Хиякбаева Айгерім Бекболатқызы

№33 «Әлия» бөбекжайының педагог-психологі

Педагог-модератор

Еңбек өтілі – 9 жыл

+7 701 540 66 36

k.aigerim_92@bk.ru

Монтессори әдісі арқылы ұсақ қол моторикасын дамыту
^{Бала дамуының маңызды кезеңі ретінде балабақшаларда қолдану мақсатында}

Кіріспе

Баланың толыққанды дамуы оның дене және ойлау қабілеттерінің үйлесімді дамуына байланысты. Ұсақ қол моторикасы (саусақ қозғалыстарының үйлесімі) бала дамуының өте маңызды аспектісі болып табылады, себебі бұл моторикалық дағдылар тек физикалық тұрғыдан ғана емес, ақыл-ойдың да дамуына әсер етеді. Монтессори әдісі — балалардың жеке қабілеттері мен қажеттіліктеріне негізделген, оларды еркіндік пен жауапкершілік аясында дамытатын тәрбие әдісі. Осы әдіс арқылы ұсақ қол моторикасын дамыту баланың шеберлігін, креативтілігін, сондай-ақ оның өз-өзіне сенімін арттырады.

Монтессори әдісінің негіздері

Монтессори әдісі балалардың өздігінен оқу және зерттеу процесін қолдайды. Бұл әдіс бойынша, балаларға белгілі бір білімдер мен дағдыларды тек ересектердің басқаруымен емес, өздеріне еркіндік берілу арқылы игеру ұсынылады. Монтессори әдісінің негізгі принциптері:

• Баланың еркіндігі мен жауапкершілігі: Балалар өз қалауларымен жұмыс істеп, үйренеді.

• Қоршаған ортаның ұйымдастырылуы: Оқу құралдары мен құрал-жабдықтар баланың қолы жететін жерде орналасады.

• Жеке қарым-қатынас: Әр бала өзіндік қарқынмен дамиды, сондықтан оның жеке ерекшеліктеріне құрметпен қарау маңызды.

• Қолданбалы білім: Монтессори әдісі балаларға практикалық дағдыларды, соның ішінде ұсақ қол моторикасын, ойындар мен әрекеттер арқылы үйретуді көздейді.

Ұсақ қол моторикасын дамытудағы Монтессори әдісінің рөлі

Ұсақ қол моторикасы — бұл саусақтардың және қолдың нәзік қозғалыстарын дұрыс үйлестіру қабілеті. Бұл дағды балаға дұрыс жазу, сурет салу, ойыншықтармен жұмыс істеу, киімдерді өздігінен кию сияқты әрекеттерді орындауға көмектеседі. Монтессори әдісінде ұсақ қол моторикасын дамытуға бағытталған арнайы жаттығулар мен құралдар қарастырылған:

1. Монтессори материалдары: Әр түрлі материалдар арқылы балалар ұсақ қол моторикасын дамытады. Мысалы, түймелерді тақтаға орналастыру, жіптермен жұмыс істеу, саусақтармен түрлі пішіндерді жасау сияқты әрекеттер арқылы балалардың қол қимылдарын дәл әрі үйлесімді етуге жағдай жасалады.

2. Құралдарды пайдалану: Құралдар мен жаттығулардың әртүрлілігі баланың қолы мен саусақтарының нәзік қозғалыстарын дамытуға ықпал етеді. Қалтақтап жабыстырылған түймелер, жіптермен жұмыс, кішкентай кірпіктер мен ұсақ бөліктермен жұмыс істеу балалардың саусақтарын белсенді қолдануға мүмкіндік береді.

3. Ойындар мен тапсырмалар: Балалардың ұсақ моторикасын дамытуға бағытталған қызықты ойындар мен тапсырмалар балалардың қызығушылығын арттырады. Мысалы, түрлі ойыншықтарды жинау, бөліктерді бір-біріне қосу, ашып-жабатын қораптармен жұмыс істеу балалардың саусақтарын белсенді қимылдатуға мүмкіндік береді.

Балабақшаларда қолдану мақсаттары

Балабақшадағы тәрбиешілер үшін Монтессори әдісін қолдану арқылы ұсақ қол моторикасын дамыту төмендегідей мақсаттарға қол жеткізуге мүмкіндік береді:

1. Дене дағдыларын қалыптастыру: Ұсақ моториканы дамыту арқылы балалардың қолдарының және саусақтарының қозғалыстарын нақты үйлестіру қабілеті дамиды. Бұл дағдылар кейіннен басқа да дене қозғалыстары мен күрделі қозғалыс дағдыларына негіз болады.

2. Когнитивтік даму: Ұсақ қол моторикасының дамуы баланың ойлау қабілетіне әсер етеді. Әр түрлі әрекеттер мен ойындар арқылы балалар заттармен жұмыс істеп, ұсақ моториканы жетілдіре отырып, сонымен қатар олар логикалық ойлау мен креативтілігін дамытады.

3. Баланың өзіне деген сенімі мен тәуелсіздігі: Монтессори әдісінің басты ерекшелігі — балаларға өздігінен әрекет ету мүмкіндігін беру. Мұндай тәуелсіздік балалардың өзіне деген сенімін арттырады, ал бұл ұсақ моториканың дамуына жақсы әсер етеді.

4. Әлеуметтік дағдыларды дамыту: Балалар ұсақ моторикамен жұмыс істегенде өзара әрекеттесіп, бірге ойнай алады. Бұл олардың қарым-қатынас дағдыларын, ынтымақтастықты, топта жұмыс істеуді дамытуға ықпал етеді.

Қорытынды

Ұсақ қол моторикасын дамыту Монтессори әдісінің негізгі принциптеріне сәйкес келетін тиімді тәсілдердің бірі болып табылады. Монтессори әдісін қолдану арқылы балалардың ұсақ моторикасын жетілдіру, олардың ақыл-ойын, өзіндік тәуелсіздігін және креативтілігін дамытуға мүмкіндік береді. Балабақшаларда бұл әдіс арқылы әр баланың жеке мүмкіндіктері ескеріле отырып, оның даму деңгейі мен қажеттілігіне сай оқыту ұйымдастырылады. Бұл, өз кезегінде, баланың жалпы дамуына оң әсер етеді.