Бөлім:

16 (VI), 15 (VI), 14 (IV) - топ элементтері және олардың қосылыстары

Педагогтің аты-жөні:

М.Ж.Мухамжарова

Күн: 28.02.2025ж

Сыныбы : 9

Қатысушылар саны: Қатыспағандар саны:

Тақырыбы:

Минералды тыңайтқыштар.

№8 көрсетілім «Минералды тыңайтқыштар»

Оқу бағдарламасына сәйкес оқу мақсаты

9.4.2.3 -минералды тыңайтқыштардың жіктелуін және олардың құрамына кіретін қоректік элементтерді атау

9.4.2.4 -азот және фосфор тыңайтқыштарының қоршаған ортаға әсерін зерделеу

Сабақтың мақсаты:

• минералды тыңайтқыштардың жіктелуін және олардың құрамына кіретін қоректік элементтерді атайды

• азот және фосфор тыңайтқыштарының қоршаған ортаға әсерін зеріттейді

Сабақ кезеңі/

уақыты

Мұғалімнің әрекеті

Оқушының әрекеті

Бағалау

Ресурстар

Сабақтың басы

10 мин

Ұйымдастыру кезеңі:

а)Сәлемдесу.

в)Оқушыларды түгендеу.

«Біртұтас тәрбие» бағдарламасындағы құндылықтарды оқу процесіне ұйымдастыру кезеңінен бастап, сабақтың әр кезеңінде жүргізу.

«Жасампаздық және жаңашылдық» айы.

Құзыреттілік: ұлттық мүддені дамыту

Аптаның дәйек сөзі: «Білімдіден не пайда білгенін көпке айтпаса, үйреткеннен не пайда қайырымы қайтпаса»

28 ақпан мектебіміздің аты берілген Шәкір Жексенбаевтың туған күні. Ш.Жексенбаев туралы мәліметтер айтылады.

«1, 2 ,3» тәсілі арқылы топқа бірігуді ұсынады

«Анаграмма» тәсілі арқылы үй тапсырмасын сұралады

Сұрақтар:

1.Ортофосфор қышқылының тұзы

2.Ақ фосфордың қызыл фосфорға қарағанда ерекшелігі

3.Кальций фосфатының табиғи минералы, фосфор өндірісінің негізгі шикізаты.

4.Адам денесінде шамамен 1,4 кг фосфор бар орган.

5.Гамбургтік алхимик Г.Бранд фосфорды алғаш ашқанда қай затты қолданды?

6.Фосфат минералдарын құрайтын тау жынысы, фосфор тыңайтқыштарын өндіруге шикізат
7.Барлық тірі жасушалардағы энергия көзі болып табылатын молекула

Артур Конан-Дойлдың «Баскервильдер иті» атты шығармасында айтылған

жарқырауық химиялық элемент
8.Фосфордың сутекпен қосылысы: улы әрі тұтанғыш газ

9.Ақ фосфордың 4 атомының кеңістікте орналасу түрі

10.Ақ фосфордың 4 атомының кеңістікте орналасу түрі

11.Қызыл фосфордың кристалдық тор типі

«Стоп кадр» тәсілі арқылы сұрақтарға жауап бере отырып, жаңа сабақтың тақырыбын, мақсатын анықтайды

Сәлемдеседі, кезекші оқушы сабақ босатқан оқушылар туралы ақпарат береді.

Аптаның дәйексөзімен танысады

Ш.Жексенбаев туралы қысқашы мәліметпен танысады

«1, 2 ,3» тәсілі арқылы бірігеді

« Анаграмма!» тәсілі арқылы өткен тақырып бойынша білімдерін өзектендіреді. Анаграмма сұрақтарына дұрыс жауап берсе отрадан суперфосфат деген сөз шығады.

«Стоп кадр» тәсілі арқылы жаңа сабақтың тақырыбын, мақсатын анықтайды

Кері байланыс:

Мадақтау арқылы бағаланады.

Дискриптор

Аннаграмма толық шешілсе 3 балл алады

Қағаз қиындылары Окулык

Химия

9-сынып

Сабақ ортасы

20 мин

Жаңа сабақ.

Тақырып бойынша қысқаша ақпарат береді.

Оқулықтан талдайтын тапсырманы бөліп береді, топтық жұмыс ұйымдастырады

1- топ «Азот тыңайтқыштары»

2- топ «Фосфор тыңайтқыштары»

3- топ «Калий тыңайтқыштары »

туралы ақпаратпен танысуды, таңдаулары бойынша қорғауды ұсынады.

Мұғалімнің бағыт бағдар беруімен оқулықтағы ақпаратпен танысады, Интернеттен минералды тыңайтқыштар туралы мәліметтермен танысады.

1.Минералды тыңайтқыштардың түрлері

2. Тыңайтқыштардың маңызы

3. Тыңайтқыш жетіспесе өсімдіктерде қандай өзгерістер болады

4.Тыңайтқыштардың кері әсері бар ма? Осы сұрақтарға жауап іздейді.

Кері байланыс:

тәсілі арқылы бағалайды

Экран

Окулык

Химия

9-сынып

А4 парағы

Маркер

флипчар

10

Сабақты бекіту тапсырмалары

1-тапсырма Жеке жұмыс «Сәйкесін тап»

2-тапсырма«Эксперименттік сұрақ»

Заттарды сапалық реакция көмегімен қай сынауықта қандай зат бар екенін анықтап, салыстырады;

3-тапсырма

Функционалдық сауаттылық тапсырмасы

Жеке фермерлер азот пен фосфор тыңайтқыштарын шамдан тыс қолданады. Бұл топыраққа, су көздеріне және атмосфераға әсер ету мүмкін. Жағдай:
Бір аймақтағы көлде балдырлардың шамдан тыс көбеюін байқайды. Ғалымдар бұл құбылысты эвтрофикация деп атайды және оның артық тыңайтқыштарының қолданылуымен байланыстырады.

Сұрақтар:

1. Азот және фосфор тыңайтқыштарының шамадан тыс қолданылуы су экожүйесіне қалай әсер етеді?

2. Бұл мәселені шешу үшін қандай шаралар қолдануға болады?

3. Егер фермер өз алқабында тыңайтқыштарды дұрыс пайдаланбаса, ауа мен топыраққа қандай зиян келуі мүмкін?

Деңгейлік тапсырма «Менің үлесімді есепте»

Оқушылар берілген тапсырмадағы элементтің массалық үлесін есептейді.

Тыңайтқыштарды формуласымен сәйкестендіреді

«Эксперименттік сұрақ»

Тыңайтқыш сақталған қоймада бірдей қапшықтарда калий корбанат және аммоний хлориді бар. Лаборант сынақ алу үшін үлгі алды. Бірақ сынауықтарды шатастырып алады.

Бұл екі затты қалай анықтауға болады?

Мәтінді оқып, сұрақтарға жауап береді.

«Менің үлесімді есепте» оқушылар берілген тыңайтқыш құрамындағы элементтің (азоттың, калидің) массалық үлесін есптейді.

(NH₄)₂SO₄

NH₄NO₃

K₂CO₃

Дескриптор:  

тыңайтқыштарды формуласымен сәйкестендіреді

; (Әр үш дұрыс жауапқа

1 балл)

Жалпы балл-2

Дескриптор :

Дескриптор:

- сынауықтағы тыңайтқышты реактив көмегімен қандай зат екенін анықтайды;
Реакция теңдеулерін жазады
Жалпы балл 2 балл

Дискриптор

Сұраққа жауап бергені үшін 3 балл беріледі

Кері байланыс:

Мадақтау арқылы бағаланады.

Дескриптор

Жалпы - 3 балл

-тыңайтқыштар

құрамындағы азоттың, калидің массалық үлесін табады;

Тапсырма жазылған парақтар

Сабактың соңы

4 минут

Сабақтың соңы

Кері байланыс

«Сұрадым және білдім» әдісі.

Мұғалім сабақты қорытындылау мақсатында оқушылардың сабаққа деген көзқарасын, сабақ басында өздері білгісі келген сұрақтарына жауап ала-алғандары туралы рефлексиясын тыңдайды.

Мақсаты:Оқушы алған білімін саралай білуге дағдыланады.

Тиімділігі:Тақырып бойынша оқушылардың пікірін анықтайды. Жинақталған деректердің құнды болуын қадағалайды.

Оқушылар бүгінгі сабақтың мақсатына жеткізетін тапсырмалар орындауына қарай, өз түсінгенін, пікірін, өз ойын айту арқылы сабаққа қорытынды жасайды.

Мұғалім оқушыларды

1-10 баллдық жүйе бойынша оқушылардың сабаққа қатысу белсенділігі бойынша бағалайды.

1мин

Үй тапсырмасы:

§ 42, 2 есеп 56 бет