Психолог – болашақтың мамандығы

(Эссе)

Қазіргі қарқынды даму үстіндегі қоғамда адамның ішкі жан дүниесіне, психологиялық жай-күйіне көңіл бөлу – маңызды қажеттілікке айналып отыр. Технология дамығанымен, адам табиғаты – күрделі. Қоғамда стресс, депрессия, күйзеліс, жалғыздық секілді мәселелер көбейіп келеді. Міне, осы орайда психолог мамандығының маңызы арта түсуде.

Психолог – адам жанын емдеуші. Ол – ішкі күйді тыңдап, түсініп, бағыт-бағдар беретін маман. Қиын жағдайда қалған адамға үміт сыйлап, өмірдің жаңа қырын көрсете алады. Бұрын көп адам психологқа жүгінуді артық санаса, қазір бұл – қалыпты жағдайға айналып келеді. Себебі менталдық саулық – физикалық денсаулықтың негізі. Психолог мамандығы – тек біреуді жұбату немесе тыңдау емес. Бұл – терең білімді, төзімділік пен үлкен жауапкершілікті қажет ететін сала. Психолог балабақшада – баланың мінез-құлқын бақылайды, мектепте – жасөспірімнің ішкі күйін түсінеді, ал отбасылық кеңес беру барысында – адамдар арасындағы қарым-қатынасты реттейді. Демек, бұл мамандықтың қолдану аясы өте кең.

Мектепке дейінгі ұйымдарда жұмыс істейтін балабақша психологінің рөлі өте маңызды. Себебі бұл – баланың тұлға болып қалыптасуы басталатын кезең. Балабақшадағы әрбір бала – ерекше, әрқайсысының мінезі, қызығушылығы мен эмоциясы бөлек. Психолог баланың ішкі әлеміне үңіліп, оның қажеттілігін түсінеді, даму ерекшелігін анықтайды, қиындықтарды ерте кезеңде байқап, алдын алады. Бұл – баланың болашақ өміріне берілетін үлкен көмек. Болашақ ұрпақтың психикалық денсаулығына жауапты тұлға. Ол – баланың жанын түсініп, өмірге сеніммен қадам басуына көмектесетін маңызды маман. Сондықтан бұл қызметті таңдаған жан үлкен жауапкершілік пен махаббатқа ие болуы тиіс.

Психолог – тек балалармен ғана емес, ата-аналармен, тәрбиешілермен де тығыз байланыста болады. Ол – тәрбиешіге кеңес беруші, ата-анаға қолдаушы, балаға – жанашыр дос. Психологиялық диагностикалар, түзету-дамыту жұмыстары, тренингтер мен ойындар арқылы маман баланың сөйлеуін, мінез-құлқын, қарым-қатынасын дамытады. Мектепке дейінгі кезең – баланың тұлғалық негізі қаланатын ең жауапты уақыт. Сондықтан балабақша психологінің жұмысы – тек мамандық емес, үлкен жүрекпен атқарылатын қызмет. Бұл – сенім мен махаббатқа негізделген жұмыс.

"Адамды өзгерту мүмкін емес, бірақ оған өзін түсінуге көмектесу – әр психологтың міндеті." - Карл Роджерс (гуманистік психологияның негізін қалаушы) психолог маманының рөлін дәл сипаттайды. Бүгінде технология қаншалықты дамыса да, адамның ішкі жан дүниесін жасанды интеллект түсіне алмайды. Жан дүниені ұғу – тек адамның қолынан келетін өнер. Сондықтан психолог – ешқашан маңызын жоғалтпайтын, керісінше, болашақта сұранысы артатын мамандық. Психолог – болашақтың қажет мамандығы Қазіргі заманда адамдардың өмір сүру қарқыны жылдам, ал талаптар күннен-күнге күшейіп келеді. Осы орайда қоғамның әр мүшесі эмоционалды, психологиялық тұрақтылыққа мұқтаж. Сондықтан психолог мамандығы – болашақта ең қажетті әрі бағалы кәсіптердің бірі болатыны сөзсіз. Бүгінде адамдар тек дене саулығына емес, жан саулығына да назар аудара бастады. Өйткені күйзеліс, шаршау, жалғыздық, өз-өзіне сенімсіздік сынды мәселелер тек ересектерге ғана емес, балаларға да әсер етеді. Мұндай жағдайда психологтың көмегі – адамды құтқарып қана қоймай, оның өміріне жаңа бағыт береді. Болашақта жасанды интеллект көптеген кәсіптің орнын басуы мүмкін. Бірақ адам жанының тереңдігін, ішкі уайымын, эмоциясын сезіп, түсіне алатын – тек адам. Сондықтан психолог мамандығы өзектілігін ешқашан жоғалтпайды, керісінше – беделі арта түседі.

Қорыта айтқанда, психолог – болашақтың емес, бүгіннің де, болашақтың да ең қажетті мамандығы. Ол – жанның емшісі, үміттің сәулесі. Бұл мамандықты жүрекпен сезініп, жан-тәнімен орындайтын жандар ғана таңдай алады. Себебі әр адамның тағдырына араласу – үлкен жауапкершілік. Психологтар көбейсе, қоғамдағы жан жарасы азаяды.