PIZA оқу сауаттылығы бойынша тапсырмалар үлгісі

PIZA оқу сауаттылығы бойынша тапсырмалар үлгісі

PIZA халықаралық зерттеуінде оқу сауаттылығы бойынша мәтіндерді құрастыру критерийлері:

1.Тұтас мәтіндер:

- мәтіннің қомақты бірліктерін қамтыған көркемсөз мәтіндерінен тұратын тұтас мәтіндер құрастыру;

- тұтас мәтіндердің өзара сабақтасқан сөйлемдерден тұруы (тарау, кіріспе, кітаптар);

-тұтас мәтіндердің сипаттамаларының сақталуы (әңгіме, есеп беру, репортаж), түсіндіру (пікір, қорытынды, талдау)

2.Тұтас емес мәтіндер:

- мәтіннің ақпараттық бірліктерден тұруы (кесте, графика, диаграмма, карта, онлайн-форум)

3. Аралас мәтіндер:

- мәтіннің кітап-журналдар, веб-парақшалардан алынуы;

- вербалды және бейвербалды элементтері бір-бірін толықтырып тұратын сөз және сөзсіз көрсетілген элементтер арқылы ерекшеленуі;

- ақпараттық мәтіндер презентациялық форматта (веб - парағы, журналда т.б) әзірленуі;

4.Құрамдас мәтіндер:

- мағына ғана емес, форматы жағынан да бір-біріне тәуелсіз әртүрлі (бірнеше) мәтіндерден құрастырылуы;

- мәтіндер мағыналық жағынан байланысты ойды толық аяқтап, мәтіннің диагностикалық мақсатын анықтауы;

5. PIZA халықаралық зерттеуінде оқу сауаттылығы бағыты бойынша қажетті сұрақтардың түрлерін қолдану;

- ашық сұрақтар: ақпаратты түсіндіру, көзқарасын білдіру, ойлауды, талдай білуді талап етуі, анағұрлым толық жауапты бағамдауы;

- жабық сұрақтар: сарапшылық бағамауды қажет етпеуі, мәтіннің ішінде сұраққа дұрыс жауап беретін бір ғана сөз немесе сөз тіркесінің болуы;

6. PIZА тест тапсырмаларының құрылымы мәтінді толық түсінуге бағытап, үш оқырмандық біліктілікті және соған қатысты іс-әрекетті орындауды талап етуі:

- қажетті ақпаратты табу (ақпаратты іріктеу және жинаумен байланысты дағдылар);

- біріктіру және түсіндіру (оқығанын өңдеу, ойы мен автор идеясын бір арнаға тоғыстыру);

- түсіну және бағалау (білімге, идеяға, мәтіннің мазмұнына сүйену, түсінгенін тұжырымдау, жеке көзқарасын білдіру, болжам жасау);

Қартқожа (тұтас мәтін)

     Қартқожа көйлекшең, жалаң бас, көк шөпке  бауырын төсеп кітабын оқып жатыр. Оның кітапқа ынталанғандығы сонша, жан-жағына да қарамайды, демін де білдірмей алады. Ол екі атты да ұмытып кетті. Біреу алып кетсе, білер емес. Оқыған сайын ажарланады, көзін қадап, қағазды жеп қоятын тәрізді.
     Әлден уақытта аяғына жетті. Ол кітапты жаппай, ойланып, басын шайқап, таңдайын қағып біраз жатты. Содан кейін басын көтерді.
     Қартқожаның есіл-дерті оқуға кетті. Өзіне-өзі «оқимын» деп серт етті. Қалай оқиды? Қайдан оқиды? Қайда барады? Қаражатты қайдан табады? О жағымен ісі болмады, ойына да келмеді, қайтсе де оқымақ болды. 

(96 сөз) Ж.Аймауытов

1. Әңгімедегі басты ақпаратты көрсетіңіз?

А. Оқуға деген құштарлық.

Ә. Қартқожаның өмірге деген көзқарасы.

Б. Білім алудың қиындығы.

В. Қартқожа өмір сүрген заман

2. Қартқожаның оқуға деген құштарлығы суреттелген. Осынша оқуға құмарлық қайдан келді?(2-3 сөйлеммен ойыңызды жеткізіңіз)

____________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________

3. Көз алдыңызға елестетіңізші, Қартқожаны білімге құштар қылған заманның қиындығы ма, әлде алдына қойған мақсаты ма? (3-4 сөйлеммен жеткізіңіз)

____________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________

4. Мәтіннен қандай өмірлік тәжірибе алуға болады және қандай қорытынды шығаруға болады?

А. Өнер-білім бар жұрттар... (Ыбырай)

Ә. Болмасаң да, ұқсап бақ, бір ғалымды көрсеңіз... (Абай)

Б. Бақыт дегенiмiз - адамның өзiмен-өзi бейбiт өмiр сүруi. (М.Горький)

В. Жақсының аты өлмейді, ғалымның хаты өлмейді (мақал)

Жақсы адамдар. (аралас мәтін)

  Жаны жайсаң жақсы адамдар мен жақын жүргенге не жетсін! Ондайлармен жүздесіп, бірге жүрудің өзі мерейіңді өсіреді, көңіліңді көтереді. Қазақтың тұңғыш ғарышкері  Халық қаhарманы  Тоқтар Әубәкіровпен  бір сәт жүздесе қалса, кім-кімнің де осындай жақсы ойда болары сөзсіз. Өйткені қазақтың атағын төрткүл дүниеге танытқан Тоқтар Оңғарбайұлының өн бойынан батырлықпен бірге  кішіпейілділікті, қарапайымдылықты, үлкен адамгершілікті аңғару қиын емес.

 Халық ішінде әншілер  де, сазгерлер де көп болады. Алайда бір сазгердің әнін бүкіл халық – үлкені де, кішісі  де, қарты да, жасы да – сүйіп айтуы сирек құбылыс. Ондай ән шығарған сазгер – ұлы сазгер.
     Шәмші Қалдаяқов – бүкіл қазақ халқына ән салдырған осындай сазгер болды.
     Шәмші Оңтүстік Қазақстан облысының Қызылқұм ауданында туған. Ол жас кезінен-ақ тамаша әндер шығара бастайды. Шәмшінің әндері ерекше жұмсақ, жылы сазымен ел назарын бірден аударды. Оның әндері қазақ эстрада музыкасын байытты. Әлемдік музыкада Штраус, Шопеннің вальстері қандай орын алса, Шәмшінің вальс ырғақтары да сондай әсем. 
    

1.Мәтін бойынша бас кейіпкердің бойындағы ерекше қасиетті атаңыз.

А. Жаны жайсаң адам.

Ә. Мерейі үстем жан.

Б. Қазақтың атағын төрткүл дүниеге танытқан жан.

В. батыр, кішіпейіл, қарапайым, адамгершілігі мол адам.

2. Мәтіннің негізгі ойы не жайында?

А. Танымал адамдардың өмірі.

Ә. Ерлік пен өнер.

Б. Елі үшін туғандар

В. Тарихи тұлғалар

3.Мәтіннің қай стильде жазылғанын табыңыз?

А. Көркем әдебиет стилі

Ә. Ғылыми стиль

Б. Ресми стиль

В. Ауызекі сөйлеу стилі

4. Мәтінге қай мақал-мәтел сай келеді?

А. Өнерлі өрге жүзер

Ә. Өнер алды қызыл тіл

Б. Жақсының аты өлмейді...

В. Туады ерлер ел үшін.

Демография (тұтас емес мәтін)

Төменде келтірілген сызба кішігірім әлеуметтік көрсеткішке зерттеу жасауға мүмкіндік береді. Болжам жасап көріңіздер.

Берілген ақпаратты төмендегі сұрақтарға жауап беру үшін пайдаланыңыз.

1. Сызба бойынша халық санының өсу реті байқала ма?

А. байқалады

Ә. байқалмайды

Б. өзгеріс жоқ

В. керісінше кемуде

2. Автордың айтқысы келген астарлы ойы не?

А. Елдің басты қазынасы-халық

Ә. Халық санының өсуі, не кемуі мемлекеттің бақылауында

Б. Қазіргі әлемдік статистика

В. Қазақстан үшін демографиялық қауіп жоқ

3. Негізгі ойды түсіндіру үшін қандай тәсіл қолданылған?

А. салыстыру

Ә. дәйексөз келтіру

Б. байланыс құру

В. анықтама беру

4. Өзіңіздің демографияға қатысты сыни 3 пікіріңізді білдіріңіз.

1._________________________________________________________

2._________________________________________________________

3.___________________________________________________________

Мәтінмен жұмыс. Электр тоғын әуеде ойнатқан ғалым

Никола Тесла – мың жылда бір өмірге келетін ғажайып таланттылардың бірі десек қателеспейміз.

1856 жылы Австрия империясына қарасты Смилян қаласында өмірге келген Никола Тесла бала кезінен-ақ ерекше қабілетке ие болатын. Мектепті бітіргеннен кейін әкесінің қарсылығына қарамай Австриядағы жоғары оқу орнына оқуға түседі. Студент кезінен-ақ түрлі өнертапқыштығымен жұрт назарына бірден ілігеді. 28 жасында-ақ түрлі марапаттарға ие болады. Өз армандарын орындау мақсатында 30-ға толмай жатып Нью-Йоркқа келеді. Бірақ көп өтпей бейтаныс қаладағы алаяқтарға алданып, бар жиған-тергенінен айрылып қалады. Дымсыз қалған Тесла көшеде бұзылып қалған электр техникаларын жөндеп ақша таба бастайды. Осылай күн көре жүріп ол ғылыми ізденістерін де тоқтатпайды. Кейін тәжрибелі маман ретінде «Вестингауз электрик» компаниясына жұмысқа кіреді.

1893 жылы Чикагода болған бүкіләлемдік көрмеде ерекше оқиға орын алады. Никола Тесла денесінен 2 миллион вольтты тоқты өткізіп, қолына электр шамдарын алып жағады. Мұның сырын сұраған адамдарға: «Әңгіме электр энергиясы қуатының қаншалығында емес, оған қалай жалғануда», – деуден арыға аспайды. Осы жылы толқынды радиоұзатқышты ойлап табады. Бұл дегеніміз жердің бір бұрышынан екінші бір бұрышына электрді сымсыз-ақ жеткізу еді.

1. Никола Тесланың бойындағы ерекше қасиет қандай?

А. еңбекқорлық

В. қызығушылық

С. ерекше қабілеттілік

Д. байлық

Дұрыс жауабы: Д) ерекше қабілеттілік

2. Никола Тесланың ерте жастан-ақ марапатқа ие болуының себебі неде?

А. Қызығушылығында

В. Еңбекқорлығында

С. Қайсарлығында

Д. Білімінде

Дұрыс жауабы: В) еңбекқорлығында

3. Әңгіме дарындылық туралы ма, әлде қабілеттілік туралы ма?

р\с	Мәтін	Иә	Жоқ
1	Н. Тесла ерекше қабілетке ие болған
2	Өнертапқыштығын жұрт елемейді
3	Ол 30-дан асқан соң, Нью-Йоркқа келеді

5. Сізше, Сіздіңше Н.Тесланың миллионер болатын мүмкіндігі болды ма? Ойыңызды талдап жазыңыз.

_________________________________________________________________------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------

5. Қазіргі таңда атом станцияларының салынуына сіздің көзқарасыңыз қандай?

_______________________________________________________________

Мәтінмен жұмыс: Ем

Демалыс күндерінің бірі. Барлығымыз серуенге шықтық. Тап-таза ауаны жұтып, құстардың түрлі-түрлі сайраған үндерін естіп, көңіліміз көтеріңкі. Балалар әр нәрсені сұрап, соларға жауап беріп келе жатқан болатыңбыз. Маржан қарағайда шор болып қатып қалған хош иісті шайырдан опырып алып иіскеп тұр. "Әке мына шайырды қарағайға кім жақты?" — дейді. "Балам, бұл шайыр ағаштың өзінен шыққан ғой. Демалуға келген, табиғатқа жаны ашымайтындардың кеселінен болган жара ма, кім білсін. Қалың шөптің арасында жоғалтып алатын болған соң, біреу ағашқа пышақ шанышқан. Пышақты суырып алғаннан кейін, әлгі жараланған жерден хош иісті шайыр ағып, жараны бітеп, емдеген. Қарағым, ағаш екеш, ағаш та өзін-өзі емдейді. Сендер еш уақытта мұндай іс істемеңдер, - деді әкесі.

Сұрақ 1: Ем

Әкесінің: «Қарагым, ағаш екеш, ағаш та өзін-өзі емдейді. Сендер еш уақытта мұндай іс

істемеңдер», - деген сөзді айтуының мәнісі неде?

___________________________________________________________________________

___________________________________________________________________________

Сұрақ 2: Ем

Бүгінде заман талабына сай пышақсыз ота жасауға бола ма?

__________________________________________________________________________________

__________________________________________________________________________________

Сұрақ 3: Ем

Ретімен жазып сәйкестендір

1	Есептік сан есім		Екініңбіріәнайтады
2 250 ₸ - Сатып алу Материал ұнаса әріптестеріңізбен бөлісіңіз Ватсапта бөлісу Телеграммда бөлісу Фейсбукта бөлісу Сілтемені көшіру Ашық сабақ, ҚМЖ, көрнекілік, презентация жариялап табыс табыңыз! Материалдарыңызды сатып, ақша табыңыз. (kaspi Gold, Halyk bank) Соңғы бір жылда: 45 000 000 ₸ Авторлар тапқан ақша Толығырақ Ресми байқаулар тізімі Республикалық байқауларға қатысып жарамды дипломдар алып санатыңызды көтеріңіз! Тізімді көру Материал іздеу Сіз үшін 400 000 ұстаздардың еңбегі мен тәжірибесін біріктіріп, ең үлкен материалдар базасын жасадық. Төменде пәніңізді белгілеп, керек материалды алып сабағыңызға қолдана аласыз Барлығы 663 959 материал жиналған Пән Жүктелуде... Бағыт Жүктелуде... Сынып Жүктелуде... Іздеу Ұқсас материалдар Дайын ҚМЖ. Барлық пәндерден 2024-2025 оқу жылына, жаңа бұйрыққа сай жасалған Сертификатталған тренер жасаған 01.01.2023 17 863 13 694 ҚР Білім және Ғылым министірлігінің стандарты бойынша жасалған. Барлық пәндер Барлық материалдар Барлық сыныптар Қазақ тілі пәні бойынша барлық материалдарды көру Аттестацияда (ПББ) 100% келетін тақырыптармен дайындаймыз Аттестацияда (ПББ) келетін тақырыптар бойынша жасалған тесттермен дайындалып, бізбен бірге тестілеуден оңай өтесіз Өткен жылы бізбен дайындалған ұстаздар 50/50 жинап рекорд жасады Толығырақ