Педагогикалық мәдениет - бұл адамның әлемі

Ізгілендіру мен дамыту идеяларына негізделген қазіргі мектеп жұмысын, педагогикалық іс-әрекеттің жаңа мәдениетін жеткізуші мұғалім жүргізуі тиісті. Ол үшін педагогикалық мәдениетті қалыптастыру қажет.

Педагогикалық мәдениет - бұл жалпы адамзаттық мәдениеттің бір бөлігі, тәрбие мен тәрбиенің рухани және материалдық құндылықтары, ұрпақтардың тарихи үрдісіне қызмет ету үшін қажетті педагогикалық іс-әрекет, әдіс-тәсілдері барынша толық қамтылған тұлғаның әлеуметтенуі. 

Педагогикалық мәдениеттің негізгі аспектілері:

- білім мен тәрбиенің ізгіліктік мәні бүгінгі қоғам нормасы. Ізгіліктік көзқарас – адамды белгілі бір стандартқа сай болуға ұмтылатын «қоғамдық болмыс» және кез-келген әлеуметтік стандартты жеңуге дайын жекелік.

Қазіргі кезеңде қоғамдық орта мұғалімге тек оқытудан гөрі әлдеқайда жоғары талаптар қояды. Заманауи педагог – өз біліктілігін үздіксіз арттырып отыратын, әріптестерінің озық тәжірибесін зерделейтін, педагогикалық технологияларды меңгеріп, өз қызметінде қолданатын сауатты маман.

Кәсіби құзыреттілікке ие адам іс-әрекеттің субъектісіне айналады. Бұл компонентті жүзеге асыру үшін мыналар қажет: бірінші – бала өмірінің мәдени негізін және іс-әрекеттің мазмұнын ұйымдастыруға мүмкіндік беретін мұғалімнің мәдени дайындығы. Бұл адамның ойлау және мінез-құлық стилін бейнелейтін мәдениет; екінші - педагогикалық құзыреттілік - дүниетанымдық және жалпы ізгіліктілік дайындық. үшінші – кәсіби дайындық. Мұғалімнің мінез-құлқы мен түр-сипаты көпшілікке, әсіресе балаға үлгі-өнеге, сондықтан кәсіби нормаларға сәйкес келмейтін қылықтар мұғалімге жат. 

Қазіргі кезеңде мұғалімді инновациялық іс-әрекетке дайындау мәселесі өзекті, өйткені мұғалімнің шығармашылық әлеуетін дамыту - өзгермелі жағдайда жұмыс істеуге дайындығын қамтамасыз етудің басты шарты.

Бүгінде білім берудің мақсаты - дүниені тануға емес, білімді игеруге үйрету. Сондықтан мұғалімнің рефлексиялық қабілет болуы қажет. Дамытуға бағытталған формаларға педагогикалық рефлексияларға мыналар жатады:

- проблемаларды көпшілікке жеткізу мақсатында «шынайы» сабақтарды, іс-шараларды және олардың бейнежазбаларын талдау;

- жобалық және зерттеушілік іс-әрекетті меңгеру.

Қарым-қатынастағы диалогтылық пен ашықтық. Диалогтың негізгі өнімі - түсіністік. Түсіну үшін мұғалім «ашық» позицияны меңгеруі керек.

Сонымен, мұғалімнің педагогикалық мәдениетін қалыптастыруға қажетті негізгі компоненттерді қарастырдық. Бүгінгі таңда бұл мәселе өзекті болып қала береді. Бұл мәселені шешпей, бұқаралық мектептің ізгілікті білім беру парадигмасына көшуі, демек, қоғамның дамуы мүмкін емес.

Омарова Арайлым