Мақсаты: Оқушыларға Ұлы Абайдың даналығын ұғындыру арқылы сүйіспеншілік құндылығының мәнін ашу.

Міндеттері:

1. Білімділік: Оқушыларға татулықтың маңыздылығын ұғындыру.

2. Дамытушылық: Оқушылар бойындағы бауырмалдық қасиеттерін дамыту.

3. Тәрбиелік: Оқушыларды айналасындағы адамдарға сүйіспеншілікке, достыққа тәрбиелеу.

Ресурстар:

(материалдар, дереккөздер)

Сабақтың барысы:

1. Ұйымдастыру кезеңі.

5. Т – ережесі:

1. Тәртіп.

2. Талап.

3. Тыныштық.

4. Тазалық.

5. Татулық.
   Балалар ережені есімізге түсіріп, сыныптың тәртібін сақтап, оқып - білуге талаптанып, тыныштықты орнатып, тазалықты сақтап, бүгінгі күнімізді татулықпен өткізейік.

Тыныштық сәті. «Нұрға бөлену».
Ыңғайланып отырыңыздар, денелеріңізді түзу ұстаңыздар. Аяқ - қолыңызды айқастырмаңыз, қолыңызды тізеге немесе үстелге қоюға болады. Көздеріңізді жұмуларыңызды өтінемін.
Елестетіп көріңіз: Күн нұры сіздің төбеңізден өтіп, кеудеңізге қарай бойлап барады. Кеудеңіздің орта тұсында гүл түйнегі орналасқан. Гүлдің түйнегі нұрдан баяу ашылып келеді. Балғын таза, әсем гүл сіздің әр ойыңызды, әр сезіміңізді, эмоцияңызды тілек қалауыңызды шайып, жүрегіңіздің қауызын ашты.
Нұр сәулесі сіздің бойыңызға ақырын тарай бастағанын елестетіңіз. Ол біртіндеп күшейе түсуде. Ой мен осы нұрды қолдарыңызға түсіріңіз. Сіздің қолдарыңыз нұрға бөленіп, сәуле шашуда. Қолымыз тек жақсы, тек ізгі істерді істейді және баршаға көмектеседі. Нұр аяқтарыңызға тарады. Аяқтарыңыз нұр сәулесін шашуда. Олар сізді тек жақсылық жасау үшін жақсы жерлерге апарады. Олар нұр мен махаббат құралына айналды.
Одан әрі нұр сіздің аузыңызға, тіліңізге тарады. Тіліңіз тек шындықты және жақсы, ізгі сөздер ғана айтады. Нұрды құлақтарыңызға ба ғыттаңыз, құлақтарыңыз тек жақсы сөз бен әсем әуенді ғана естиді. Нұр көзімізге де жетті. Көзіміз тек жақсыға қарап, бәрінен жақсы лықты ғана көреді. Сіздің басыңыз түгелдей нұрға бөленіп, басыңыз ға тек ізгі, сәулелі ой келеді.
Нұр бірте - бірте қарқындап және шұғылана бастайды, сіздің денеңіз ден шығып, жан - жағыңызға сәуле шашады. Осы нұрды туысқанда рыңызға, мұғалімдеріңізге, достарыңызға, таныстарыңызға бағытта ңыз. Нұрды уақытша түсініспей, ренжісіп жүрген адамдарға да бағыттаңыз. Олардың да жүрегі нұрға толсын.
Осы нұр бүкіл әлемге: барлық адамдарға, жан - жануарларға, өсім діктерге, тірі жанға таралсын... Ғаламның барлық түкпір - түкпіріне нұр бағыттаңыз. Ойша айтыңыз: «Мен нұрлымын... Нұр менің ішім де... Мен Нұрмын»
Осындай Нұр, Махаббат және Тыныштық күйінде отыра тұрыңыз...
Енді осы Нұрды жүрегіңізге орналастырыңыз. Нұрға толы бүкіл әлем сіздің жүрегіңізде. Оны осындай әсем қалыпта сақтаңыз.
Жаймен көзіңізді ашуға болады. Рахмет!

2. Сабақтың дәйексөзі.

(Оқушыларға үш рет айтқызып, дәптерге жаздырту)

Адамның жақсысы – адамғасүйіспеншілікпен қарағандар.
Абай Құнанбаев

Ұлы ақын, композитор, философ, саясаткер, ағартушы, қазақтың реалистік жаңа жазба әдебиетінің негізін қалаушы.

Сұрақтар:

1. Сүйіспеншілік дегеніміз не?

2. Адамдар бір-біріне жақын, риясыз сүйіспеншілікте болу үшн не істеуіміз керек?

3. Дәйексөзден қандай ой түйдіңіз?

3. Оқиға айту (Мұғалім сыйы).

Ғылым таппай мақтанба

Ғылым таппай мақтанба,

Орын таппай баптанба,

Құмарланып шаттанба,

Ойнап босқа күлуге.

Бес нәрседен қашық бол,

Бес нәрсеге асық бол,

Адам болам десеңіз.

Тілеуің өмірің алдыңда,

Оған қайғы жесеңіз.

Өсек, өтірік, мақтаншақ,

Еріншек, бекер мал шашпақ-

Бес дұшпаның, білсеңіз.

Талап, еңбек, терең ой,

Қанағат, рақым, ойлап қой-

Бес асыл іс көнсеңіз.

Ғалым болмай немене,

Балалықты қисаңыз.

Болмасаң да ұқсап бақ,

Бір ғалымды көрсеңіз,

Ондай болмақ қайда деп,

Айтпа ғылым сүйсеңіз.

Сізге ғылым кім берер,

Жанбай жатып сөнсеңіз.

Дүние де өзі, мал да өзі,

Ғылымға көңіл бөлсеңіз,

Өзің үшін үйренсең,

Жамандықтан жиренсең,

Ашыларсың жылма-жыл.

Сұрақтар:

1. Өлеңнен не түсіндіңдер?

2. Адам болу, оған жетуге ұмтылдыратын бес нәрсе деп нені айтады?

3. Неден аулақ бол дейді?

4. Шығармашылық жұмыс, топпен жұмыс.

Оқушыларға бес топқа бөлінеді.

Тапсырма: Абайдың «Адамның жақсысы – адамға сүйіспеншілікпен қарағандар» деген ойын тақырып етіп алып, төмендегі кейіпкерлерді қатыстыра отырып, шағын қойылым дайындап, сахналаңдар.
1 – топ:

отбасында үлгілі бала;
2 – топ:

жақсы, мейірімді оқушы;
3 – топ:

нағыз дос;
4 – топ:

елгезек бала;
5 – топ:

барлығын жақсы көретін оқушы.

5. Топпен ән айту.

Жас дәуірдің түлегіміз

Сөзі: Е.Өтетілеуов

Әні: И.Нүсіпбаев

Бау, бақша, белдер,

Көңілді ауыл, қаламыз.

Орман, тау, көлдер

Қайырмасы:

Көрікті шексіз даламыз.

Жадырап күндей,

Дәулеті тасқан,

Жайнаған гүлдей

Сәулеті асқан

Бақытты біздер баламыз!(2 рет)

Өзіміз туған,

Жалықпай оқып,

Көбелек қуған,

Көңілге тоқып,

Өлкеде өсіп, толамыз.

Білімді адам боламыз.

6. Үй тапсырмасы.

1. №1 – сабақ. « Мен кім болам? » тақырыбына арнап шағын шығарма жазып келу.

2. Келесі сабақ. №2, Мұзафар Әлімбаевтің «Адамзаттың Абайы» өлеңін оқып келу.

7. Сабақтың қорытынды сәті.

Тыныс алуға зейін қою.

Баяу музыка қойылады.

Мұғалім: Сіздерден аяқ-қолыңызды айқастырмай, түзу отыруыңызды өтінемін. Біз қазір тыныс алу жаттығуын жасаймыз. Тыныс алуға зейін қойған кезде, біздің ақылымыз дем алады. Ауаны ішке жұту кезінде тыныштық пен қуаныш қабылдаймыз. Демді сыртқа шығарған кезде өзіміздегі мазасыздықтарды сыртқа шығарамыз.

Кәне, дайындалайық, балалар. Көзімізді жұмамыз..., арқамызды тіктейміз..., қолдарыңды тізеге қоюға болады...

Д е м а л..... ш ы ғ а р... (жаймен 9-10 рет)немесе1..................2 [3]. Рахмет!

Бүгінгі сабақтан игерген жақсы қасиеттерді есімізге түсіріп, жүрегімізге сақтайық.

Мақсаты: Оқушыларға Ұлы Абайдың даналығын ұғындыру арқылы сүйіспеншілік құндылығының мәнін ашу.

Міндеттері:

1. Білімділік: Оқушыларға татулықтың маңыздылығын ұғындыру.

2. Дамытушылық: Оқушылар бойындағы бауырмалдық қасиеттерін дамыту.

3. Тәрбиелік: Оқушыларды айналасындағы адамдарға сүйіспеншілікке, достыққа тәрбиелеу.

Ресурстар:

(материалдар, дереккөздер)

Сабақтың барысы:

2. Ұйымдастыру кезеңі.

5 Т – ережесі:

1. Тәртіп.

2. Талап.

3. Тыныштық.

4. Тазалық.

5. Татулық.

Балалар ережені есімізге түсіріп, сыныптың тәртібін сақтап, оқып - білуге талаптанып, тыныштықты орнатып, тазалықты сақтап, бүгінгі күнімізді татулықпен өткізейік.

Жағымды күйге келу. «Нұрға бөлену».
Ыңғайланып отырыңыздар, денелеріңізді түзу ұстаңыздар. Аяқ - қолыңызды айқастырмаңыз, қолыңызды тізеге немесе үстелге қоюға болады. Көздеріңізді жұмуларыңызды өтінемін.
Елестетіп көріңіз: Күн нұры сіздің төбеңізден өтіп, кеудеңізге қарай бойлап барады. Кеудеңіздің орта тұсында гүл түйнегі орналасқан. Гүлдің түйнегі нұрдан баяу ашылып келеді. Балғын таза, әсем гүл сіздің әр ойыңызды, әр сезіміңізді, эмоцияңызды тілек қалауыңызды шайып, жүрегіңіздің қауызын ашты.
Нұр сәулесі сіздің бойыңызға ақырын тарай бастағанын елестетіңіз. Ол біртіндеп күшейе түсуде. Ой мен осы нұрды қолдарыңызға түсіріңіз. Сіздің қолдарыңыз нұрға бөленіп, сәуле шашуда. Қолымыз тек жақсы, тек ізгі істерді істейді және баршаға көмектеседі. Нұр аяқтарыңызға тарады. Аяқтарыңыз нұр сәулесін шашуда. Олар сізді тек жақсылық жасау үшін жақсы жерлерге апарады. Олар нұр мен махаббат құралына айналды.
Одан әрі нұр сіздің аузыңызға, тіліңізге тарады. Тіліңіз тек шындықты және жақсы, ізгі сөздер ғана айтады. Нұрды құлақтарыңызға ба ғыттаңыз, құлақтарыңыз тек жақсы сөз бен әсем әуенді ғана естиді. Нұр көзімізге де жетті. Көзіміз тек жақсыға қарап, бәрінен жақсы лықты ғана көреді. Сіздің басыңыз түгелдей нұрға бөленіп, басыңыз ға тек ізгі, сәулелі ой келеді.
Нұр бірте - бірте қарқындап және шұғылана бастайды, сіздің денеңіз ден шығып, жан - жағыңызға сәуле шашады. Осы нұрды туысқанда рыңызға, мұғалімдеріңізге, достарыңызға, таныстарыңызға бағытта ңыз. Нұрды уақытша түсініспей, ренжісіп жүрген адамдарға да бағыттаңыз. Олардың да жүрегі нұрға толсын.
Осы нұр бүкіл әлемге: барлық адамдарға, жан - жануарларға, өсім діктерге, тірі жанға таралсын... Ғаламның барлық түкпір - түкпіріне нұр бағыттаңыз. Ойша айтыңыз: «Мен нұрлымын... Нұр менің ішім де... Мен Нұрмын»
Осындай Нұр, Махаббат және Тыныштық күйінде отыра тұрыңыз...
Енді осы Нұрды жүрегіңізге орналастырыңыз. Нұрға толы бүкіл әлем сіздің жүрегіңізде. Оны осындай әсем қалыпта сақтаңыз.
Жаймен көзіңізді ашуға болады. Рахмет!

2. Үйге тапсырманы тексеру

1. №1 – сабақ. « Мен кім болам? » тақырыбына арнап шағын шығарма жазып келу.

2. Келесі сабақ. №2, Мұзафар Әлімбаевтің «Адамзаттың Абайы» өлеңін оқып келу.

Сұрақтар:

1. Ақын өлеңде Абайды неліктен «Барқазақтың данасы», «Адамзаттың баласы»дейді?
2. Абайды «Адамзаттың баласы» етіптұрған қандай қасиеттері деп ойлайсыңдар?
3. Өздерің Абай туралы қандай мәліметтербілесіңдер?

3. Сабақтың дәйексөзі.

(Оқушыларға үш рет айтқызып, дәптерге жаздырту)

Адамда жақсы қасиет болмаса, оған бақ та, бақыт та қонбайды

Жүсіп Баласағұни

Жүсіп Баласағұни, Жүсіп Хас Хажиб Баласағұни (1020) –ақын, ойшыл, ғалым, мемлекет қайраткері.

Сұрақтар:

1. Бақыт дегенде нені түсінесіз?

2. Қандай қасиеттер адамды бақытқа жеткізеді деп ойлайсыздар?

2. Дәйексөзден қандай ой түйдіңіз?

4. Оқиға айту (Мұғалім сыйы).

Өмір сүрудің ең жақсы жолы

Ф. Тайтелиев

Шағын ғана бір ауылда орта жастағы бір кісі дүкен ашып сауда жасамақ болады. Сөйтіп алға қойған жоспарын бастап та жібереді. Ол ақ көңіл, жайдарлы болғандықтан, ауылдың адамдарының бәрі оны жақсы көретін. Оның дүкеніне барып сауда жасайтын. Ауылдың тұрғындары тамыр-таныстарын да сол адамнан сауда жасауға кеңес беретін. Шаруасын кішігірім дүкеннен бастаған адам, бір жылдың ішінде Қазақстанның түкпір-түкпірінен сондай шағын дүкендер ашып тастайды.

Бір күні ауыр науқастанып, бұл дүниеден өтерін сезген адам, артында қалған үш ұлын қасына шақырып:

– Үшеуіңнің біреуі барлық дүкендерімнің иесі болады. Мирасымды соған қалдырамын. Менің арттымнан қалған дүние-мүлкіме қайсысың лайықты екенін білу үшін үшеуіңе де жүз-жүз тиыннан беремін. Осы тиындарға бір зат алыңдар. Кешкісін келгенде алған заттарыңмен менің осы бөлмемді толығымен толтыруы керек. Шартым осы.

Ұлдары үлкен сауда орталығын басқару мүмкіндігінен айырылып қалуды ойлап, не істерлерін білмей қатты абыржиды. Қалаға барып үшеуі де долларын жаратты. Кешкісін әкелерінің қасына келген кезде, үлкен баласы:

– Досымның шаруашылығына барып екі қап сабан сатып алдым – деді де, қаптарды ашып сабанды әр тарапқа шаша бастады. Алайда көп ұзамай сабандар еденге түсіп, бөлмені толтыра алмады.

Екінші баласы:

– Дүкенге барып екі жастық алдым – деді де, жастықтарды сөгіп, ішіндегі жүнін бөлменің ішіне шашып тастады. Бірақ жүн де көп ұзамай жерге түсіп, бөлмені толтыра алмады.

Үшінші ұлы:

– Тиынды ұсақтап, елу тиынын мешітке бердім, жиырма тиынын қайырымдылық қорға бердім, жиырма тиынын да әлеуметтік жағдайы төмен отбасына бердім. Қалған он тиынға екі нәрсе алдым – деді де, қалтасынан сіріңке мен шырақты шығарды. Бөлменің жарығын сөндіріп, шырақты жақты. Сабан мен жүнге толмаған бөлме аз уақыттың ішінде шырақтың нұрына бөленді.

Әкесі үшінші баласына риза болып:

– Мирасымды саған қалдырамын. Өйткені өмір сүрудің ең жақсы жолы – айналаңа жарық тарату, – деді.

Сұрақтар:

1. Әкесі ұлдарын қалай сынамақшы болды?

2. Неліктен ол үшінші ұлының әрекетін дұрыс деп санады?

3. Айналаңа жарық тарату дегенді қалай түсінесіңдер?

4. Қандай құндылықтар адамды жақсылыққа жетелейді?

5. Шығармашылық жұмыс, топпен жұмыс.

Тапсырма: Абайдың «...Сен де бір кірпіш дүниеге, Кетігін тап та бар, қалан» – деген өлең жолдарын басшылыққа алып, өздеріңнің өмірге қалайтын кірпіштерің қандай құндылықтар мен қасиеттерден тұратынын дәптерге жазыңдар.

6. Топпен ән айту.

Жас дәуірдің түлегіміз

Сөзі: Е.Өтетілеуов

Әні: И.Нүсіпбаев

Бау, бақша, белдер,

Көңілді ауыл, қаламыз.

Орман, тау, көлдер

Қайырмасы:

Көрікті шексіз даламыз.

Жадырап күндей,

Дәулеті тасқан,

Жайнаған гүлдей

Сәулеті асқан

Бақытты біздер баламыз!(2 рет)

Өзіміз туған,

Жалықпай оқып,

Көбелек қуған,

Көңілге тоқып,

Өлкеде өсіп, толамыз.

Білімді адам боламыз.

7. Үй тапсырмасы.

1. №2 – сабақ. Абайдың бір өлеңін оқып, ондағы
адамгершілікті, ізгілікті ойларды тауып, жазып келу.

2. Келесі сабақ. №3, Ханс Кристиан Андерсен «Түймеқыз» мәтінін оқып келу.

8. Сабақтың қорытынды сәті.

Тыныс алуға зейін қою.

Баяу музыка қойылады.

Мұғалім: Сіздерден аяқ-қолыңызды айқастырмай, түзу отыруыңызды өтінемін. Біз қазір тыныс алу жаттығуын жасаймыз. Тыныс алуға зейін қойған кезде, біздің ақылымыз дем алады. Ауаны ішке жұту кезінде тыныштық пен қуаныш қабылдаймыз. Демді сыртқа шығарған кезде өзіміздегі мазасыздықтарды сыртқа шығарамыз.

Кәне, дайындалайық, балалар. Көзімізді жұмамыз..., арқамызды тіктейміз..., қолдарыңды тізеге қоюға болады...

Д е м а л..... ш ы ғ а р... (жаймен 9-10 рет)немесе1..................2 [3]. Рахмет!

Бүгінгі сабақтан игерген жақсы қасиеттерді есімізге түсіріп, жүрегімізге сақтайық.

Мақсаты: Оқушыларға Х.К.Андерсеннің дана ертегілерін түсіндіру арқылы сүйіспеншілік құндылығының мәнін ашу.

Міндеттері:

1. Білімділік: Оқушыларға бауырмал болудың маңыздылығын ұғындыру.

2. Дамытушылық: Оқушылар бойындағы ақкөңілділік қасиеттерін дамыту.

3. Тәрбиелік: Оқушыларды татулыққа тәрбиелеу.

Ресурстар:

(материалдар, дереккөздер)

Сабақтың барысы:

3. Ұйымдастыру кезеңі.

5 Т – ережесі:

1. Тәртіп.

2. Талап.

3. Тыныштық.

4. Тазалық.

5. Татулық.

Балалар ережені есімізге түсіріп, сыныптың тәртібін сақтап, оқып - білуге талаптанып, тыныштықты орнатып, тазалықты сақтап, бүгінгі күнімізді татулықпен өткізейік.

Жағымды күйге келу. «Нұрға бөлену».
Ыңғайланып отырыңыздар, денелеріңізді түзу ұстаңыздар. Аяқ - қолыңызды айқастырмаңыз, қолыңызды тізеге немесе үстелге қоюға болады. Көздеріңізді жұмуларыңызды өтінемін.
Елестетіп көріңіз: Күн нұры сіздің төбеңізден өтіп, кеудеңізге қарай бойлап барады. Кеудеңіздің орта тұсында гүл түйнегі орналасқан. Гүлдің түйнегі нұрдан баяу ашылып келеді. Балғын таза, әсем гүл сіздің әр ойыңызды, әр сезіміңізді, эмоцияңызды тілек қалауыңызды шайып, жүрегіңіздің қауызын ашты.
Нұр сәулесі сіздің бойыңызға ақырын тарай бастағанын елестетіңіз. Ол біртіндеп күшейе түсуде. Ой мен осы нұрды қолдарыңызға түсіріңіз. Сіздің қолдарыңыз нұрға бөленіп, сәуле шашуда. Қолымыз тек жақсы, тек ізгі істерді істейді және баршаға көмектеседі. Нұр аяқтарыңызға тарады. Аяқтарыңыз нұр сәулесін шашуда. Олар сізді тек жақсылық жасау үшін жақсы жерлерге апарады. Олар нұр мен махаббат құралына айналды.
Одан әрі нұр сіздің аузыңызға, тіліңізге тарады. Тіліңіз тек шындықты және жақсы, ізгі сөздер ғана айтады. Нұрды құлақтарыңызға ба ғыттаңыз, құлақтарыңыз тек жақсы сөз бен әсем әуенді ғана естиді. Нұр көзімізге де жетті. Көзіміз тек жақсыға қарап, бәрінен жақсы лықты ғана көреді. Сіздің басыңыз түгелдей нұрға бөленіп, басыңыз ға тек ізгі, сәулелі ой келеді.
Нұр бірте - бірте қарқындап және шұғылана бастайды, сіздің денеңіз ден шығып, жан - жағыңызға сәуле шашады. Осы нұрды туысқанда рыңызға, мұғалімдеріңізге, достарыңызға, таныстарыңызға бағытта ңыз. Нұрды уақытша түсініспей, ренжісіп жүрген адамдарға да бағыттаңыз. Олардың да жүрегі нұрға толсын.
Осы нұр бүкіл әлемге: барлық адамдарға, жан - жануарларға, өсім діктерге, тірі жанға таралсын... Ғаламның барлық түкпір - түкпіріне нұр бағыттаңыз. Ойша айтыңыз: «Мен нұрлымын... Нұр менің ішім де... Мен Нұрмын»
Осындай Нұр, Махаббат және Тыныштық күйінде отыра тұрыңыз...
Енді осы Нұрды жүрегіңізге орналастырыңыз. Нұрға толы бүкіл әлем сіздің жүрегіңізде. Оны осындай әсем қалыпта сақтаңыз.
Жаймен көзіңізді ашуға болады. Рахмет!

2. Үйге тапсырманы тексеру

1. №2 – сабақ. Абайдың бір өлеңін оқып, ондағы адамгершілікті, ізгілікті ойларды тауып, жазып келу.

2. Келесі сабақ. №3, Ханс Кристиан Андерсен «Түймеқыз» мәтінін оқып келу.

Сұрақтар:

1. Түймеқыздың қарлығашқа қамқорлық жасауыныңсебебі неде?
2. Түймеқыз жақсылығының өтеуін күтті ме?
3. Өзіңе басқалардың жасаған жақсылығын естеріңетүсіріп, айтып беріңдер.

3. Сабақтың дәйексөзі.

(Ұл балаларға 1 рет, қыз балаларға 1 рет айтқызып, дәптерге жаздырту)

«Жақсылыққа жақсылық әр адамның ісі, жамандыққа жақсылық ер адамның ісі»

Халық мақалы

Сұрақтар:

1. Жақсылық жасау деген не?
2. Жақсылықты риясыз жасау дегенді қалай түсінесіңдер?
3. Дәйексөзден қандай ой түйдіңдер?

4. Оқиға айту (Мұғалім сыйы).

Арыстан мен тышқан

Ертегі

Бір күні арыстан ұйықтап жатқан кезде, тышқан келіп, оның үстінен жүгіріп өтеді. Арыстан оянып, тышқанды ұстап алады. Бейшара тышқан жалына бастайды:

– Егер мені жіберсең, мен де саған жақсылық жасармын, – дейді ол.

Арыстан тышқанның «жақсылық жасармын» деген сөзіне күліп, оны босатып жібереді.

Келесі күні аңшылар арыстанды ұстап алып, ағашқа таңып тастайды. Тышқан арыстанның ақырғанын естіп, жүгіріп келіп, арқанды тісімен қырқып:

– Есіңде ме, сен менен жақсылық күтпеген едің ғой. Енді, міне, тышқаннан да қайырымдылық келетінін көрдің , – депті.

Көрдің бе, кішкентай тышқан да үлкен арыстанға көмектесе алады екен.

Сұрақтар:

1. Әңгімедегі ойды қалай түсіндіңдер?

2. Кішкентай тышқан қандай әрекет жасады?

3. Өздерің қандай қайырымдылық пен жақсылықтар жасап жүрсіңдер?

4. Сендер өзгелерге қайырымдылық жасағанда өздеріңді қалай сезінесіңдер?

5. Шығармашылық жұмыс, топпен жұмыс.

Тапсырма: Андерсен ертегісіндегі ертекші ОлеЛукойемен танысыңдар. Оның шапаны мен қолшатырының суреттерін салып, бояңдар.
Оле-Лукойе
Ханс Кристиан Андерсен
Оле-Лукойеге тең келетін ертекші бұл дүниеде жоқ.
Ертекші деп соны айт шіркін! Балалар қалай тынышталды, солай ол ертегі айтуға кіріседі.
Оле-Лукойе кереуеттің шетіне отырады. Өзі сәнді киінген – үстінде жібектен тігілген жұп-жұқа шапаны бар. Ал шапанының түсі пәлен деп айту қиын. Оленің қалай бұрылып қимылдағанына қарай ол біресе көгілдір, біресе қара көк, біресе қызыл түспен сан құлпырады. Оленің қолтығына қысып алған екі қолшатыры және бар. Сурет салынып әшекейленген қолшатырды ол жақсы балалардың үстіне ғана жаяды. Сонда олардың түсіне түні бойы қызықты- қызықты ертегілер кіреді

.

6. Топпен ән айту.

Ерден атайдың әні
Өлеңін жазған: Әбдірахман Асылбеков
Әнін жазған: Ескендір Хасанғалиев
Кел, балалар, тұрмаңдар
Бізде қызық думан бар.
Атамыздың алуан
Ертегісін тыңдаңдар.
Қайырмасы:
Ерте, ерте, ерте, екен,
Ешкі жүні бөрте екен.
Ертегі сөз қашанда
Тамашаның көркі екен.
Түрлі-түрлі ертегі,
Тұла бойды ертеді.
Ерте өткен ерлердің
Ерлік ісін шертеді.
Қайырмасы:
Қиялдаймыз, самғаймыз,
Кең әлемді шарлаймыз.
Ертегісін атайдың
Тыңдаудан біз талмаймыз.
Қайырмасы.

7. Үй тапсырмасы.

1. №3 – сабақ. Өз ойларыңнан қайырымды ертегі құрастырып жазып келу.

2. Келесі сабақ. №4, Ханс Кристиан Андерсен «Ұсқынсыз үйрек» үзінді оқып келу.

8. Сабақтың қорытынды сәті.

Тыныс алуға зейін қою.

Баяу музыка қойылады.

Мұғалім: Сіздерден аяқ-қолыңызды айқастырмай, түзу отыруыңызды өтінемін. Біз қазір тыныс алу жаттығуын жасаймыз. Тыныс алуға зейін қойған кезде, біздің ақылымыз дем алады. Ауаны ішке жұту кезінде тыныштық пен қуаныш қабылдаймыз. Демді сыртқа шығарған кезде өзіміздегі мазасыздықтарды сыртқа шығарамыз.

Кәне, дайындалайық, балалар. Көзімізді жұмамыз..., арқамызды тіктейміз..., қолдарыңды тізеге қоюға болады...

Д е м а л..... ш ы ғ а р... (жаймен 9-10 рет)немесе1..................2 [3]. Рахмет!

Бүгінгі сабақтан игерген жақсы қасиеттерді есімізге түсіріп, жүрегімізге сақтайық.

Мақсаты: Оқушыларға Х.К.Андерсеннің дана ертегілерін түсіндіру арқылы ақиқат құндылығының мәнін ашу.

Міндеттері:

1. Білімділік: Оқушыларды қарапайымдылыққа үйрету.

2. Дамытушылық: Оқушылар бойындағы оптимизмді дамыту.

3. Тәрбиелік: Оқушыларды кішіпейілдікке тәрбиелеу.

Ресурстар:

(материалдар, дереккөздер)

Сабақтың барысы:

1. Ұйымдастыру кезеңі.

5 Т – ережесі:

1. Тәртіп.

2. Талап.

3. Тыныштық.

4. Тазалық.

5. Татулық.

Балалар ережені есімізге түсіріп, сыныптың тәртібін сақтап, оқып - білуге талаптанып, тыныштықты орнатып, тазалықты сақтап, бүгінгі күнімізді татулықпен өткізейік.

Жағымды күйге келу. «Нұрға бөлену».
Ыңғайланып отырыңыздар, денелеріңізді түзу ұстаңыздар. Аяқ - қолыңызды айқастырмаңыз, қолыңызды тізеге немесе үстелге қоюға болады. Көздеріңізді жұмуларыңызды өтінемін.
Елестетіп көріңіз: Күн нұры сіздің төбеңізден өтіп, кеудеңізге қарай бойлап барады. Кеудеңіздің орта тұсында гүл түйнегі орналасқан. Гүлдің түйнегі нұрдан баяу ашылып келеді. Балғын таза, әсем гүл сіздің әр ойыңызды, әр сезіміңізді, эмоцияңызды тілек қалауыңызды шайып, жүрегіңіздің қауызын ашты.
Нұр сәулесі сіздің бойыңызға ақырын тарай бастағанын елестетіңіз. Ол біртіндеп күшейе түсуде. Ой мен осы нұрды қолдарыңызға түсіріңіз. Сіздің қолдарыңыз нұрға бөленіп, сәуле шашуда. Қолымыз тек жақсы, тек ізгі істерді істейді және баршаға көмектеседі. Нұр аяқтарыңызға тарады. Аяқтарыңыз нұр сәулесін шашуда. Олар сізді тек жақсылық жасау үшін жақсы жерлерге апарады. Олар нұр мен махаббат құралына айналды.
Одан әрі нұр сіздің аузыңызға, тіліңізге тарады. Тіліңіз тек шындықты және жақсы, ізгі сөздер ғана айтады. Нұрды құлақтарыңызға ба ғыттаңыз, құлақтарыңыз тек жақсы сөз бен әсем әуенді ғана естиді. Нұр көзімізге де жетті. Көзіміз тек жақсыға қарап, бәрінен жақсы лықты ғана көреді. Сіздің басыңыз түгелдей нұрға бөленіп, басыңыз ға тек ізгі, сәулелі ой келеді.
Нұр бірте - бірте қарқындап және шұғылана бастайды, сіздің денеңіз ден шығып, жан - жағыңызға сәуле шашады. Осы нұрды туысқанда рыңызға, мұғалімдеріңізге, достарыңызға, таныстарыңызға бағытта ңыз. Нұрды уақытша түсініспей, ренжісіп жүрген адамдарға да бағыттаңыз. Олардың да жүрегі нұрға толсын.
Осы нұр бүкіл әлемге: барлық адамдарға, жан - жануарларға, өсім діктерге, тірі жанға таралсын... Ғаламның барлық түкпір - түкпіріне нұр бағыттаңыз. Ойша айтыңыз: «Мен нұрлымын... Нұр менің ішім де... Мен Нұрмын»
Осындай Нұр, Махаббат және Тыныштық күйінде отыра тұрыңыз...
Енді осы Нұрды жүрегіңізге орналастырыңыз. Нұрға толы бүкіл әлем сіздің жүрегіңізде. Оны осындай әсем қалыпта сақтаңыз.
Жаймен көзіңізді ашуға болады. Рахмет!

2. Үйге тапсырманы тексеру

1. №3 – сабақ. Өз ойларыңнан қайырымды ертегі құрастырып жазып келу.

2. Келесі сабақ. №4, Ханс Кристиан Андерсен «Ұсқынсыз үйрек» үзінді оқып келу.

Сұрақтар:

1. Балапан неліктен ұсқынсыз үйрек атанды? Балапан қиыншылықтарды қалайша жеңді?
2. Балапанның аққулар арасында өзін бақытты сезінуінің себебі неде?
3. Адамның шынайы табиғаты неде?
4. Адам шынайы табиғатынан алшақтап кеткенде қандай күйге түседі?

3. Сабақтың дәйексөзі.

(Ұл балаларға 1 рет, қыз балаларға 1 рет айтқызып, дәптерге жаздырту)

Өзіңді - өзің танысаң – істің басы.

Ш. Құдайбердіұлы

Шәкәрім Құдайбердіұлы (1858-1931) – ақын, жазушы, философ, тарихшы, композитор.

Сұрақтар:

1. Адам қалай өзін тани алады?

2. Адамныңөзін – өзі тануы не үшін қажет?
3. Дәйексөзден қандай ой түйдіңдер?

4. Оқиға айту (Мұғалім сыйы).

Күн мен жылқы

Ертеде жылқы күнге қарап былай дейді:

– О, барлық жан – жануарларға тіршілік сыйлаған қайырымды күн, мені жануардың арасындағы ең сұлулардың бірі деседі жұрт. Солай екенін өзім де сеземін. Сонда да кейбір дене мүшелерімді бұдан да әдемірек етуге болар еді – ау деп ойлаймын.

– Сонда қай жеріңді түзей түсуге болар еді деп ойлайсың? – деп сұрайды күн күлімсіреп.

– Егер, - дейді жылқы, - сирақтарым бұдан да ұзындау болса, мен тіпті алдына жан салмайтын жүйрік болар едім. Мойыным аққудың мойынындай ұзын болса, маған ол бұдан да әсем көрік бітірер еді. Төсім жалпақтау келсе, қазіргіден де алымдырақ болар еді. Оның үстіне адамзатты арқалап жүру үшін жотамнан мәңгі алынбайтын ер болса, тіпті жарасып тұрар еді…

–Жақсы, қалағаның болсын, - дейді күн жайраңдап, - сәл күте тұр.

Соны айтады да, күн жерге түйені түсіреді. Денесі алпамыстай, жануарды көрген жылқы қорыққанынан қалшылдап қоя береді.

– Міне, сен қалағандай ұзын да сидаң аяқ, аққудың мойынындай ұзын мойын, жалпақ кеуде, ері де дайын. Қалай, ұнай ма? – деп сұрайды күн.

– Жо жоқ… - дейді жылқы.

- Ендеше жөніңе жүр, - дейді күн жылқыға , - саған өз бойыңдағыда жетеді. Әркім өз қасиетін бағалауға тиіс.

Сұрақтар:

1. Жылқы түйеге қарап өзіндегі қандай жақсы қасиеттерді білді?.

2. «Әркім өзқасиеттерін біліп бағалап жүру керек» дегенді қалай түсінесіңдер?

3. Өз бойыңдағы қасиеттерді қаншалықты білесіңдер?

4. Жақсы қасиеттерді дамыту үшін не істейсіздер?

5. Шығармашылық жұмыс, топпен жұмыс.

Тапсырма: Суреттерге қараңдар. Өздеріңе
ұнайтын ертегі кейіпкері туралы әңгімелеп беріңдер.

6. Топпен ән айту.

Ерден атайдың әні
Өлеңін жазған: Әбдірахман Асылбеков
Әнін жазған: Ескендір Хасанғалиев
Кел, балалар, тұрмаңдар
Бізде қызық думан бар.
Атамыздың алуан
Ертегісін тыңдаңдар.
Қайырмасы:
Ерте, ерте, ерте, екен,
Ешкі жүні бөрте екен.
Ертегі сөз қашанда
Тамашаның көркі екен.
Түрлі-түрлі ертегі,
Тұла бойды ертеді.
Ерте өткен ерлердің
Ерлік ісін шертеді.
Қайырмасы:
Қиялдаймыз, самғаймыз,
Кең әлемді шарлаймыз.
Ертегісін атайдың
Тыңдаудан біз талмаймыз.
Қайырмасы.

7. Үй тапсырмасы.

1. №4 – сабақ. «Ертегілер – жақсылықтың ұясы» тақырыбында шығарма жазу.

2. Келесі сабақ. №5, Ел аузынан «Қазына» мәтінін оқып келу.

8. Сабақтың қорытынды сәті.

Тыныс алуға зейін қою.

Баяу музыка қойылады.

Мұғалім: Сіздерден аяқ-қолыңызды айқастырмай, түзу отыруыңызды өтінемін. Біз қазір тыныс алу жаттығуын жасаймыз. Тыныс алуға зейін қойған кезде, біздің ақылымыз дем алады. Ауаны ішке жұту кезінде тыныштық пен қуаныш қабылдаймыз. Демді сыртқа шығарған кезде өзіміздегі мазасыздықтарды сыртқа шығарамыз.

Кәне, дайындалайық, балалар. Көзімізді жұмамыз..., арқамызды тіктейміз..., қолдарыңды тізеге қоюға болады...

Д е м а л..... ш ы ғ а р... (жаймен 9-10 рет)немесе1..................2 [3]. Рахмет!

Бүгінгі сабақтан игерген жақсы қасиеттерді есімізге түсіріп, жүрегімізге сақтайық.

Мақсаты: Оқушыларға білім – өмір шырағы екенін түсіндіру арқылы ақиқат құндылығының мәнін ашу.

Міндеттері:

1. Білімділік: Оқушыларды тек жақсы және қажет заттарды ғана айтуға үйрету.

2. Дамытушылық: Оқушылар бойындағы кішіпейілдік қасиеттерін дамыту.

3. Тәрбиелік: Оқушыларды шындықты айтуға тәрбиелеу.

Ресурстар:

(материалдар, дереккөздер)

Сабақтың барысы:

1. Ұйымдастыру кезеңі.

5 Т – ережесі:

1. Тәртіп.

2. Талап.

3. Тыныштық.

4. Тазалық.

5. Татулық.

Балалар ережені есімізге түсіріп, сыныптың тәртібін сақтап, оқып - білуге талаптанып, тыныштықты орнатып, тазалықты сақтап, бүгінгі күнімізді татулықпен өткізейік.

Жағымды күйге келу. «Нұрға бөлену».
Ыңғайланып отырыңыздар, денелеріңізді түзу ұстаңыздар. Аяқ - қолыңызды айқастырмаңыз, қолыңызды тізеге немесе үстелге қоюға болады. Көздеріңізді жұмуларыңызды өтінемін.
Елестетіп көріңіз: Күн нұры сіздің төбеңізден өтіп, кеудеңізге қарай бойлап барады. Кеудеңіздің орта тұсында гүл түйнегі орналасқан. Гүлдің түйнегі нұрдан баяу ашылып келеді. Балғын таза, әсем гүл сіздің әр ойыңызды, әр сезіміңізді, эмоцияңызды тілек қалауыңызды шайып, жүрегіңіздің қауызын ашты.
Нұр сәулесі сіздің бойыңызға ақырын тарай бастағанын елестетіңіз. Ол біртіндеп күшейе түсуде. Ой мен осы нұрды қолдарыңызға түсіріңіз. Сіздің қолдарыңыз нұрға бөленіп, сәуле шашуда. Қолымыз тек жақсы, тек ізгі істерді істейді және баршаға көмектеседі. Нұр аяқтарыңызға тарады. Аяқтарыңыз нұр сәулесін шашуда. Олар сізді тек жақсылық жасау үшін жақсы жерлерге апарады. Олар нұр мен махаббат құралына айналды.
Одан әрі нұр сіздің аузыңызға, тіліңізге тарады. Тіліңіз тек шындықты және жақсы, ізгі сөздер ғана айтады. Нұрды құлақтарыңызға ба ғыттаңыз, құлақтарыңыз тек жақсы сөз бен әсем әуенді ғана естиді. Нұр көзімізге де жетті. Көзіміз тек жақсыға қарап, бәрінен жақсы лықты ғана көреді. Сіздің басыңыз түгелдей нұрға бөленіп, басыңыз ға тек ізгі, сәулелі ой келеді.
Нұр бірте - бірте қарқындап және шұғылана бастайды, сіздің денеңіз ден шығып, жан - жағыңызға сәуле шашады. Осы нұрды туысқанда рыңызға, мұғалімдеріңізге, достарыңызға, таныстарыңызға бағытта ңыз. Нұрды уақытша түсініспей, ренжісіп жүрген адамдарға да бағыттаңыз. Олардың да жүрегі нұрға толсын.
Осы нұр бүкіл әлемге: барлық адамдарға, жан - жануарларға, өсім діктерге, тірі жанға таралсын... Ғаламның барлық түкпір - түкпіріне нұр бағыттаңыз. Ойша айтыңыз: «Мен нұрлымын... Нұр менің ішім де... Мен Нұрмын»
Осындай Нұр, Махаббат және Тыныштық күйінде отыра тұрыңыз...
Енді осы Нұрды жүрегіңізге орналастырыңыз. Нұрға толы бүкіл әлем сіздің жүрегіңізде. Оны осындай әсем қалыпта сақтаңыз.
Жаймен көзіңізді ашуға болады. Рахмет!

2. Үйге тапсырманы тексеру

1. №4 – сабақ. «Ертегілер – жақсылықтың ұясы» тақырыбында шығарма жазу.

2. Келесі сабақ. №5, Ел аузынан «Қазына» мәтінін оқып келу.

Сұрақтар:

1. Бұқар жырау неліктен «Қазына білімдінің басында»деп айтты?

2. Білімді адамда қандай қасиеттер болғандақазынаға айналады?
3. Өмірде біліміңді пайдаланып дұрыс жол тапқанкездеріңді айтып беріңдер

3. Сабақтың дәйексөзі.

(Оқушыларға 3 рет айтқызып, дәптерге жаздырту)

Білім – өмір шырағы.

Халық даналығы

Сұрақтар:

1. Адамға білім алу не береді?
2. Дәйексөзден қандай ой түйдіңдер?

4. Оқиға айту (Мұғалім сыйы).

Адамның үш түрі (аңыз)

-Мына мүсіндердің әрқайсысының өзінің құндылығы және мағынасы бар,- деп, бір патшаға көрші мемлекеттен алтыннан жасалған бірдей үш мүсін беріп жібереді. Патша мүсіндерді өзінің қол астындағы адамдарына беріп, олардың айырмашылығын табуын талап етеді.

Уәзірлері ол мүсіндерді таразыға салып өлшейді, ұзындығын өлшейді, алтынның сапасын тексереді. Бірақ еш айырмашылығын таппайды. Басқа көрген сырт адамдар да ешнәрсе байқамайды. Тек бір ақылды уәзір ғана берілмейді.Ол кішкене мүсіндердің оң құлақтарында тесіктер барын аңғарып,тесіктерге жіңішке алтын сымды кіргізеді де мынаны байқайды. Бірінші мүсіннің құлағына кірген сым екінші құлағынан шығады, ал екіншісінің аузынан шығады, үшіншісінің ішінде қалады. Сосын біраз ойланған уәзір патшаға келіп:

-Уа, патшам, жұмбақтың шешімі табылған сияқты. Бірінші мүсін - бір құлағына айтылған сөз екінші құлағынан шығатын адамға,екінші мүсін естігенін,білгенін аяғына дейін тыңдамай,ой елегінен өткізбей, басқаға жеткізетін адамға ұқсайды.Ал үшіншісі- оқығанын, естігенін, білетінін есіне сақтап, өз бойынан өткізіп, өмірде қажетіне пайдаланатын адам-, деп айтады.

Сұрақтар:

1. Мәтін кім туралы?

2. Қай уәзірдің әрекеті дұрыс болды?

3. Білім бізге не үшін қажет?

5. Шығармашылық жұмыс, топпен жұмыс.

Оқушылар үш топқа бөлінеді

Тапсырма: Мақал – мәтелдерді жалғастыру.

1 – топ:

1. Оқу – білім азығы,
Білім – ... қазығы (ырыс)
2. Білім басы – бейнет, соңы – ... (зейнет)
3. Оқығаныңды айтпа, ... айт (тоқығаныңды)

2-топ:

1. Оқу түбі - ... (тоқу)

2. Оқу ... құдық қазғандай (инемен)

3. Оқу - білім бұлағы

Білім- өмір ... (шырағы)

3 – топ:

1. Жердің сәні - егін, ... сәні – білім (ердің)
2. Өнер - ағып жатқан бұлақ, Ілім - жанып тұрған ... (шырақ)
3. Ғылым - теңіз, білім - ... (қайық)

6. Топпен ән айту.

Ұстазым

Тұлғаңды арманыма ұксатқанмын
Үлгіңді көңіліме қыстатқанмын
Есімде, әліппені жаттатқызып
Ең алғаш қолға қалам ұстатқаның

Ұстазым, менің ұстазым
Өзіңмен өткен қыс-жазым
Қалдырған ізің мәңгілік
Жадымда тұрар жаңғырып
Ұстазым, менің ұстазым

7. Үй тапсырмасы.

1. №5 – сабақ. Оқу, білім туралы мақал – мәтелдер жазып келу.

2. Келесі сабақ. №6, Жазира Жайлаубекқызының «Бізге сабақ болған бата» мәтінін оқып келу.

8. Сабақтың қорытынды сәті.

Тыныс алуға зейін қою.

Баяу музыка қойылады.

Мұғалім: Сіздерден аяқ-қолыңызды айқастырмай, түзу отыруыңызды өтінемін. Біз қазір тыныс алу жаттығуын жасаймыз. Тыныс алуға зейін қойған кезде, біздің ақылымыз дем алады. Ауаны ішке жұту кезінде тыныштық пен қуаныш қабылдаймыз. Демді сыртқа шығарған кезде өзіміздегі мазасыздықтарды сыртқа шығарамыз.

Кәне, дайындалайық, балалар. Көзімізді жұмамыз..., арқамызды тіктейміз..., қолдарыңды тізеге қоюға болады...

Д е м а л..... ш ы ғ а р... (жаймен 9-10 рет)немесе1..................2 [3]. Рахмет!

Бүгінгі сабақтан игерген жақсы қасиеттерді есімізге түсіріп, жүрегімізге сақтайық.

Мақсаты: Оқушыларға білім – өмір шырағы екенін түсіндіру арқылы ақиқат құндылығының мәнін ашу.

Міндеттері:

1. Білімділік: Оқушыларды тек жақсы және қажет заттарды ғана айтуға үйрету.

2. Дамытушылық: Оқушылар бойындағы кішіпейілдік қасиеттерін дамыту.

3. Тәрбиелік: Оқушыларды шындықты айтуға тәрбиелеу.

Ресурстар:

(материалдар, дереккөздер)

Сабақтың барысы:

1. Ұйымдастыру кезеңі.

5 Т – ережесі:

1. Тәртіп.

2. Талап.

3. Тыныштық.

4. Тазалық.

5. Татулық.

Балалар ережені есімізге түсіріп, сыныптың тәртібін сақтап, оқып - білуге талаптанып, тыныштықты орнатып, тазалықты сақтап, бүгінгі күнімізді татулықпен өткізейік.

Жағымды күйге келу. «Нұрға бөлену».
Ыңғайланып отырыңыздар, денелеріңізді түзу ұстаңыздар. Аяқ - қолыңызды айқастырмаңыз, қолыңызды тізеге немесе үстелге қоюға болады. Көздеріңізді жұмуларыңызды өтінемін.
Елестетіп көріңіз: Күн нұры сіздің төбеңізден өтіп, кеудеңізге қарай бойлап барады. Кеудеңіздің орта тұсында гүл түйнегі орналасқан. Гүлдің түйнегі нұрдан баяу ашылып келеді. Балғын таза, әсем гүл сіздің әр ойыңызды, әр сезіміңізді, эмоцияңызды тілек қалауыңызды шайып, жүрегіңіздің қауызын ашты.
Нұр сәулесі сіздің бойыңызға ақырын тарай бастағанын елестетіңіз. Ол біртіндеп күшейе түсуде. Ой мен осы нұрды қолдарыңызға түсіріңіз. Сіздің қолдарыңыз нұрға бөленіп, сәуле шашуда. Қолымыз тек жақсы, тек ізгі істерді істейді және баршаға көмектеседі. Нұр аяқтарыңызға тарады. Аяқтарыңыз нұр сәулесін шашуда. Олар сізді тек жақсылық жасау үшін жақсы жерлерге апарады. Олар нұр мен махаббат құралына айналды.
Одан әрі нұр сіздің аузыңызға, тіліңізге тарады. Тіліңіз тек шындықты және жақсы, ізгі сөздер ғана айтады. Нұрды құлақтарыңызға ба ғыттаңыз, құлақтарыңыз тек жақсы сөз бен әсем әуенді ғана естиді. Нұр көзімізге де жетті. Көзіміз тек жақсыға қарап, бәрінен жақсы лықты ғана көреді. Сіздің басыңыз түгелдей нұрға бөленіп, басыңыз ға тек ізгі, сәулелі ой келеді.
Нұр бірте - бірте қарқындап және шұғылана бастайды, сіздің денеңіз ден шығып, жан - жағыңызға сәуле шашады. Осы нұрды туысқанда рыңызға, мұғалімдеріңізге, достарыңызға, таныстарыңызға бағытта ңыз. Нұрды уақытша түсініспей, ренжісіп жүрген адамдарға да бағыттаңыз. Олардың да жүрегі нұрға толсын.
Осы нұр бүкіл әлемге: барлық адамдарға, жан - жануарларға, өсім діктерге, тірі жанға таралсын... Ғаламның барлық түкпір - түкпіріне нұр бағыттаңыз. Ойша айтыңыз: «Мен нұрлымын... Нұр менің ішім де... Мен Нұрмын»
Осындай Нұр, Махаббат және Тыныштық күйінде отыра тұрыңыз...
Енді осы Нұрды жүрегіңізге орналастырыңыз. Нұрға толы бүкіл әлем сіздің жүрегіңізде. Оны осындай әсем қалыпта сақтаңыз.
Жаймен көзіңізді ашуға болады. Рахмет!

2. Үйге тапсырманы тексеру

1. №4 – сабақ. Оқу, білім туралы мақал – мәтелдер жазып келу.

2. Келесі сабақ. №6, Жазира Жайлаубекқызының «Бізге сабақ болған бата» мәтінін оқып келу.

Сұрақтар:

1. Оқушылар неліктен атайдың батасынтүсінбеді?
2. Атайдың батасынан қандай құндылықтар менқасиеттердібайқадыңдар?
3. Мұғалімнің «Кім болсақ та, біздің жақсы адам,жақсы дәрігер, жақсы қаржыгер болғанымызмаңызды» дегенін қалай түсінесіңдер?
4. Өздерің үлкендерден қандай бата алдыңдар?Әңгімелеп беріңдер.

3. Сабақтың дәйексөзі.

(Оқушыларға 3 рет айтқызып, дәптерге жаздырту)

Оқу инемен құдық қазғандай

Халық даналығы

Сұрақтар:
1. Білімдеріңді қалай шыңдап жүрсіңдер?

2. Дәйексөзден қандай ой түйдіңдер?

4. Оқиға айту (Мұғалім сыйы).

Жақсылардың жақсысы

Қ.Толыбаев

Баяғыда бір адам өзі жалғыз қызымен бірнеше бөлмелі жарық, биік, өте әсем үйде тұрыпты.Үйдің айналасы бау-бақша екен.Бір күні оның кішкентай қызы бақшаны, барлық бөлмелерді аралайды.Кірмеген жалғыз ғана бөлме қалыпты.Ол ылғи жабық тұрады екен.Сонда әкесіне қызы:

- Әке, маған жабық тұрған бөлмеге кіруге рұқсат етіңіз.Осы бөлме басқа бөлмелерге қарағанда жақсы ғой деп ойлаймын,-деді.

-Оның дұрыс, қызым.Жақсылардың ең жақсысы сонда.Бірақ сен әлі жассың, өскенде бұл бөлмені саған беремін.Сен оған өмір бойы риза боласың,- деп жауап қайтарады әкесі.

Ай өтеді, жыл өтеді қыз есейіп бой жетеді.Әкесі қызына жабық бөлменің кілтін ұсынады.Қыздың қуанышы қойнына сыймай, жүгіріп келіп, есікті ашып жібергенде, ол тек ұршық пен өрмек және кітапты көреді.Қыз әкесіне келіп, көз жасын бұлаптұрып:

- Әке, сен жабық бөлмеде «Жақсылардың жақсысы бар» деген едің.Мен одан ұршық, өрмек,кітаптан басқа еш нәрсе таппадым,-дейді.

- Міне, жақсылардың жақсысы деген осылар, қызым!

- Ұршық пен өрмек болса, еңбегің жанады.Ал кітап оқысаң, білімің артады.Жарық дүниеде бұлардан жақсы нәрсе жоқ.Дүниедегі мүліктің бәрі еңбекпен, біліммен табылады,-деп түсіндірді әкесі.

Сұрақтар:

1. Сіздер қыздың әкесінің өрмек,ұршық және кітапты«жақсылардың жақсысы» дегенімен келісесіздер ме? Неліктен?

2. Кітаптың адамға берер пайдасы қандай?

3. Дүниедегінің бәрі еңбекпен табылады дегенді қалай түсінесіңдер?

4. Еңбектің қай түрімен айналысқанды жақсы көресіздер

5. Шығармашылық жұмыс, топпен жұмыс.

Оқушылар төрт топқа бөлінеді

Тапсырма:Жағдаятты оқып, сұрақтарға жауап беріңдер.
Атасы немересіне:
– Тек қана кітаптан ғана білім алмайсың, білімді барлығынан да ұшқан құстан, жорғалаған жәндіктен де алуға болады.
«Білген адамға табиғат та, дос та, ұстаз да, іні-қарындас та кітап», – деді.
Алайда немересі атасының сөзіне түсінбей ойланып қалды...
- Сендер қалай түсіндірер едіңдер?
- Өздерің білімді қайдан аласыңдар?

6. Топпен ән айту.

Мұғалiм – ол бiздiң
Өлеңін жазған: Мұзафар Әлiмбаев
Әнін жазған: Ибрагим Нүсіпбаев
Бiлiмнiң кiлтiндей
Әлiппе ұстатқан.
Оқуға iркiлмей,
Тоқуға ұстартқан.
Қайырмасы:
Қамқоры ұл-қыздың,
Мұғалiм – ол бiздiң!
Қамқоры ұл-қыздың,
Мұғалiм – ол бiздiң!
Қиынға төзуге,
Үйреткен қашан да.
Жаманнан безуге,
Жақсылық жасауға.

7. Үй тапсырмасы.

1. №6 – сабақ. «Ұстаздар бізге нені үйретеді» тақырыбына шағын шығарма жазу .

2. Келесі сабақ. №7, Жазира Жайлаубекқызының «Менің мектебім» мәтінін оқып келу.

8. Сабақтың қорытынды сәті.

Тыныс алуға зейін қою.

Баяу музыка қойылады.

Мұғалім: Сіздерден аяқ-қолыңызды айқастырмай, түзу отыруыңызды өтінемін. Біз қазір тыныс алу жаттығуын жасаймыз. Тыныс алуға зейін қойған кезде, біздің ақылымыз дем алады. Ауаны ішке жұту кезінде тыныштық пен қуаныш қабылдаймыз. Демді сыртқа шығарған кезде өзіміздегі мазасыздықтарды сыртқа шығарамыз.

Кәне, дайындалайық, балалар. Көзімізді жұмамыз..., арқамызды тіктейміз..., қолдарыңды тізеге қоюға болады...

Д е м а л..... ш ы ғ а р... (жаймен 9-10 рет)немесе1..................2 [3]. Рахмет!

Бүгінгі сабақтан игерген жақсы қасиеттерді есімізге түсіріп, жүрегімізге сақтайық.

Мақсаты: оқушылардың мектепті ортақ үйі ретіндегі көзқарастарын қалыптастыра отырып, дұрыс әрекет құндылығының мәнін ашу.

Міндеттері:

1. Білімділік: Оқушыларды тілалғыш болуға үйрету.

2. Дамытушылық: Оқушылар бойындағы батылдық қасиеттерін дамыту.

3. Тәрбиелік: Оқушыларды мұғалімдерді сыйлауға тәрбиелеу.

Ресурстар:

(материалдар, дереккөздер)

Сабақтың барысы:

1. Ұйымдастыру кезеңі.

5 Т – ережесі:

1. Тәртіп.

2. Талап.

3. Тыныштық.

4. Тазалық.

5. Татулық.

Балалар ережені есімізге түсіріп, сыныптың тәртібін сақтап, оқып - білуге талаптанып, тыныштықты орнатып, тазалықты сақтап, бүгінгі күнімізді татулықпен өткізейік.

Жағымды күйге келу. «Нұрға бөлену».
Ыңғайланып отырыңыздар, денелеріңізді түзу ұстаңыздар. Аяқ - қолыңызды айқастырмаңыз, қолыңызды тізеге немесе үстелге қоюға болады. Көздеріңізді жұмуларыңызды өтінемін.
Елестетіп көріңіз: Күн нұры сіздің төбеңізден өтіп, кеудеңізге қарай бойлап барады. Кеудеңіздің орта тұсында гүл түйнегі орналасқан. Гүлдің түйнегі нұрдан баяу ашылып келеді. Балғын таза, әсем гүл сіздің әр ойыңызды, әр сезіміңізді, эмоцияңызды тілек қалауыңызды шайып, жүрегіңіздің қауызын ашты.
Нұр сәулесі сіздің бойыңызға ақырын тарай бастағанын елестетіңіз. Ол біртіндеп күшейе түсуде. Ой мен осы нұрды қолдарыңызға түсіріңіз. Сіздің қолдарыңыз нұрға бөленіп, сәуле шашуда. Қолымыз тек жақсы, тек ізгі істерді істейді және баршаға көмектеседі. Нұр аяқтарыңызға тарады. Аяқтарыңыз нұр сәулесін шашуда. Олар сізді тек жақсылық жасау үшін жақсы жерлерге апарады. Олар нұр мен махаббат құралына айналды.
Одан әрі нұр сіздің аузыңызға, тіліңізге тарады. Тіліңіз тек шындықты және жақсы, ізгі сөздер ғана айтады. Нұрды құлақтарыңызға ба ғыттаңыз, құлақтарыңыз тек жақсы сөз бен әсем әуенді ғана естиді. Нұр көзімізге де жетті. Көзіміз тек жақсыға қарап, бәрінен жақсы лықты ғана көреді. Сіздің басыңыз түгелдей нұрға бөленіп, басыңыз ға тек ізгі, сәулелі ой келеді.
Нұр бірте - бірте қарқындап және шұғылана бастайды, сіздің денеңіз ден шығып, жан - жағыңызға сәуле шашады. Осы нұрды туысқанда рыңызға, мұғалімдеріңізге, достарыңызға, таныстарыңызға бағытта ңыз. Нұрды уақытша түсініспей, ренжісіп жүрген адамдарға да бағыттаңыз. Олардың да жүрегі нұрға толсын.
Осы нұр бүкіл әлемге: барлық адамдарға, жан - жануарларға, өсім діктерге, тірі жанға таралсын... Ғаламның барлық түкпір - түкпіріне нұр бағыттаңыз. Ойша айтыңыз: «Мен нұрлымын... Нұр менің ішім де... Мен Нұрмын»
Осындай Нұр, Махаббат және Тыныштық күйінде отыра тұрыңыз...
Енді осы Нұрды жүрегіңізге орналастырыңыз. Нұрға толы бүкіл әлем сіздің жүрегіңізде. Оны осындай әсем қалыпта сақтаңыз.
Жаймен көзіңізді ашуға болады. Рахмет!

2. Үйге тапсырманы тексеру

1. №6 – сабақ. «Ұстаздар бізге нені үйретеді» тақырыбына шағын шығарма жазу.

2. Келесі сабақ. №7, Жазира Жайлаубекқызының «Менің мектебім» мәтінін оқып келу.

Сұрақтар:

1. Атайдың өз мектебін мақтаныш етуінің себебі неде?
2. Атасы мектебінде нені (кімді) асқақ, жарық, таза
деді? Неліктен?
3. Сен өз мектебіңде нені (кімді) асқақ, ең жарық, еңтаза дер едің? Неге?

3. Сабақтың дәйексөзі.

(Ұл балаларға 1 рет, қыз балаларға 1 рет айтқызып, дәптерге жаздырту)

Мектеп – кеме, білім – теңіз,
Барар жерге тез жетеміз.
Қасым Аманжолов

Қасым Аманжолов– қазақтың аса ірі ақындарының бірі.

Сұрақ:

1. Дәйексөзден қандай ой түйдіңдер?

4. Оқиға айту (Мұғалім сыйы).

Табанды  бала

Ерте заманда Әлім деген бала өмір сүріпті. Оның әкесі қайтыс болып, жалғыз анасымен қалады. Олар кедей отбасынан еді. 

Күн артынан күн өте береді. Баланың мектепке барып, оқитын уақыты келеді. Бірақ оны мектепке апаруға еш мүмкіндік болмайды. Алайда Әлім «Мен оқуым керек» деп арланады.

Кішкентай Әлімнің көршілері өте бай адамдар еді. Әлім көршісіне келіп: «Сіз үйіңізге қызметші іздеп жүр екенсіз, мені алыңызшы! Еңбегіме көп ақы сұрамаймын, тек қана анда-санда сіздің ұлдарыңыз қалай оқып жатқанын көрсем, жеткілікті», – дейді.

Бай тегін жұмысшы тапқанына қуанып, келісе кетеді.

Бала байдың үйінде таң атқаннан кеш батқанға дейін бел жазбай жұмыс істейді. Бірақ Әлім мұғалімге көрінбей, оның айтқандарын тығылып тұрып тыңдап алатын еді. Сөйтіп, Әлім оқу мен жазуды үйреніп алады.

Бір жылдан кейін өз бетінше сөздерді ажырата алатын болды. Бірақ қайда, немен жазарын білмей, басы қатады.

Әлім өзінің анасымен теңіз жағасындағы кішкентай үйде тұратын еді. Теңіз толқыны құм бетін шайып, тегістеп кететін. Әлім қолына таяқ алып, теңіз жағасына келіп, құм бетіне әріптерді жаза бастады. Теңіз толқыны шайып, жазғандарын өшіріп кетеді. Әлім ерінбей қайта жазудан жалықпайды. Енді оған оқитын кітап керек болды.

Бір күні байға келіп: «Сіз маған өз кітаптарыңызды оқуға рұқсат етсеңіз, мен тағы да бір жыл ақысыз жұмыс істеуге келісер едім», – дейді.

Бай мұндай тегін жұмысшыдан айырылғысы келмей, келісе кетеді.

Әлімге ертеден қара кешке дейін жұмыс істеп, түнде оқуға тура келді.  

Одан бері көп жылдар өтті. Әлім өз мақсатына жетіп, үлкен ғалым болыпты.

Адамдар кішкентай Әлімнің табандылығын әлі күнге дейін еске алып отырады екен.

Сұрақтар:

1. Бала өз мақсатына қалай жетті?

2. Баланың ғалым болуына қандай қасиеттері көмектесті?

3. Қазақ халқының қандай ғұлама ғалымдарын білесіңдер?

5. Шығармашылық жұмыс, топпен жұмыс.

Оқушылар төрт топқа бөлінеді.

Тапсырма: «Біздің мектеп» тақырыбында сурет салу.

6. Топпен ән айту.

Мектебім, аяулы мектебім

1. Мектебім, аяулы мектебім,

Өзінсің өмірдің көктемі.

Нәр алып, қолымды созамын,

Арманға көктегі.

Мектебім келеміз тағыда,

Күн сайын өзіңді сағына.

Сыңғырлап соғылды қоңырау,

Бар бала бағына,

Қайырмасы:

Мектебім, аяулы мектебім,

Бағында гүлдей боп көктедім.

Өзіңсің білімнің бұлағы,

Нәр алып келемін

2. Келеміз қуанып біз дәйім,

Мектебім, сен жайлы жыр дайын.

Айқара есігін ашады,

Қарсы алып күн сайын.

Мектебім, өзінді сүйемін,

Білімді санама түйемін.

Аяулы ұстаздар алдында,

Басымды иемін!

7. Үй тапсырмасы.

1. №7 – сабақ. «Менің мектебім» тақырыбында шағын әңгіме жазу.

2. Келесі сабақ. №8, Михаил Водопьяновтың «Біріміз бәріміз үшін, бәріміз біріміз үшін» мәтінін оқып келу.

8. Сабақтың қорытынды сәті.

Тыныс алуға зейін қою.

Баяу музыка қойылады.

Мұғалім: Сіздерден аяқ-қолыңызды айқастырмай, түзу отыруыңызды өтінемін. Біз қазір тыныс алу жаттығуын жасаймыз. Тыныс алуға зейін қойған кезде, біздің ақылымыз дем алады. Ауаны ішке жұту кезінде тыныштық пен қуаныш қабылдаймыз. Демді сыртқа шығарған кезде өзіміздегі мазасыздықтарды сыртқа шығарамыз.

Кәне, дайындалайық, балалар. Көзімізді жұмамыз..., арқамызды тіктейміз..., қолдарыңды тізеге қоюға болады...

Д е м а л..... ш ы ғ а р... (жаймен 9-10 рет)немесе1..................2 [3]. Рахмет!

Бүгінгі сабақтан игерген жақсы қасиеттерді есімізге түсіріп, жүрегімізге сақтайық.

Мақсаты: оқушылардың мектепті ортақ үйі ретіндегі көзқарастарын қалыптастыра отырып, дұрыс әрекет құндылығының мәнін ашу.

Міндеттері:

1. Білімділік: Оқушыларды тілалғыш болуға үйрету.

2. Дамытушылық: Оқушылар бойындағы батылдық қасиеттерін дамыту.

3. Тәрбиелік: Оқушыларды мұғалімдерді сыйлауға тәрбиелеу.

Ресурстар:

(материалдар, дереккөздер)

Сабақтың барысы:

1. Ұйымдастыру кезеңі.

5 Т – ережесі:

1. Тәртіп.

2. Талап.

3. Тыныштық.

4. Тазалық.

5. Татулық.

Балалар ережені есімізге түсіріп, сыныптың тәртібін сақтап, оқып - білуге талаптанып, тыныштықты орнатып, тазалықты сақтап, бүгінгі күнімізді татулықпен өткізейік.

Жағымды күйге келу. «Нұрға бөлену».
Ыңғайланып отырыңыздар, денелеріңізді түзу ұстаңыздар. Аяқ - қолыңызды айқастырмаңыз, қолыңызды тізеге немесе үстелге қоюға болады. Көздеріңізді жұмуларыңызды өтінемін.
Елестетіп көріңіз: Күн нұры сіздің төбеңізден өтіп, кеудеңізге қарай бойлап барады. Кеудеңіздің орта тұсында гүл түйнегі орналасқан. Гүлдің түйнегі нұрдан баяу ашылып келеді. Балғын таза, әсем гүл сіздің әр ойыңызды, әр сезіміңізді, эмоцияңызды тілек қалауыңызды шайып, жүрегіңіздің қауызын ашты.
Нұр сәулесі сіздің бойыңызға ақырын тарай бастағанын елестетіңіз. Ол біртіндеп күшейе түсуде. Ой мен осы нұрды қолдарыңызға түсіріңіз. Сіздің қолдарыңыз нұрға бөленіп, сәуле шашуда. Қолымыз тек жақсы, тек ізгі істерді істейді және баршаға көмектеседі. Нұр аяқтарыңызға тарады. Аяқтарыңыз нұр сәулесін шашуда. Олар сізді тек жақсылық жасау үшін жақсы жерлерге апарады. Олар нұр мен махаббат құралына айналды.
Одан әрі нұр сіздің аузыңызға, тіліңізге тарады. Тіліңіз тек шындықты және жақсы, ізгі сөздер ғана айтады. Нұрды құлақтарыңызға ба ғыттаңыз, құлақтарыңыз тек жақсы сөз бен әсем әуенді ғана естиді. Нұр көзімізге де жетті. Көзіміз тек жақсыға қарап, бәрінен жақсы лықты ғана көреді. Сіздің басыңыз түгелдей нұрға бөленіп, басыңыз ға тек ізгі, сәулелі ой келеді.
Нұр бірте - бірте қарқындап және шұғылана бастайды, сіздің денеңіз ден шығып, жан - жағыңызға сәуле шашады. Осы нұрды туысқанда рыңызға, мұғалімдеріңізге, достарыңызға, таныстарыңызға бағытта ңыз. Нұрды уақытша түсініспей, ренжісіп жүрген адамдарға да бағыттаңыз. Олардың да жүрегі нұрға толсын.
Осы нұр бүкіл әлемге: барлық адамдарға, жан - жануарларға, өсім діктерге, тірі жанға таралсын... Ғаламның барлық түкпір - түкпіріне нұр бағыттаңыз. Ойша айтыңыз: «Мен нұрлымын... Нұр менің ішім де... Мен Нұрмын»
Осындай Нұр, Махаббат және Тыныштық күйінде отыра тұрыңыз...
Енді осы Нұрды жүрегіңізге орналастырыңыз. Нұрға толы бүкіл әлем сіздің жүрегіңізде. Оны осындай әсем қалыпта сақтаңыз.
Жаймен көзіңізді ашуға болады. Рахмет!

2. Үйге тапсырманы тексеру

1. №7 – сабақ. «Менің мектебім» тақырыбына шағын әңгіме жазу.

2. Келесі сабақ. №8, Михаил Водопьяновтың «Біріміз бәріміз үшін, бәріміз біріміз үшін» мәтінін оқып келу.

Сұрақтар:

1. Леваға жақсылық жасауға сыныптастарын неитермеледі?
2.Сыныптастардың іс-әрекетінен қандайқұндылықтар мен қасиеттерді көруге болады?
3. Өздеріңе сыныптас достарыңның жасағанжақсылықтарын естеріңе түсіріп, әңгімелепберіңдер? Сол кезде не сезіндіңдер?
4. Сендер бір-біріңе қалай көмектесесіңдер?

3. Сабақтың дәйексөзі.

(Оқушыларға 3 рет айтқызып, дәптерге жаздырту)

Өмірдің өзі – ұлы ұстаз.

Халық даналығы

Сұрақтар:

1. Ұстаз қандай болу керек?

2. Ұстамы жақсы дегенді қалай түсінесіңдер?

3. Шәкірт ұстазынан озады дегенді қалай түсінесің?

4. Дәйексөзден қандай ой түйдіңдер?

4. Оқиға айту (Мұғалім сыйы).

Табылған ақыл

М. Құрманалин

Бауыржан ойда жоқта үш теңге тауып алды. Біреуден түсіп қалған болу керек – жолда жатыр. Төңірекке қарап еді, көз жетер жерде ешкім көрінбеді. Енді кайтпек? Біреудің еңбекпен тапқан ақшасы бұл, оны иемдену адалдыққа жатпайды. Иесіне берер еді, оны кайдан таппақ?.. Милицияға апарып тапсырса ше? Бірақ, үш теңге жоғалттым деп милицияға кім барады? Бұл да қисынға келмейді.

Бауыржан ойға калды. Бәлкім, анасына берер? Ол тауып алдым деген сөзіңе сенсе жақсы. Басқаша ойлауы да мүмкін ғой. Ағасына берсе кайтеді? Бірақ ол кеше әкемнен қармақ сатып алуға ақша сұрап жүрген. Әкем: «алдымен суда жүзіп үйрен, кармақты содан кейін сатып аларсың» деді. Сондықтан бұл ақшаны оған да беруге болмайды... Айтпақшы, кішкентай қарындасына сыйласа ше? Бауыржан бұл ойынан да тез айныды. Өйткені қарындасы балмұздақ сатып алуға құмар. Балмұздақ жеп тамағы ауыруы мүмкін ғой...

Бауыржан жақын жолдасы Сақтағанмен ақылдасқысы келді. Бірақ бұған да батылы бармады. Ол «ақшаның жартысын маған бер десе қайтем? Тіпті үш теңге тауып алдық деп жұртқа жаюы ықтимал...» Бауыржан әрі ойланды, бері ойланды. Қолындағы үш теңгеден құтылудың амалын таппай қиналды. Ақша тауып алудан ақыл табу қиын екен.

Осындай ой құшағында келе жатып ол кітапхана үйіне таяп қалғанын байқады. Кеше ғана келіп кітап алған. Бауыржан тоқтай қалды: «Әй, мына ақшаға дүкеннен бір қызық кітап сатып алып, кітапханаға тарту етсем қайтеді?!» Бауыржан қуанып кетті: «Ол кітапты басқалармен бірге үш теңгесін жоғалтқан адам да алып оқуы мүмкін-ау! Міне, табылған ақыл!».

Бауыржан иығынан ауыр жүк түскендей, бойы жеңілдеп, кітап дүкеніне бұрылды.

Сұрақтар:

1. Әңгімеде қандай жағдаят суреттелген?

2. Бауыржанның бойында қандай құндылықтар мен қасиеттер басым деп ойлайсыңдар?

3. Бауыржан қандай дұрыс әрекет жасады?

4. Өз өмірлеріңде осындай жағдайлар болды ма? Әңгімелеп беріңдер.

5. Шығармашылық жұмыс, топпен жұмыс.

Оқушылар үш топқа бөлінеді.

1 – топ: «Достық»; 2 – топ: «Бауырмалдық»; 3 – топ: «Жолдастық»

Тапсырма: Мектептегі достық, жолдастық ережесін жасау.

6. Топпен ән айту.

Ақылшым – мұғалім
Өлеңін жазған: Әнуарбек Дүйсенбиев
Әнін жазған: Ибрагим Нүсіпбаев
Сәбилік көңілден
Арналды бұл әнім.
Баулитын өмірге
Ақылшым – мұғалім.
Тіліңді аламын,
Айтқанды ұғамын.
Мен сендей боламын,
Ақылшым – мұғалім.
Арқаңда өзіңнің
Адам боп шығамын.
Бәрі алтын сөзіңнің,
Ақылшым – мұғалім.

7. Үй тапсырмасы.

1. №8 – сабақ. «Таза мектеп ауласы» акциясының жоспарын жасау.

2. Келесі сабақ. №9, Василий Сухомлинский«Жүре алмайтын бала» әңгімесін оқып келу.

8. Сабақтың қорытынды сәті.

Тыныс алуға зейін қою.

Баяу музыка қойылады.

Мұғалім: Сіздерден аяқ-қолыңызды айқастырмай, түзу отыруыңызды өтінемін. Біз қазір тыныс алу жаттығуын жасаймыз. Тыныс алуға зейін қойған кезде, біздің ақылымыз дем алады. Ауаны ішке жұту кезінде тыныштық пен қуаныш қабылдаймыз. Демді сыртқа шығарған кезде өзіміздегі мазасыздықтарды сыртқа шығарамыз.

Кәне, дайындалайық, балалар. Көзімізді жұмамыз..., арқамызды тіктейміз..., қолдарыңды тізеге қоюға болады...

Д е м а л..... ш ы ғ а р... (жаймен 9-10 рет)немесе1..................2 [3]. Рахмет!

Бүгінгі сабақтан игерген жақсы қасиеттерді есімізге түсіріп, жүрегімізге сақтайық.

Мақсаты: оқушыларға адам өзін жақсылықпен таразылау қажет екенін сүйісеншілік құндылығы арқылы түсіндіру.

Міндеттері:

1. Білімділік: Оқушыларға отбасындағы сүйіспеншіліктің маңызын түсіндіру.

2. Дамытушылық: Оқушылар бойындағы бауырмалдық қасиеттерін дамыту.

3. Тәрбиелік: Оқушыларды татулыққа тәрбиелеу.

Ресурстар:

(материалдар, дереккөздер)

Сабақтың барысы:

1. Ұйымдастыру кезеңі.

5 Т – ережесі:

1. Тәртіп.

2. Талап.

3. Тыныштық.

4. Тазалық.

5. Татулық.

Балалар ережені есімізге түсіріп, сыныптың тәртібін сақтап, оқып - білуге талаптанып, тыныштықты орнатып, тазалықты сақтап, бүгінгі күнімізді татулықпен өткізейік.

Жағымды күйге келу. «Нұрға бөлену».
Ыңғайланып отырыңыздар, денелеріңізді түзу ұстаңыздар. Аяқ - қолыңызды айқастырмаңыз, қолыңызды тізеге немесе үстелге қоюға болады. Көздеріңізді жұмуларыңызды өтінемін.
Елестетіп көріңіз: Күн нұры сіздің төбеңізден өтіп, кеудеңізге қарай бойлап барады. Кеудеңіздің орта тұсында гүл түйнегі орналасқан. Гүлдің түйнегі нұрдан баяу ашылып келеді. Балғын таза, әсем гүл сіздің әр ойыңызды, әр сезіміңізді, эмоцияңызды тілек қалауыңызды шайып, жүрегіңіздің қауызын ашты.
Нұр сәулесі сіздің бойыңызға ақырын тарай бастағанын елестетіңіз. Ол біртіндеп күшейе түсуде. Ой мен осы нұрды қолдарыңызға түсіріңіз. Сіздің қолдарыңыз нұрға бөленіп, сәуле шашуда. Қолымыз тек жақсы, тек ізгі істерді істейді және баршаға көмектеседі. Нұр аяқтарыңызға тарады. Аяқтарыңыз нұр сәулесін шашуда. Олар сізді тек жақсылық жасау үшін жақсы жерлерге апарады. Олар нұр мен махаббат құралына айналды.
Одан әрі нұр сіздің аузыңызға, тіліңізге тарады. Тіліңіз тек шындықты және жақсы, ізгі сөздер ғана айтады. Нұрды құлақтарыңызға ба ғыттаңыз, құлақтарыңыз тек жақсы сөз бен әсем әуенді ғана естиді. Нұр көзімізге де жетті. Көзіміз тек жақсыға қарап, бәрінен жақсы лықты ғана көреді. Сіздің басыңыз түгелдей нұрға бөленіп, басыңыз ға тек ізгі, сәулелі ой келеді.
Нұр бірте - бірте қарқындап және шұғылана бастайды, сіздің денеңіз ден шығып, жан - жағыңызға сәуле шашады. Осы нұрды туысқанда рыңызға, мұғалімдеріңізге, достарыңызға, таныстарыңызға бағытта ңыз. Нұрды уақытша түсініспей, ренжісіп жүрген адамдарға да бағыттаңыз. Олардың да жүрегі нұрға толсын.
Осы нұр бүкіл әлемге: барлық адамдарға, жан - жануарларға, өсім діктерге, тірі жанға таралсын... Ғаламның барлық түкпір - түкпіріне нұр бағыттаңыз. Ойша айтыңыз: «Мен нұрлымын... Нұр менің ішім де... Мен Нұрмын»
Осындай Нұр, Махаббат және Тыныштық күйінде отыра тұрыңыз...
Енді осы Нұрды жүрегіңізге орналастырыңыз. Нұрға толы бүкіл әлем сіздің жүрегіңізде. Оны осындай әсем қалыпта сақтаңыз.
Жаймен көзіңізді ашуға болады. Рахмет!

2. Үйге тапсырманы тексеру

1. №8 – сабақ. «Таза мектеп ауласы» акциясының жоспарын жасау.

2. Келесі сабақ. №9, Василий Сухомлинский«Жүре алмайтын бала» әңгімесін оқып келу.

Сұрақтар:

1. Павлик Василекті қалай қуантты?
2. Көмекке мұқтаж адамдарға жақсылықжасау қаншалықты маңызды деп ойлайсыңдар?
3. Жақсылық жасау арқылы адам неніүйренеді?
4. Басқаларға жақсылық жасаған кезде қандайсезімге бөленесіңдер?

3. Сабақтың дәйексөзі.

(Оқушыларға үш рет айтқызып, дәптерге жаздырту)

Жақсылықтың үлкен-кішісі болмайды.
Нақыл сөз

Сұрақтар:

1. Жақсылықты кімге жасау керек?

2. Дәйексөзден қандай ой түйдіңдер?

4. Оқиға айту (Мұғалім сыйы).

Адал дос

М. Төрежанов

Екі дос көше бойымен жайбарақат әңгімелесіп келе жатты. Оның біреуі – Аблан да, екіншісі – Абыз. Абыздың денсаулығы нашар, көп жүгіре алмайтын, демікпе сырқаты болатын.

Бір үйдің жанынан өте бергенде дәу қара төбет арсылдап, тура алдарынан шыға келді. Абыз:

– Аблан, қаш, әне, ит келіп қалды, – деп қатты қорқып, айғайлап жіберді.

Аблан жерден бір шыбық алып, итке қарсы ұмтылды. Ашулы ит Абланның шалбарынан бірнеше рет жұлқылап та үлгерді. Үлкендер келіп, Абланды құтқарып алды.

Абыз Абланның жанына келіп:

– Мен қаш дегенде неге қашпадың? Қашып кеткенімізде, шалбарыңды ит жыртып тастамас еді, – деп жатыр.

– Мен қашатын болсам, сен тұтылатын едің. Өйткені сен қатты жүгіре алмайсың ғой. Сені иттен қорғайын деп, әдейі қалып қойдым, – деді Аблан.

– Достар деген осындай болар, – деді олардың сөзін естіген үлкендер сүйсініп.

Сұрақтар:

1. Аблан неліктен Абызды тыңдамады?

2. Өзгелерге «жақсылық жасау» дегенді қалай түсінесіңдер?

3. Қай баланың әрекетін дұрыс деп ойлайсыңдар?

4. Өмірде осындай жағдайлар болса сендер қалай әрекет етер едіңдер?

5. Шығармашылық жұмыс, топпен жұмыс.

Тапсырма: Кестені толтырыңдар. Оларға қандай
жақсылық жасар едіңдер?

6. Топпен ән айту.

Болайықшы осындай
Өлеңі мен әнін жазған: Айымгүл Меңжанова
Жақсы бала еңбекшіл
Ер азамат болады.
Қиындықты жеңіп кіл,
Құшағы гүлге толады.
Қайырмасы:
Еңбекшіл осындай,
Болайықшы досым-ай.
Таза бала мұнтаздай,
Сүйсінеді қараған,
Ұқыпты деп бұл қандай,
Жақсы кӛрер бар адам.

7. Үй тапсырмасы.

1. №9 – сабақ. Жақсылық туралы мақал – мәтелдер жазып келу.

2. Келесі сабақ. №10, Ыбырай Алтынсариннің «Сәтемір хан» әңгімесін оқып келу.

8. Сабақтың қорытынды сәті.

Тыныс алуға зейін қою.

Баяу музыка қойылады.

Мұғалім: Сіздерден аяқ-қолыңызды айқастырмай, түзу отыруыңызды өтінемін. Біз қазір тыныс алу жаттығуын жасаймыз. Тыныс алуға зейін қойған кезде, біздің ақылымыз дем алады. Ауаны ішке жұту кезінде тыныштық пен қуаныш қабылдаймыз. Демді сыртқа шығарған кезде өзіміздегі мазасыздықтарды сыртқа шығарамыз.

Кәне, дайындалайық, балалар. Көзімізді жұмамыз..., арқамызды тіктейміз..., қолдарыңды тізеге қоюға болады...

Д е м а л..... ш ы ғ а р... (жаймен 9-10 рет)немесе1..................2 [3]. Рахмет!

Бүгінгі сабақтан игерген жақсы қасиеттерді есімізге түсіріп, жүрегімізге сақтайық.

Мақсаты: оқушыларға адам өзін жақсылықпен таразылау қажет екенін сүйісеншілік құндылығы арқылы түсіндіру.

Міндеттері:

1. Білімділік: Оқушыларға отбасындағы сүйіспеншіліктің маңызын түсіндіру.

2. Дамытушылық: Оқушылар бойындағы бауырмалдық қасиеттерін дамыту.

3. Тәрбиелік: Оқушыларды татулыққа тәрбиелеу.

Ресурстар:

(материалдар, дереккөздер)

Сабақтың барысы:

1. Ұйымдастыру кезеңі.

5 Т – ережесі:

1. Тәртіп.

2. Талап.

3. Тыныштық.

4. Тазалық.

5. Татулық.

Балалар ережені есімізге түсіріп, сыныптың тәртібін сақтап, оқып - білуге талаптанып, тыныштықты орнатып, тазалықты сақтап, бүгінгі күнімізді татулықпен өткізейік.

Жағымды күйге келу. «Нұрға бөлену».
Ыңғайланып отырыңыздар, денелеріңізді түзу ұстаңыздар. Аяқ - қолыңызды айқастырмаңыз, қолыңызды тізеге немесе үстелге қоюға болады. Көздеріңізді жұмуларыңызды өтінемін.
Елестетіп көріңіз: Күн нұры сіздің төбеңізден өтіп, кеудеңізге қарай бойлап барады. Кеудеңіздің орта тұсында гүл түйнегі орналасқан. Гүлдің түйнегі нұрдан баяу ашылып келеді. Балғын таза, әсем гүл сіздің әр ойыңызды, әр сезіміңізді, эмоцияңызды тілек қалауыңызды шайып, жүрегіңіздің қауызын ашты.
Нұр сәулесі сіздің бойыңызға ақырын тарай бастағанын елестетіңіз. Ол біртіндеп күшейе түсуде. Ой мен осы нұрды қолдарыңызға түсіріңіз. Сіздің қолдарыңыз нұрға бөленіп, сәуле шашуда. Қолымыз тек жақсы, тек ізгі істерді істейді және баршаға көмектеседі. Нұр аяқтарыңызға тарады. Аяқтарыңыз нұр сәулесін шашуда. Олар сізді тек жақсылық жасау үшін жақсы жерлерге апарады. Олар нұр мен махаббат құралына айналды.
Одан әрі нұр сіздің аузыңызға, тіліңізге тарады. Тіліңіз тек шындықты және жақсы, ізгі сөздер ғана айтады. Нұрды құлақтарыңызға ба ғыттаңыз, құлақтарыңыз тек жақсы сөз бен әсем әуенді ғана естиді. Нұр көзімізге де жетті. Көзіміз тек жақсыға қарап, бәрінен жақсы лықты ғана көреді. Сіздің басыңыз түгелдей нұрға бөленіп, басыңыз ға тек ізгі, сәулелі ой келеді.
Нұр бірте - бірте қарқындап және шұғылана бастайды, сіздің денеңіз ден шығып, жан - жағыңызға сәуле шашады. Осы нұрды туысқанда рыңызға, мұғалімдеріңізге, достарыңызға, таныстарыңызға бағытта ңыз. Нұрды уақытша түсініспей, ренжісіп жүрген адамдарға да бағыттаңыз. Олардың да жүрегі нұрға толсын.
Осы нұр бүкіл әлемге: барлық адамдарға, жан - жануарларға, өсім діктерге, тірі жанға таралсын... Ғаламның барлық түкпір - түкпіріне нұр бағыттаңыз. Ойша айтыңыз: «Мен нұрлымын... Нұр менің ішім де... Мен Нұрмын»
Осындай Нұр, Махаббат және Тыныштық күйінде отыра тұрыңыз...
Енді осы Нұрды жүрегіңізге орналастырыңыз. Нұрға толы бүкіл әлем сіздің жүрегіңізде. Оны осындай әсем қалыпта сақтаңыз.
Жаймен көзіңізді ашуға болады. Рахмет!

2. Үйге тапсырманы тексеру

1. №9 – сабақ. Жақсылық туралы мақал – мәтелдер жазып келу.

2. Келесі сабақ. №10, Ыбырай Алтынсариннің «Сәтемір хан» әңгімесін оқып келу.

Сұрақтар:

1. Сәтемірге құмырсқа қандай сабақ берді?
2. Қоршаған ортадан жақсылыққа үйренуге бола ма?Мысал келтіріңдер.
3. Өздерің қоршаған ортадан үлгі алған кездеріңболды ма? Мысал келтіріңдер.

3. Сабақтың дәйексөзі.

(Оқушыларға 3 рет айтқызып, дәптерге жаздырту)

«Жақсының жақсылығын айт, нұры тасысын»
Нақыл сөз

Сұрақтар:

1. Риясыз жақсылық жасау дегенді қалай түсінесіңдер?

2. Өздерің қандай риясыз жақсылық жасап жүрсіңдер?

3. Дәйексөзден қандай ой түйдіңдер?

4. Оқиға айту (Мұғалім сыйы).

Достар

Екі дос бір егістікте жұмыс істейтін. Бірі үйленген, үш баласы бар. Екіншісі бойдақ. Күн батқанға дейін жұмыс істеп, достар тапқан өнімді тепе-тең етіп екіге бөліп алатын. Күннің бірінде бойдақ болған дос ішінен: “Өнімді және шыққан пайданы тепе-тең бөлгеніміз дұрыс болмады” деп ойлайды, “Мен жалғыз тұрамын, сондықтан да айтарлықтай көп қажеттілігім де жоқ”. Осындай ойымен, түн сайын үйінен шығып, бір қап өнімді жасырын түрде досының үй алдындағы қорасына апарып тұратын болады.

Отбасылы досы да ішінен: “Өнім мен пайданы бірдей бөлгеніміз дұрыс емес, мен үйленгенмін, жұбайым мен балаларым бар, қартайғанымда олар маған қарайтын болады. Досымның болса ешкімі жоқ, қартайған кезінде оған қарайтын адам болмайды” дейді.

Осылайша бұл досы да түн жамылып үйден шығып досының қорасына бір қап өнім апаратын болады. Осыған қарамастан екі қорадағы қаптар саны неліктен еш азаймағанын екі дос та түсінбей жүреді. Бір түні жасырын түрде бір-бірінің қорасына қап тасып жатқанда, бір-біріне соғылысып қалады. Сонда ғана болған-біткенді түсінеді. Қаптарды жерге қоя салып достардың бір-біріне деген адал ниеті мен достығыалдында көз жастарын тия алмады.

Сұрақтар:

1. Достардың бір-бірне көрсеткен қамқорлықтарын немен түсіндіруге болады?

2. Достар бір-біріне неліктен жасырын түрде жақсылық жасады?

3. Шынайы достың бойында қандай құндылықтар мен қасиеттер болады?

4. Өздерің достарыңнан шынайы қамқорлық сезінгенде қандай күйде боласыңдар? Әңгімелеп беріңдер.

5. Шығармашылық жұмыс, топпен жұмыс.

Оқушылар төрт топқа бөлінеді.

Тапсырма: 37 – 38 беттердегі суреттерге қараңдар. Ондағы балалардың бойында қандай қасиеттер бар деп ойлайсыңдар? Айтып беріңдер.

6. Топпен ән айту.

Болайықшы осындай
Өлеңі мен әнін жазған: Айымгүл Меңжанова
Жақсы бала еңбекшіл
Ер азамат болады.
Қиындықты жеңіп кіл,
Құшағы гүлге толады.
Қайырмасы:
Еңбекшіл осындай,
Болайықшы досым-ай.
Таза бала мұнтаздай,
Сүйсінеді қараған,
Ұқыпты деп бұл қандай,
Жақсы көрер бар адам.

7. Үй тапсырмасы.

1. №10 – сабақ. Өздері жасаған жақсылықтары туралы шағын әңгіме жазып келу.

2. Келесі сабақ. №11, «Ананың сүйіспеншілігі» өсиет әңгімені оқып келу.

8. Сабақтың қорытынды сәті.

Тыныс алуға зейін қою.

Баяу музыка қойылады.

Мұғалім: Сіздерден аяқ-қолыңызды айқастырмай, түзу отыруыңызды өтінемін. Біз қазір тыныс алу жаттығуын жасаймыз. Тыныс алуға зейін қойған кезде, біздің ақылымыз дем алады. Ауаны ішке жұту кезінде тыныштық пен қуаныш қабылдаймыз. Демді сыртқа шығарған кезде өзіміздегі мазасыздықтарды сыртқа шығарамыз.

Кәне, дайындалайық, балалар. Көзімізді жұмамыз..., арқамызды тіктейміз..., қолдарыңды тізеге қоюға болады...

Д е м а л..... ш ы ғ а р... (жаймен 9-10 рет)немесе1..................2 [3]. Рахмет!

Бүгінгі сабақтан игерген жақсы қасиеттерді есімізге түсіріп, жүрегімізге сақтайық.

Мақсаты: оқушыларға адам жақсы ісімен көрікті екенін сүйісеншілік құндылығы арқылы түсіндіру.

Міндеттері:

1. Білімділік: Оқушыларды айналасындағы бәрін жақсы көруге үйрету.

2. Дамытушылық: Оқушылар бойындағы бауырмалдық қасиеттерін дамыту.

3. Тәрбиелік: Оқушыларды татулыққа тәрбиелеу.

Ресурстар:

(материалдар, дереккөздер)

Сабақтың барысы:

1. Ұйымдастыру кезеңі.

5 Т – ережесі:

1. Тәртіп.

2. Талап.

3. Тыныштық.

4. Тазалық.

5. Татулық.

Балалар ережені есімізге түсіріп, сыныптың тәртібін сақтап, оқып - білуге талаптанып, тыныштықты орнатып, тазалықты сақтап, бүгінгі күнімізді татулықпен өткізейік.

Жағымды күйге келу. «Нұрға бөлену».
Ыңғайланып отырыңыздар, денелеріңізді түзу ұстаңыздар. Аяқ - қолыңызды айқастырмаңыз, қолыңызды тізеге немесе үстелге қоюға болады. Көздеріңізді жұмуларыңызды өтінемін.
Елестетіп көріңіз: Күн нұры сіздің төбеңізден өтіп, кеудеңізге қарай бойлап барады. Кеудеңіздің орта тұсында гүл түйнегі орналасқан. Гүлдің түйнегі нұрдан баяу ашылып келеді. Балғын таза, әсем гүл сіздің әр ойыңызды, әр сезіміңізді, эмоцияңызды тілек қалауыңызды шайып, жүрегіңіздің қауызын ашты.
Нұр сәулесі сіздің бойыңызға ақырын тарай бастағанын елестетіңіз. Ол біртіндеп күшейе түсуде. Ой мен осы нұрды қолдарыңызға түсіріңіз. Сіздің қолдарыңыз нұрға бөленіп, сәуле шашуда. Қолымыз тек жақсы, тек ізгі істерді істейді және баршаға көмектеседі. Нұр аяқтарыңызға тарады. Аяқтарыңыз нұр сәулесін шашуда. Олар сізді тек жақсылық жасау үшін жақсы жерлерге апарады. Олар нұр мен махаббат құралына айналды.
Одан әрі нұр сіздің аузыңызға, тіліңізге тарады. Тіліңіз тек шындықты және жақсы, ізгі сөздер ғана айтады. Нұрды құлақтарыңызға ба ғыттаңыз, құлақтарыңыз тек жақсы сөз бен әсем әуенді ғана естиді. Нұр көзімізге де жетті. Көзіміз тек жақсыға қарап, бәрінен жақсы лықты ғана көреді. Сіздің басыңыз түгелдей нұрға бөленіп, басыңыз ға тек ізгі, сәулелі ой келеді.
Нұр бірте - бірте қарқындап және шұғылана бастайды, сіздің денеңіз ден шығып, жан - жағыңызға сәуле шашады. Осы нұрды туысқанда рыңызға, мұғалімдеріңізге, достарыңызға, таныстарыңызға бағытта ңыз. Нұрды уақытша түсініспей, ренжісіп жүрген адамдарға да бағыттаңыз. Олардың да жүрегі нұрға толсын.
Осы нұр бүкіл әлемге: барлық адамдарға, жан - жануарларға, өсім діктерге, тірі жанға таралсын... Ғаламның барлық түкпір - түкпіріне нұр бағыттаңыз. Ойша айтыңыз: «Мен нұрлымын... Нұр менің ішім де... Мен Нұрмын»
Осындай Нұр, Махаббат және Тыныштық күйінде отыра тұрыңыз...
Енді осы Нұрды жүрегіңізге орналастырыңыз. Нұрға толы бүкіл әлем сіздің жүрегіңізде. Оны осындай әсем қалыпта сақтаңыз.
Жаймен көзіңізді ашуға болады. Рахмет!

2. Үйге тапсырманы тексеру

1. №10 – сабақ. Өздері жасаған жақсылықтары туралы шағын әңгіме жазып келу.