Қазақ хандығының құрылу тарихы.

КММ Байет ЖОББМ

Тақырыбы: «Қазақ еліне 550 жыл» Мақсаты: Қазақ хандығының құрылу тарихымен таныстыру.

1 - жүргізуші: Биылғы жылдың еліміздің тарихындағы, халқымыздың тағдырындағы алатын орны ерекше. Биыл біздің мемлекетіміздің, яғни Қазақ хандығының құрылғанына 550 жыл. /Қ. Р. Гимні орындалады./

Қазақ халқының түрлі мемлекеттік бірлестіктерге бытырап, саяси бөлшектенуін жоюға әрекет жасау Жошы ұрпақтары - Керей мен Жәнібектің үлесіне тиді.

Рухы мен тілін жанындай сүйген,

Адамдар неге санаулы?

Ұлт үшін дәуір отына күйген,

Аталар болды алаулы.

Армандай асқар,

Жолдарға бастар,

Ісіңнен ұрпақ от алар.

Қалмайсың көштен,

Шықпайсың естен,

Тағдыры шыншыл аталар.

Қазақ жеріндегі саяси бытыраңқылық әсіресе Әбілқайырдың билігі тұсында өзінің шарықтау шегіне жетті.

Көрініс. «Сұлтандар кеңесі» /Керей сұлтан мен Жәнібек сұлтан сұхбат құруда, үйге бір топ ақсүйектер кіреді/

- Ассалаумағалейкум, ағалар.

- Уағалейкумсалам, төрлетіңіздер.

Ақсүйектер басшысы:- Біз бір маңызды мәселемен келіп тұрмыз. Елді бей – берекетсіздік басып алды. Хан - екем соғыстарды үдетіп, салықты көбейтті. Әскери дайындықсыз, батырларды құдалау негізінде ойраттардан жеңілгені өздеріңізге мәлім. Бөлінетін кез келмеді ме екен?

Жәнібек:Керей хан міз Әбілхайыр ханның жүргізіп отырған саясатын қолдамаймыз, оған бағынбаймыз

Керей: Жәнібек сұлтан біздің қарамағымызда 200 мыңнан астам халық бар тезірек қамдану керек. Жақындарымыздың , ағайындарымыздың, іні қарындастарымыздың өміріне қауіп төніп тұр. О қалайық қалқымыздың басынан қиын қыстау кезеңдер өтуде, Әбілқайыр хандығы құлдырау үстінде, шығыстан төнген жауға бала- шағамызды әйелдерімізді құлдыққа бермейміз.

Керей: - Ия, сөздеріңіз рас, ханның қаһарына жергілікті сұлтандар мен қарапайым халық та ілігіп отыр. Өз алдымызға ел болатын күн келді.

- Бар қазақты біріктіретін уақыт келгенін халық та түсінді, соңымыздан ереді деп сенемін.

Елдігімізді сақтау үшін туған жерден жырақтауымызға тура келеді. Моғол ханы Есен Бұға туысымыз дулаттардың көмегімен хан тағына отырды. Бірақ бауыры Жүніс Темір әулетімен одақтасып ағасына қарсы шығуда. Есен Бұға інісіне қарсы одақтас іздеуде.

Сол жаққа көшіп барып, Ұлы жүзбен бірігейік.

Сұлтандар: - Біз дайынбыз бастаңыздар көшті. Біз сіздермен біргеміз.

Жәнібек: Кереке, ұзақ жолға шыққалы тұрмыз. Өз дегеніңізді айтыңыз.

Керей:

Жолыңды Алла қолдасын,

Жаманшылық болмасын.

Кетілмесін тұлпарыңның тұяғы,

Қайырылмасын сұңқарыңның қияғы.

Барған жерде құшақ жая қарсы алсын

Жақсы адамдар, жайсаң жандар зиялы.

Жалпақ емес, жақсы жермен танысқын

Алла жебеп ұшқан құспен жарысқын,

Көңілің шат, ат - көлігің арымай,

Отбасыңмен аман - есен табысқын.

Еркіндік жолы егесі

Бақыттың жолы бәсеке

Ырыстың жолы енелді

Адалдық жолы ардақты

Төземісің әлеумет

Қазақтың сайран даласын

Жағасы жайлау ел қылып

Қара сирақ баласын

Басқалармен тең ғылып

Кеткен кегін қайтарып

Іргесін тыныш шырым деп

Мерейін үстем бағым зор

Ырысын шалқар көл ғылып

Осы жолда әлеует

Қайталар болсаң маған серт

Тайғып кетсең саған серт

Еремісің әлеует

Ендеше халқым атқа қон

Туыңды ұстап тарт алға

Құдайым бізді бастасын

Арқалы ел ақ жолға

Ақсүйек:

уа қалайық көшіңнің тізгінін ұстаған

Керей мен Жәнібек еді, ата жолымен ақ киізге көтеріп Керейді хан көтерейік

Керей: құдретті күшті алланың алдында

Қалың елім халқымның алдында

Керей басым хан болып

Қазақ елінің ұранын асырып

Төрткіл дүниеге рухты ел екенімізді

Паш етуге ат еттім

1 - жүргізуші:

1465 - 1466 жылдары Керей мен Жәнібектің Батыс Жетісуды құтты мекен етіп, Шудағы Қозыбасыдағы қазақ хандығының ұлттық туын тігіп, Орда құруы ең алдымен, көшпелі қазақтардың ел болып, еңсе көтерсек деген ынта - үмітін жүзеге асырды. Екіншіден, суы мол, топырағы құнарлы, жер жаннаты Жетісу жері қалың қазақтың мақтанышына айналды.