«Мен түстерді танимын» «Л» дыбысын қою

Сабақтың тақырыбы: «Мен түстерді танимын»

«Л» дыбысын қою

Сабақтың мақсаты: «Л» дыбысының сипаттамасымен таныстыру; буындарда, сөздер мен сөйлемдерде «Л» дыбысын дұрыс айтуды үйрету.

І.Ұйымдастырушылық кезеңі:

Мен әдепті баламыз,
Мен ерекше боламыз.
Қонақтарды көргенде,
«Сәлеметсіздер ме!» - деп,
Сәлемдесіп аламын.

2. Тыныс алу жаттығуын жасаймыз

Гүлді иіскеп ,көбелекті ұшыру.

Қолғап үрлеу.

3.Тілге арналған жаттығу

Қызыл еріннің және ақ тістің артында көңілді тіл тұрыпты. 
Ауыз - тілдің үйі болыпты. 
Тіл ұйықтап жатады ( «Шелпек» тіл төменгі ерінде жатады, 1-ден 10-ға дейін санау).
Тіл оянып, сағатқа қарайды («Сағат»оңға және солға қимылдар жасау, 10 рет). 
Жаттығу жасайды («Әткеншек», жоғары-төмен, 10 рет). 
Жуынады (алақанын созып, судың дауысын шығару - с-с-с). 
Тісін тазалайды ( «Тіс тазалау»жоғары көтеру). 
Шай ішеді: шай ыстық (жалпақ тілді тісаралық шығарып, үрлеу, ауа ағысын қатты шығару). 
Тәтті тосап жейді («Тосап»жоғарғы ерінді жалау, 4-8 рет). 
Далаға шығып, күннің көзіне қыздырынады: (жалпақ тіл төменгі ерінге). 
Қатты жел соғады, тіл бүрісіп қалады («Ине»жіңішке тілді көрсету). 
Тіл үйіне кіріп, жаттығу жасайды. 
Жоғары көтерілді (жоғарғы тістің артында),
Төмен түсті (төменгі тістің артында). 
Тіл тағы да далаға шықты. Оңға қарады, солға қарады (тілдің қимылы: оңға-солға). 
Тіл үйінде ұзақ отыра алмайды. 
Далаға шығып, доп ойнайды (мақта допқа үрлеу). 
Тіл шаршағасын, үйіне кіріп ұйықтайды.

Жаңа сабақ

Бала,бала,балақан

Қане қайсы алақан

Қала,дала гүлденді

Ісем күйге енді.

Тілге,ерінге массаж жасау.

[Л] дыбысының артикуляциясы

Тістердің арасы шамамен 1 мм ашық. Тілдің ұшы жоғарғы тіске немесе қызыл иекке тіреледі. Тіл бүйірлері азуға тимейді, ауа тілдің екі шетінен шығады. Тілдің түбі көтеріледі, тіл ер-тоқым пішінді болады. Дауыс желбезегі тербеледі. Тамақта діріл сезіледі

Л-дыбысы жеке айтылмайды

1.Ашық буында

2.Дауысты дыбыс ортасында

3.Жабық буында

4.Дауыссыз дыбыс тіркесінде

Логопед дыбысты қою үшін төрт тәсілді қолданады.
1. Еліктеу тәсілі арқылы қою.
- Кеме сияқты гуілде (ЛЛЛЛЛЛЛЛЛЛЛЛЛЛ)
(Айнаға қарап қайталау.)
- Инені көрсетші, ол қандай үшкір еді! Енді, жоғарғы таңдайға майыстыр. Кеме секілді гуілде. ЫЫЫЫЫЫ. Тілдің ұшын босатпа.
(Екі тіс арасындағы Ы дыбысы.)
Логопед:
- Жалпақ тілді тістің ұшымен тістеп, Ы деп дыбыстаймыз. Л деп естіледі.
2. Механикалық тәсіл арқылы қою.
3. Арнайы зонд көмегімен қою.
4. Аралас тәсіл арқылы қою.

Бүгін кішкентай кеме ең алғаш рет алыс сапарға шықпақшы. Ол әрине қобалжып тұр. Сапарға шығар кезде, үлкен теңізде алдынан басқа кемелер шыққан кезде ол қатты дыбыс шығару керек. Бірақ кішкентай кеме даусы қатты шықпай қалар ма деп қорқуда. Ол сондықтан, күнде өлең айтып үйреніп жүр. Кемемен бірге өлең айтып көреміз бе? Ол үшін "желкен" жаттығуын жасап, Ы дыбысын қатты айтамыз.

К еме қалай өлең айтады екен?

ыЛллл

Содан кеме теңізге шықты. Теңіздің дәл ортасына келгенде бір әсем дабыстарды естиді. Кішкентай кеме қызықтап сол дабыстар жаққа барады.

Сөйтсе теңіз бетінде еркін әндетіп жүрген дауысты әріптер екен. Кеме дауысты әріптерге олардың әндерінің ұнағанын, өзінің олар сияқты ән айта алмайтынын айтты. Дауысты әріптер кемеге ән салуды үйретуге дайын екендіктерін айтты. Сөйтіп кеме дауысты әріптермен бірігіп ән айтып үйренді. Олардың әндерін біз де қайталайық:

[Л] дыбысы сөздің ортасында келетін сөздерді қайталау.

[Л] дыбысы бар қысқа сөздерді мүдірмей айт!

Бүгінгі сабақта «Ханшайым» атанғын келсе берілген тапсырмаларды дұрыс орындау керек.Ол үшін сыйқырлық арқылы тапсырма түстерін танып ,ашуға мүмкіндік алу қажет.

№1 тапсырма:Себеттегі заттарды дұрыс ата.(қызыл)

№2 тапсырма: Заттарды түстеріне қарай топтастыр және ата.

Қызыл: алма, көйлек, балық т.б

Жасыл: көлік,алмұрт т.б

Сары: балапан, балық, жолбарыс

Көк:

№3 тапсырма: Дауыстарын ажырат.

№4 тапсырма : Нейрожаттығу.