Тәрбие сағаты

Мұқағали Мақатаев – Ұлы ақын, жүрек үні

Күні

Сынып жетекші:

Сынып

Қатысушылар саны:

Қатыспағандар саны:

Сабақтың мақсаты:

Оқушыларға Мұқағали Мақатаевтың өмірі мен шығармашылығы туралы білім беру.

Ақынның шығармашылығы арқылы патриоттық, адамгершілік және ұлттық құндылықтарды насихаттау.

Ақынның поэзиясына деген қызығушылықты арттыру.

Құндылықтарды дарыту

Ақынның өлеңдерінде рухани тазалық пен моральдық күшті сақтау қажеттілігі айқын көрінеді. Мұқағали өзінің шығармашылығында адамның ішкі дүниесін, ар-ұжданы мен таза ниетін жоғары бағалайды. Бұл құндылық оқушыларға ар-ожданды сақтауды, адамгершілікті жоғары қоюды үйретеді.

Апта дәйексөзі

Ақпан – жасампаздық және жаңашылдық

Жасампаздық – бәрімізге өнеге

Сабақтың барысы

Сабақтың кезеңі/ уақыт

Мұғалім әрекеті

Оқушы әрекеті

Ресурстар

Ұйымдастыру кезеңі (17 мин)

Оқушыларды қарсы алу, назар аудару.

Сағаттың тақырыбын түсіндіру: Мұқағали Мақатаевтың өмірі мен шығармашылығы.

Топқа бөліну (постерлер, шығармашылық тапсырмаларды орындау үшін).

Ақынның өмір жолы мен шығармашылық ғұмыры.

Ақынның өлеңдері мен қазақ әдебиетіндегі орны.

Туған жеріне, халқына деген сүйіспеншілігі.

Мұғалім:

Бүгінгі тәрбие сағатымыздың тақырыбы – "Мұқағали Мақатаев – Ұлы ақын, жүрек үні".Мұқағали Мақатаев – қазақ әдебиетінің жарық жұлдызы, ұлы ақын, сазды сөздің шебері. Оның шығармашылығы қазақ халқының өміріне, табиғатына, туған жеріне деген махаббатын, ұлттық болмысын айқын көрсетеді. Ақынның өлеңдері тек әдебиетіміздің ғана емес, қазақтың рухани әлемінің айнасы болып табылады. Оның шығармаларында терең философиялық ойлар, нәзік сезімдер мен адамгершілік құндылықтары терең де айқын көрініс табады.Мұқағали ақынның өлеңдері – халықтың жүрегінен шыққан, әрі халықтың жүрегіне жеткен сөздер. Ол өмірді, табиғатты, махаббатты және адамгершілікті өлеңдерінде аса шеберлікпен бейнелеген. Осы өлеңдер арқылы ол өз ұрпағына үлкен үлгі қалдырды.

Әр топқа Мұқағали Мақатаевтың өлеңдерінен үзінді беріліп, оларды талқылау және шығармашылық жұмыстар жасау.

Мысалы, топтар ақынның өлеңінен тақырып шығарып, өз ойларын айтып, топтық жұмыстарын қорғайды.

Ақынның өлеңін жаттау, оның мән-мағынасына терең үңілу.

Оқушылар мұғаліммен сәлемдесіп, бір-біріне жақсы тілектер айтады.

Оқушылар тақырыпқа қатысты өз ойларын айта бастайды: «Мұқағали Мақатаев кім?» деп сұрау арқылы тақырыпқа қызығушылықтарын арттырады.

Оқушылар мұғалімнен сұрақтар қойып, өз ойларымен бөліседі.

Оқушылар мұғалімнің сөзін тыңдап, тәрбие сағатына қатысты қызығушылықтарын білдіреді.

Оқушылар топтарға бөлініп, бірге жұмыс жасауға дайындалады.

Оқушылар мұғалімнің Мұқағали Мақатаев туралы айтқан сөздерін тыңдайды.

Ақынның өмірі мен шығармашылығы туралы өз білетіндерін ортаға салады.

Оқушылар ақын туралы сұрақтар қойып, мұғаліммен пікір алмасады.

Оқушылар топқа бөлініп, әр топқа Мұқағали Мақатаевтың өлеңдерінен үзінділер беріледі.

Топтар өлеңді талқылап, оны түсініп, тақырыбы мен идеясын анықтап, өз пікірлерін ортаға салады.

Топтар ақынның шығармашылығын зерттеп, шығармашылық тапсырмалар орындайды: өздерінің ойларын жазу, сурет салу немесе постер жасау.

Видеоматериалдар (Мұқағали Мақатаевтың сұхбаттары мен өлеңдерінің бейнемазмұны).

Музыкалық композициялар, ақынның өлеңдеріне жазылған әндер тыңдату.

Қызықты фактілер мен қысқаша анимациялар көрсету.

Сабақ ортасы (10 мин)

Қауіпсіздік сабағы.

«АДАМНЫҢ ЖЕКЕ ШЕГАРАСЫН ҚОРҒАУДЫҢ НЕГІЗГІ ЕРЕЖЕЛЕРІ»

Сабақтың мақсаты: жеке шегара туралы түсінік беру, жеке шегараны қорғау ережелерімен таныстыру.

Негізгі міндеттері:

-жеке шегара бұзылуының кең таралған түрлеріне тоқталу;

-адамның жеке шегарасы: психологиялық, физикалық, эмоциялық түрлерін зерттеу;

-адам өзінің жеке шегарасын қалыптастыруда ұстану керек негізгі үш ережені анықтау.

Сабақтың барысы

1.Кіріспе (2 мин)

Жеке шегара әр адамға өзін жайлы ұстау үшін керек. Егер адам өзін жайсыз сезінсе, бұл кейін күйзеліске әкеп соқтыруы мүмкін. Мысалы, бейтаныс адам сізге сүйкеніп тұрса, рұқсатсыз қолыңыздан ұстаса, жаныңызға келіп отырса, көз алмай қарап тұрса немесе телефоныңыздағы хабарламаға көз салып оқып отырса, бұл сізге жайсыздық тудырады. Мұндай қылықтар жеке шегараны бұзуға жатады. Сонымен қатар, эмоциялық шегара деген де болады. Егер бейтаныс адам немесе жақыныңыз сізге ашуланып, дауыс көтерсе, ол да сіздің шегараңызды бұзғанға жатады. Себебі, бұл сізге жайсыздық тудырып тұр.

Жеке шегараны құру басқалардың сіздің өміріңізге араласпауына, өзіңізге сенімді болуыңызға көмектеседі. Бір сөзбен айтқанда, біздің эмоциялық, физикалық қауіпсіздігімізді қамтамасыз етеді. Кейбір адамның санасында «жеке шегара» деген ұғым жоқ. Мысалы, ол біреудің затын рұқсатсыз алады, сұрамайды. Ондай адамдарда жеке шегара бала күннен қалыптаспағандықтан, өзгелердің шегарасынан рұқсатсыз өте береді. Сондықтан өзгелердің де шегарасына құрметпен қарау керек

4.Қорытынды: сабақ тақырыбы бойынша жадынамалар тарату.

Пайдалы сілтеме:

https://www.youtube.com/live/H8OH6O90c8o?si=Te-ipkM6n3o2_1jo

Есте сақта!

- Ең алдымен, адам өзінің қалауын, қажеттілігін нақты білуі керек.

- Екіншіден, өз шегараларыңа сенімді болу.

- Біреу сізге ұнамайтын қағиданы ұсынса, өз шегараңызды қорғап, бас тарта білуіңіз керек.

- Өз шегараңыздан ұялмауыңыз керек. Үшіншіден, көмек сұраудан қорықпау қажет.

2. Негізгі бөлім

Жеке шегаралардың түрлері:

Эмоциялық. Олар эмоциялық әл-ауқат пен психиканы қорғауға арналған. Мысалы, жақын адамдар сізбен моральдық тұрғыдан сөйлескенде сізді ренжітеді және сіз олардан бас тартуды сұрайсыз.

Физикалық. Сізге қандай физикалық өзара әрекеттесу ұнамайтынын анықтаңыз. Мысалы, сіз сәлемдесу кезінде басқалармен құшақтасуға ыңғайсызданасыз және сіз мұны жасамауды сұрайсыз.

Жұмыс уақытында. Сіздің лауазымдық міндеттеріңізден тыс жүктемелерді, соның ішінде психологиялық жүктемелерді алмау.

Уақытша. Басқалардың сіздің уақытыңызды теріс пайдалануына жол бермеңіз. Сіз біреуге қазір бос емес екеніңізді айтқан сайын және кейінірек жауап берген сайын осындай шегараларды белгілейсіз.

Материалдық. Оларға сіздің меншігіңізге және жеке кеңістігіңізге қатысты ережелер кіреді. Мысалы, сіз үйде болмаған кезде басқалардың бөлмеңізге кіруіне немесе заттарыңызды алуына қарсысыз.

Жеке шегараларды қалай құруға болады?

Жеке шегараларды тиімді қорғау үшін келесі бірнеше ережелерді білу қажет:

1. Ең алдымен, түсіну керек: жеке шегараны қорғау – бұл біздің жеке жауапкершілігіміз. Адамдар бізбен өзімізге рұқсат еткендей әрекет етеді.

2. Қарапайым шын жүректен сұрау көбінесе ұзақ уәде пен қысымға қарағанда әлдеқайда тиімді жұмыс істейді. «Мейірімді болып, айқайламаңыз. Маған сенің айқайлағаның ұнамайды».

3. Алдыңғы келісімдерді тыныш еске түсіруге дайын болыңыз. Егер адам бір нәрсені ұмытып кетсе, ашуланбаңыз.

4. Агрессия әрқашан агрессияны тудырады. Егер сізге қарсы ауызша агрессия

қолданылса, жанжалға түспеген жақсы.

Рольдік ойын.

Топтағы оқушылар адамның жеке шегаралары бұзылған жағдайлардың мысалдарын сахналайды және оларды қорғау жолдарын көрсетеді.

Слайд

Ортасы (15 мин)

Мұғалім: Мақатаевтың поэзиясы тек қана сөздің көркемдігімен ғана емес, терең мағыналы ойларымен де таң қалдырады. Ақынның шығармашылығы біздің жан дүниемізге әсер етіп, рухани байлығымызды арттырады. Әрбір өлеңінде ақынның ішкі толғаныстары, қоғамға деген көзқарасы, махаббат пен табиғатқа деген адал сезімі көрініс табады.Бүгін біз Мұқағали Мақатаевтың өмірі мен шығармашылығын талқылай отырып, оның поэзиясынан үлгі алып, ақынның сөздерін түсініп, жүрегімізде сақтап, өмірімізде қолдануға тырысамыз. Оның өлеңдеріндегі терең мағына мен ұлы сөздер біздің бойымызда адамгершілік қасиеттерін тәрбиелеп, өмірімізді мәнді ете алады.

Әрқайсымыз ақынның шығармашылығын өз жүрегімізбен қабылдай отырып, одан рухани азық аламыз деп сенемін. Бүгінгі сабағымыздан алған әсеріміз ұзақ уақыт бойы есімізде сақталып, бізге шабыт берсін!Енді, Мұқағали Мақатаевтың шығармашылығына бір сәт тоқталып, оның өлеңдерімен танысайық.

Практикалық жұмыс:

Оқушыларға "Менің туған өлкем", "Ақын болар едіңіз бе?" тақырыптарында эссе жазу тапсырмасы беріледі.

Әр оқушы өз шығармашылық жұмыстарын бөлісіп, талқылайды.

Әр оқушы Мұқағали Мақатаевтың өлеңдерін жаттап, өз пікірлерін айтуға тырысады.

"Менің туған өлкем", "Ақын болар едіңіз бе?" сияқты тақырыптарда жеке эссе жазып, оны топ алдында оқып береді.

Оқушылар өз шығармашылық жұмыстарын қорғап, бір-бірінің жұмыстарын тыңдайды, пікірлерін білдіреді.

Оқушылар Мұқағали Мақатаевтың шығармашылығынан алған әсерлерін ортаға салады.

Ақынның өлеңдерінің мәні мен мағынасын терең түсініп, оны өз өмірінде қалай қолдануға болатыны жайында ой бөліседі.

Видеоматериалдар (Мұқағали Мақатаевтың сұхбаттары мен өлеңдерінің бейнемазмұны).

Музыкалық композициялар, ақынның өлеңдеріне жазылған әндер тыңдату.

Қызықты фактілер мен қысқаша анимациялар көрсету.

Соңы

3 мин

Үй тапсырмасы:

Мұқағали Мақатаевтың белгілі бір өлеңін жаттап келу.

Ақын туралы қосымша мәліметтер жинап келу.

Қорытынды сөз:

Ақынның ұлттық әдебиетіміздегі маңыздылығын атап өту.

Тәрбиелік мәні бар сөздермен қорытындылау.

Үй тапсырмасы:

Оқушыларға Мұқағали Мақатаевтың белгілі бір өлеңін жаттап келу және ақынның өмірі туралы қосымша мәліметтер жинап келу тапсырмасы беріледі.

Оқушылар үйде тапсырманы орындап, келесі сабақта өз жұмысын таныстырады.

Оқушылар сабақты қорытындылап, мұғалімнің айтқан пікірлеріне назар аударады.

Ақынның шығармашылығынан алған әсерлері мен өздерінің жаңа білімдерін білдіреді.

Слайд