Қазақстан Республикасы Оқу-ағарту Министрлігі Түркістан облысының білім басқармасы

Сарыағаш ауданының білім бөлімі

№33 Б.Момышұлы атындағы КММ

Толық аты-жөні Мұсаева Н

«Қазақ тілі сабақтарында оқытудың педагогикалық жаңа әдіс тәсілдері»

Әдістемелік нұсқаулық

Дархан ауылы

2024-2025 оқу жылы

«Бекітемін»

Мектеп директор м.у.а

Қ.Исахов

« » 2025 ж

Әдістемелік кеңес отырысында қаралды

Кіріспе

Қазіргі педагогика теориясында елеулі өзгерістер еніп, жаңа көзқарастар пайда болды.

Себебі, жаңа инновациялық технологиялардың дамуына байланысты. Білім беру құрылымында жаңа технология өмірге келуі біршама өзгерістерге жол ашты. Әрбір технология өзіндік жаңа әдіс-тәсілдерімен ерекшеленеді. Әдіс-тәсілдерді мұғалім ізденісі арқылы оқушы қабілетіне, қабылдау деңгейіне қарай іріктеп қолданады.

Адам ой-әрекетін табиғаттан даяр күйінде алмайды, ол ойлауды үйренеді. Мұғалімнің міндеті осы үрдісті шебер басқара білу, тек ойлау іс-әрекетінің нәтижелерін ғана емес, оның қалыптасу барысын да бақылап отыру. Жаңа технологиялардың басты міндеті оқушының оқу-танымдық әрекетін жандандыра отырып, алға қойған мақсатқа толықтай жету болып табылса, педагогикалық технология кәсіптік қызметтің ерекше түрі болып есептеледі. Оқытудың жаңа технологияларын меңгеру мұғалімнен орасан зор іскерлік пен шығармашылыққа негізделген ізденістерді қажет етеді. Осындай мақсат көздеген жүйелі ізденістер мұғалімнің жаңа технологияны меңгеріп, инновациялық жетілуіне әкеледі. Оқытуда жаңа технологиялардың тиімді әдісін алып жетілдіру барысында есте сақтауға негізделген ақыл ойын дамытатын оқуға көшу, мұғалім мен оқушының тең субьектіге түсіп, ынтымақтастықта болуын қажет етеді. Ынтымақтастық идеяларында тұжырымдамада қаралған азаматтастыру мәселесі еркін білім беруде оқушының және тұлғалық күшінің дамуына және шығармашылық деңгейінің өсуіне көмектеседі. Осы тұрғыда сын тұрғысынан ойлауды дамыту оқушылардың тұлғасын дамытуға зор үлесін қосады. Оқушы жүрегіне жол тауып, оның білімге деген құштарлығын арттырып, өзін-өзі тәрбиелеуін ғылыми деңгейде ұйымдастыру үшін, әр оқушының дара ерекшеліктерін ескере, білім алуға қабілетін зерттей отырып, тұлғалық негізінің ашылуына жол ашатын - ұстаз. Тапсырмалар жинағы қазақ тілі мұғалімдеріне күнделікті сабақтарда, қосымша жұмыстарда, сыныптан тыс шараларда қолдануға қолайлы.

Мазмұны

Кіріспе

Негізгі бөлім

1.Интербелсенді wordwall бағдарламасының тиімділігі

2.Жазылым дағдыларын дамытуға арналған тапсырмалар

3. Қазақ тілі сабақтарында оқушылардың оқылым, жазылым дағдыларын меңгерудің тиімді жолдары

4 Қазақ тілі мен әдебиет сабақтарында жаңа технологиялар бойынша ойын .

1. Интербелсенді wordwall бағдарламасының тиімділігі

Wordwall — бұл интерактивті оқу ресурстарын жасауға және бөлісуге арналған платформа. Қазақ тілінде Wordwall арқылы мұғалімдер мен оқушыларға арналған әртүрлі ойындар, тесттер және жаттығулар жасай аласыз. Ол сабақтарды қызықты етуге және интерактивті түрде білім алуға көмектеседі.

Сіз Wordwall-да не туралы көбірек білгіңіз келеді: қалай қолдану немесе нақты түрлері мен идеялар?

Тапсырма 1. «Word wall»бағдарламасының викторина әдісі

Балаларға белгілі бір тақырып бойынша тест ұсынылады. Олар мәтінді оқып, өз нұсқаларын таңдап,интербелсенді тақтада орындайды.

Тапсырма 2. ««Word wall»бағдарламасының шеңбердегі сұрақтар әдісі

«Word wall»бағдарламасының «Ш «немесе «Ж» шындық немесе жалған

Ия немесе Жоқ әдісі

Тапсырма 3. «Сөйлемді аяқта»

«Word wall»бағдарламасының сәйкестендіру тапсырмалары

2. Жазылым дағдыларын дамытуға арналған тапсырмалар

Тапсырма 4. «Менің күн тәртібім»

Оқушылар өздерінің күнделікті тәртібін сипаттайтын қысқа мәтін жазады.

Тапсырма 5. «Хат жазу»

Балалар достарына немесе ата-аналарына хат жазып, өз ойларын нақты және түсінікті жеткізуге үйренеді.

3. Қазақ тілі сабақтарында оқушылардың оқылым, жазылым дағдыларын меңгерудің тиімді жолдарын қалыптастыратын әртүрлі тәсілдер бар:

біріншіден, бұл мәтіннің қарапайым бірліктеріне: сөзге, ұсынысқа, абзацқа назар аудару;

екіншіден, мәтін құрылымын және оның логикалық байланыстарын талдаусыз мәтінді түсіну. Оқушылар оларды бекіте отырып, жоспар, тезистер, конспектілер, сызбалар мен кестелерді құрастыруды үйренеді;

үшіншіден, мәтінді түсіну – бұл көптеген мәселені  шешу жолы деуге болады. Балаларға сұрақтар қоя отырып, мәтінмен (автормен) диалог жүргізуді үйретуіміз қажет.

Күнделікті тәжірибеде білім алушылардың дағдыларын қалыптастыру үшін, меңгеру деңгейін өлшеу үшін қалыптастырушы бағалаудың түрлі әдістерін қолдануға болады: «Екі жұлдыз, бір тілек», «Қолмен белгі беру», «Бағдаршам», «Жинақтау парақшасының индексі», «Бір минуттық эссе», «Сөйлеу үлгілері», «Үш минуттық үзіліс», «Ауызша бағалау», викториналар, сұрақтар және т.б. Қалыптастырушы бағалаудың әдістерін, оқу әрекеттерін ұйымдастырудың әр кезеңінде, тақырыпты түсіндіру, тапсырманы орындау, білім алушыларға кері байланыс беру кезінде қолдануға болады. Қалыптастырушы бағалаудың әдістерін жеке, жұптық және топтық жұмыстарды ұйымдастыру кезінде де қолдануға болады. Қалыптастырушы бағалаудың ажырамас элементі мұғалім тарапынан және білім алушылар арасында қойылатын сұрақтар (сауал, диалог, әңгімелесу және т.б.) болып табылады. Сондықтан сұрақтарды тиімді құрастыру техникасын меңгеруі, сыныпта диалогті қолдану мәдениетін дамытуы маңызды. Сұрақтардың түрлеріне қарай көптеген топтастырулар бар. Көбінесе қолданылатын сұрақтар тобы: ашық және жабық сұрақтар. Ашық сұрақтар талдауды және бағалау ақпараттарын талап етеді, қиялдауға, шығармашылық қабілеттерін дамытуға ынталандырады. Жабық сұрақтар қысқа жауапты қажет етеді, мысалы, деректің, оқиғаның кезеңін атау, түсінгенін анықтау және т.б.

4 Қазақ тілі мен әдебиет сабақтарында жаңа технологиялар бойынша ойын .

Қорытынды

Бұл тапсырмалар жинағы оқушылардың қазақ тілі пәнінен сауаттылығын дамытудың тиімді құралы ретінде қарастырылады. Мұғалімдер бұл тапсырмаларды сабақта, үй тапсырмасы ретінде немесе сыныптан тыс жұмыстарда қолдана алады. Оқушылардың белсенділігі мен қызығушылығын арттыру үшін тапсырмаларға ойын элементтерін енгізу ұсынылады. Жинақтың басты мақсаты – оқушылардың өз бетімен ойлау, шешім қабылдау және қоршаған ортада өз білімдерін тиімді қолдану дағдыларын дамыту.

Оқушыға жазғанын қайта қарап шығуға мүмкіндік беру керек. Дегенмен нәтижеге жету үшін 45 минуттық сабақтың аздық ететіні шындық. Сондықтан да оқушыларды факультативтік қосымша сабақтарда да сұрақ-тапсырмаларға жауап беру, жекелеген, топтық іздендіру жұмыстары: жаттығу орындау, бірін-бірі тексеру, тест сұрақтарын әзірлеу, әңгіме құрау, мәнерлеп оқу, танымдық ойындар құрастыру, сызба дайындау сияқты тапсырмаларды орындату арқылы бала білімін оқушылық деңгейге дейін көтеруге мүмкіндік туғызады. Орынды пайдаланған оқыта-үйрету ойындар мен топтық, жұптық жұмыстар қазақ тілі сабағында оқушылардың сөйлеуіне, ойларын еркін айтуына, оқу, жазу сауаттылықтарын қалыптастыруға зор мүмкіндік туғызады.

Пайдаланылған әдебиеттер

1. Мектеп оқушыларының  функционалдық   сауаттылығын  дамыту жөніндегі 2012-2016 жылдарға арналған ұлттық іс-қимыл жоспары.- Астана:2012. – 1-2 б.

2. Мұғалімге арналған нұсқаулық, ІІІ деңгей: 2012. – 58 б.

3. Оқу сауаттылығы. Тренерге арналған нұсқаулық. PEARSON 2013. – 138 б.

4. Оқу сауаттылығы. Мұғалімнің жұмыс дәптері. PEARSON 2013. – 47-48 б.

5. Основные результаты международного исследования РІSА 2012. Национальный отчет. Астана: 2013. – 105-106 с., – 147 с.

6. РІSА халықаралық зерттеуі, әдістемелік құрал. Астана: ҰББСБО, 2013.

7. М.Ахметова «Мәтін лингвистикасы». Орал: 2008.

8. С.Шабажанова «Оқылым дағдыларын қалыптастыру және дамытудың әдіснамасы мен тәжірибесі». Павлодар: 2015.

9. Ф.Ш.Оразбаева, Р.С.Рахметова, Ж.С.Көпбаева, Ж.О.Мазибаева «Қазақ тілі» пәні бойынша қазақ тілін деңгейлік оқытудың білім беру стандарты мен бағдарламасы. Алматы: Абай атындағы Қаз ҰПУ, 2010 -122 б.