Бөлім:

10.3 E Органикалық химияға кіріспе

Педагогтің аты-жөні:

Күні:

Сыныбы:

Қатысушылар саны

Қатыспағандар саны

Сабақтың тақырыбы:

Органикалық заттардың құрамы мен құрылысы

(43-сабақ)

Оқу бағдарламасына сәйкес оқу мақсаты

10.4.2.1 органикалық химия - бұл көмірсутектер және олардың туындыларының химиясы деп түсіну;

10.4.2.2 көмірсутектердің эмпирикалық, молекулалық, құрылымдық және кеңістіктік формулаларын ажырату;

Сабақтың мақсаты:

-органикалық химия - бұл көмірсутектер және олардың туындыларының химиясы деп түсінеді.

-көмірсутектердің эмпирикалық, молекулалық, құрылымдық және кеңістіктік формулаларын ажыратады.

Сабақ кезеңі/Уақыты

Педагогтің іс-әрекеті

Оқушының іс-әрекеті

Бағалау

Ресурстар

Сабақтың басы

Қызығушылықты ояту.

7 мин.

- Сәлемдесу, оқу мақсаттары мен бағалау критерийлерін жариялау.

- Оқушылар жұп бойынша сабақтың кілт сөздерін 3 тілде айтады

- Сабаққа дайындалу.

- Ойланыңыз және жауап беріңіз!

Оқушыларға келесі заттар берілген. Тек органикалық заттарды таңдауы керек:

CH₄, H₂O, CaCO₃, NaOH, C₂H₅OH, CH₃COOH, H₂SO₄, CH₃Cl, C₆H₁₂O₆

Содан кейін оқушыларға өз таңдауларын түсіндіруге мүмкіндік беріледі.
- Өзін-өзі бағалау. Мұғалім орындалатын жұмыстарды тексереді. Оқушылар дәптердің шетіне бағасын қояды.

• 0 - Жауап жоқ/ Дұрыс емес

• 1 – Қате жіберген болса

• 2 – Барлығы дұрыс

Мақсаты: Оқушылар бір-біріне тілек білдіреді, тыңдау дағдыларын дамытуға бағытталады, сондай-ақ барлық оқушылардың қатыстырылуы арқылы сабаққа белсенділігі артады.

Тиімділігі: Оқушылар бір-біріне тілек айту арқылы жақындасады, көңіл-күйін көтереді және бауырмалдығын оятады.

Жаңа сабаққа кіріспе

- Оқушыларға органикалық және бейорганикалық заттардың жалпы санымен таныстыру туралы аздаған ақпарат беріледі және органикалық және органикалық емес заттардың басым көпшілігін түсінеді.

- Органикалық химия - бұл көмірсутектер мен олардың туындыларын зерттейтін ғылым.
Органикалық заттар - құрамында көміртегі, сутегі және басқа химиялық элементтер бар заттар.

- Көмірсутегіне анықтама беріңіз.

-«Мұны білу керек!»

Органикалық қосылыстардағы көміртегінің валенттілігі 4-ке тең.

-Тапсырма орындау. Көміртегі атомының электрондық формуласын құрыңыз және электрондардың деңгейлермен деңгейшелерде орналасуын көрсетіңіз. Атомның электронды құрылымы негізінде оқушылар органикалық қосылыстардағы көмірегі 4 валентті деп қорытынды жасайды.

- Метанның құрылымдық формуласын жазу.

Өзін-өзі бағалау. Мұғалім орындалатын жұмыстарды тексереді. Оқушылар дәптердің шетіне бағасын қояды.

• 0 - Жауап жоқ/ Дұрыс емес

• 1 – Қате жіберген болса

2 – Барлығы дұрыс

- Оқушыларды органикалық заттардың жіктелуімен таныстыру және оларды алкандардың туындылары екенін жеткізу (қаныққан көмірсутектер).

- Көмірсутектердің молекулалық, құрылымдық формулалары-

Мақсаты: Жылдам әрі функционалды түрде сыни ойлануды дамыту.

Тиімділігі: оқушының танымдық дағдысы артады. Сонымен қатар оқушыға сабақтың өмірмен байланысын көрсетеді және сабақтың тақырыбы мен мақсатын анықтауға мүмкіндік береді.

Қалыптастырушы бағалау: Өз ойын дұрыс мағынада білдіріп, талқылауға белсенділікпен қатысқан оқушыға «Жарайсың!» деген мадақтау сөзімен ынталандыру.

Сабақтың ортасы

15 мин.

- Этилен-формуласы C₂H₄ болатын, бір қос байланыспен байланысқан қанықпаған көмірсутектердің алғашқы өкілі._.

Оқушылар этиленнің және оның ең жақын гомологі-пропиленнің C₃H₆ құрылымдық формуласын құрастыруы қажет.

- Қандай көмірсутектердің формулалары көрсетілген?

Оқушылар молекуланың шар секілді доңғалақ модельдерімен танысады.

Оларға затты анықтау қажет.

- Көмірсутек туындылары-көмірсутегі молекулаларындағы сутек атомдарының басқа атомдарға немесе атом топтарына алмастырылған өнімдері.

Функционалдық топтардың сапалы құрамы бойынша жіктелуі

Көмірсутек туындылары

Саралау: Бұл жерде саралаудың «Жіктеу» тәсілі көрінеді. Оқушылардың оқуға деген қызығушылығын арттыру мақсатында мүмкіндігінше оларға таңдау еркіндігі беріледі.

Топтық жұмыс

6 мин

- «Сен - маған, мен - саған» . Жұппен жұмыс.

Оқушылар дәптерлерін алмастырып, 3-ші есепті келесі критерийлер бойынша тексеруі керек:

- Жұппен жұмыс. «Модельдеу»

Атомдық үлгілерді қолдану арқылы студенттер осы заттардың молекулаларын модельдеуі керек:

- Жұппен жұмыс. Оқушылар келесі сұрақтарға жауап береді:

Келесідей түсінік бар:

• а) көмірсутектің эмпирикалық формуласы
  б) көмірсутектің молекулалық формуласы
  в) көмірсутектің құрылымдық формуласы
  г) көмірсутектің кеңістіктік формуласы
  Олардың айырмашылығы қандай? Жұпта талқылаңыз

• Көмірсутегінің молекулалық формуласын табыңыз, көміртегінің массалық үлесі 83,34%-ды құрайтын болса. Ауа бойынша оның буының салыстырмалы тығыздығы 2,483-ке тең.

Саралау: Бұл жерде саралаудың «Диалог және қолдау көрсету» тәсілі көрінеді. Дұрыс мағынада жауап беруге бағыттау мақсатында кейбір оқушыларға ашық сұрақтар, ал кейбір көмек қажет ететін оқушыларға жетелеуші сұрақтар қойылады.

Жеке жұмыс

5 мин

- Өзіңді тексер!

21, 22, 23 слайдтар бойынша берілген формула арқылы анықтауды көрсету керек.

-«Затты табыңыз» Берілген ақпаратты бекіту.

• Бұл тек көміртегі мен сутегі атомынан тұратын органикалық зат. Оның молярлық массасы 30 г/мольге тең.

• Осы заттың молекулалық және құрылымдық формуласын жазыңыз

- Оқушылар дәптерлерін алмастыру арқылы бір-бірінің жұмыстарын тексереді. Жанында отырған оқушының дәптерін дұрыс жауаптарды қолдана отырып 2-балдық жүйе арқылы бағалайды.

• 0 - Жауап жоқ/ Дұрыс емес

• 1 – Қате жіберген болса

• Көмірсутектің буларының сутегі бойынша салыстырмалы тығыздығы 35-ке тең. Оның құрамындағы көміртегінің массалық үлесі 85,71%-ды құрайды. Көмірсутектің молекулалық формуласын шығарыңыз.

• Құрамында 81,8% көміртегі және 18,2% сутегі бар заттың молекулалық формуласын табыңыз. Азот бойынша заттың салыстырмалы тығыздығы 1,57 құрайды.

Сабақтың соңы

Ой толғаныс.

Рефлексия

7 мин.

Мақсаты: Оқушы алған білімін саралай білуге дағдыланады.

Тиімділігі: Тақырып бойынша оқушылардың пікірін анықтайды. Жинақталған деректердің құнды болуын қадағалайды.

Саралау: Бұл кезеңде саралаудың

«Қорытынды» тәсілі көрінеді.

Оқушылар бүгінгі сабақтың мақсаты, тақырыбы бойынша өз ойын айту арқылы сабаққа қорытынды жасайды.

Бекіту.

№4 есеп.

Көміртегі, сутегі және оттегінің массалық үлестері сәйкесінше: 52,18%, 13,04% және 34,78%.

Сутегі бойынша салыстырмалы тығыздығы 23-ке тең

а) Заттың молекулалық формуласын анықтаңыз.

b) Осы қосылыстың құрылымдық формуласын жазыңыз.

№5 есеп

Белгісіз бір көмірсутектің буларының оттегі бойынша салыстырмалы тығыздығы 1,375-ке тең. Сутегінің массалық үлесі 18, 2%-ға тең. Көмірсутектің молекулалық формуласын табыңыз.

№6 есеп.

Көмірсутектегі көміртектің массалық үлесі 83,33%-ға тең. Сутегі бойынша салыстырмалы тығыздығы 36-ға тең. Қосылыстың формуласын анықтаңыз.

№7 есеп.

82,75% көміртегі және 17,25% сутегі бар заттың формуласын шығару керек. Ауа бойынша осы заттың буының салыстырмалы тығыздығы 2-ге тең.

«Дұрыс келісемін», «Толықтырамын, басқа көзқарасым бар», «Менің сұрағым бар». Сонымен қатар 1-10 баллдық жүйе бойынша оқушылардың сабаққа қатысу белсенділігі бойынша бағаланады.