Қазақ жазуының реформаторы – Ахмет Байтұрсынұлы

Қазақ халқының тарихында ел болашағы үшін аянбай еңбек еткен ұлы тұлғалар аз емес. Солардың ішінде Ахмет Байтұрсынұлының орны ерекше. Ол – ағартушы, ғалым, ақын, қоғам қайраткері және ең бастысы – қазақ жазуы мен тіл білімінің реформаторы.

Ахмет Байтұрсынұлы 1872 жылы қазіргі Қостанай облысында дүниеге келген. Ол өз өмірін халыққа қызмет етуге арнады. Қазақ балалары білім алсын, қазақ тілі мен әдебиеті дамысын деп, көп еңбек сіңірді. Оның еңбектерінің ішіндегі ең маңыздысы – жазу реформасы.

ХХ ғасырдың басында қазақ халқы араб әліпбиін қолданатын. Алайда бұл әліпби қазақ тіліне толық сай келмейтін. Ахмет Байтұрсынұлы араб жазуын қазақ тілінің ерекшеліктеріне бейімдеп, "төте жазу" деп аталатын жаңа жазу үлгісін ұсынды. Бұл жазу қарапайым, қазақ дыбыстарына ыңғайлы және сауат ашуға қолайлы болды. Осы реформаның арқасында қазақ халқының білімге қолы жетіп, газеттер мен кітаптар кең тарала бастады.

Ахмет Байтұрсынұлының тағы бір үлкен еңбегі – "Тіл–құрал" оқулығы. Бұл – қазақ тілінің алғашқы грамматикасы. Ол бұл еңбекті мектеп оқушыларына арнап жазды. Сонымен қатар, ол қазақ әдебиетін оқыту әдістемесін жасап, ұлттың рухани іргетасын қалады.

Ахмет Байтұрсынұлы тек тіл саласында ғана емес, елді ояту, халықтың санасын жаңғырту жолында да қызмет етті. Ол Алаш қозғалысының белді мүшесі болып, қазақ елінің тәуелсіздігін армандады.

Өкінішке қарай, кеңестік билік оны қуғын-сүргінге ұшыратып, 1937 жылы атып жіберді. Бірақ оның есімі тәуелсіздік алғаннан кейін қайта жаңғырып, еңбектері ел игілігіне айналды.

Қорытындылай келе, Ахмет Байтұрсынұлы – қазақ жазуының реформаторы ғана емес, ұлтының шынайы жанашыры. Оның қалдырған мұрасы – қазіргі қазақ тіл білімі мен әдебиетінің негізі. Біз оны мәңгі ұмытпай, еңбегін қадірлеуіміз керек. Бұл – әр қазақтың парызы.