Мектеп пен тәрбие: ұстаз бен ата-ана байланысы

Кіріспе

Тәрбие — мәңгілік тақырып. Қай заманда болмасын адамзат баласы ұрпақ тәрбиесін назардан тыс қалдырмаған. Себебі ұрпақ тәрбиесі — ел болашағының іргетасы. Осы тұрғыда бала тәрбиесіне жауапты екі маңызды ортаның бірі — отбасы, екіншісі — мектеп. Бұл екі ортаның өзара байланысы, ынтымақтастығы мен бірлескен жұмысы ғана бала тұлғасының дұрыс қалыптасуына жол ашады. Егер ата-ана мен мұғалім арасында берік, сенімді қарым-қатынас орнамаса, бала екі түрлі тәрбие көріп, ішкі қайшылыққа ұрынады. Сондықтан мектеп пен отбасының тәрбиедегі бірлігі — кезек күттірмейтін маңызды мәселе.

Негізгі бөлім

1. Отбасы мен мектеп тәрбиесінің үйлесімділігі

Отбасы — баланың алғашқы тәрбие мектебі. Ана әлдиімен, әке өнегесімен ер жеткен бала мектеп табалдырығын аттаған кезде қоғаммен араласа бастайды. Мектепке келгеннен кейін бала тек білім алып қана қоймай, мінез-құлқы, дүниетанымы мен жауапкершілігі де қалыптаса бастайды. Осы кезде отбасы мен мектеп арасындағы тәрбие сабақтастығы өте маңызды рөл атқарады.

Егер балаға үйде бір тәрбие беріліп, мектепте мүлдем басқа бағыт ұсынылса, оның бойында шатасу, түсінбеушілік пайда болады. Бұл баланың сенімсіздігіне, мінезінің тұйықталуына немесе керісінше, бүлікшілдігіне әкелуі мүмкін. Сондықтан ата-ана мен мұғалімнің тәрбие бағыты бір арнада тоғысуы керек.

2. Ұстаз бен ата-ана байланысының формалары

Бүгінгі таңда мұғалім мен ата-ананың өзара әрекеттесуінің бірнеше тиімді түрлері бар. Олардың әрқайсысының тәрбиелік мәні зор:

• Ата-аналар жиналысы: Мектептегі ресми кездесулер ата-аналармен байланысты орнатудың негізгі құралы. Мұнда бала үлгерімі мен тәртібі, сыныптағы ахуал, оқу бағдарламасы жайында ақпарат беріледі.

• Жеке кездесулер: Мұғалім мен ата-ананың жеке сөйлесуі арқылы нақты мәселелер талқыланып, шешімдер қабылданады.

• Бірлескен іс-шаралар: Мектепте өткізілетін мерекелер, ашық сабақтар, спорттық жарыстар, сенбіліктерге ата-аналардың қатысуы балаға үлкен мотивация береді.

• Цифрлық байланыс: Қазіргі таңда мессенджерлер, мобильді қосымшалар (мысалы, Kundelik.kz) арқылы ұстаз бен ата-ана үнемі хабарласып, баланың жағдайынан хабардар болып отыра алады.

3. Ынтымақтастықтың балаға әсері

Ата-ана мен мұғалім арасындағы өзара түсіністік пен қолдау бала тәрбиесіне тікелей оң әсер етеді. Ондай жағдайда бала өзін қауіпсіз, қолдаулы ортада сезінеді. Ол мектепке сеніммен барып, үйге қуанып оралады. Екі жақтан да бірдей талап қойылғанда, бала бойында жауапкершілік, тәртіп, еңбекқорлық, адамгершілік қасиеттері қалыптасады.

Мысалы, ата-анасы мен ұстазы арасында тығыз байланыс бар оқушының сабағы да жақсы, тәртібі де тұрақты болады. Ал егер ата-ана мектеп ісіне мүлдем араласпаса, балада немқұрайлылық, тәртіп бұзу, жалған сөйлеу, сабақтан қашу секілді проблемалар туындауы мүмкін.

4. Байланыстағы кедергілер және шешу жолдары

Кейбір жағдайларда ата-ана мен мұғалім арасында түсінбеушілік туындайды. Мұның бірнеше себебі болуы мүмкін:

• Ата-ананың мектепке деген салғырт көзқарасы;

• Мұғалімнің баламен және ата-анамен қарым-қатынас орната алмауы;

• Қарбалас тіршілік пен уақытың тапшылығы;

• Өзара сынға төзбеушілік, ашық диалогтың жоқтығы.

Бұл мәселелерді шешу үшін келесі қадамдар ұсынылады:

• Екі жақ та баланың мүддесін бірінші орынға қоюы қажет;

• Ашық әрі сабырлы сөйлесуді үйрену;

• Жағымды диалог орнату — екіжақты түсіністіктің кілті;

• Қарым-қатынасты тек «сын айту» емес, «ынтымақтаса шешім табу» ретінде қарастыру.

5. Қазіргі заман талабындағы жаңа форматтағы қарым-қатынас

Цифрлық ғасырда мұғалім мен ата-ананың байланысы да жаңа форматқа көшті. Қазір ата-аналар онлайн жиналыстарға қатыса алады, электронды күнделік арқылы баласының сабақ үлгерімін күнделікті қадағалап отырады. Бұл уақыт үнемдеумен қатар, баланың дамуына дер кезінде әсер етуге мүмкіндік береді.

Алайда цифрлық қарым-қатынас та жылы жүзбен, шынайы көңілмен толықтырылуы қажет. Адам арасындағы тірі байланыс ешқашан өз маңызын жоғалтпайды.

Қорытынды

Мектеп пен ата-ана — бала тәрбиесінің қос қанаты. Бұл екі ортаның тәрбие мәселесінде бір мақсатта, бір мүддеде, бір бағытта болуы — бала болашағы үшін аса маңызды. Ынтымақтастық, өзара сыйластық пен түсіністік негізінде орнаған қарым-қатынас — ұрпақ тәрбиесінде нақты нәтижеге қол жеткізудің бірден-бір жолы.

Баланы тек мұғалім тәрбиелейді, не болмаса тәрбие — тек ата-ананың міндеті деп ойлау — қате түсінік. Бұл — ортақ жауапкершілік. Сондықтан әрбір ата-ана мен әрбір ұстаз баланың тәрбиесіне жүрекпен қарап, бірге әрекет етсе, ел болашағы саналатын ұрпақ — мейірімді, білімді, жауапкершілігі жоғары тұлға болып өсері сөзсіз.