Психологиялық тренинг

  «Жеті құндылық» жаттығуы

Бірде жолаушы өмір жолында арманды мақсатты орындайтын құсты іздеп жолға шығады. Бірде сол кісімен жолда келеміз. Алдыңызға берілген ісқағаз бетіне 7 құндылықтарыңызды жазуларыңыз керек (Отбасы, жұмыс үй, ана, әке, бала, ақша ) т.б.

1. Жолда шаршап әлсіреп демалуға бұлақ басына келіп су ішу қажет қатты шөлдеп тұрсыз. Су ішу үшін бір құндылықтарыңызды берулеріңіз қажет.

2. Су ішіп болғасын тағы жолға шықтық. Кенеттен алдымыздан жол екіге бөлінді, тура жолды табу үшін тағы бір құндылықты беруіміз керек.

3. Ұзақ жолмен келе жатырмыз алдымыздан арыстанмен арпалысқан адам шықты. Арыстан әлгі адамды жегелі жатыр екен. Әлгі адам көмек қолыңды созшы деп жалынуда. Арыстан болса осы адамды аман қалдыру үшін бір құндылығыңды бер дейді.

4. Кеш батып келеді дала қараңғы орманға кіріп келеміз. Орман іші қараңғы екен, шам жарығы болса ғой деп армандап қоямыз. Егер шам жарығы керек болса тағы бір құндылық береміз.

5. Орманнан шықсақ алдымызда үлкен өзен шыға келді. Оны қалай кесіп өтеміз, кенеттен шетте тұрған қайықты байқадық. Қайық егесі әлгі  із арыстаннан құтқарған адам екен. Ол бізге арғы жағаға шығу үшін бір құндылықө бересің  деді.

6. Қалған құндылықтарымызбен жолда келеміз. Алдымызда үлкен тау екен. Біз іздеп келе жатқан арман орындайтын құстың ұясыда көрінеді. Ол биікте тұрғандықтан бүркіт мен сендерді сол құсқа алып барамын. Ол үшін маған құндылық берші дейді.

Соңғы құндылық қалды.

Соңы.

Бүркіт киелі құсқа алып барады әлгі құс сендер менің бір шартыма көндіңдер сендерге барлық 7-құндылықтарыңды қайтарамын.

Бай бақытты да ұзақ ғұмырлы өмір сүріңдер деп барша адамды қуанышқа бөлеп құндылықтарын қайтарыпты.

«Менің мінезім» жаттығуы

Мақсаты: Өзіне деген сенімділігін, өзін тануға деген қабілеттерін анықтау.

Әрбір қатысушыға қағаздар таратылады. Қағаз ішіндегі кестені толтыру қажет. Төрт бөлікке бөлініп сызылған әр бөлікке төмендегі жануар,аң, құс аттарын жазып шығады.

Түйе, Жылқы, Сиыр, Қой, Ешкі, Ит, Мысық, Тауық, Қаз, Аққу, Қарлығаш,

Үйрек, Бұлбұл, Арыстан, Қасқыр, Түлкі, Маймыл, Қоян, Тауешкі, Тасбақа,

Жылан, Балық.

Соңында 1. Үйде, 2. Жұмыста, 3. Жолдастарының арасында, 4. Өзіндік баға деп бөлінген бөліктерге жазылған жануарлар, құстар адамның сол бөлікке қатысты мінездемелермен танысады..

Жауабы:

1. Түйе — шыдамды
2. Жылқы — тектілік
3. Сиыр — өкпелегіш
4. Қой — жайдарлылық
5. Ешкі — ұйымдастырушылық
6. Ит — адалдық
7. Мысық — биөрісі басым адамдар
8. Тауық — шығармашыл
9. Қаз — тазалық
10. Аққу — сезімтал
11. Қарлығаш — бауырмал
12. Үйрек — ұқыптылық
13. Бұлбұл — әнді жақсы көретін
14. Арыстан — қайратты
15. Қасқыр — жігерлі
16. Түлкі — бейімделгіш
17. Маймыл — әртістік қабілеті бар
18. Қоян — елгезек
19. Тауешкі — талғамы жоғары
20. Тасбақа — мейірімді
21. Жылан — салқынқанды
22. Балық — еркіндікті қалайды

Талдау: жаттығудан алған әсеріңіз? Өзіңізді теңеу қиын болды ма?

«Қошемет» жаттығуы
Мақсаты: топта жағымды эмоционалдық күй тудыру.
Тапсырма: әңгімелесушінің жеке қасиеттеріне сай қошемет айту.
Жүргізуші: — Біз бүгін бір-бірімізге қошемет сөздер айтамыз. Қошемет диалог түрінде айтылады. Қошеметті алып қана қоймай қайтара білу керек. Қошемет арнайы формада қабылданады: «Иә, солай. Тағы мен … (адамгершілік қасиет қосылады)»
Жаттығуды талқылау сұрақтары:
1. Жаттығуды орындау барысында сіз қандай қиындықтармен кездестіңіз?
2. Жаттығуды орындауда жағымды сәттер болды ма? Қандай?

Өзін-өзі тану жаттығуы «Сіз қандай адамсыз?»
Психолог: — Өзіңізге беймағұлым өз ішкі жан әлеміңіздегі құпияларды психологиялық сынақ арқылы анықтаңыз. Әр сұрақтың жауабын есіңізге сақтап отырыңыз немесе жазып алыңыз. Жазба соңында жауаптарымен салыстырасыз. Өзіңізді ыңғайлы, қалыпты ұстап, көзіңізді жұмыңыз. Мен сіздерден естігеніңізді ойша елестетіп, естіп, сезінулеріңізді сұраймын.
Орманды аралап келе жатқаныңызда, алдыңыздан бір күркеше кезікті дейік:
1. Сізше күркешенің есігі қалай тұр? (Жабық не ашық)
2. Үйдің ішіне кіргенде бір үстел көзіңізге шалынды, сізше үстелдің формасы қандай? (Дөңгелек, сопақша, квадрат формалы, тік төртбұріш формалы, үшбұрыш формалы)
3. Үстелдің үстіне бір гүл құмырасы қойылған, бұл құмырада су бар, сізше бұл құмыраға қаншалықты су құйылған? (Толтырылған, орта, су жоқ)
4. Сізше бұл құмыра қандай материалдан жасалған? (Әйнектен, фарфордан, балшықтан, метәл, пластик)
5. Сәлден кейін бір сарқырамаға келесіз, сол арада жарқ-жұрқ еткен бір затты көрдіңіз, ол затты иіліп алсаңыз бір топ кілт тағылған кілтілгіш екен. Сізше онда қанша кілт бар? (Бірден онға дейін).
6. Бұл жерден өтіп, тағы да жолға шықтыңыз, жолдың сорабын іздеп жүргеніңізде алдыңыздан қала қорғаны көзіңізге шалынды, сізше бұл қандай қорған? (Ескі қорған, жаңа қорған)
7. Қала қорғанынң ішіне кіріп жүріп келе жатқаныңызда алдыңыздан бір ластанған көлшік кезігеді, кенет былғанған көлшік бетінен жалт-жұлт етіпеткен асыл тастарды байқайсыз, сіз бұл асыл тасты қайтесіз? (Аламын, алмаймын)
8. Ластанған көлшіктің қасында тағы бір көлшік бар, бұл көлшіктің суы мөп-мөлдір, бетінде ақша қалқып жүр, оны сіз теріп аласызба? (Аламын, алмаймын)
9. Қала қорғанының енді бір басында шығатын есік бар, сіз осы есік арқылы қала қорғанынан шығып кеттіңіз. Одан шыққаныңызда үлкен гүл бақшасын көрдіңіз, бақшадан бір сандық көзіңізге түсті. Сізше сандықтың үлкендігі қандай? (Кішкене, орташа, үлкен)
10. Сандық қандай материалдан жасалған? (Қатты қағаздан, ағаштан, металдан)
11. Сандыққа жақын жердегі гүл бақшаның ішінен көпір көрінеді. Сіздің ойыңызша оны неден салған? (Металдан, ағаштан, өсімдік сабағынан)
12. Көпірдің қасына келгеніңізде бір арғымақты көрдіңіз, сізше арғымақтың түсі қандай? (Ақбоз, күрең, қара)
13. Арғымақ не істеп тұр? (Тыныш мүлгіп тұр, жайылып тұр, шапқылап жүр)
14. Арғымаққа жақындау жерде қатты құйын соғып кетті, сіз не істейсіз?
Жүгіріп барып сандыққа тығыламын.
Жүгіріп барып көпірдің астына тығыламын.
Арғымаққа міне қашамын.
Жауап:
1. Есік.
Ашық есік: сіздің қандай іс болса да басқалар мен ортақ игіліктенуді қалайтын адам екеніңізді бейнелейді.
Жабық есік: қандай іске тап болсаңыз да жалғыз өзіңіз шешуді жөн санайтын адам екеніңізді бейнелейді.
2. Үстел.
Дөңгелек, сопақша формадағылар: сізге серік болатын бірнеше достарыңыз бар, сіз оларға өте сенім артасыз.
Квадрат, тік төртбұріш формалылар: сіз дос талғайсыз, тек жақсы танитын адамдарыңызбен ғана дос бола аласыз.
Үшбұріш формалылар: сіз өте қазымыр адамсыз, сондықтан досыңыз көп емес.
3. Құмырадағы су.
Құрғақ: сіз көз алдағы тұрмысыңызға риза емессіз.
Орташа су: сіздің тұрмысыңыз сіз армандаған тұрмысқа жартылай болса да жақын.
Толы су: сіз қазіргі тұрмысыңызға өте ризасыз.
4. Құмыраның материалы.
Әйнек, фарфор, балшық: сіздің тұрмыста дәрменсіз, басқалардың көмегіне мұқтаж екеніңді бейнелейді.
Метал, пластик: сіздің тұрмыста мықты адам екеніңізді бейнелейді.
5. Кілт.
Тек бір ғана: сіздің тек жалғыз досыңыз ғана бар.
Бірден беске дейін: сіздің бірнеше досыңыз бар.
Алтыдан онға дейін: көптеген достарыңыз бар.
6. Қала қорғаны.
Ескі қорған: сіздің өткен өміріңізде араласқан достарыңыз жайлі көңілсіз, еске алуға татымайтын істер болған.
Жаңа қорған: сіздің өткендегі достарыңызбен болған тамаша қарым-қатынас сезіміңіз жүрегіңіздің түпкірінде сақталған.
7. Лас көлшіктегі асыл тас.
Алған болсаңыз: сіздің өмірлік жарыңыз қасыңызда болса да, сіз басқаларға қырындайсыз.
Алмаған болсаңыз: сіздің өмірлік қосағыңыз қасыңызда болса, сіз тек осы адаммен бірге боласыз.
8. Мөлдір көлшіктегі ақшалар.
Алған болсаңыз: сіздің өмірлік қосағыңыз сіздің қасыңызда болмаса, сіз маңайдағыларыңызбен жақсы боласыз.
Алмаған болсаңыз: сіздің өмірлік қосағыңыз сіздің қасыңызда болмаса да, сіз оған мәңгі адалсыз.
9. Сандықтың үлкен-кішілігі.
Кішкене: жауапкершілігіңіз аз.
Орташа: мәлім мөлшерде жауапкершілік бар.
Үлкен: жауапкершілігі күшті.
10. Сандықтың материалы.
Қатты қағаздан, ағаштан (сырты жарқырамайды): сіз кішпейіл жансыз.
Метал: мақтаншақ әрі тоңмойын жансыз.
11. Көпірдің материалы.
Метал: достарыңызбен өте жақын, қою байланыстасыз.
Ағаш: достарыңызбен белгілі дәрежеде байланыстасыз.
Өрім: сіздің айналаңызда ешқандай досыңыз жоқ.
12. Аттың түсі.
Ақбоз ат: сіздің қосағыңыз сіздің жүрегіңізде кіршіксіз әрі ардақты.
Күрең арғымақ: сіздің қосағыңыз сіздің жүрегіңізде әдеттегідей ғана.
Қара тұлпар: сіздің қосағыңыз сіздің жүрегіңізде тым жақсы емес тіпті жаман болу мүмкін.
13. Аттың қимылы.
Тыныш тұрған не жайылып тұрғанды таңдаған болса: сіздің қосағыңыз үйдің қамын жейтін кішіпейіл адам.
Шапқылағанды таңдаған болса: сіздің қосағыңыз тұрпайы адам.
14. Ең соңғы әрі ең маңызды сұрақ, иә, әңгіменің аяғы боран соққанға келді, сол жағдайға не істедіңіз:
Жүгіріп барып сандыққа тығыламын.
Жүгіріп барып көпірдің астына тығыламын.
Арғымаққа міне қашу.
Қазір біз бұл заттардың нені бейнелейтініне қарайық:
Соққан құйын: сіздің өміріңіздегі қиыншылық.
Сандық: өзіңіз
Көпір: досыңыз
Жылқы: өмірлік қосағыңыз.
Сандыққа тығылу: қандай қиыншылыққа кездессеңіз де жалғыз өзіңіз қарсы тұрасыз.
Көпірдің астына бару: мейлі қандай уақытта қандай қиыншылыққа жолықсаңыз да достарыңызбен бірге шешесіз.
Тұлпарды таңдаған болсаңыз: қандай қиыншылық, боранды-шашынды күнде де өмірлік қосағыңызбен бірге өткізесіз.

Талқылау:
Қандай сезімде болдыңыз?