Мектеп мәдениеті мен кәсіби қауымдастық – ПҮКД механизмдерінің негізі ретінде

МЕКТЕП МӘДЕНИЕТІ МЕН КӘСІБИ ҚАУЫМДАСТЫҚ – ПЕДАГОГТІҢ ҮЗДІКСІЗ КӘСІБИ ДАМУЫ МЕХАНИЗМДЕРІНІҢ НЕГІЗІ РЕТІНДЕ

ШКОЛЬНАЯ КУЛЬТУРА И ПРОФЕССИОНАЛЬНОЕ СООБЩЕСТВО — ОСНОВА МЕХАНИЗМОВ НЕПРЕРЫВНОГО ПРОФЕССИОНАЛЬНОГО РАЗВИТИЯ ПЕДАГОГА

SCHOOL CULTURE AND PROFESSIONAL COMMUNITY — A FOUNDATION OF MECHANISMS FOR TEACHERS’ CONTINUOUS PROFESSIONAL DEVELOPMENT

Борантай Мәдина
182 мектеп-гимназия
E-mail: madinaborantay@gmail.com

Кіріспе

Қазіргі заманғы білім беру жүйесінде педагогтің кәсіби дамуы үздіксіз үдеріс ретінде қарастырылады. Бұл үдеріс жеке даму, кәсіби білімін жетілдіру, заманауи технологияларды меңгеру және педагогикалық қауымдастықпен бірлесе жұмыс істеу арқылы жүзеге асады. Осы орайда мектеп ішіндегі мәдени орта мен кәсіби қауымдастық педагогтің дамуына ықпал ететін негізгі факторлар ретінде ерекше маңызға ие.

Введение (на русском языке)

В современной системе образования профессиональное развитие педагога рассматривается как непрерывный процесс. Этот процесс реализуется через личностный рост, совершенствование профессиональных знаний, освоение современных технологий и взаимодействие с профессиональным сообществом. В этом контексте особое значение приобретают школьная культура и профессиональное сообщество, которые выступают ключевыми факторами, влияющими на развитие педагога.

Introduction (in English)

In the modern education system, the professional development of a teacher is considered a continuous process. This process is implemented through personal growth, enhancement of professional knowledge, mastering of modern technologies, and collaboration within a professional community. In this context, school culture and professional community play a crucial role as key factors influencing teacher development.

Мектеп мәдениеті: мәні мен рөлі

Мектеп мәдениеті – бұл мектеп ұжымының құндылықтары, нормалары, дәстүрлері мен қарым-қатынас жүйесі. Ол білім беру ұйымындағы моральдық-психологиялық климатты қалыптастырып, мұғалімдердің ынтымақтастығына, бірлесе шешім қабылдауына, тәжірибе алмасуына ықпал етеді.

Мектеп мәдениетінің мынадай сипаттамалары педагогтің кәсіби дамуына әсер етеді:
-Ашықтық пен сенімге негізделген қарым-қатынас;
-Ішкі мотивацияны көтермелеу;
-Жаңашылдыққа бейімділік;
- Топтық қолдау мен бірлескен оқыту мәдениеті.

Кәсіби қауымдастықтар: педагогтік дамудың құралы

Кәсіби педагогикалық қауымдастық – мұғалімдердің ортақ мақсатта өзара әрекеттесетін, тәжірибе алмасатын, бірлесіп зерттеу жүргізетін құрылымдық бірлестігі.

Кәсіби қауымдастықтар келесі бағыттар бойынша жұмыс атқарады:
- Оқыту мен оқудағы жаңа әдістерді меңгеру;
- Шеберлік сыныптары, семинарлар, вебинарлар өткізу;
- Lesson Study, Action Research секілді зерттеу әдістерін енгізу;
- Өзара сабаққа қатысу арқылы кері байланыс беру.

Мектеп мәдениеті мен кәсіби қауымдастықтың өзара байланысы

Мектеп мәдениеті мен кәсіби қауымдастық өзара тығыз байланысты. Құндылықтарға негізделген жағымды мәдениет – кәсіби қауымдастықтың нәтижелі қызметіне негіз болады. Ал белсенді кәсіби қауымдастықтар – мектеп мәдениетін жандандырып, жаңаша бағыт береді.

Тәжірибе көрсеткендей, мықты мектеп мәдениеті бар білім ұйымдарында мұғалімдер кәсіби қауымдастық жұмысына белсенді қатысады, ал бұл – өз кезегінде олардың кәсіби дамуына тікелей әсер етеді.

Цифрлық ортадағы жаңа мүмкіндіктер

Цифрлық технологиялар мектеп мәдениеті мен кәсіби қауымдастықтың кеңеюіне үлкен серпін беруде. Мысалы:
- Google Workspace, Microsoft Teams платформалары арқылы бірлескен жұмыс;
- BilimLand, Online Mektep, Kundelik секілді цифрлық білім беру ресурстары;
- Telegram, WhatsApp топтарындағы кәсіби пікір алмасулар;
- Онлайн конференциялар мен вебинарлар арқылы тәжірибе бөлісу.

Цифрлық орта кеңістіктік шектеулерді жойып, кәсіби дамуды жеделдетіп, мұғалімдерге қолжетімді білім мен қолдауды қамтамасыз етеді.

Қорытынды

Мектеп мәдениеті мен кәсіби қауымдастық – педагогтің үздіксіз кәсіби дамуының негізгі механизмдері. Олар мұғалімдердің өзара ынтымақтастығын арттырып, тәжірибе алмасуға мүмкіндік беріп, кәсіби құндылықтарды дамытуға негіз болады. Ал цифрлық орта бұл үдерісті жаңа деңгейге көтеруде.

Сондықтан білім беру ұйымдары ұйымдастырушылық, технологиялық және мәдени қолдауды жүйелі түрде қамтамасыз етуі қажет. Сонда ғана педагогтар заман талабына сай дамып, сапалы білім беруге лайықты үлес қоса алады.

\Пайдаланылған әдебиеттер / Используемая литература / References

1. Сағатова, Ж. (2020). Мектептегі кәсіби даму ортасы: теориясы мен тәжірибесі. Алматы: «Ұлағат» баспасы.

2. Fullan, M. (2014). The Principal: Three Keys to Maximizing Impact. San Francisco: Jossey-Bass.

3. Hargreaves, A., & Fullan, M. (2012). Professional Capital: Transforming Teaching in Every School. Teachers College Press.

4. Lieberman, A., & Miller, L. (2011). Teacher Leadership. Jossey-Bass.

5. Рахымжанова, Г. (2022). Педагогтердің кәсіби дамуының заманауи тенденциялары. Білім беру жүйесінің дамуы, №3, 45–49.

6. Sergiovanni, T. J. (2007). Rethinking Leadership: A Collection of Articles. Thousand Oaks, CA: Corwin Press.

7. OECD (2020). Teachers’ Professional Learning and Development: Best Practices from TALIS. OECD Publishing.

8. Қалиева, Г.Ж. (2021). Мектеп мәдениетін қалыптастырудағы көшбасшы педагог рөлі. Педагогика және психология, №2, 66–71.

9. DuFour, R., DuFour, R., Eaker, R., & Many, T. (2010). Learning by Doing: A Handbook for Professional Learning Communities at Work. Solution Tree Press.

10. Қазақстан Республикасының “Білім туралы” Заңы (2019 жылғы өзгерістерімен). Астана.