтік желілерде қауіпсіз болу:

  • Жеке ақпаратты қорғау: Өзіңіз туралы жеке ақпаратты тек таныс адамдармен ғана бөлісу.

  • Құпия сөздерді қауіпсіз сақтау: Құпия сөздеріңізді ешкімге айтпаңыз және оларды жиі ауыстырып тұрыңыз.

  • Сілтемелерге абай болу: Белгісіз сілтемелерді ашпаңыз, себебі олар вирус немесе зиянды бағдарламалар тарататын болуы мүмкін.

  • Фотосуреттер мен видеоларды жариялау: Өз суреттеріңізді немесе бейнемазмұнды тек қана сенімді адамдармен бөлісіңіз.

• Киберқылмыс пен киберқорғау:
  Киберқылмысқа қарсы тұрудың негізгі әдістері, интернет алаяқтарынан қорғану, онлайн қауіпсіздік ережелерін сақтау.

Топтық жұмыс және пікірталас

• Топтық жұмыс: Оқушыларды топтарға бөлу және әр топқа медиа-қауіпсіздік тақырыбында шағын презентация жасау тапсырмасын беру. Мысалы:

  • 1-топ: «Фейк жаңалықтарды анықтау әдістері».

  • 2-топ: «Интернеттегі жеке ақпаратты қалай қорғауға болады».

  • 3-топ: «Әлеуметтік желілерде қауіпсіздік ережелері».

• Талқылау: Әр топ өз ұсыныстарын ортаға салып, басқа топтармен пікір алмасады.

Қорытынды

• Қорытынды сөз: Оқушыларға медиа-қауіпсіздік ережелерін өмірде қолдануға шақыру. Олардың интернеттегі қауіптерден қалай қорғану керектігін білуі маңызды.

• Сұрақ: «Медиа-қауіпсіздік туралы бүгін не үйрендіңдер? Интернетте қауіпсіз болу үшін қандай шаралар қабылдау керек?» деген сұрақтар арқылы оқушылардың ойларын тыңдап, қорытынды жасау.

Қорытынды:

Бұл кураторлық сағат оқушыларға медиа-қауіпсіздік мәселесін түсіндіруге, фейк жаңалықтарды ажыратуға, жеке деректер мен интернеттегі қауіптерден сақтануға көмектеседі. Оқушыларға ақпаратты дұрыс қабылдау, сенімді көздерден ғана пайдалану дағдыларын қалыптастыру мақсатында ұйымдастырылады.