Авторы: Саукинбаева Салтанат Жорабековна

№17 орта мектеп, Іле ауданы

Қазақ тілі мен әдебиетін оқытуда қолданылатын тиімді әдіс-тәсілдер (бастауыш сынып)

Бастауыш сыныптағы қазақ тілі мен әдебиеті сабақтарының басты мақсаты – оқушылардың сауат ашуын қамтамасыз етіп, тілдік қорын байыту, әдеби шығармалар арқылы ұлттық құндылықтарға баулу. Бұл кезеңде оқыту әдіс-тәсілдерінің дұрыс таңдалуы баланың оқу дағдысына, сөйлеу мәдениетіне және шығармашылық қабілетіне тікелей ықпал етеді.

Ең алдымен, ойын әдістері бастауыш сынып оқушыларының жас ерекшелігіне сай келеді. Сөздік ойындар, жұмбақтар, ребустар, «Қай әріп жоғалды?» немесе «Сөз құрастыр» сияқты тапсырмалар балалардың сөздік қорын кеңейтіп, қызығушылығын арттырады.

Көрнекілік әдісі – әдеби кейіпкерлердің суреттерін, оқиға желісін бейнелейтін иллюстрациялар, бейнефрагменттерді қолдану оқушыларға мәтінді жақсы түсінуге көмектеседі. Бұл әдіс әсіресе көркем шығармаларды талдау барысында тиімді.

Интерактивті әдістер (жұптық, топтық жұмыстар, диалог құру, рөлдік ойындар) оқушылардың белсенділігін арттырып, еркін сөйлеуге мүмкіндік береді. Мысалы, шығармадағы кейіпкердің рөлін ойнау арқылы оқушылар тіл байлығын дамытады әрі мәтінді терең меңгереді.

Дамыта оқыту элементтері – деңгейлік тапсырмалар, шығармашылық жұмыстар, шағын әңгіме немесе өлең құрастыру – балалардың қиялын дамытып, тілдік қабілетін қалыптастырады.

Сонымен қатар, АКТ қолдану (интерактивті тақта, дыбыстық материалдар, бейнежазбалар) сабақтың мазмұнын жандандырады. Әсіресе бастауыш буында дыбыстық жаттығулар мен көрнекілік арқылы оқушылардың зейінін шоғырландыру тиімді нәтиже береді.

Қорытындылай келе, бастауыш сыныпта қазақ тілі мен әдебиетін оқытуда тиімді әдіс-тәсілдерді үйлесімді қолдану арқылы оқушының сауаттылығы артып қана қоймай, тілге деген сүйіспеншілігі мен қызығушылығы да артады.

Қолданылған әдебиеттер:

1. Жұмабаева Ә. Бастауыш мектепте қазақ тілін оқыту әдістемесі. – Алматы, 2018.

2. Рахметова С. Қазақ тілін оқыту методикасы. – Алматы: Мектеп, 2016.

3. Әдебиетті оқыту әдістемесі. – Астана: Ұлттық оқу орталығы, 2020.

4. Bruner, J. The Process of Education. – Harvard University Press, 2009.