Мақала

Онлайн білім: тиімді ме, әлде әлсіз бе?

Кіріспе

Қазіргі таңда технология дамып, интернет мүмкіндіктері кеңейген сайын, білім беру саласында да үлкен өзгерістер орын алуда. Соның бірі – онлайн білім беру жүйесі. Әсіресе COVID-19 пандемиясы кезінде бұл формат бүкіл әлемде кеңінен қолданылып, дәстүрлі оқудың баламасына айналды. Дегенмен, онлайн білімнің тиімділігі мен кемшілігі жөнінде пікірлер екіге бөлінеді. Осы мақалада біз онлайн білімнің артықшылықтары мен қиындықтарын саралап көреміз.

Негізгі бөлім

Онлайн білімнің артықшылықтары

Бірінші кезекте, онлайн оқудың басты артықшылығы – қолжетімділік. Студент немесе оқушы қай жерде болса да, интернет арқылы білім ала алады. Бұл әсіресе шалғай ауылдарда тұратын жастар үшін үлкен мүмкіндік. Сонымен қатар, уақыт үнемделеді: жолға кететін уақыт, шығын азаяды, сабақтар жазба түрінде қалып, кейін қайта қарап шығуға болады.

Екіншіден, онлайн платформалар оқыту әдістерін әртараптандыруға мүмкіндік береді. Видеолар, тесттер, интерактивті жаттығулар оқушының қызығушылығын арттырады. Мұғалімдер де түрлі цифрлық құралдарды пайдалана отырып, оқытудың сапасын арттыра алады.

Онлайн білімнің кемшіліктері

Алайда онлайн білімнің кемшіліктері де жоқ емес. Ең үлкен мәселе – практикалық дағдылардың жеткіліксіз дамуы. Кейбір мамандықтар – медицина, инженерия, өнер салалары – тікелей тәжірибені талап етеді. Онлайн оқу арқылы бұл дағдыларды толық меңгеру мүмкін емес.

Сонымен қатар, интернеттің тұрақсыздығы, техникалық құрал-жабдықтың жетіспеушілігі оқуға кедергі келтіреді. Әсіресе ауылдық жерлерде бұл проблема өзекті. Сонымен бірге, оқушының өзін-өзі бақылауы мен жауапкершілігі төмен болса, онлайн оқу тиімсіз болуы мүмкін.

Психологиялық және әлеуметтік әсері

Онлайн оқудың тағы бір маңызды жағы – психологиялық әсері. Адамның табиғаты бойынша, әлеуметтік ортада қарым-қатынас жасау қажеттілігі бар. Дәстүрлі оқуда оқушылар мен мұғалімдер арасында тікелей байланыс қалыптасады. Бұл тек білім алуға емес, тұлғалық даму мен әлеуметтік дағдыларды жетілдіруге де ықпал етеді. Ал онлайн форматта оқушы жалғыз қалады, бұл кейбіреулерге мотивацияның төмендеуіне, күйзеліс пен жалғыздық сезімінің артуына себеп болуы мүмкін.

Сонымен қатар, ұзақ уақыт экран алдында отыру денсаулыққа да әсер етеді. Көру қабілетінің нашарлауы, физикалық белсенділіктің төмендеуі, ұйқы тәртібінің бұзылуы – бұл онлайн білімге байланысты жиі кездесетін мәселелер. Мұндай жағдайларда оқушыға өзін-өзі басқару және дұрыс күн тәртібін сақтау маңызды.

Білім сапасы және мұғалімнің рөлі

Онлайн оқытуда білім сапасы көбіне мұғалімнің цифрлық құзыреттілігіне байланысты. Кейбір мұғалімдер жаңа технологияларды қолдануда қиындық көреді, бұл сабақтың мазмұны мен сапасына әсер етуі мүмкін. Сондықтан мұғалімдерге арнайы дайындық курстары қажет. Цифрлық педагогика – заманауи мұғалімнің басты құралына айналуда.

Сонымен бірге, онлайн білімде мұғалім мен оқушы арасындағы кері байланыс әлсірейді. Бұл оқушының үлгерімін бақылауды қиындатады. Мұғалім тапсырмаларды тексеріп, жеке түсіндіру жұмыстарын жүргізуге көп уақыт жұмсайды. Дегенмен, кейбір платформалар автоматтандырылған тексеру жүйесін ұсынып, бұл процесті жеңілдетеді.

Болашақтағы мүмкіндіктер

Болашақта онлайн және дәстүрлі білімнің үйлесімі – гибридті оқыту форматы – кеңінен таралуы мүмкін. Бұл жүйе арқылы теориялық білім онлайн түрде беріліп, практикалық тапсырмалар дәстүрлі түрде орындалады. Осылайша, оқушы уақытын тиімді пайдаланып, білім сапасын арттыра алады.

Қорытынды

Қорыта айтқанда, онлайн білім беру жүйесі – заман талабына сай пайда болған тиімді құрал. Ол көптеген мүмкіндіктер берумен қатар, бірқатар қиындықтарды да тудырады. Бұл жүйенің пайдасын толық көру үшін техникалық база мен оқушының жеке жауапкершілігі қатар дамуы тиіс. Онлайн мен дәстүрлі оқудың үйлесімі болашақта білім берудің жаңа үлгісіне айналуы мүмкін.

Автор: Мурат Аяна