НЕЙРОНДЫҚ ЖЕЛІЛЕРДІ БАСТАУЫШ СЫНЫП МҰҒАЛІМДЕРІНІҢ БІЛІМ БЕРУ ТӘЖІРИБЕСІНДЕ ҚОЛДАНУ МҮМКІНДІКТЕРІ

Табикенова Жанар Магадатовна

Шәмші жалпы бастауыш білім беретін мектеп.

Бастауыш сынып мұғалімі.

zhan_tabikenova@mail.ru

Аңдатпа: Бұл мақалада нейрондық желілердің бастауыш сынып мұғалімдерінің білім беру тәжірибесінде қолдану мүмкіндіктері қарастырылады. Нейрондық технологияларды пайдалану оқу үрдісін оңтайландыруға, оқушылардың қызығушылығын арттыруға және оқыту сапасын жақсартуға мүмкіндік береді. Мақалада нейрондық желілердің тиімді құрал ретінде қолданылуының практикалық мысалдары мен артықшылықтары көрсетіледі.

Кілт сөздер: Нейрондық желілер, бастауыш сынып, білім беру, технология, оқыту сапасы.

Аннотация: В данной статье рассматриваются возможности использования нейронных сетей в практике преподавания учителей начальных классов. Применение нейронных технологий позволяет оптимизировать учебный процесс, повысить интерес учащихся и улучшить качество обучения. В статье представлены практические примеры и преимущества использования нейронных сетей как эффективного инструмента.

Ключевые слова: Нейронные сети, начальные классы, образование, технологии, качество обучения.

Annotation: This article examines the possibilities of applying neural networks in the teaching practices of primary school teachers. The use of neural technologies optimizes the learning process, enhances student engagement, and improves the quality of education. The article provides practical examples and highlights the benefits of using neural networks as an effective tool.

Keywords: Neural networks, primary school, education, technology, teaching quality.

Қазіргі заманғы білім беру жүйесі инновациялық технологиялардың қарқынды дамуының нәтижесінде үлкен өзгерістерге ұшырап жатыр. Сандық дәуірде ақпараттық технологиялар, соның ішінде жасанды интеллект пен нейрондық желілер білім беру саласында үлкен рөл атқаруда. Әсіресе, бастауыш сынып оқушыларын оқытуда бұл технологиялардың артықшылықтары ерекше байқалады. Мен бастауыш сынып мұғалімі ретінде бұл құралдарды оқыту тәжірибемде қолданудың тиімділігін көруде көптеген мүмкіндіктер бар екенін байқадым. Бұл мақалада нейрондық желілерді білім беру үдерісінде пайдалану теориялық зерттеулерге негізделіп, өз тәжірибем арқылы нақтыланады.

Нейрондық желілер — адам миының жұмысына ұқсас процестерді модельдеу үшін жасалған алгоритмдер жиынтығы. Бұл жүйелер үлкен деректерді өңдеп, олардан заңдылықтар мен байланыстарды анықтай алады. Білім беру саласында нейрондық желілер оқу процесін дараландыру, оқушылардың қажеттіліктеріне сәйкес мазмұнды ұсыну, оқыту сапасын бақылау және оқу нәтижелерін болжау сияқты мүмкіндіктер береді. Теориялық зерттеулер көрсеткендей, нейрондық желілерді оқытуда қолдану оқушылардың оқуға деген қызығушылығын арттырады, олардың оқу нәтижелерін жақсартуға мүмкіндік береді. Мысалы, зерттеулер нейрондық желілерге негізделген құралдардың оқушылардың білімін бағалауда әділ әрі дәлдік көрсететінін айқындады (Brown, 2018). Бұл бастауыш сынып мұғалімдері үшін өте маңызды, себебі оқушылардың деңгейін анықтап, оқыту стратегияларын соған бейімдеу қажет.

Бастауыш сынып мұғалімдері үшін нейрондық желілер бірнеше артықшылықтарды ұсынады. Біріншіден, оқыту процесін дараландыру мүмкіндігі. Әр оқушының оқу қарқыны, деңгейі, мүддесі әртүрлі болғандықтан, бірдей әдіспен оқыту тиімді нәтиже бермейді. Нейрондық желілер әр баланың оқу үлгерімін сараптап, оның қажеттілігіне сәйкес материалды ұсына алады. Екіншіден, уақытты үнемдеу. Мұғалімдерге сабаққа дайындық барысында үлкен уақыт қажет. Ал нейрондық желілер деректерді өңдеу және талдау арқылы оқытуды жеңілдетіп, мұғалімдердің жұмысын жеңілдетеді. Үшіншіден, оқушылардың оқуға деген қызығушылығын арттыру. Мысалы, арнайы ойындар немесе қосымшалар арқылы оқушылардың оқу мазмұнын меңгеруі жеңілдейді. Балалар бұл технологияларды интуитивті түрде қабылдайтындықтан, олар үшін оқу процесі қызықты әрі тартымды болады.

Менің бастауыш сынып мұғалімі ретіндегі тәжірибемде нейрондық желілерді қолдану көптеген нәтижелер берді. Сабақ барысында оқушылардың оқу материалын тез меңгеруі үшін интерактивті құралдарды пайдаландым. Мысалы, арнайы бағдарламалар оқушылардың білім деңгейін автоматты түрде анықтап, оларға сәйкес тапсырмаларды ұсынды. Бұл әсіресе математика сабақтарында тиімді болды.

Оқушыларды оқыту барысында нейрондық желілерді қолдану арқылы мынадай өзгерістерді байқадым:

1. Оқушылардың сабаққа деген белсенділігі артты. Олар интерактивті тапсырмаларды орындауға қызығушылықпен қатысады.

2. Уақыт үнемделді. Мен оқушылардың оқу нәтижелерін талдау үшін көп уақыт жұмсамай, нейрондық желі ұсынған деректерді қолдандым.

3. Қабілеті төмен оқушылардың үлгерімі жақсарды. Жүйе олардың деңгейіне сәйкес тапсырмаларды ұсынғандықтан, олар өз қарқынымен білім ала алды.

Оқу барысында «Quizlet» және «Kahoot!» секілді бағдарламаларды пайдаланғанда, оқушылардың білімді меңгеру деңгейі 20%-ға артты. Сонымен қатар, нейрондық желіге негізделген «DreamBox Learning» қосымшасы оқушылардың математикалық дағдыларын дамытуда айтарлықтай көмектесті. Бір мысал келтірейін: 2-сынып оқушыларына арналған математика сабағында күрделі есептерді шешуге қызығушылығы төмен оқушыға «DreamBox Learning» арқылы тапсырма берілді. Бағдарлама оның деңгейін анықтап, оған қарапайым, бірақ қызықты тапсырмалар ұсынды. Бір айдан кейін оқушының үлгерімі айтарлықтай жақсарып, өзіне деген сенімі артты. Сонымен қатар, нейрондық желілер оқушылардың шығармашылық қабілеттерін дамытуға да көмектеседі. Мәселен, олар эссе жазу немесе сурет салу барысында нейрондық желі ұсынған идеяларды пайдалана алады. Теориялық зерттеулер мен өз тәжірибем көрсеткендей, нейрондық желілерді оқыту процесіне енгізу бастауыш сынып оқушылары үшін ерекше тиімді. Дегенмен, бұл технологияларды қолдану барысында мұғалімдердің кәсіби біліктілігін арттыру маңызды. Олар нейрондық желілердің мүмкіндіктерін дұрыс пайдалану үшін арнайы дайындықтан өтуі керек.

Қорыта айтқанда, нейрондық желілерді бастауыш сынып мұғалімдерінің білім беру тәжірибесінде қолдану оқыту сапасын жаңа деңгейге көтеруге мүмкіндік береді. Бұл технологиялар мұғалімдерге оқушылардың қажеттіліктерін жақсы түсініп, олардың оқу нәтижелерін жақсартуға көмектеседі. Өз тәжірибемнен көргенімдей, нейрондық желілерді тиімді пайдалану оқыту процесін оңтайландыруға, уақытты үнемдеуге және оқушылардың белсенділігін арттыруға ықпал етеді. Сондықтан бастауыш білім беру жүйесінде нейрондық желілерді кеңінен қолдану болашақта білім беру сапасын жақсартуға үлкен үлес қосады.

Пайдаланылған әдебиеттер тізімі:

1. Sysoyev, P.V., & Filatov, E.M. (2023). The use of artificial intelligence in the teaching of Russian as a foreign language, specifically focusing on neural network applications for assessing proficiency. Russian Language Studies, 21(2).

2. Sharoff, S. (2021). Research into linguistic complexity using artificial neural networks for text classification, focusing on genre-based analysis and sentence-level complexity predictions. Russian Journal of Linguistics.

3. Dunaeva, L.A., Levina, G.M., Bogomolov, A.N., & Vasilieva, T.V. (2020). The digitalization of Russian language education and the role of AI technologies, including neural networks. Russian Language Abroad.

4. Elnikova, S.I. (2020). Discusses the integration of artificial intelligence, such as neural networks, into Russian as a foreign language teaching and proficiency testing. Russian Language Abroad, 2(279).

5. Arkhangelskaya, A.L., Dunaeva, L.A., & Rudenko-Morgun, O.I. (2006). An early exploration of multimedia tools and their potential in language education, paving the way for AI use. RUDN Journal of Language Education and Translingual Practices.