Өзін-өзі тану пәнінен әндер қорын құру

«Өрлеу» БАҰО» АҚ филиалы Атырау облысы бойынша педагогикалық қызметкерлердің біліктілігін арттыру институты

Өзіндік жұмыс

Мектепке дейінгі білім беру ұйымдарында өзін-өзі тану бойынша сабақ өткізу үшін балаларға арналған махаббат, мейірімділік, құрмет,өзара көмек көрсету, шынайылық және тағы басқа адами қасиеттерін оң үлгілерін көрсететін әндер қорын құру.

Орындаған:

Атырау облысы Индер ауданы Есбол ауылы

« Балапан» мектепке дейінгі бөбекжайының әдіскері,

Blended learning жүйесіндегі курстың тыңдаушысы

Жумагалиева Амангүл Багитжановна

2017 Атырау

Өнер — халқымыздың қазынасы, ұлтымыздың өресі. Ата-бабамыздан мирас етіп қалдырылып, ғасырдан-ғасырға саф күмістей сақталып келген өнерімізді дәріптеу, келешек ұрпаққа оның маңызын жоғалтпай, аманат етіп қалдыру әрбір адамзаттың азаматтық парызы.
"Құлақтан кіріп, бойды алар, Әсем ән мен тәтті күй", - дейді дана Абай. Ән десе ішкен асын жерге қоятын қазақ халқы музыка өнерін қатты құрметтеді. Ол әдебиетімізден,мәдениетімізден, дәстүр-салтымыздан ойып орын алды. Тіпті, әнсіз қазақты елестету мүмкін де емес, Дәл осы себепті болар: "Туғанда дүние есігін ашады өлең, Өлеңмен жер қойнына кірер денең" деген жолдар бұл тұста бекер айтылмаған. Дүниеге нәресте келгеннен бесік жыры айтылса, осыдан жоқтауға дейінгі аралықты ән-жыр толып тұр. Ол қазақ халқының өнерді аса бағалайтындығы ,құрметтейтіндігінің белгісі. 

Жақсы әуен өн-бойыңды балқытып, жылытады. Санаңды тынықтырып, бір сәт демалуға мүмкіндік береді. Ішің жеңілдеп, рахаттанып қаласың. Ән - көңілдің ажары. 

Ән – поэзиялық мәтін мен жеңіл, тез жатталатын әуенді біріктіретін вокалды музыканың ең қарапайым және кең таралған түрі.

Халық композиторлары мен ауызекі ән шығармашылығында лирикалық әндердің түрлері ерекше орын алады. Бұл әндер өзінің музыкалық байлығы, әсем де әсерлі ән-әуезімен көркем-өнердің жоғары дәрежелі үлгісі болып саналады.

Лирикалық әндер басқа халық әндерінің түрлерімен салыстырғанда, кейінірек шыққан туындыларға жатады. Олар мазмұны жағынан өте бай және халықтың ең сүйікті ән түрлерінің бірі.

Лирикалық шығармалардың әуендері ерекше сазды, әуезді, кең ауылқымды болып келеді. Бұларға күрделі ырғақ пен көлемді құрылым тән. Лирикалық жанр адамның ой-сезімі мен толғаныс, көңіл-күйінің түрлі қырларын суреттейді. Шығармадағы жеке адамға тән мінез бен сезім көпшіліктің көңілінен шығып, ол ән халықтың рухани мәдениетіне еркін енеді.

Қазақтың бай табиғаты халық ақындары мен композиторларын әдеби-музыкалық суреттерді шырқауға шабыттандырды. Табиғат суреттері адамның шындық өмірімен оның ой-толғауларына, шаттығымен күйінішіне тығыз байланыста туды. 

Ән мен музыка арқылы эмоциялық күйді балаға да түсінікті болатындай етіп жеткізуге болады. Осы қалыпта берілген ақпарат бала санасында қалыптасып, оның дамуына жағымды ықпал етеді.

Әнмен бірге қуануға, жабырқауға болады, жаңа түсініктер білуге, ойлануға, өмірге қуануға, шығармашылыққа, өнерге деген қызығушылық тудыруға болады.

Ән бүлдіршіндердің эстетикалық тәрбие алуына, ұжымның ынтымақтастығына, әр баланың шығармашылық қабілеттерінің толық ашылуына ықпал етеді. Ән арқылы сабақ барысында қолайлы психологиялық ахуал орнатылып, сезімдік тонус пен пәнге деген қызығушылық жоғарылайды. Көптеген оқу курстарында оқытуды әсерлі ету мақсатында ән материалы қолданылады.

Балаларға арналған әндердің тәрбиелік мәні жоғары, олар мейірімділікке, сүйіспеншілікке, адалдыққа үйретеді, балаларды жақсылық пен жамандық сияқты түсініктермен таныстырып, оларды ажырата алуға септігін тигізеді.

Балаларға арналған әндер бала тұлғасының қалыптасуында негіз болып табылатын рухани құндылықтарды қарапайым, түсінікті тілмен жеткізудің тәсілі болып табылады. Балаларға арналған әндер арқылы бала өте күрделі заттарды қуаныш, жабырқау, сүйіспеншілік, қамқорлық, адалдық сияқты сезімдер арқылы түсінеді.

Әлемді тыныштықта - мейірімділік пен махаббат тербейді. Қазақтың ән өнері, тіл байлығымыздың кеңдігі секілді өзінше бір әрі мен нәрі бойына тараған қазақы иісі бар, ән әлемінде, өнерде алар белесімізді өрнектеп көрсетеді. 

Мектепке дейінгі білім беру ұйымдарында өзін-өзі тану бойынша сабақ өткізу үшін балаларға арналған махаббат, мейірімділік, құрмет,өзара көмек көрсету, шынайылық және тағы басқа адами қасиеттерінің оң үлгілерін көрсететін әндер қорын құрып, оны бөлімдерге бөлуге болады.Мысалы:Бақытты балалық шақ,Дос болайық бәріміз,Табиғат анамыз ,Махаббат әуендері,Менің елім Қазақстан.Өзін –өзі тану сабағында бұл әуендерді тәрбиеленушілерге тыңдату,жаттату арқылы бала кезден бастап өзін құрметтеп,алға жетелеуге,еліне,туған тілі мен жеріне ,айналадағы адамдарға махабатпен қарауға,табиғатты аялауға,ризалығын,алғысын білдіруге, тәрбиелей аламыз.Ән айту кезінде дене қимылдарын жасатып, балалардың шымыр болып өсуінеде ықпал етуге болады.Осы орайда мектепке дейінгі ұйымдағы өзін-өзі тану пәніне арналған әндер қорын ұсынамын.