Түсінік
хат
«Кез келген ел өзінің келешегін өскелең ұрпағымен
байланыстырады.» Н.Назарбаев
Бүгінгі күнгі қоғамның алдында тұрған басты
міндеттердің бірі – балалар мен жасөспірімдер арасындағы құқық
бұзушылықтың алдын-алу, кәмелетке толмағандар арасындағы қылмыстың
өсуіне жол бермеу.
Кәмелетке толмағандар арасындағы құқық
бұзушылықтың алдын алу, қоғамдағы қылмыстың алдын алудың аса
маңызды аспектісі болып табылады. Заңды, әлеуметтік пайдалы
қызметке және қоғам мен өмірге ізгілікті көзқарас қалыптастырып,
жастарды қылмыстық қызметке жол бермейтін қағидаларға тәрбиелеу
қажет.
Қазақстан Республикасында кәмелетке
толмағандардың арасында құқық бұзушылықтың алдын алу және
балалардың қадағалаусыз және қараусыз жүруінің алдын алу жөніндегі
заңнаманы қалыптастыру және дамыту жұмысы қолға алынған. Бұл «Неке
және отбасы туралы», «Отбасылық үлгідегі балалар деревнялары және
жасөспірімдер үйлері туралы», «Мемлекеттік атаулы әлеуметтік көмек
туралы», «Еңбек туралы», «Қазақстан Республикасындағы арнайы
мемлекеттік жәрдемақы туралы», «Дене тәрбиесі және спорт туралы»
заңдары, кәмелетке толмағандар жөніндегі комиссиялардың, кәмелетке
толмағандар ісі жөніндегі ішкі істер органдарының қызметін
реттейтін нормативтік құқықтық актілер және т.б.
Жастар арасындағы қылмыстың алдын алу мемлекеттің
басты міндеттерінің бірі болып табылады. Жасөспірімдердің және
жастардың қылмысы туралы мәселе құқық қорғау жүйесінің ғана емес,
сонымен қатар басқа да мемлекеттік ұйымдардың және азаматтық қоғам
институттарының үнемі қадағалауын талап ететін басты мәселенің
бірі.
Жасөспірімдер арасындағы қылмыс қашанда ұлттық
тұтастығымызға, ел болашағына қауіп төндірері сөзсіз. Жаңадан
өркендеп келе жатқан ұрпақтың қылмыстың бұралаң жолдарын таңдауы –
дәуір қасіреті. Сотталған жас өспірімдердің көбеюі – қоғам өмірінің
келеңсіз жақтарын, халықтың әлеуметтік ахуалының төмен екенін
байқатады. Қоғамда не құрылым дені сау, еңбекке жарамды азаматтар
көбейген сайын, мемлекетіміздің әлеуметтік-экономикалық жағдайы да
жедел дами бастайды.
Жасөспірімдер арасында қылмыстық істердің
көбею себептері:
-
Отбасындағы ақау тәрбие;
-
Отбасындағы материалдық
әл-ауқаты;
-
жұмыссыздық;
-
баланың бос уақытының шамадан тыс мол
болуы;
-
ата-ана тарапынан бақылаусыз
қалуы;
-
мінез-құлқының ауытқушылығы;
-
Рухани құлазуы;
Құқықтық
тәрбие беру
Мақсаты:
-
Оқушылардың құқықтық білімдерін тереңдету, Заң
алдындағы жауапкершілікті арттыру, ұйымшылдық пен тәртіптіліктің
тиімді жолдарын таба білуге баулу, саяси сауаттылыққа
баулу.
Міндеттері:
-
Оқушыларды өз құқықтарын қорғай білуге
үйрету;
-
Оқушылар бойында демократиялық көзқарас
қалыптастыру;
-
Құқықтық нормативтік актілерді орындай, құрметтей
білуге үйрету, адамгершілікке, елжандылыққа, құқықтық сауаттылыққа
тәрбиелеу;
-
Оқушылардың ойлау, тыңдау, өз ойларын еркін
жеткізе алу мәдениетін дамыту, шығармашылық қабілеттерін
шыңдау.
Сынып жетекшінің жүргізетін
жұмыстары:
-
Құқық туралы түсінік беру: сынып сағаты, әр сабақ
сайын, жағдаяттарды талдау кезі.
-
Құқықтық тәрбие беру мақсатында сынып сағаттарын
өткізу.
-
Ата-аналар жиналысы,
-
Ата-аналар мен балаларды қатыстыра отырып
жұмыстар жүргізу.
-
Заң
қызметкерлерімен кездесулер ұйымдастыру.
«Біліп жүрейік!»
1-маусым – халықаралық балаларды қорғау күні
20-қараша – дүниежүзілік балалар күні
10-желтоқсан – адам құқығы күні
10.12.1948ж – адам құқықтарының жалпыға ортақ Декларациясын БҰҰ
қабылдады
1959ж – әлемде бала құқығының халықаралық күнін мерекелеу
Декларацияны жариялаудан басталды
1979ж – халықаралық балалар жылы өтті
20.11.1989ж – БҰҰ-да Бала құқықтары туралы Конвенция қабылданды
28.01.1993ж – ҚР-ның тұнғыш Конституциясы қабылданды.
8.06.1994ж – Қазақстан Республикасы Бала құқықтары туралы
Конвенцияны бекітті
30.08.1995ж – ҚР-ның Конституциясы бүкілхалықтық референдумда
баяндалып, екінші рет қабылданды
Оқушының құқықтық
мәдениетін қалыптастыру
күнтізбелік-тақырыптық
жоспар
8-сынып
-
№
р/с
|
Тақырыптың атауы
|
Сағат
саны
|
Өткізілетін
уақыты
|
1.
|
Кәмелетке
толмағандардың еңбек құқығы туралы.
|
1
|
|
2.
|
Құқықтық
мемлекет.
|
1
|
|
3.
|
Мектептегі
өмір.
|
1
|
|
4.
|
Әкімшілік
жауапкершілік.
|
1
|
|
5.
|
Әкімшілік
құқықбұзушылық.
|
1
|
|
6
|
Отбасына арналған
құқық
|
1
|
|
7
|
Салауатты өмір
салты.
|
1
|
|
8
|
Көше
балалары.
|
1
|
|
9
|
Кәмелетке толмаған
жасөспірімнің қылмыстық жауапкершілігі
|
1
|
|
Барлығы
|
9
|
|
|
8 класс
|
Тема занятия
|
Цель занятия
|
Количество
часов
|
|
«Трудовые отношения
несовершеннолетних»
|
Ознакомление учащихся с особенностями детского
труда в Республике Казахстан.
|
1
час
|
|
«Правовое государство»
|
Информирование детей о законодательстве в
Республике Казахстан.
|
1
час
|
|
«Моя жизнь в школе»
|
Создание условий в школе для реализации права
детей на образование и осознания ими получения образования, как
своей обязанности.
|
1
час
|
|
«Административная
ответственность»
|
Ознакомление учащихся с административным кодексом
Республики Казахстан.
|
1
час
|
|
«Административные
правонарушения»
|
Ознакомление учащихся с административным кодексом
Республики Казахстан.
|
1
час
|
|
«Право на семью»
|
Подвести детей к пониманию важности семейных уз,
стремлению к их укреплению, осознанию своих обязанностей в
семье.
|
1
час
|
|
«Здоровый образ жизни»
|
Актуализация темы здоровья, здорового образа
жизни, ответственного поведения.
|
1
час
|
|
«Уличные дети»
|
Ознакомление учащихся с особенностями
профилактики правонарушений среди несовершеннолетних и
предупреждение детской безнадзорности и беспризорности в Республике
Казахстан.
|
1
час
|
|
«Уголовная ответственность
несовершеннолетних»
|
Ознакомление учащихся с уголовным кодексом
Республики Казахстан (общая часть)
|
1
час
|
|
|
7 класс
|
Тема занятия
|
Цель занятия
|
Количество
часов
|
|
«Мои конституционные права и
обязанности»
|
Информирование детей о правах и обязанностях,
принадлежащих им с момента рождения; углубить первоначальные
представления учащихся об основных правах
человека.
|
1
час
|
|
«Правовое государство»
|
Информирование детей о законодательстве в
РК.
|
1
час
|
|
«Жизнь в школе»
|
Обучение детей соблюдению дисциплины в учебном
заведении.
|
1
час
|
|
«Преступления против
собственности»
|
Информирование детей о праве
собственности.
|
1
час
|
|
«Вымогательство»
|
Информирование детей о статье 181 УК РК
(вымогательстве)
|
1
час
|
|
«Я
и моя семья»
|
Воспитание бережного и чуткого отношения к своим
близким и родным, понимания, что семья это самое главное в жизни
человека.
|
1
час
|
|
«Здоровый образ жизни»
|
Формирование мотивации здорового образа жизни у
школьников, воспитание убежденности и потребности в
нем.
|
1
час
|
|
«Чему нас может научить улица»
|
Выявление и активизация знаний по теме
зависимостей, отработка методов противостояния внешнему воздействию
ровесников и взрослых.
|
1
час
|
|
Преступления и
подросток
|
|
|
|