Бөлім:

Координация және реттелу,биофизика

Педагогтің тегі, аты

Бақтиярқызы А

Күні:

27.11.2024ж

Сынып:9 «Б»

Қатысушыларсаны:

Қатыспағандарсаны:

Сабақтыңтақырыбы

Нейрондардың түрлері мен қызметтері.Жүйке ұлпасның қызметі (гиальді жасушалар).Аксондардың миеленді және миеленсіз қабықтары.Синапстар және медиаторлар.

Оқу бағдарламасына сәйкес оқытумақсаттары

9.1.7.1- жүйке жасушасының құрылысы мен қызметі арасындағы өзара байланысты орнату

9.7.1.2 – жүйке ұлпалары мен оның құрылымдық бөліктерінің қызметтерін талдау

Сабақтың мақсаты

1. Жүйке жасушасының құрылысы мен қызметі арасындағы өзара байланысты орнатады

2. Жүйке ұлпалары мен оның құрылымдық бөліктерін талдайды

3. Жүйке ұлпаларының қызметтерін анықтайды

Сабақтың кезеңі/уақыт

Педагогтің әрекеті

Оқушының әрекеті

Бағалау

Ресурстар

Басы

2 мин

Ұйымдастыру кезеңі:

Психологиялық ахуал қалыптастыру: «Балбырауын» күйіне шертпе жаттығу - мидың ұтымды жұмыс істеуіне,ұлттық құндылықты дамытуға ықпал етеді.

Мұғаліммен амандасады,мидің ұтымды жұмыс істеп,ұлттық құндылықты қалыптастыру мақсатында ШЖ істейді.

Оқушылар берілген түстермен үш топқа біріктіріледі.

Бағалау

«Мадақтау»

Түрлі түсті қағаздар

Үй тапсырмасын тексеру

8 минут

«Ворд волл» қосымшасы арқылы ұшақ әдісі бойынша үй тапсырмасы сұралады. Жеке жұмыс.

-Адамның және басқа омыртқалылардың бүйрегінің құрылымдық қызметтік бірлігі не? Нефрон

-Абсорбция дегеніміз не? Бірншіреттік сүзілу

-Бөліп шығару жүйесінің негізгі мүшесі?Бүйрек

-Абсорбция нәтижесінде қанша литр сұйықтық пайда болады?150-170 л

-Реабсорбция нәтижесінде қанша литр сұйықтық пайда болды?1,5 л

-Сүзілу болмаған жағдайда не болады? Ағза өздігінен уланады

-Қайта сүзілу болмаған жағдайда не болады?глюкоза,дәрумендерді,тұздарды жоғалтып,сусызданады

-Пилонефрит және цистит қандай ауру болып табылады?

Оқушылар қол көтеріп берілген сұраққа жауап береді,өткен бөлімді еске түсіреді.

Қ.Б Жарайсың!

Дескриптор:

Әр бір дұрыс жауап 2 б

Интербелсенді тақта

https://wordwall.net/ru/resource/68914717/%d1%81%d2%b1%d1%80%d0%b0%d2%9b-%d0%b1%d1%96%d0%b7%d0%b4%d0%b5%d0%bd-%d0%b6%d0%b0%d1%83%d0%b0%d0%bf-%d1%81%d1%96%d0%b7%d0%b4%d0%b5%d0%bd

Жаңа сабаққа кіріспе

3 мин

«Миға шабуыл» Видео көрсетілім

• Видеода не көрсетілген?

• Дирижер не болды?

• Не себепті?

• Жалпы ұлпамызбен жасушамыздың айырмашылығы неде?

• Нейрондар қалай орналасқан?

Оқушылар видеодағы көріністі тамашалап,сұрақтарға жауап беру арқылы сабақтың тақырыбын ашады.

Қ.Б Керемет!

Оқулық

Презентация

https://youtube.com/shorts/iR8DxT6BVWI?si=xcsVJUp3areMflgq

https://youtube.com/shorts/lG1nQaJMXV4?si=zvOUtZd6qOTSK1mg

Ортасы

15 мин

№ 1 тапсырма.«Learning apps» қосымшасы арқылы Топтық жұмыс.

.Тақырыпты оқып,қосымшада берілген суретке қарап құрылысын анықтайды.Анықтама береді.

1-топ.Нейронның құрылысын анықтап,анықтама беріңдер деген тапсырма беріледі

2-топ.Синапстың рөліне тоқталады.Ол қай жерде орналасады соған тоқталыңдар

3- топ.Нейрон синапс арқылы қандай жасушалармен байланысады және қалай аталады соны анықтаңдар

Әр топқа ноутбук беріледі.Қосымшаға кіріп,алдымен нейронның суретінен құрылымын анықтап алады,тапсырманың сұрағына байланысты анықтама береді.

Дескриптор:

1.Нейронның құрылысын анықтайды-1 балл

2.Құрылысын сипаттайды-1балл

3. Синапстың рөліне тоқталады -1балл

4. Синапстың орналасқан жерін анықтайды- 1балл

5.Нейрон синапс арқылы қандай жасушалармен байланыса алады анықтайды– 1 балл

6.Атауларын атайды -1 б

Жалпы 6 балл

Қ.Б Тамаша!

Оқулық

https://learningapps.org/watch?v=pnrx8hz1t24

https://learningapps.org/watch?v=pzo939pf524

https://learningapps.org/watch?v=p8fw7x5sn24

8 минут

Функционалды сауаттылыққа арналған тапсырма

Ыстық затты қалай сезді?

Айнұр кофе ішпек болды.Айнұр асығыс болып,қайнап тұрған шәйнектегі суды шәй ішетін ыдысына құймақ болды.Шәйнектің бауын қолымен ұстап,көтіріп ыстық екенін байқап қайта орнына қойды?Бұл әрекетте синапстың қоздырушы және тежеуші қызметін байқадыңдарма?

Жауап:

Айнұр ыстықты ұстаған кезде терідегі сезімтал нейрондар қызуды сезіп, өздерінде электрлік потенциал өзгерісін (деполяризация) бастайды. Нейронның мембранасының ішіндегі және сыртындағы иондардың (негізінен натрий және калий) концентрацияларының өзгеруі нәтижесінде, қозу пайда болады. Осы импульс аксон арқылы мидың немесе жұлынның орталықтарына беріледі. Қозу импульсі синапсқа жеткенде, бұл химиялық сигналдардың (нейротрансмиттерлердің) бөлінуіне әкеледі. Айнұр қолын тартып алды.Осы арқылы тежелу қызметі де жүрді.Тежелу — нейронның белсенділігінің бәсеңдеуі немесе тоқтатылуы. Бұл механизм жүйке жүйесінің тепе-теңдігін сақтауға көмектеседі.

Ерсін неге есінен танды?

Ерсін сабақта достарымен сөзге келіп қалды.Ол қатты ашуланды.Ол өзін қорғау мақсатында даусын көтеріп сөйледі де,есінен танып,қол аяғы тартылып қалды.Қоздырушы және тежеуші қызметтері орындалдыма?

Жауап:

Ерсіннің ашуланғаны және дауыс көтергені қозу қызметіне жатады.Бірақ,оның жүйке жүйесімен бұлшықеттерінің тұрақтылықты сақтай алмай тырысып қалуынан ,тежелу қызыметі орындалмағандықтан есінен танып ,қол аяғы тартылып қалады.

Берілген мәтінмен танысып,сұрақтарға жауап береді.

Дескриптор

-Синапстың қызметін анықтайды

2 б

-Қоздырушы қызметті анықтайды 2б

-Тежеуші қызметті анықтайды 2б

Қ.Б Жарайсың!

Оқулық

5 минут

«Kahoot» қосымшасы арқылы тест сұрақтары беріледі.Жұптық жұмыс

1.Жүйке ұлпасының негізгі жасушалары

А)дендриттер D)нейрондар

В)аксондар С)нефрондар

2.Нейронның ұзын өсіндісі

А)дендриттер D)синапс

В)аксон С)медиатор

3. Қозған жасушалар арасында жүйке импульсін беру қызметін не атқарады?

А)синапс D)миелин

В)дендрит С) нейрон

4.Егер синапс бір нейронның басқа нейронмен түзілу орнында түзілсе

А) нейрон-безді синапс D)нейрон-бұлшық ет синапс

В)нейрон-нефрон синапс С)нейрон-нейрон синапс

5.Қызметтік маңызы бойынша синапстар болады

А) қоздырушы,тежеуші D)ажыратушы

В) қоздырушы,ажыратушы С)тежеуші,ажыратушы

6.Егер нейрон безді эпителий жасушасымен байланысса

А) нейрон-безді синапс D)нейрон-нефрон синапс

В)нейрон- бұлшық ет синапс С)нейрон-нейрон синапс

Оқулықты пайдаланып,саңырауқұлақтарды жіктейді

Дескриптор

1 орын- 3б

2 орын- 2б

3 орын- 2б

Кейінгі орындар-1б

Интербелсенді

тақта

оқулық

Сабақтың соңы

4 мин

Кері байланыс

«Mentimeter» қосымшасы

Сілтемеге немесе QR ды пайдаланып кері байланыс береді

Бүгінгі сабақтан алған білімдерін қосымшаға кіріп түстер арқылы белгі береді

Кері байланыс

Көк түс - тақырыпты өте жақсы түсіндім

Қызғылт түс- жақсы түсіндім

Қызыл түс- тақырып бойынша әлі де ізденуім бар.

Үй тапсырмасы:Тақырыпты оқиды,қызықты,маңызды ақпарат іздену

Бүгінгі сабақтан түйген ойлары мен тұжырымдарына байланысты кері байланыс жасайды.

Бағалау «Ми зарияды» бағалау парақшасы арқылы жалпы бағалау критериийлер бойынша ең жоғарғы 10 балл

https://www.menti.com/alfq7cfw5yd5