Бейнелеу терапиясы арқылы балаларды шығармашылыққа баулу

Мазмұны

Түсінік хат.............................................................................2

Тұрақтылық-мазмүндық бөлімі..........................................4

Тақырыптық жоспар............................................................8

Бағалау критерийі.................................................................11

Оқытуды ұйымдастыруға әдістемелік-нұсқаулар.............13

Пайдаланылған әдебиеттер тізімі.......................................36

Түсінік хат

Бейнелеу терапиясы — баланың шығармашылық әлеуетін дамытуға, өзін-өзі танытуға және психологиялық мәселелерін шешуге арналған маңызды құралдардың бірі. Бұл терапиялық әдіс балалардың эмоциялық жағдайын жақсартуға, олардың өзіндік сенімін арттыруға және ішкі әлемін сыртқа шығаруға мүмкіндік береді. Бейнелеу өнері арқылы балалар өз ойларын, сезімдерін, қорқыныштары мен қуаныштарын көркем тілмен жеткізе алады. Осы арқылы олар ішкі жан дүниелерін бейнелеу арқылы жақсарта алады.

Бейнелеу терапиясының негізгі мақсаты – балаларды өздерін шығармашылық тұрғыда танытуға, ішкі мәселелерін сыртқа шығаруға және әлемді өз көзімен көруге үйрету. Әр бала өзінің жеке шекараларына қарсы тұра отырып, өнер арқылы өз эмоцияларын реттеуге, жаңа ойлар мен идеяларды дамытуға, өзіне деген сенімін арттыруға мүмкіндік алады. Бұл әдіс балалардың психологиялық жағдайын жақсартуға ғана емес, олардың интеллектуалдық қабілеттерін дамытуға да септігін тигізеді.

Бұл әдістемелік нұсқаулықтың негізгі мақсаты – бейнелеу терапиясын балаларды шығармашылыққа баулу құралы ретінде қолдану, сонымен қатар, балалардың ойлау қабілеттерін дамыту және олардың психоэмоционалдық дамуын арттыру болып табылады. Бұл бағдарламаның міндеттері: балаларға бейнелеу өнерінің негіздерін үйрету, шығармашылық шекараларын кеңейту, олардың жан дүниесі мен әлеуметтік дағдыларын жақсарту.

Берілген бағдарламаның өзектілігі

Бұл бағдарлама қазіргі уақытта балалардың шығармашылық дамуына ерекше көңіл бөлетін қоғамда аса маңызды болып табылады. Қазіргі психология мен педагогика ғылымдары балалардың психоэмоционалдық дамуында шығармашылықтың үлкен рөл атқаратынын дәлелдеді. Әсіресе, бейнелеу терапиясы балалардың өзін-өзі білдіруіне, қоршаған ортамен өзара әрекет жасауына және ішкі әлемін түсінуіне мүмкіндік береді.

Қазіргі кезде ақпараттық технологиялардың дамуымен балалардың шығармашылық қабілеттері мен эмоциялық жағдайы жиі назардан тыс қалып жатады. Бейнелеу терапиясы осы олқылықтарды толтырып, балалардың өздерін дұрыс түсініп, әлемге шығармашылық тұрғыдан қарауға жол ашады. Сонымен қатар, бұл бағдарлама қазіргі педагогикалық және психологиялық ғылымдардың соңғы жетістіктеріне сәйкес келетін әдіс-тәсілдерді қолдануға бағытталған.

Жұмыстың ғылыми-әдістемелік деңгейі

Бағдарламаның ғылыми-әдістемелік деңгейі жоғары, өйткені ол психология мен педагогиканың соңғы жетістіктеріне негізделген. Қолданыстағы бағдарламалардан ерекшелігі, бұл бағдарлама балалардың шығармашылық қабілеттерін дамытумен қатар, олардың эмоционалды жағдайын түзетуде де тиімді болып табылады. Оған бейнелеу өнерінің терапиялық мүмкіндіктерін терең түсіну және оны қолданудың жаңа әдістері кіреді.

Бұл бағдарламаның жаңашылдығы – бейнелеу өнері мен психологияның қосарланған әсерін ескере отырып, шығармашылық процесті біртұтас жүйе ретінде қарастыруда. Мұндағы басты ұстаным – әр баланың жеке ерекшелігін ескере отырып, шығармашылықпен жұмыс істей отырып, оны өзін-өзі тануға, психологиялық дағдыларды қалыптастыруға және өз сезімдері мен ойларын дұрыс білдіруге үйрету.

Бағдарламаның ғылымилығы

Бұл бағдарлама жаңа білім беру парадигмасы мен философиясына, әдіснамасына, психологиясы мен педагогикалық ғылымының соңғы жетістіктеріне сәйкес келеді. Бейнелеу терапиясының әдістемелері психологиядағы қазіргі ғылымға сүйене отырып, балалардың мінез-құлқы мен шығармашылық дамуына тиімді ықпал етеді. Сонымен қатар, педагогикалық ғылым мен практикада соңғы зерттеулер мен тәсілдер қолданылып, бала тұлғасының толыққанды дамуында бейнелеу терапиясының маңызды рөлі көрсетіледі.

Бағыттылығы

Бағдарлама тек қана балалардың білімін арттырумен шектелмейді. Ол балалардың шығармашылық қабілеттерін дамыту, олардың тұлғасын қалыптастыруға бағытталған. Әр сабақ балаға өз эмоцияларын басқаруға, қоршаған ортаға оң әсер етуге және өзін-өзі дұрыс түсінуге мүмкіндік береді. Сонымен қатар, бұл бағдарлама балалардың психофизиологиялық және әлеуметтік денсаулығын сақтауға, олардың әлеуметтік ортаға бейімделуіне көмектеседі.

Бағдарлама балалардың білім беру процесін экологиялық, экономикалық, психологиялық және этнопедагогикалық тұрғыдан да бағыттайды. Оның мазмұны гуманистік, интеграциялық және инновациялық тәсілдерге сәйкес келеді. Сонымен қатар, ғылым талаптарына сәйкес зерттеулер жүргізіліп, ғылыми негізделген әдістер қолданылып отыр.

Жұмыстың әдіснамалық негізінің ішкі бірлігі

Бағдарламаның әдіснамалық негізі жүйелілік, нәтижелердің әдіснамалық негіздермен байланысы және олардың дәйектілігін қамтамасыз ету арқылы жүзеге асырылады. Әр сабақта қолданылатын әдіс-тәсілдер баланың дамуына арналған нақты мақсаттарға бағытталған, әрі бұл әдіс-тәсілдер оқу процесінің барлық кезеңдерінде дәйекті түрде жүзеге асырылады. Әдіснамалық тұрғыдан алғанда, балалардың шығармашылық дамуы – белгілі бір кезеңдер мен тапсырмаларды орындау арқылы оңтайлы нәтижелерге жетуді қамтамасыз етеді.

Нәтиже

Бұл бағдарламаның негізгі нәтижесі — балалардың шығармашылық әлеуетін дамыту, олардың эмоционалды жағдайын жақсарту және өзін-өзі түсіну қабілеттерін арттыру. Сонымен қатар, бейнелеу терапиясы балалардың психологиялық сауықтыруына көмектеседі, оларды шығармашылықпен жұмыс істей отырып, өзіндік әлемін ашады. Балалар өз сезімдерін, қорқыныштарын, қуаныштарын және күйзелістерін өнер арқылы бейнелей отырып, ішкі дүниелерін сыртқа шығарады.

Қорытындысында, балаларды шығармашылыққа баулудың бейнелеу терапиясының маңызды аспектісі — бұл өзіне деген сенімділікті арттырып, психологиялық тепе-теңдікті қалпына келтіру.

Тұрақтылық-мазмұндық бөлімі

Кіріспе. Бейнелеу өнерінің түрлері мен құралдары
Мақсаты: Бейнелеу өнерінің негізгі түрлерімен және құралдарымен таныстыру.
Сабақтың мазмұны: Балаларға бейнелеу өнерінің түрлері мен құралдары туралы түсінік беріледі. Балалар акварель, гуашь, қарындаш, пастель сияқты түрлі құралдармен жұмыс істейді. Бейнелеу өнерінің бағыттары (сурет салу, мүсін жасау, аппликация жасау) туралы әңгіме болады.
Қорытынды: Балалар өнердің түрлерін және құралдарын түсініп, шығармашылық жұмыстарда қолдануға дайын болады.

Табиғатқа бақылау: сызықтар мен нысандар
Мақсаты: Табиғаттың нысандарын және сызықтарын зерттеу арқылы сурет салуды үйрету.
Сабақтың мазмұны: Балалар табиғаттағы сызықтарды (түзу, қисық, доға) және нысандарды (ағаш, тас, гүл) бақылап, оларды қағаз бетіне түсіреді.
Қорытынды: Балалар табиғаттың құрылымын зерттеп, сызықтар мен нысандарды дұрыс бейнелеуге үйренеді.

Реңк әлемі: түстер мен олардың үйлесімі
Мақсаты: Түстердің мәнін түсініп, оларды үйлестіре білу дағдыларын дамыту.
Сабақтың мазмұны: Балалар түрлі түстермен танысады және олардың бір-бірімен үйлесімділігін зерттейді. Түстердің негізгі және аралық реңктерін түсініп, композицияда қолдануды үйренеді.
Қорытынды: Балалар түстердің үйлесімін меңгеріп, шығармашылық жұмыстарында түрлі реңктерді дұрыс қолдана алады.

Табиғат пен көрініс салу
Мақсаты: Табиғат көрінісін бейнелеу дағдыларын дамыту.
Сабақтың мазмұны: Балалар табиғат көрінісін салуға арналған негізгі принциптермен танысады. Олар ағаштар, гүлдер, көлдер мен тау көріністерін салуға үйренеді.
Қорытынды: Балалар табиғаттың элементтерін суретте дұрыс бейнелеуді меңгереді.

Жануарлар әлемі: қарапайым пішіндер арқылы бейнелеу
Мақсаты: Жануарларды қарапайым пішіндер арқылы бейнелеу.
Сабақтың мазмұны: Балалар жануарлардың қарапайым пішіндермен (дөңгелек, төртбұрыш, үшбұрыш) қалай бейнеленетінін үйренеді.
Қорытынды: Балалар жануарларды пішіндер арқылы оңай әрі нақты салуды меңгереді.

Қағазбен жұмыс: аппликация жасау
Мақсаты: Қағазбен аппликация жасау дағдыларын дамыту.
Сабақтың мазмұны: Балалар түрлі түсті қағаздардан аппликациялар жасап, оларды түрлі композицияларға қолдануды үйренеді.
Қорытынды: Балалар қағаздан әртүрлі фигуралар мен суреттер жасап, шығармашылық жұмыспен танысады.

Әріптер мен сан цифрларындағы пішіндер
Мақсаты: Әріптер мен сандардың пішіндерін бейнелеу арқылы олардың ерекшеліктерін түсіну.
Сабақтың мазмұны: Балалар әріптер мен сандарды түрлі пішіндер мен түстер арқылы бейнелейді. Бұл тапсырма балалардың көру және қолмен жұмыс істеу дағдыларын дамытады.
Қорытынды: Балалар әріптер мен сандардың бейнесін сурет арқылы толықтай түсініп, олардың ерекшеліктерін көрсете алады.

Суреттегі сюжет пен композиция
Мақсаты: Сурет салуда сюжет пен композицияның маңызын түсіну.
Сабақтың мазмұны: Балалар сюжет пен композицияның негіздерін үйренеді. Олар суретте қандай элементтер мен кейіпкерлердің орналасуы маңызды екенін зерттейді.
Қорытынды: Балалар композицияны құруда негізгі принциптерді меңгереді.

Өз әлемімді бейнелеу (өз портреті)
Мақсаты: Өз-өзіне портрет салу дағдыларын дамыту.
Сабақтың мазмұны: Балалар өз бет-әлпетін бақылап, портрет салуды үйренеді. Олар бет-әлпеттің негізгі ерекшеліктерін дұрыс бейнелеуге тырысады.
Қорытынды: Балалар өз портреттерін салып, жеке ерекшеліктерін бейнелеуге үйренеді.

Геометриялық пішіндермен композиция жасау
Мақсаты: Геометриялық пішіндерден композиция жасау дағдыларын дамыту.
Сабақтың мазмұны: Балалар геометриялық пішіндерден (дөңгелек, шаршы, үшбұрыш) композициялар құрастырады. Бұл сабақта балалар қарапайым пішіндермен жұмыс істей отырып, олардың үйлесімін зерттейді.
Қорытынды: Балалар геометриялық пішіндерден шығармашылық композициялар құра алады.

Табиғаттың түрлі элементтері: күн мен бұлттар
Мақсаты: Табиғаттағы элементтерді, әсіресе күн мен бұлттарды суреттеу дағдыларын дамыту.
Сабақтың мазмұны: Балалар күн мен бұлттардың түрлі бейнелерін салуды үйренеді. Олар осы табиғат құбылыстарын түсініп, шығармашылықпен суреттейді.
Қорытынды: Балалар табиғат элементтерін бейнелеуді меңгереді.

Қиялдағы жануарлар: қиял мен шығармашылық
Мақсаты: Қиялда туған жануарларды бейнелеу арқылы шығармашылықты дамыту.
Сабақтың мазмұны: Балалар қиялындағы жануарларды, олардың бейнесін суретке түсіреді. Бұл тапсырма шығармашылық қабілеттерін дамытады.
Қорытынды: Балалар өз қиялындағы жануарларды салып, шығармашылық қабілеттерін шыңдайды.

Қысқы пейзажды бейнелеу
Мақсаты: Қысқы пейзаждарды суретте бейнелеу дағдыларын дамыту.
Сабақтың мазмұны: Балалар қысқы табиғат көріністерін (қар, мұз, ағаштар) суреттеп, олардың ерекшеліктерін көрсетеді.
Қорытынды: Балалар қысқы пейзаждарды салып, табиғаттың ерекшеліктерін бейнелеуді үйренеді.

Бөлме интерьері: үй ішіндегі заттарды салу
Мақсаты: Бөлме интерьерін және үй ішіндегі заттарды сурет арқылы көрсету дағдыларын дамыту.
Сабақтың мазмұны: Балалар бөлмедегі заттарды (үстел, орындық, гүлдер) бейнелейді. Олар заттардың орналасуын дұрыс көрсетеді.
Қорытынды: Балалар үй интерьерін нақты суреттеп, заттардың орналасуын дұрыс бейнелей алады.

Анималистика: сүйікті жануарды салу
Мақсаты: Балалар сүйікті жануарларын суретке түсіру арқылы жануарлар әлемін зерттейді.
Сабақтың мазмұны: Балалар сүйікті жануарын бейнелейді, оның ерекшеліктері мен қылықтарын зерттейді.
Қорытынды: Балалар жануарларды суреттеп, олардың табиғатын түсінеді.

Тәжірибелік жұмыс: қолөнер және сурет салу
Мақсаты: Қолөнер мен сурет салуды біріктіріп, шығармашылық жұмыстар жасау.
Сабақтың мазмұны: Балалар қолөнер мен сурет салуды біріктіріп, түрлі композициялар жасайды.
Қорытынды: Балалар қолөнер мен суретті үйлестіріп, ерекше шығармашылық жұмыстар жасайды.

Сурет арқылы әңгіме құрастыру
Мақсаты: Суретке қарап әңгіме құрастыру дағдыларын дамыту.
Сабақтың мазмұны: Балалар көрсетілген суретке қарап, сол сурет бойынша әңгіме құрастырады.
Қорытынды: Балалар сурет арқылы өз ойларын әңгіме түрінде жеткізе алады.

Қорытынды сабақ: барлық жұмыстарды көрсету
Мақсаты: Барлық сабақтарда жасалған жұмыстарды қорытындылап, балалардың шығармашылық қабілеттерін бағалау.
Сабақтың мазмұны: Барлық балалар өз жұмыстарын көрсетіп, олар туралы әңгімелейді.
Қорытынды: Балалар өз шығармашылық жұмыстарын қорытындылап, алған білімдерін практикалық түрде көрсетеді.

Тақырыптық жоспар:

№	Сабақ атауы	Сағат саны	Мақсаты	Күтілетін нәтижесі
1-2	Кіріспе. Бейнелеу өнерінің түрлері мен құралдары	2 сағат	Балаларға бейнелеу өнері туралы түсінік беру, оның түрлері мен құралдарын таныстыру.	Бейнелеу өнерінің негізгі түрлерін, құралдарын білу.
3-4	Табиғатқа бақылау: сызықтар мен нысандар	2 сағат	Балаларды табиғаттан көргендерін бейнелеу арқылы сызықтар мен пішіндерді түсіну мен сурет салуға үйрету.	Табиғаттағы нысандарды қарапайым сызықтармен бейнелей алу.
5-6	Реңк әлемі: түстер мен олардың үйлесімі	2 сағат	Түстердің үйлесімін танып-білу, негізгі түстерді араластыру әдістерін үйрету.	Негізгі түстерді ажыратып, түстердің үйлесімін қолдана білу.
7-8	Табиғат пен көрініс салу	2 сағат	Табиғаттың сұлулығын бейнелеп көрсету, пейзаждық суреттер салу дағдыларын дамыту.	Қарапайым табиғат көрінісін бейнелей алу.
9-10	Жануарлар әлемі: қарапайым пішіндер арқылы бейнелеу	2 сағат	Жануарлардың суреттерін қарапайым геометриялық пішіндер арқылы салуды үйрету.	Жануарларды қарапайым пішіндер арқылы бейнелей алу.
11-12	Қағазбен жұмыс: аппликация жасау	2 сағат	Қағаздан түрлі пішіндер мен бейнелер жасап, аппликация техникасымен таныстыру.	Қағаздан аппликация жасауды меңгеру.
13-14	Әріптер мен сан цифрларындағы пішіндер	2 сағат	Әріптер мен сан цифрларын сурет ретінде бейнелеу арқылы жаңа әдістерді үйрету.	Әріптер мен сандарды өнерлік тұрғыдан қолдана білу.
15-16	Суреттегі сюжет пен композиция	2 сағат	Суретте сюжет құру және композицияны дұрыс орналастыруды үйрету.	Суретте қарапайым композиция мен сюжет қалыптастыру дағдысы.
17-18	Өз әлемімді бейнелеу (өз портреті)	2 сағат	Балалардың өзін бейнелеп, портрет салу арқылы өзіндік ерекшеліктерін көрсету.	Портрет салу арқылы өзін танып-білу, өзін бейнелеу дағдысын дамыту.
19-20	Геометриялық пішіндермен композиция жасау	2 сағат	Геометриялық пішіндерді қолданып, әртүрлі композиция жасау тәсілдерін үйрету.	Геометриялық пішіндерден түрлі суреттер мен композициялар жасай алу.
21-22	Табиғаттың түрлі элементтері: күн мен бұлттар	2 сағат	Табиғаттың негізгі элементтерін суретте бейнелеу, күн мен бұлттарды салу дағдыларын дамыту.	Күн мен бұлттарды нақты бейнелеу, сурет салу дағдысын игеру.
23-24	Қиялдағы жануарлар: қиял мен шығармашылық	2 сағат	Қиялда кездесетін жануарларды суретте бейнелеу арқылы шығармашылықты дамыту.	Қиялдағы жануарларды бейнелеу дағдылары, шығармашылық ойлау қабілетін дамыту.
25-26	Қысқы пейзажды бейнелеу	2 сағат	Қысқы табиғатты суреттеу, қысқы пейзажды бейнелеу үшін түстер мен пішіндер қолдану.	Қысқы пейзажды салу дағдысын игеру.
27-28,	Бөлме интерьері: үй ішіндегі заттарды салу	2 сағат	Балаларға бөлмедегі әртүрлі заттарды бейнелеу, интерьер салу техникасын үйрету.	Интерьердегі заттарды дұрыс бейнелеу, бөлме суретін жасау.
29-30	Анималистика: сүйікті жануарды салу	2 сағат	Балалар сүйікті жануарларының суретін сала отырып, бейнелеу дағдыларын дамытады.	Жануарлардың бейнесін нақты, көңілді бейнелей білу дағдыларын дамыту.
31-32	Тәжірибелік жұмыс: қолөнер және сурет салу	2 сағат	Қолөнер мен бейнелеу өнерінің араласуын үйрету, сурет пен қолөнерді үйлестіру.	Қолөнер мен бейнелеуді біріктіру, шығармашылық жұмыстарды жасау.
33-34	Сурет арқылы әңгіме құрастыру	2 сағат	Суреттер арқылы қысқаша әңгімелер мен оқиғалар құрастыру	Балалар сурет арқылы әңгіме жасау дағдыларын игереді
35-36	Қорытынды сабақ: барлық жұмыстарды көрсету	2 сағат	Балалардың бейнелеу жұмыстарын көрмеге қою, қорытынды жасап, алған білімдерін талқылау.	Өздерінің жұмысын көрсету, жетістіктерін талқылау, әртүрлі техника мен әдістерді қолдана білу.

Бағалау критерийі

1. Шығармашылық және өзіндік ерекшелік

• Жоғары деңгей: Баланың жұмысы шығармашылықпен және өзіндік ерекшелігімен ерекшеленеді. Балалар өз идеяларын еркін түрде бейнелейді, шығармашылық ойлау деңгейі жоғары.

• Орташа деңгей: Баланың жұмысы стандартты, бірақ шығармашылық элементтер бар. Ол басқа жұмыстардан айтарлықтай ерекшеленбейді, бірақ өз идеясын түсінікті түрде жеткізе алады.

• Төмен деңгей: Баланың жұмысы шаблонды немесе басқа жұмыстардың көшірмесі болуы мүмкін. Ойын шектеулі, шығармашылық ізденіс байқалмайды.

2. Техникалық дағдылар мен құралдарды қолдану

• Жоғары деңгей: Баланың жұмысы бейнелеу техникасын толық меңгергенін көрсетеді. Құралдар мен материалдар дұрыс таңдалған және тиімді қолданылған.

• Орташа деңгей: Баланың жұмысы техникалық жағынан орташа деңгейде орындалған. Құралдарды қолдануда жеңіл қателіктер болуы мүмкін, бірақ жалпы жұмыстардың сапасы қанағаттанарлық.

• Төмен деңгей: Құралдар мен материалдарды дұрыс қолданбау байқалады. Техникалық қателіктер көп, сурет құрылымы немесе түсі толық ашылмаған.

3. Құрылым мен композиция

• Жоғары деңгей: Суретте композиция дұрыс құрылған, барлық элементтер үйлесімді. Баланың жұмысында композициялық құрылым айқын көрінеді.

• Орташа деңгей: Суретте композиция бар, бірақ кейбір элементтер тым тығыз немесе тым бос орналасқан. Баланың жұмысы әлі де жақсартуды қажет етеді.

• Төмен деңгей: Суреттегі элементтер арасындағы байланыс жоқ немесе өте шатасқан. Композиция дұрыс құрылған емес.

4. Түстер мен реңктерді қолдану

• Жоғары деңгей: Баланың түс таңдауы үйлесімді және суретке тереңдік пен қозғалыс береді. Түстердің гармониясы жақсы таңдалады.

• Орташа деңгей: Баланың түстері біршама үйлесімді, бірақ кейде түс таңдау кезінде қателіктер немесе үйлесімсіздік болуы мүмкін.

• Төмен деңгей: Түстердің үйлесімі жоқ, немесе тек бір түсті қолдану байқалады. Баланың жұмысы түс таңдау және реңк қолдану жағынан әлсіз.

5. Жұмысқа деген көзқарас және еңбекқорлық

• Жоғары деңгей: Баланың жұмысқа деген қызығушылығы жоғары, тапсырмаларды жақсы орындап, оларды орындауда шыдамды. Еңбекке шығармашылық тұрғыда үлкен ынта қойылған.

• Орташа деңгей: Баланың жұмысына деген қызығушылығы орташа. Ол тапсырманы орындағанда кейбір қиындықтарға тап болуы мүмкін, бірақ өздігінен түзетулер енгізеді.

• Төмен деңгей: Баланың жұмысы өте босаң немесе ынтасыз орындалады. Тапсырмаларды орындау кезінде алаңдаушылық немесе қызығушылықтың жоқтығы байқалады.

6. Тақырыпты түсіну және бейнелеу

• Жоғары деңгей: Баланың жұмысында тақырып толық ашылған, сюжетті терең түсіну көрініс тапқан. Баланың жұмысында тақырыпқа байланысты нақты және логикалық бейнелер бар.

• Орташа деңгей: Баланың жұмысында тақырып толық ашылмаған, бірақ жалпы идея түсінікті. Сюжеттік бейнелер сәл шатасқан болуы мүмкін.

• Төмен деңгей: Баланың жұмысы тақырыпқа сәйкес емес немесе шатасқан. Сюжеттің дұрыс құрылмауы немесе түсініксіз болуы байқалады.

Бағалау шкаласы:

• Жоғары деңгей (5 балл) — Өте жақсы, шығармашылық, техникалық жағынан мықты, жақсы ұйымдастырылған.

• Орташа деңгей (3-4 балл) — Қанағаттанарлық, техникалық қателіктер мен шығармашылықтың орташа деңгейі байқалады.

• Төмен деңгей (1-2 балл) — Жұмыс төмен деңгейде, техникалық қателіктер көп, шығармашылық пен тақырып толық ашылмаған.

Оқытуды ұйымдастыруға әдістемелік-нұсқаулар

Кіріспе. Бейнелеу өнерінің түрлері мен құралдары

1. Тапсырма: Бейнелеу өнерінің түрлерін ата

Мақсаты: Бейнелеу өнерінің негізгі түрлерін білу.

• Сурет салу

• Мүсіндеу

• Аппликация жасау

• Графика

• Жасыл әлемді бейнелеу (қолөнер)

Жауаптар:

1. Сурет салу

2. Мүсіндеу

3. Аппликация жасау

4. Графика

5. Қолөнер (немесе табиғатпен жұмыс)

2. Тапсырма: Құралдардың аттарын жаз

Мақсаты: Бейнелеу өнерінде қолданылатын құралдарды білу.

• Қарындаш

• Бояулар

• Қылқалам

• Қағаз

• Қайшы

Жауаптар:

1. Қарындаш

2. Бояулар

3. Қылқалам

4. Қағаз

5. Қайшы

3. Тапсырма: Бейнелеу өнерінде қолданылатын құралдарды суретте бейнеле

Мақсаты: Құралдарды қолдану арқылы бейнелеу өнерін түсіну. Балаларға әртүрлі бейнелеу құралдарын пайдаланып, өз суреттерін салу ұсынылады. Мысалы, бояумен сурет салу немесе аппликация жасау.

Жауаптар:

• Мысалы, бір бала бояумен күн мен ағашты бейнелеп, екінші бала қағаздан аппликация жасап, гүл немесе үй жасау мүмкін.

4. Тапсырма: Қандай құралмен не жасалады?

Мақсаты: Құралдарды дұрыс пайдалану.

1. Қарындашпен не жасауға болады?

2. Бояумен не жасауға болады?

3. Қайшыны не үшін қолданамыз?

4. Қылқаламды қандай жұмыс үшін қолданамыз?

Жауаптар:

1. Қарындашпен сурет салуға болады.

2. Бояумен түрлі түсті суреттер салуға болады.

3. Қайшыны қағазды қиып, аппликация жасау үшін қолданамыз.

4. Қылқаламды бояумен сурет салу үшін қолданамыз.

5. Тапсырма: Сурет салудың қандай түрлері бар?

Мақсаты: Сурет салудың түрлерін түсіну. Балаларға сурет салудың бірнеше түрін көрсетіп, оларды атауды сұрау.

Жауаптар:

1. Қарапайым сызбалар салу

2. Пейзаж салу (табиғаттың көрінісі)

3. Портрет салу

4. Абстракция (қиялдағы суреттер)

5. Тұрмыстық заттар (мысалы, гүлдер, жануарлар)

Тақырып: Табиғатқа бақылау: сызықтар мен нысандар

1. Тапсырма: Табиғаттағы нысандарды сызықтармен бейнелеу

Мақсаты: Табиғаттағы нысандарды қарапайым сызықтармен бейнелеуді үйрену.

• Балаларға ағаштың немесе гүлдің суретін салуды ұсыныңыз. Ағашты немесе гүлді қарапайым сызықтар арқылы, мысалы, шеңберлер, сызықтар мен қисықтар арқылы бейнелеу керек.

Жауаптар:

• Ағаштың бағанасын сызықпен (түзу сызық) салу.

• Гүлдің жапырақтарын түрлі қисық сызықтармен көрсету.

2. Тапсырма: Жапырақтарды салу

Мақсаты: Жапырақтың пішінін және құрылымын сызықтармен көрсету.

• Балаларға жапырақтың суретін салуды ұсыныңыз. Жапырақтың қарапайым пішінін, оның ортасынан өтетін тамыр сызығын сызып көрсету керек.

Жауаптар:

• Жапырақтың шетін оңай қисық сызықтармен салу.

• Ортасындағы негізгі тамыр сызығын көрсету.

3. Тапсырма: Ағаштың көлеңкесін бейнелеу

Мақсаты: Табиғаттағы көлеңкелер мен сызықтардың арасындағы байланысты түсіну.

• Балаларға ағаштың көлеңкесін бейнелеуді ұсыныңыз. Бұл тапсырмада ағаштың негізін сызықтар арқылы салғаннан кейін, оның көлеңкесін сызықтармен көрсету керек.

Жауаптар:

• Ағаштың шеңбер немесе үшбұрыш тәрізді жапырақтарын сызып, оның көлеңкесін кең әрі көлбеу сызықтармен көрсету.

4. Тапсырма: Сызықтармен күн мен бұлттарды бейнелеу

Мақсаты: Қарапайым сызықтар арқылы табиғаттағы түрлі элементтерді бейнелеу.

• Балаларға көк аспандағы күн мен бұлттардың суретін салуды ұсыныңыз. Күн мен бұлттың қарапайым пішіндерін сызықтар арқылы бейнелеу керек.

Жауаптар:

• Күннің шеңберін салу.

• Бұлттардың сызықтарын жұмсақ, қисық сызықтармен көрсету.

5. Тапсырма: Табиғаттағы жануарларды сызықтармен бейнелеу

Мақсаты: Жануарларды қарапайым сызықтар мен пішіндер арқылы бейнелеу.

• Балаларға сүйікті жануарларының суретін салуды ұсыныңыз. Жануарларды қарапайым геометриялық пішіндер мен сызықтар арқылы бейнелеу керек (мысалы, мысықтың басын дөңгелек сызықпен, денесін түзу сызықтармен бейнелеу).

Жауаптар:

• Мысықтың басын дөңгелек сызықпен салып, аяқтарын түзу сызықтармен көрсету.

• Құстың қанатын қисаю сызықтарымен бейнелеу.

Тақырып: Реңк әлемі: түстер мен олардың үйлесімі

1. Тапсырма: Негізгі түстерді ата

Мақсаты: Негізгі түстерді танып білу.

• Балаларға үш негізгі түсті көрсету: қызыл, сары, көк.

• Оларға осы түстерді атауды ұсыныңыз.

Жауаптар:

1. Қызыл

2. Сары

3. Көк

2. Тапсырма: Жылы және суық түстерді анықтау

Мақсаты: Жылы және суық түстерді ажырату.

• Балаларға жылы және суық түстерді ажыратуды ұсыныңыз.

  • Жылы түстер: қызыл, сары, апельсин түстері.

  • Суық түстер: көк, жасыл, күлгін түстері.

Жауаптар:

• Жылы түстер: қызыл, сары.

• Суық түстер: көк, жасыл.

3. Тапсырма: Түстерді араластырып көру

Мақсаты: Түстерді араластырып, жаңа реңктер алу.

• Балаларға түрлі түстерді араластырып көруге мүмкіндік беріңіз. Мысалы, қызыл мен сарыны араластырып, апельсин түсін жасау, көк пен сарыны араластырып жасыл түсті алу.

Жауаптар:

• Қызыл + Сары = Апельсин түсі

• Көк + Сары = Жасыл түс

4. Тапсырма: Түстердің үйлесімін табу

Мақсаты: Қарапайым түстердің үйлесімін түсіну.

• Балаларға екі түсті қолдана отырып, үйлесімді сурет салуды ұсыныңыз. Мысалы, қызыл мен жасыл немесе көк пен сары түстерін пайдалану.

Жауаптар:

• Қызыл және жасыл түстері үйлеседі, мысалы, шырша мен қызыл қарлығаштың бейнесін салуға болады.

• Көк пен сары түстері де жақсы үйлеседі, мысалы, көк аспан мен сары күнді бейнелеуге болады.

5. Тапсырма: Түстерді табиғатта табу

Мақсаты: Табиғаттағы түстерді байқау және оларды анықтау.

• Балаларға табиғатта кездесетін түстерді табуды ұсыныңыз. Мысалы, көктемде жасыл жапырақтар, көк аспан, сары гүлдер.

Жауаптар:

• Жасыл: ағаштар мен жапырақтар.

• Көк: аспан.

• Сары: гүлдер, күн.

Тақырып: Табиғат пен көрініс салу

1. Тапсырма: Көктемгі ағашты салу

Мақсаты: Көктемдегі ағаштың суретін салуды үйрену.

• Балаларға көктемдегі ағаштың суретін салуды ұсыныңыз. Олар ағаштың сабағын, бұтақтарын және жаңа жапырақтарын сызықтар мен бояулармен көрсетуі керек.

Жауаптар:

• Ағаштың сабағын түзу сызықпен, бұтақтарын қисық сызықтармен салу.

• Жаңа жапырақтарды жасыл түспен бояу.

2. Тапсырма: Күннің шыққан көрінісін салу

Мақсаты: Күннің шығуы мен оның әсерін түсініп бейнелеу.

• Балаларға күннің шыққан кездегі көрінісін салуды ұсыныңыз. Күнді, аспанды, алғашқы сәулелерді және таңғы көріністі бейнелеу керек.

Жауаптар:

• Күннің дөңгелек пішінін сары немесе қызыл түспен бояу.

• Аспанды көк және сары түстермен бояу, күн сәулелерін бейнелеу.

3. Тапсырма: Жазғы бақтағы гүлдерді салу

Мақсаты: Жазғы бақтағы гүлдердің суретін салу.

• Балаларға жазғы бақтағы түрлі түсті гүлдерді салуды ұсыныңыз. Олар гүлдер мен олардың жапырақтарын түстер мен сызықтар арқылы көрсетуі керек.

Жауаптар:

• Гүлдердің ортасын шеңбермен, жапырақтарын қисық сызықтармен салу.

• Гүлдердің түсін әртүрлі, мысалы, қызыл, сары, көк түстермен бояу.

4. Тапсырма: Таудағы табиғат көрінісін салу

Мақсаты: Таудағы табиғат көрінісін бейнелеу.

• Балаларға тау мен оның айналасындағы табиғатты суреттеуді ұсыныңыз. Олар тауларды, орманды, аспанды және өзенді бейнелеуі керек.

Жауаптар:

• Тауларды қоңыр түспен, аспанды көк түспен бояу.

• Орманды жасыл және қоңыр түстермен көрсету, өзенді көк түспен салып, оның айналасын анықтау.

5. Тапсырма: Жануарларды табиғатта бейнелеу

Мақсаты: Табиғаттағы жануарларды бейнелеу.

• Балаларға табиғаттағы жануарлардың суретін салуды ұсыныңыз. Мысалы, орманда жүретін аюды немесе далада ұшып жүрген құсты бейнелеу керек.

Жауаптар:

• Аюды қоңыр түспен, денесін шеңбер мен сызықтар арқылы салу.

• Құсты ақ және көк түстермен, қанаттарын жеңіл қисық сызықтармен көрсету.

Тақырып: Жануарлар әлемі: қарапайым пішіндер арқылы бейнелеу

1. Тапсырма: Мысықтың суретін салу

Мақсаты: Мысықтың денесін қарапайым пішіндермен бейнелеуді үйрену.

• Балаларға мысықтың суретін салуды ұсыныңыз. Мысықтың басын дөңгелек пішінмен, денесін ұзын төртбұрышпен, ал құйрығын қисық сызықпен көрсету керек.

Жауаптар:

• Мысықтың басы: дөңгелек пішін.

• Денесі: ұзын төртбұрыш.

• Құйрығы: қисық сызық.

2. Тапсырма: Иттің суретін салу

Мақсаты: Иттің денесін қарапайым пішіндермен бейнелеу.

• Балаларға иттің суретін салуды ұсыныңыз. Иттің басын дөңгелек пішінмен, денесін ұзын төртбұрышпен, аяқтарын төртбұрыш немесе ұзын сызықпен көрсету керек.

Жауаптар:

• Иттің басы: дөңгелек пішін.

• Денесі: ұзын төртбұрыш.

• Аяқтары: төртбұрыш немесе ұзын сызықтар.

3. Тапсырма: Құстың суретін салу

Мақсаты: Құстың суретін қарапайым пішіндермен бейнелеу.

• Балаларға құстың суретін салуды ұсыныңыз. Құстың басын дөңгелек пішінмен, денесін сопақша пішінмен, қанаттарын үшбұрыштармен көрсету керек.

Жауаптар:

• Құстың басы: дөңгелек пішін.

• Денесі: сопақша пішін.

• Қанаттары: үшбұрыш пішіндер.

4. Тапсырма: Тауықтың суретін салу

Мақсаты: Тауықтың суретін қарапайым пішіндермен бейнелеу.

• Балаларға тауықтың суретін салуды ұсыныңыз. Тауықтың басын дөңгелек пішінмен, денесін сопақша пішінмен, аяқтарын ұзын сызықтармен көрсету керек.

Жауаптар:

• Тауықтың басы: дөңгелек пішін.

• Денесі: сопақша пішін.

• Аяқтары: ұзын сызықтар.

5. Тапсырма: Аюдың суретін салу

Мақсаты: Аюдың денесін қарапайым пішіндермен бейнелеу.

• Балаларға аюдың суретін салуды ұсыныңыз. Аюдың басын үлкен дөңгелек пішінмен, денесін үлкен төртбұрышпен, аяқтарын төртбұрыштармен көрсету керек.

Жауаптар:

• Аюдың басы: үлкен дөңгелек пішін.

• Денесі: үлкен төртбұрыш.

• Аяқтары: төртбұрыш пішіндер.

Тақырып: Қағазбен жұмыс: аппликация жасау

1. Тапсырма: Қағаздан ағаш жасау

Мақсаты: Қағазды қиып, ағаштың суретін жасау.

• Балаларға жасыл және қоңыр түсті қағаздан ағаш жасау тапсырмасы беріледі. Қоңыр қағазды ағаштың сабағы мен бұтақтары үшін, ал жасыл қағазды жапырақтар үшін қиып алу керек.

Жауаптар:

• Қоңыр қағаздан ағаштың сабағы мен бұтақтарын қиып алу.

• Жасыл қағаздан ағаштың жапырақтарын қиып, оларды ағаштың бұтақтарына жапсыру.

2. Тапсырма: Құстың суретін жасау

Мақсаты: Қағаздан құс бейнесін жасау.

• Балаларға әртүрлі түсті қағаздардан құс бейнесін жасау тапсырмасы беріледі. Құс үшін дөңгелек, үшбұрыш және жапырақ пішіндерін қолдану ұсынылады.

Жауаптар:

• Құстың басы: дөңгелек пішіннен.

• Құстың денесі: сопақша пішіннен.

• Қанаттары: үшбұрыш пішінінен.

• Құстың тұмсығы мен аяқтары үшін кішкентай кесінділерді қосу.

3. Тапсырма: Гүлдің аппликациясы

Мақсаты: Қағаздан гүл жасау.

• Балаларға әртүрлі түсті қағаздан гүл жасауды ұсыныңыз. Олар гүлдің жапырақтарын және сабағын қиып, оларды бір-біріне жапсырып, толық гүл бейнесін жасау керек.

Жауаптар:

• Гүлдің жапырақтары: түрлі түсті шеңберлерден.

• Гүлдің сабағы: жасыл түсті ұзын төртбұрыштан.

• Гүлдің ортасы: сары немесе қызыл түсті шеңберден.

4. Тапсырма: Жапырақтың аппликациясы

Мақсаты: Қағаздан жапырақ бейнесін жасау.

• Балаларға жасыл қағаздан жапырақ жасау тапсырмасы беріледі. Жапырақтың формасын қағаздан қиып алып, оны басқа қағаз бетіне жапсыру керек.

Жауаптар:

• Жапырақтың пішіні: жіңішке үшбұрыш немесе сопақша пішіндерден қиылады.

• Жапырақтарды түрлі түсті қағаздан жасау, әртүрлі пішіндер мен өлшемдерде.

5. Тапсырма: Күзгі пейзаж жасау

Мақсаты: Қағаздан күзгі пейзаж жасау.

• Балаларға күзгі пейзаж жасау тапсырмасы беріледі. Олар қағаздан ағаштар, жапырақтар мен басқа да күзгі элементтерді қиып, пейзажды толықтай жасау керек.

Жауаптар:

• Қоңыр және қызыл түсті қағаздардан жапырақтар, ағаштар жасаңыз.

• Жасыл және сары түстерден басқа күзгі элементтерді қосып, олардың айналасына көк аспан мен бұлыңғыр бұлттарды жапсыру.

Тақырып: Әріптер мен сан цифрларындағы пішіндер

.

1. Тапсырма: Әріптерді пішіндермен салыстыру

Мақсаты: Әріптер мен олардың пішіндерін ажырату.

• Балаларға әріптер мен олардың пішіндерін салыстыру тапсырмасы беріледі. Мысалы, "А" әрпінің үшбұрыш пішінінен, "О" әрпінің шеңбер пішінінен тұратындығын көрсету.

Жауаптар:

• "А" әрпі: үшбұрыш пішінінен.

• "О" әрпі: шеңбер пішінінен.

• "Т" әрпі: түзу сызықтар мен қарапайым пішіндерден.

2. Тапсырма: Цифрлардың пішіндерінен құрастыру

Мақсаты: Цифрларды пішіндерден құрастыру.

• Балаларға цифрларды қалыптастыру үшін пішіндер (шеңбер, төртбұрыш, үшбұрыш) қолдану ұсынылады. Мысалы, 1 цифры түзу сызықтан, ал 4 цифры төртбұрыштар мен түзу сызықтардан құралады.

Жауаптар:

• 1 цифры: түзу сызықтан.

• 4 цифры: төртбұрыштар мен түзу сызықтардан.

• 8 цифры: екі шеңберден.

3. Тапсырма: Қай әріп немесе цифр қай пішіннен тұрады?

Мақсаты: Әріптер мен цифрлардың пішіндерін сәйкестендіру.

• Балаларға әртүрлі цифрлар мен әріптерді көрсетіп, олардың қандай пішіндерден тұратынын сұрау.

Жауаптар:

• "Е" әрпі: үшбұрыш пен төртбұрыштың комбинациясынан тұрады.

• 3 цифры: екі жарты шеңберден тұрады.

• "Л" әрпі: түзу сызықтар мен бұрыштардан тұрады.

4. Тапсырма: Әріптер мен цифрларды пішіндер арқылы кесу

Мақсаты: Әріптер мен цифрларды қағаздан қиып жасау.

• Балаларға әріптер мен цифрларды пішіндерге бөліп қиып, оларды қайтадан жапсырып, толық әріп немесе цифр жасау тапсырмасы беріледі.

Жауаптар:

• "А" әрпін үшбұрыштардан қиып жасап, қосу.

• 2 цифрын жарты шеңбер мен қисық сызықтардан жасау.

5. Тапсырма: Әріптер мен цифрлардан сурет жасау

Мақсаты: Әріптер мен цифрлар арқылы сурет салу.

• Балаларға әріптер мен цифрларды пішіндермен байланыстырып, олардан сурет жасау ұсынылады. Мысалы, "О" әрпін шеңбер ретінде пайдаланып, "Г" әрпін көлік немесе үй пішіні ретінде қолдану.

Жауаптар:

• "О" әрпі: шеңбер ретінде күнді бейнелеу.

• "Г" әрпі: үйдің пішінін жасау.

• 5 цифры: бұрыштар мен қисық сызықтар арқылы кішкентай үй немесе ағаш бейнесін жасау.

Тақырып: Суреттегі сюжет пен композиция

1. Тапсырма: Суреттегі негізгі идеяны анықтау

Мақсаты: Суреттегі сюжетке назар аудару және оның негізгі идеясын анықтау.

• Балаларға белгілі бір суретті көрсетіп, сол суреттегі негізгі идеяны анықтауды ұсыныңыз. Мысалы, табиғат көрінісін немесе жануарлардың бейнесін көрсетіп, суреттегі оқиға мен негізгі идеяны талқылау.

Жауаптар:

• Суретте табиғаттың көрінісі бейнеленген, негізгі идея - табиғаттың сұлулығын көрсету.

• Суретте жануарлар бейнеленген, негізгі идея - жануарлардың тыныш өмірін суреттеу.

2. Тапсырма: Суреттегі элементтерді анықтау

Мақсаты: Суреттегі элементтерді (адамдар, табиғат, заттар) анықтау және оларды талдау.

• Балаларға түрлі суреттер көрсетіп, суреттегі барлық элементтерді тауып, әрқайсысының орнын анықтауды сұрау.

Жауаптар:

• Суретте адам, жануар, ағаш, үй және күн бар.

• Барлық элементтер дұрыс орналастырылған, мысалы, үй ортасында, ағаштар артқы жағында, адамдар алдыңғы қатарда.

3. Тапсырма: Композицияны дұрыс құру

Мақсаты: Суреттегі композицияны дұрыс құруға үйрету.

• Балаларға суретті құру кезінде композицияның маңыздылығын түсіндіру. Олар суреттегі элементтердің дұрыс орналасуын қадағалап, сюжеттің бір-бірімен үйлесімін жасау керек.

Жауаптар:

• Суретте адамдар алдымен, табиғат элементтері артқы жағында орналасқан.

• Әр элементтің өз орны бар, сондықтан композиция гармониялы көрінеді.

4. Тапсырма: Суретке ат қою

Мақсаты: Суреттегі сюжет бойынша ат қою.

• Балаларға өздері жасаған суреттерге ат қою тапсырмасы беріледі. Бұл тапсырма сюжеттің мәнін түсінуге және оны анық, нақты түрде көрсетуге көмектеседі.

Жауаптар:

• "Күзгі бақтағы ойын" - суретте балалар бақта ойын ойнап жатыр.

• "Көктемгі таң" - суретте табиғаттың жаңаруы, ағаштар мен гүлдер көрінеді.

5. Тапсырма: Сюжетті өзгерту

Мақсаты: Суреттегі сюжетке өзгеріс енгізу арқылы шығармашылықты дамыту.

• Балаларға белгілі бір сурет беріп, оның сюжетін өзгерту тапсырмасы беріледі. Мысалы, бақтағы суретті алса, балалар оны қысты бейнелейтін пейзажға айналдыруы керек.

Жауаптар:

• "Күзгі бақ" суретін "Қысқы бақ" суретіне өзгерту, онда ағаштар жалаңаш, қар жауып тұрады.

• "Күндізгі қала көрінісі" суретін "Түнгі қала көрінісі" етіп өзгерту.

Тақырып: Өз әлемімді бейнелеу (өз портреті)

1. Тапсырма: Өз портретін салу

Мақсаты: Балаларға өз портретін салуды ұсыну.

• Балаларға қағаз бен бояуларды беру және өздерінің суретін салуды сұрау. Олар бетінің пішіні, көздері, мұрны мен аузы сияқты негізгі элементтерді бейнелей алады.

Жауаптар:

• Балалар өздерінің бет пішінін дөңгелек немесе сопақша етіп салып, көздерін, мұрынды және аузын анық көрсете алады.

• Портретте шаш, киім және басқа да жеке ерекшеліктер көрсетілуі мүмкін.

2. Тапсырма: Өз эмоциясын бейнелеу

Мақсаты: Балаларға эмоцияларды бейнелеуге көмектесу.

• Балаларға өздерінің қазіргі көңіл-күйін білдіретін портрет салуды ұсыныңыз. Мысалы, қуанышты, қайғылы, ашулы немесе таңғалған эмоциялар.

Жауаптар:

• Қуанышты эмоция: күлген бет, жарқын көздер, ашық түстер.

• Қайғылы эмоция: төмен түсірілген еріндер, жабық көздер, қара түстер.

3. Тапсырма: Өзіне ұнайтын нәрселерді қосу

Мақсаты: Өз әлемін бейнелеу және сүйікті заттарды суретке қосу.

• Балаларға өз портретіне қосымша ретінде, оларды қуантатын немесе олар ұнататын заттарды (мысалы, ойыншықтар, жануарлар, табиғат көріністері) қосу тапсырмасы беріледі.

Жауаптар:

• Балалар өз портретіне өздерінің сүйікті ойыншығын немесе үй жануарын қосуы мүмкін.

• Егер бала табиғатты жақсы көрсе, ол ағаштарды немесе гүлдерді қосуы мүмкін.

4. Тапсырма: Көздер мен беттегі ерекшеліктерді көрсету

Мақсаты: Балаларға бет әлпетіндегі маңызды ерекшеліктерді көрсетуді үйрету.

• Балаларға өзінің көзін, мұрнын және аузын басқа балалардың көзқарасы бойынша дұрыс көрсету тапсырмасы беріледі. Бұл тапсырмада балалар бетінің негізгі ерекшеліктеріне назар аударады.

Жауаптар:

• Көздер: балалар көздерін үлкен немесе кішкентай етіп бейнелеуі мүмкін.

• Мұрын мен ауыз: әртүрлі пішіндер мен өлшемдерде болуы мүмкін, мысалы, үлкен немесе кішкентай мұрын.

5. Тапсырма: Өз портретін таныстыру

Мақсаты: Өз портретін жасалғаннан кейін балаларға оны таныстыруды ұсыну.

• Балалар жасаған портреттерін топ алдында таныстырып, өздерінің суреттерінде не бейнеленгені туралы айтуға шақыру.

Жауаптар:

• Балалар өздерінің портреттері туралы айтып, оларды сипаттайды: "Менің суретімде менің күлкілі жүзім бар, менің шашым қысқа және қызыл түсті."

• Балалар өз портреттеріне қосқан элементтерді (жан-жануарлар, сүйікті заттар) атап, олардың маңыздылығын түсіндіреді.

Тақырып: Геометриялық пішіндермен композиция жасау

1. Тапсырма: Геометриялық пішіндерден сурет жасау

Мақсаты: Геометриялық пішіндерден қарапайым сурет жасау.

• Балаларға шеңбер, төртбұрыш, үшбұрыш сияқты геометриялық пішіндер беріледі. Оларға осы пішіндерді қолданып, жануар, адам немесе табиғат көрінісін салу тапсырмасы беріледі.

Жауаптар:

• Шеңберден күннің суретін жасау.

• Төртбұрыштан үйдің құрылымын жасау.

• Үшбұрыштан ағаштың шошақ түрін құру.

2. Тапсырма: Геометриялық пішіндерден абстракция жасау

Мақсаты: Геометриялық пішіндер арқылы абстракция жасау.

• Балаларға бірнеше геометриялық пішіндер беріледі (шеңбер, төртбұрыш, үшбұрыш). Олар осы пішіндерді еркін түрде пайдаланып, абстракциялық композиция жасауға шақырылады.

Жауаптар:

• Шеңберлер мен төртбұрыштарды түстер мен өлшемдер бойынша үйлестіріп, абстракциялық композиция құру.

• Әр пішіннің орналасуы мен көлемі арқылы динамикалық және тыныш композициялар жасау.

3. Тапсырма: Геометриялық пішіндермен пейзаж жасау

Мақсаты: Геометриялық пішіндер арқылы табиғат көрінісін жасау.

• Балаларға геометриялық пішіндерден табиғат көрінісін жасау тапсырмасы беріледі. Мысалы, төртбұрыштардан үй салу, шеңберлерден күн бейнелеу, үшбұрыштан таулар салу.

Жауаптар:

• Төртбұрыштар мен үшбұрыштарды үйлестіріп, үй мен тауларды жасау.

• Шеңберлерді күн немесе гүлдер ретінде пайдалану.

• Геометриялық пішіндер арқылы күндізгі немесе түнгі пейзаж жасау.

4. Тапсырма: Геометриялық пішіндерден адамның бет бейнесін жасау

Мақсаты: Геометриялық пішіндерден адамның бет әлпетін жасау.

• Балаларға шеңбер, төртбұрыш, үшбұрыш секілді пішіндерден адамның бет бейнесін құру тапсырмасы беріледі. Мысалы, шеңберден бас, үшбұрыштан мұрын, төртбұрыштан ауыз жасау.

Жауаптар:

• Шеңберден бас жасап, оның ішіне көздер мен ауызды түрлі пішіндермен орналастыру.

• Үшбұрышты мұрын, төртбұрышты ауыз ретінде пайдалану.

• Түстер мен көлемдер арқылы бет әлпетінің ерекше қасиеттерін көрсету.

5. Тапсырма: Геометриялық пішіндермен көлік немесе транспорт құрастыру

Мақсаты: Геометриялық пішіндермен көлік құрастыру.

• Балаларға геометриялық пішіндерден көлік немесе басқа транспорт құрастыру тапсырмасы беріледі. Мысалы, төртбұрыштардан көліктің денесін, шеңберлерден дөңгелектерін жасау.

Жауаптар:

• Төртбұрышты көліктің денесі ретінде пайдаланып, шеңберлерді дөңгелектер ретінде орналастыру.

• Үшбұрышты көлік тірегінің бөлігі ретінде пайдалану.

• Геометриялық пішіндерден түрлі көліктер (автобус, жеңіл көлік, ұшақ) жасау.

Тақырып: Табиғаттың түрлі элементтері: күн мен бұлттар

1. Тапсырма: Күнді бейнелеу

Мақсаты: Күннің суретін салу және оның элементтерін түсіну.

• Балаларға күннің суретін салу тапсырмасы беріледі. Оларға күннің айналасына сәулелерді қосып, оның жарқырауын көрсету ұсынылады.

Жауаптар:

• Күнді шеңбер түрінде салу, айналасына сәулелерді қоса отырып, жарықтық әсерін беру.

• Күнді жылы түстермен бояу (сары, қызыл, апельсин түстері).

2. Тапсырма: Бұлттарды бейнелеу

Мақсаты: Бұлттардың суретін салу және олардың пішіндерін танып білу.

• Балаларға бұлттарды әртүрлі пішіндерде (дөңгелек, жібек тәрізді) салып, оларды бір-бірімен байланыстырып, көлемді жасау тапсырмасы беріледі.

Жауаптар:

• Бұлттарды жұмсақ, дөңгелек пішіндермен бейнелеу, олардың үстіңгі бөлігін ашық түстермен бояу.

• Бұлттарды ақ, сұр түстермен бояу.

3. Тапсырма: Күн мен бұлттарды бірге бейнелеу

Мақсаты: Күн мен бұлттарды бір суретте үйлесімді түрде бейнелеу.

• Балаларға күн мен бұлттарды бір суретке қосып, табиғат көрінісін жасау ұсынылады. Бұл тапсырма күн мен бұлттардың бір-біріне қалай әсер ететінін түсінуге көмектеседі.

Жауаптар:

• Күнді суретке орналастырып, оның айналасына бірнеше бұлтты қосу.

• Бұлттар мен күннің арасында балансты сақтау, мысалы, күн жарқырап тұрса, бұлттар оның жарқылын көлегейлейді.

4. Тапсырма: Күн мен бұлттардың әртүрлі ауа райына әсері

Мақсаты: Күн мен бұлттардың ауа райына әсерін бейнелеу.

• Балаларға күн мен бұлттардың ауа райына әсерін көрсететін сурет салу тапсырмасы беріледі. Мысалы, күндізгі ашық аспан мен бұлтты күнді бейнелеу.

Жауаптар:

• Ашық аспан: күн жарқырап, бұлттар жоқ.

• Бұлтты күн: кейбір бұлттар күнді көлегейлейді, бірақ күн әлі де көрінеді.

• Бұлтты немесе жаңбырлы күн: бұлттар аспанды толығымен жауып, жаңбыр түседі.

5. Тапсырма: Күннің батуын және шығуын бейнелеу

Мақсаты: Күннің батуы мен шығуын суреттеу.

• Балаларға күннің батуы мен шығуын суреттеп салу тапсырмасы беріледі. Бұл тапсырма күннің түс өзгерістерін, түрлі түстер мен көлеңкелерді түсіну үшін маңызды.

Жауаптар:

• Күннің шығуы: аспанның көкшіл немесе қызғылт түсі, күннің жарқырауы.

• Күннің батуын бейнелеу: қызыл, қызғылт сары түстер, күннің төмендеуі мен көлеңкелердің ұлғаюы.

Тақырып: Қиялдағы жануарлар: қиял мен шығармашылық

1. Тапсырма: Қиялдағы жануардың бейнесін жасау

Мақсаты: Қиялдағы жануардың суретін салу.

• Балаларға фантастикалық немесе қиялдағы жануарды ойлап тауып, оның бейнесін салу тапсырмасы беріледі. Мысалы, балалар жаратылыстың ертегідегі жануарларын немесе фантастикалық тіршілік иелерін салады.

Жауаптар:

• Қиялдағы жануарды ертегі құсымен немесе басы мен денесі әртүрлі жануарлардан құрастыру.

• Мысалы, арыстанның денесі мен қолтырауынның басы бар жануарды бейнелеу.

2. Тапсырма: Қиялдағы жануарды түстермен көрсету

Мақсаты: Қиялдағы жануардың түсін және оның ерекше қасиеттерін көрсету.

• Балаларға қиялдағы жануардың түстерін таңдап, оны суретте көрсетуді сұрау. Жануардың дене бөліктерін ерекше түстермен бояу.

Жауаптар:

• Қиялдағы жануардың денесін көк немесе қызыл түспен бояу, ал қанаттарын жасыл түспен көрсету.

• Мысалы, барлық денені алтын түспен бояп, көздерін үлкен және түрлі түсті етіп көрсету.

3. Тапсырма: Қиялдағы жануарға ерекшеліктер қосу

Мақсаты: Қиялдағы жануарға ерекше сипаттамалар мен ерекшеліктер қосу.

• Балаларға қиялдағы жануарларын бейнелеп, оған ерекше сипаттар қосу тапсырмасы беріледі. Мысалы, жануарға бірнеше аяғы, қанаттар немесе ерекше мүйіздер қосу.

Жауаптар:

• Қиялдағы жануардың басына қосымша мүйіздер қосу, денесіне бірнеше қанат жасау.

• Мысалы, төрт аяғы бар арыстанға бірнеше көз қосу немесе жирафқа ұшатын қанаттар салу.

4. Тапсырма: Қиялдағы жануардың мекен ортасын жасау

Мақсаты: Қиялдағы жануарға сәйкес мекен жасау.

• Балаларға өз қиялындағы жануарға арналған мекен орнын жасау тапсырмасы беріледі. Мысалы, су астында өмір сүретін фантастикалық жануарға теңіз ортасын, орманда өмір сүретін жануарға орманды бейнелеу.

Жауаптар:

• Қиялдағы су жануарының суретін жасап, оны мұхиттың терең түбіне орналастыру, айналасына коралл мен теңіз өсімдіктерін қосу.

• Орманда өмір сүретін жануарға үлкен ағаштар, шөптер мен гүлдер қосу.

5. Тапсырма: Қиялдағы жануарды қимылмен көрсету

Мақсаты: Қиялдағы жануарды қимылмен бейнелеу.

• Балаларға қиялдағы жануардың қимылын бейнелейтін сурет салу тапсырмасы беріледі. Мысалы, ұшып жүрген, жүгіріп жүрген немесе басқа бір әрекет жасап жатқан жануарды көрсету.

Жауаптар:

• Қиялдағы ұшатын жануардың қанаттарын қимылдап тұрған жағдайда көрсету.

• Жануарды жүріп келе жатқан, секіріп немесе құлап жатқан күйде бейнелеу.

Тақырып: Қысқы пейзажды бейнелеу

1. Тапсырма: Қар жауып тұрған қысқы пейзаж салу

Мақсаты: Қыс мезгілінің ерекшеліктері – қар мен аязды көрсету.

• Балаларға қар жауып тұрған қысқы пейзаж салу тапсырмасы беріледі. Бұл тапсырмада балалар қардың түсін, оның пейзажға әсерін көрсетуі тиіс.

Жауаптар:

• Пейзажда қар жауып тұр, ағаштар мен үйлер қармен жабылған.

• Қарды ақ түспен бейнелеу, бірақ қардың жұмсақ және түсінікті көрінуі үшін түрлі көлеңкелер қолдану.

2. Тапсырма: Қысқы ағаштарды бейнелеу

Мақсаты: Қысқы ағаштарды, олардың қалың қармен жабылғанын көрсету.

• Балаларға қысқы ағаштарды салу тапсырмасы беріледі. Ағаштардың бұтақтары қармен жабылып, олардың сипатын көрсету қажет.

Жауаптар:

• Ағаштарды жалаңаш бұтақтармен бейнелеп, олардың үстінде қар жатқанын көрсету.

• Қара немесе сұр түстерді пайдаланып, бұтақтарды және қарды ерекше ету.

3. Тапсырма: Қысқы күннің шығуы немесе батуы

Мақсаты: Қысқы күннің шығуы немесе батуын бейнелеу.

• Балаларға қысқы күннің шығуы немесе батуының суретін салу тапсырмасы беріледі. Балалар аспандағы күн мен оның айналасындағы түс өзгерістерін көрсетуі қажет.

Жауаптар:

• Қысқы күннің шығуы: аспан көкшіл, кейбір бұлттар мен күннің жарығы бейнеленеді.

• Қысқы күннің батуын бейнелеу: қызыл немесе сары түстермен бояу, күннің төмендеуі.

4. Тапсырма: Қысқы орманды бейнелеу

Мақсаты: Қысқы орманды, оның ішінде ағаштар мен қарды бейнелеу.

• Балаларға қысқы орманды бейнелеу тапсырмасы беріледі. Орманның ішінде қарлы ағаштар мен шөптер болады, баланың мақсаты – табиғаттың тыныштығын көрсету.

Жауаптар:

• Орманды ақ қармен, жалаңаш ағаштармен және көкшіл-сұр түсті көлеңкелермен бейнелеу.

• Орманды тереңдетіп, қардың үстіндегі іздер мен салқындаған ауа-райын көрсету.

5. Тапсырма: Қысқы спорт түрлерін бейнелеу

Мақсаты: Қысқы спорт түрлерінің көрінісін көрсету (мысалы, шаңғы тебу немесе шана тебу).

• Балаларға қысқы спорт түрлерін бейнелейтін сурет салу тапсырмасы беріледі. Бұл тапсырма балалардың қыс мезгілімен және оның қызықты жақтарымен танысуына көмектеседі.

Жауаптар:

• Шаңғы тебуші балаларды немесе шана тебетін адамдарды суретке салу.

• Қарлы алаңда шаңғы немесе шана тебу көрінісін бейнелеу, айналадағы қарды көрсету.

Тақырып: Бөлме интерьері: үй ішіндегі заттарды салу

1. Тапсырма: Бөлмедегі жиһазды бейнелеу

Мақсаты: Бөлмедегі негізгі жиһаздарды (кереует, үстел, орындық) салу.

• Балаларға өздерінің бөлмесінде немесе үйінде кездесетін жиһаздарды суретке түсіру ұсынылады. Мысалы, үстелді, орындықты, кереуетті немесе шкафты бейнелеу.

Жауаптар:

• Кереуетті төртбұрыш түрінде, үстіне жастықшалар мен көрпе қосу.

• Орындықты немесе үстелді қарапайым геометриялық пішіндермен бейнелеу (төртбұрыш, шеңбер).

• Үйдің бөлмесіне арналған басқа жиһаздарды түсінікті түрде көрсету.

2. Тапсырма: Бөлмедегі жарық көзі (люстра, лампа)

Мақсаты: Бөлмедегі жарық көзін бейнелеу.

• Балаларға бөлмелердегі жарық көзін (люстра, үстел шамы, қабырға шамы) бейнелеуді ұсыну. Бұл тапсырма бөлмедегі жарық көзінің құрылымы мен дизайнын көрсетуге көмектеседі.

Жауаптар:

• Люстраны немесе шамды салу: баланың өз көзқарасы бойынша, оның дизайнын толық көрсету.

• Шамды немесе люстраны суретте орналастыру, жарық түсіретін бөлігі мен түсті ерекшеліктерін көрсету.

3. Тапсырма: Бөлмедегі кілем немесе маталар

Мақсаты: Бөлмеде қолданылатын кілемдер немесе маталарды бейнелеу.

• Балаларға бөлмедегі кілемді, перделерді немесе басқа да маталарды бейнелеуді сұрау. Балалар әртүрлі түстер мен пішіндерді пайдаланып, бөлмедегі элементтерді суретке түсіреді.

Жауаптар:

• Кілемді бөлменің ортасына орналастырып, оның текстурасы мен дизайнын көрсету.

• Перделерді түсінікті түрде суреттеу, түрлі түстер мен өрнектерді қолдану.

4. Тапсырма: Бөлмедегі терезе мен сыртқы көрініс

Мақсаты: Бөлмедегі терезені және сырттағы көріністі бейнелеу.

• Балаларға бөлмедегі терезені салып, оның сыртындағы табиғат көрінісін көрсету тапсырмасы беріледі. Бұл тапсырма терезенің құрылымы мен сыртқы әлемнің байланысын көрсетуге көмектеседі.

Жауаптар:

• Терезені төртбұрыш немесе басқа пішінде салып, оның сыртындағы ағаштар, көше немесе табиғат көрінісін бейнелеу.

• Терезеден көрінетін табиғаттың жай-күйін (күндіз, түнде, жаңбырлы немесе қарлы) көрсету.

5. Тапсырма: Бөлмедегі кітаптар немесе ойыншықтар

Мақсаты: Бөлмедегі әртүрлі заттарды (кітаптар, ойыншықтар) бейнелеу.

• Балаларға бөлмеде тұратын кітаптарды, ойыншықтарды немесе басқа да заттарды суретке салу тапсырмасы беріледі. Бұл тапсырма балалардың бөлмедегі түрлі элементтерге назар аударуына көмектеседі.

Жауаптар:

• Кітаптарды үстелдің үстіне немесе сөрелерге орналастырып, олардың ашық немесе жабық болуын көрсету.

• Ойыншықтарды бейнелеу: машиналар, қуыршақтар, мүсіндер немесе басқа ойыншықтар.

Тақырып: Анималистика: сүйікті жануарды салу

.

1. Тапсырма: Сүйікті жануардың негізгі бөлшектерін салу

Мақсаты: Жануардың негізгі бөлшектерін (бас, дене, аяқтары, құлақтары) бейнелеу.

• Балаларға өздерінің сүйікті жануарларын таңдап, оның денесін, басын, құлақтары мен аяқтарын бейнелеу тапсырмасы беріледі.

Жауаптар:

• Мысалы, мысықтың басын шеңбер түрінде салып, оның құлақтарын үшбұрыш етіп көрсетіп, денесін ұзартылған төртбұрыш түрінде салу.

• Иттің басын домалақ етіп, оның құлақтарын мен мұрнын айқын көрсету.

2. Тапсырма: Жануардың тұқымдарын және түрлерін бейнелеу

Мақсаты: Жануардың тұқымын, түсін және оның ерекшеліктерін көрсету.

• Балаларға жануардың түсін және тұқымдарын (мысалы, ақ аю, сары жолбарыс) бейнелеу тапсырмасы беріледі.

Жауаптар:

• Жолбарыс жануарын салғанда оның сары түсін және қара жолақтарын көрсету.

• Аюды ақ түспен бейнелеу, оның жұмсақ терісін суретте көрсету.

3. Тапсырма: Жануардың эмоциясын көрсету

Мақсаты: Жануардың эмоциясын (қуанған, ренжіген, қуанышты) көрсету.

• Балалар жануарлардың бет әлпетін, оның эмоциясын бейнелеу үшін мысал ретінде сүйікті жануарларын таңдайды.

Жауаптар:

• Мысықтың қуанышты көрінісін көрсету үшін оның көздерін үлкейтіп, аузына күлкі салу.

• Иттің көңілсіздігін бейнелеу үшін оның құлақтарын түсіріп, көздерін жартылай жабыңыз.

4. Тапсырма: Жануардың қозғалысын бейнелеу

Мақсаты: Жануардың қозғалысын көрсету.

• Балаларға сүйікті жануарының қозғалысын (жүгіру, секіру, ұшып бара жатқан) бейнелеу тапсырмасы беріледі.

Жауаптар:

• Қарлығаштың ұшып бара жатқан суретін салу, оның қанаттарының қозғалысын көрсету.

• Жануардың жүріп келе жатқан қозғалысын бейнелеу үшін оның аяқтары мен денесінің бағытын анық көрсету.

5. Тапсырма: Жануардың табиғатпен үйлесімін бейнелеу

Мақсаты: Жануарды табиғатпен немесе мекен ортасымен байланыстыру.

• Балаларға жануарды оның табиғи ортада бейнелеу тапсырмасы беріледі. Мысалы, аюды орманда немесе балықты су астында көрсету.

Жауаптар:

• Аюды орманда бейнелеу: ағаштар, шөптер мен таулардың арасында.

• Балықты су астында көрсету, айналасында су өсімдіктері мен басқа да теңіз жануарлары болуы мүмкін.

Тақырып: Тәжірибелік жұмыс: қолөнер және сурет салу

1. Тапсырма: Қағаздан аппликация жасау

Мақсаты: Қағаздан аппликация арқылы өз суреттерін жасау.

• Балаларға түрлі түсті қағаздар мен жапсырмаларды пайдаланып, аппликация жасау тапсырмасы беріледі. Бұл тапсырма балалардың түстерді ажырата білуін және үйлесімін түсінулеріне көмектеседі.

Жауаптар:

• Балалар түрлі түсті қағаздан пішіндер қиып, оларды бір-біріне жабыстырып, табиғат көрінісін немесе жануарлардың суретін жасайды.

• Мысалы, ағаштың жапырақтарын жасыл қағаздан, күнді сары қағаздан жасау.

2. Тапсырма: Пластилинмен сурет салу

Мақсаты: Пластилинмен сурет жасау және шығармашылық қабілетті дамыту.

• Балаларға пластилинді қолдана отырып, үш өлшемді суреттер жасау тапсырмасы беріледі. Бұл тапсырма балалардың қол моторикасын дамытуға көмектеседі.

Жауаптар:

• Пластилиннен түрлі пішіндер мен фигуралар жасау: мысалы, шарлар, төртбұрыштар немесе жануарлар.

• Балалар пластилинді пайдаланып өздеріне ұнайтын жануарларды немесе табиғат көрінісін жасау.

3. Тапсырма: Қолмен сурет салу

Мақсаты: Балаларға қолмен сурет салу әдісін үйрету.

• Балаларға өздерінің қолдарын пайдаланып сурет салу ұсынылады. Бұл әдіс балалардың шығармашылық шеберлігін арттыруға және қозғалыс үйлесімін түсінуге көмектеседі.

Жауаптар:

• Балалар өз қолдарымен сурет салу үшін бояуларды пайдаланып, өз қолының ізін немесе түрлі абстракцияларды жасайды.

• Әр бала өз қолынан шыққан түрлі пішіндерді немесе белгілерді бейнелейді, мысалы, гүлдер немесе ағаштар.

4. Тапсырма: Табиғи материалдармен жұмыс жасау

Мақсаты: Табиғи материалдарды пайдаланып өнер туындысын жасау.

• Балаларға табиғи материалдар (тастар, ағаш бұтақтары, жапырақтар, қауыздар және т.б.) арқылы қолөнер туындыларын жасау тапсырмасы беріледі.

Жауаптар:

• Балалар табиғи материалдарды қолдана отырып, өздерінің шағын өнер туындыларын жасайды. Мысалы, жапырақтардан гүлдер немесе тастардан жануарлар жасау.

• Тастарды сурет салуға пайдаланып, түрлі бейнелер жасауды үйрену.

5. Тапсырма: Түстер мен сызықтарды пайдаланып сурет салу

Мақсаты: Түстер мен сызықтардың үйлесімін пайдаланып, сурет салу.

• Балаларға түстер мен сызықтарды үйлестіре отырып сурет салу тапсырмасы беріледі. Бұл тапсырма олардың түстік үйлесімдерді және сызықтармен жұмыс жасауды түсінуіне көмектеседі.

Жауаптар:

• Балалар түрлі түстер мен сызықтарды қолдана отырып, абстрактілі суреттер немесе табиғаттың көріністерін жасайды.

• Мысалы, түрлі түсті сызықтар арқылы гүлдер немесе геометриялық пішіндер жасау.

Сурет арқылы әңгіме құрастыру: Балаларға арналған тапсырмалар

Балалар үшін шығармашылық, тіл дамыту және жеке тұлғаны қалыптастыруда сурет арқылы әңгіме құрастыру маңызды роль атқарады. Осы тапсырмалар балалардың сөйлеу дағдыларын, грамматикалық құрылымдарды түсінуін және әлеуметтік қарым-қатынастарын дамытуға бағытталған.

Тапсырма 1: "Суреттегі кейіпкерді сипаттау"

Мақсаты: Сурет арқылы әңгіме құрастыру, сөйлеу дағдысын дамыту.
Нұсқау: Балаларға сурет көрсетіп, онда кімдер, не болып жатқанын сұраңыз. Әр бала суретте не көргенін және өз ойларын айтуы керек. Мысалы, суретте бала мен ит серуендеп жүр.
Сұрақтар:

• Бала қандай әрекет жасап жатыр?

• Ит не істеп жатыр?

• Баланың бет-әлпетінде қандай эмоциялар көрініп тұр?

• Қандай түстер қолданылған?
  Жауаптар:

• Баланың серуендеуі, қуанышты және көңілді.

• Иттің жүгіруі немесе серуендеуі.

• Баланың көңіл-күйі қуанышты, күлімсіреп тұр.
  Дескриптор:

• 4 балл: Толық жауап беріп, суреттегі барлық кейіпкерлер мен әрекеттерді сипаттады.

• 3 балл: Қателіктермен, бірақ дұрыс сипаттама берілді.

• 2 балл: Сипаттама толық емес немесе түсініксіз болды.

• 1 балл: Жауап қысқаша, түсініксіз немесе қате.

Тапсырма 2: "Сурет бойынша сөйлемдер құру"

Мақсаты: Грамматикалық дағдыларды дамыту.
Нұсқау: Балалар суретке қарап, онда не болып жатқанын көрсететін сөйлемдер құрастырады.
Мысал: Суретте балалар алаңда ойнап жатыр. Балалар «Мен алаңда доп ойнаудамын», «Мен тауға көтеріліп жатырмын» деген сөйлемдер құрастыруы қажет.
Жауаптар:

• Мен әткеншекке мінгім келеді.

• Мен таяқпен ойнап жатырмын.

• Қыз бала қызыл шармен ойнап жатыр.
  Дескриптор:

• 4 балл: Әр сөйлемде грамматикалық дұрыс құрылымдар мен нақты ой бар.

• 3 балл: Сөйлемдер грамматикалық тұрғыдан дұрыс, бірақ кейбір сөздер қате қолданылған.

• 2 балл: Сөйлемдер дұрыс құрылмаған немесе қате айтылған.

• 1 балл: Сөйлемдер мүлде дұрыс емес.

Тапсырма 3: "Әңгіме құрастыру"

Мақсаты: Әңгіме құру дағдыларын дамыту.
Нұсқау: Балаларға сурет көрсетіңіз, олар сол суретке қарап, әңгіме құрастырады.
Мысал: Суретте үлкен ағаштың астында бірнеше адам отыр. Балалар әңгімесін құрастырады: «Бір күні Жанна мен Асан ағаштың астында отыратын еді. Олар көңілді әңгіме айтып отырды...».
Жауаптар:

• Бала мен досы орманда серуендеп жүрді.

• Олар аңдарды көріп, таңғалды.

• Күн өте жарық, бірақ бір кезде жаңбыр жауды.
  Дескриптор:

• 4 балл: Әңгіме толық, логикалық және қызықты болып шықты.

• 3 балл: Әңгіме түсінікті, бірақ кейбір жерлерінде толық емес немесе бос сөздер бар.

• 2 балл: Әңгіме қысқаша және нақты емес.

• 1 балл: Әңгіме жоқ немесе тым қарапайым.

Тапсырма 4: "Суреттегі эмоцияны тану"

Мақсаты: Баланың эмоциялық қабылдауын дамыту.
Нұсқау: Балаларға әртүрлі эмоцияларды көрсететін суреттер ұсынылады. Олар қандай эмоцияларды көріп тұрғанын айтады және сол эмоцияны өз бетімен көрсете алады.
Сұрақтар:

• Бұл адам қандай көңіл-күйде?

• Ол неге солай көрінеді?

• Осы эмоциямен сен не істегің келеді?
  Жауаптар:

• Ол қуанышты, себебі оның бетінде күлкі бар.

• Ол көңілді көрінеді, себебі достары оны қуантты.

• Мен оның қасына барып, бірге күлуге шақырамын.
  Дескриптор:

• 4 балл: Эмоцияларды дұрыс анықтап, түсінікті жауап берді.

• 3 балл: Эмоцияларды дұрыс анықтады, бірақ түсінік жетіспейді.

• 2 балл: Эмоцияларды анықтау қиын болды немесе жауап жартылай дұрыс.

• 1 балл: Эмоцияларды дұрыс анықтау мүмкін болмады.

Тапсырма 5: "Суретке қатысты сұрақтар"

Мақсаты: Әңгіме құрастыру кезінде сұрақтарға жауап беру дағдыларын дамыту.
Нұсқау: Сурет бойынша балаларға бірнеше сұрақ қойылады. Олар сұрақтарға толық және түсінікті жауап беруі керек.
Сұрақтар:

• Суреттегі балалар не істеп жатыр?

• Олар қайда жүр?

• Қайсысы бақытты, ал қайсысы мұңайған? Неліктен?
  Жауаптар:

• Балалар алаңда доп ойнап жүр.

• Олар мектептің ауласында ойнап жүр.

• Бір бала күліп тұр, себебі ол жаңа ойыншыққа ие болды.
  Дескриптор:

• 4 балл: Сұрақтарға толық әрі нақты жауап берді.

• 3 балл: Сұрақтарға дұрыс жауап берді, бірақ толық емес.

• 2 балл: Сұрақтарға жартылай жауап берілді немесе жауап қате.

• 1 балл: Сұрақтарға жауап берілмеді немесе мүлде түсініксіз жауап.

Тапсырма 6: "Тақырып бойынша оқиға ойлап табу"

Мақсаты: Оқиға құрастыру дағдысын дамыту.
Нұсқау: Суретке қарап, сол сурет бойынша шағын оқиға ойлап табу. Балалар осы оқиғаларды бірігіп айтады немесе жазады.
Мысал: Суретте аспандағы бұлттарды көрген бала оларды түрлі жануарларға ұқсатты. Ол әр бұлтты өз ойымен түсіндірді...
Жауаптар:

• Суретте бала көк аспанға қарап отыр. Ол бұлттардың арасында түрлі кейіпкерлер көрді: біреуі тауық, біреуі қоян.

• Ол достарымен бұлттардың пішінін талқылап, үлкен қоянды көріп таңғалды.
  Дескриптор:

• 4 балл: Оқиға толық және қызықты, барлық элементтер қамтылған.

• 3 балл: Оқиға түсінікті, бірақ кейбір жерлері түсініксіз.

• 2 балл: Оқиға қысқа, толық емес немесе қарапайым.

• 1 балл: Оқиға жоқ немесе толықтай түсініксіз.

Қорытынды: Бұл тапсырмалар балалардың шығармашылық, сөйлеу және тіл дамыту дағдыларын жақсартуға бағытталған. Әр тапсырма ойын түрінде жүзеге асырылып, балаларды сурет салуға, әңгіме құрастыруға және тілдерін жетілдіруге ынталандырады.

Тақырып: Қорытынды сабақ: барлық жұмыстарды көрсету

1. Тапсырма: Өз жұмысыңды таныстыру

Мақсаты: Балалар өз жұмыстарын таныстырып, шығармашылықтарын көрсету.

• Балалар өз жұмыстарын топ алдында көрсетуге дайындалып, қандай материалдарды қолданғанын, неліктен бұл жұмысты таңдағанын және оған қандай мағына жүктегенін айтады.

Жауаптар:

• Әр бала өз жұмысына қатысты қысқаша түсініктеме береді: «Мен мысықтың суретін салдым, себебі мен оны өте жақсы көремін», немесе «Мен ағашты боядым, өйткені мен табиғатты ұнатамын».

• Балалар өз шығармашылығын қуанышпен және сенімділікпен таныстырады.

2. Тапсырма: Бір-біріне сұрақтар қою

Мақсаты: Балалардың өз жұмыстарын талқылауы және бір-біріне сұрақтар қоюы.

• Сабақ барысында балалар бір-бірінің жұмыстарын көріп, бір-біріне сұрақтар қойып, пікірлерін айтады. Бұл тапсырма олардың сұрақ қою дағдыларын дамытады.

Жауаптар:

• Балалар бір-біріне сұрақтар қояды, мысалы: «Неліктен сен қызыл түс таңдадың?», «Бұл жұмысты жасағанда қандай қиындықтар болды?» және т.б.

• Жұмыстарды талқылау барысында балалардың қызығушылығы мен ой-пікірлері қалыптасады.

3. Тапсырма: Жұмыстарды көрмеге қою

Мақсаты: Балалардың барлық жұмыстарын бірге орналастырып, көрме ұйымдастыру.

• Балалар өз жұмыстарын ұйымдастырып, көрмеге қояды. Бұл тапсырма арқылы олар өз жұмыстарын бағалауға және топпен жұмыс істеуге үйренеді.

Жауаптар:

• Балалар өз жұмыстарын тақтаға немесе арнайы стендке орналастырады. Әр бала өзінің шығармашылығын көрсете отырып, сол жұмыстың маңыздылығын айтады.

• Барлық балалардың жұмыстарын көрмеде көріп, оларды салыстырады.

4. Тапсырма: Өзін-өзі бағалау

Мақсаты: Балалар өз жұмыстарын бағалауға үйренеді.

• Балалар өз жұмыстарын бағалайды. Оларға «Қандай жұмыс саған ерекше ұнады?» немесе «Не себепті бұл жұмыс сенің сүйікті жұмысың?» деген сұрақтар қойылады.

Жауаптар:

• Әр бала өзінің жұмысын бағалап, оған не ұнағанын және не үйренгенін айтады. Мысалы, «Менің сүйікті жұмысым — менің суретім, өйткені мен өте әдемі ағаш салдым», немесе «Мен пластилинмен жұмыс жасауды жақсы көремін, себебі ол өте қызықты».

5. Тапсырма: Достық пікірлер мен ұсыныстар айту

Мақсаты: Балалар бір-біріне достық пікірлер мен ұсыныстар айтуы.

• Балалар өз жұмыстарын көрсеткеннен кейін, бір-біріне пікірлер айтады. Олар басқа балалардың жұмыстарының ерекшеліктерін, олардың күш-жігерін бағалайды.

Жауаптар:

• Балалар өз жұмыстары туралы пікір алмасады. Мысалы, «Сенің жұмысың өте әдемі! Мен сенің таңдаған түстеріңді ұнатамын!» немесе «Менің ойымша, сенің жұмысыңда көбірек көлеңке қолданылса, жақсы болар еді» деген пікірлер айтылып, балалар бір-бірін қолдап, кеңес береді.

Пайдаланылған әдебиеттер тізімі

1. Мұғалімдер үшін әдебиеттер:

• Николаева, И.Н. – «Изобразительное искусство в детском саду».
  Бұл кітапта бейнелеу өнерінің әртүрлі аспектілері қарастырылып, балаларға сурет салуды үйретудің әдістемелік тәсілдері мен жаттығулары ұсынылған.

• Зайцева, Л.А. – «Методика обучения изобразительному искусству».
  Мұнда бейнелеу өнерін оқыту әдістемесі, оқу бағдарламалары, шығармашылық жұмыстарға арналған практикалық тапсырмалар ұсынылған.

• Тимофеева, И.П. – «Введение в изобразительное искусство».
  Балабақшада бейнелеу өнерін үйретудің негізгі принциптері, оның балалардың дамуына ықпалы туралы толық мәлімет береді.

• Худякова, Т.А. – «Изобразительное искусство в детском саду: игры, занятия, упражнения».
  Балаларға арналған шығармашылық сабақтарды ұйымдастыруға арналған практикалық әдістемелік құрал.

• Анисимова, Т.В. – «Изобразительное искусство и воспитание».
  Бұл кітапта бейнелеу өнерінің әртүрлі бағыттары мен техникаларын балалармен бірге дамыту жолдары қарастырылады.

• Конкина, Н.А. – «Изобразительное искусство и творческое развитие детей».
  Бұл еңбекте балалардың шығармашылық қабілеттерін дамытуға арналған әдіс-тәсілдер мен оқу материалдары ұсынылған.

2. Балалар үшін әдебиеттер:

Балаларға арналған әдебиеттер бейнелеу өнері саласындағы білімді тереңдетуге және олардың шығармашылық жұмыстарын дамытуға көмектеседі. Бұл кітаптар қарапайым бейнелеу өнерінің негіздерін түсіндіру және әртүрлі техникаларды үйретуге бағытталған.

• Груздева, М.В. – «Бейнелеу өнері: 3-4 жас балаларға арналған».
  Бұл кітапта жас балаларға бейнелеу өнерін үйретудің негізгі әдістері мен практикалық тапсырмалар ұсынылған.

• Бенашвили, Г.А. – «Бейнелеу өнері».
  Бұл кітап балаларға бейнелеу өнерінің әртүрлі жанрлары мен бағыттарын таныстырады, сурет салуды үйретудің негізгі әдістері туралы ақпарат береді.

• Шмидт, Н.И. – «Изобразительное искусство для детей».
  Бұл кітапта бейнелеу өнерінің негіздері мен шығармашылықты дамыту жолдары қарастырылған. Балаларға арналған қарапайым және тиімді әдістер мен мысалдар келтірілген.

• Смирнова, В.В. – «Основы изобразительного искусства».
  Кітап бейнелеу өнерінің негізгі принциптерін оқытуға және балалардың шығармашылық қабілеттерін дамытуға арналған.

• Попова, Т.С. – «Рисуем и лепим».
  Бұл кітап балаларға бейнелеу өнерін үйрету үшін арналған жаттығулар мен тапсырмалар жинағы болып табылады.

• Киселева, Л.И. – «Рисование для детей. Учимся рисовать с удовольствием».
  Балаларға сурет салуды қызықты әрі қолжетімді ету мақсатында ойын түрінде ұйымдастырылған әдістемелер мен жаттығулар.

• Лаврова, Т.А. – «Маленькие художники».
  Бұл кітапта балалардың бейнелеу өнерімен айналысуына арналған түрлі шығармашылық тапсырмалар мен жаттығулар көрсетілген.

3. Қосымша әдебиеттер мен ресурстар:

Бейнелеу өнерінің әртүрлі аспектілерін тереңірек зерттеуге және балаларға бейнелеу өнерін үйретуде қолдануға болатын қосымша әдебиеттер:

• Филиппова, Н.А. – «Детское изобразительное искусство и психология».
  Бұл кітап бейнелеу өнерінің балалардың психологиясына әсерін және олардың шығармашылық қабілеттерін дамыту әдістерін зерттейді.

• Бауыржанова, А.Қ. – «Қазақ бейнелеу өнері».
  Қазақтың дәстүрлі бейнелеу өнері мен қазіргі заманғы бейнелеу өнерінің ерекшеліктері туралы зерттеу.

• Смит, В.В. – «Современные методы преподавания изобразительного искусства».
  Бұл кітап бейнелеу өнері сабақтарында заманауи әдістерді қолдану жолдарын көрсетеді.

4. Онлайн ресурстар мен видеоматериалдар:

• YouTube арналар: Бейнелеу өнерін үйренуге арналған видеосабақтар мен шеберлік сыныптары.

• Курстар мен вебинарлар: Балалар мен мұғалімдерге арналған онлайн курстар мен бейнелеу өнері бойынша шеберлік сабақтары.

• EduPage және басқа білім беру платформалары: Мұғалімдерге арналған әдістемелік көмек және шығармашылық сабақтар үшін бейнелеу өнері бойынша онлайн ресурстар.