Бөлім:

1. Мәдениет: тіл және қарым-қатынас. Фонетика

Педагогтің тегі, аты, әкесінің аты :

Күні:

Сынып: 5

Қатысушылар саны:

Қатыспағандар саны:

Сабақтың тақырыбы:

Тіл-қарым қатынас құралы

Оқу бағдарламасына сәйкес оқыту мақсаттары:

5. 1. 5. 1 тыңдалған мәтін мазмұны негізінде сұрақтарға жауап беру, көтерілген мәселе бойынша өз ойын білдіру;

5. 4. 1. 1 қазақ тілінің дыбыстар жүйесін, үндестік заңын, емлелік ерекшеліктерін ескере отырып, орфографиялық нормаға сай жазу

Сабақтың мақсаты

Тыңдалған мәтін мазмұны негізінде сұрақтарға жауап беріп, көтерілген мәселе бойынша өз ойын білдіре алады. Қазақ тілінің дыбыстар жүйесін, үндестік заңын, емлелік ерекшеліктерін ескере отырып, орфографиялық нормаға сай жаза алады.

Құндылықтарға баулу

• Тәуелсіздік және Отаншылдық

• Бірлік және Ынтымақ

Сабақтың барысы

Сабақтың кезеңі//

уақыты

Педагогтің әрекеті

Білім алушының әрекеті

Бағалау

Ресурстар

Сабақтың басталуы

5 минут

Сабақтың ортасы

5 минут

5 минут

5 минут

10 минут

10 минут

Сабақтың соңы

5 минут

Оқушылармен амандасу, қатысуын түгендеу.

1.Психологиялық ахуал қалыптастыру

«Амандасып алайық»

https://wordwall.net/ru/resource/53248984

2.Сабақтың тақырыбы мен оқу мақсатымен таныстыру;

Тіл туралы мақал-мәтелдер арқылы топқа бөлу:

1-топ:

Өнер алды –қызыл тіл.

2-топ:

Тіл-буынсыз,
Ой-түпсіз

3-топ:

Сөз тапқанға қолқа жоқ.

4-топ:

Тіл жүйрік емес,
Ой жүйрік.

Ой шақыру

1. Тіл неліктен құралға жатады?

2. «Тіл-қарым-қатынас құралы дегенді қалай түсінесің?

1-тапсырма

Мәтінді үнтаспадан тыңдап, ақпараттарды есіңе сақта.

-Тыңдалған мәтіндегі ой не жайында?

-Негізгі ойды жеткізіп тұрған қандай сөздер?

2-тапсырма

Мәтіні бойынша сұрақтарға жауап бер.

1.Адамдардың қарым-қатынасы не арқылы жүзеге асады?

2.Тілдік қатынас деген не? Ол қандай жағдайда орын алады?

3.Кімдер тілдік қатысқа түседі?

4. Тілдің көмегімен адамдар нені жеткізеді?(ЕББҚ оқушыға сұрақ)

Тілдік бағдар

Кірме сөздерді таңбалайтын мәні жоқ әріптер: ь,ъ

Дауысты дыбыстар:

Жуан: а, о, ұ, ы

Жіңішке: ә, е, ө, ү, і

Ашық: а, ә, е, о, ө

Қысаң: ұ, ү, ы, і

Еріндік: о,ө, ұ, ү

Езулік: а, ә, е, ы, і

Дауыссыз дыбыстар:

Қатаң: қ, к, т, с, ш, п

Ұяң: б, г, ғ, д, ж, з

Үнді: м, н, ң, л, й, р, у (тау)

Кірме сөздерде кездесетін дыбыстар: в, ф, х, ц, ч, щ, э, һ, ё

3-тапсырма

«DEAL» әдісі

Топтық жұмыс

Мәтінді мұқият тыңдап, көтерілген мәселені анықтаңыз. Мәселеге қатысты өз ойыңызды білдіріңіз.

«Тілдарын» мектепішілік байқауы

Шымкент қаласындағы физика-математика бағытындағы Назарбаев Зияткерлік мектебінде мемлекеттiк тiлдiң қолдану аясын кеңейту және дамыту, қазақстандық патриотизмдi нығайту, өзге халықтардың мәдениетi мен тiлiн құрметтеу мақсатында «Тiлдарын» байқауы өткiзілді. Байқаудың өткiзiлу мақсаты – үш тiлдi — қазақ, орыс және ағылшын тiлдерiн жетiк меңгерген қабiлеттi жастарды анықтау және қолдау болатын. Байқауға оқу тіліне қарамастан 7-11-сынып оқушылары қатысып, өз білімдерін ортаға салды. Байқау: 1. Өзін-өзі таныстыру. «Тұсаукесерін» өткiзу; 2. «Үш тіл» кезеңі. Үш тілде берілген сұрақтарға жауап беру; 3. «Мақал – сөздің мәйегі» кезеңі. Үш тілде берілген мақал-мәтелдерді мағынасына қарай сәйкестендіру; 4. «Қызықты сұрақтар» кезеңі. Үш тілде берілген логикалық сұрақтарға жауап беру. Жеңімпаздарды анықтау барысында оқушылардың тiлдердi меңгеру деңгейiне, жазу сауаттылығы мен дұрыс дыбыстауына, жауаптың орамдылығы мен сапасына, жауаптың мазмұндылығы мен ерекшелiгіне назар аударылды. Байқау жеңiмпаздары түрлі дәрежедегі дипломдармен марапатталды. Ел Президенті Нұрсұлтан Назарбаев Қазақстан халқына «Қазақстан-2050» стратегиясы: қалыптасқан мемлекеттің жаңа саяси бағыты» атты Жолдауында әрбір қазақстандықтың өміріндегі үштілділіктің маңыздылығы туралы айтқан болатын. Әрине, тілді білу – халықты, тарихты білу. Тілді неғұрлым көп білсең, өмір жолың ашық, жарқын болмақ.

4-тапсырма

Сандықшадағы сөздерді пайдаланып, қысқаша 4-5 сөйлемнен тұратын мәтін құрастыр. Дыбыстар жүйесіне, емлеге, үндестік заңына назар аудар. (50-60 сөз).

Сандық ішіндегі сөздер: ана тілі, тілдік қатынас, пікір алмасу, көзқарас, ой.

Осы сөздерге фонетикалық талдау жаса.

ЕББҚ оқушыға тапсырма:

Сәйкестендіру тесті

Үйге тапсырма: 11-тапсырма

Рефлексия 3-2-1

Оқушылар таратпа қағаздарға сөз және сөз тіркестерімен жауап береді.

1.Сабақта маған пайдалы болды.

1. ................... 2. .............................. 3. .........................

2. Маған көмек қажет?

1. ................... 2. ..............................

3. Сабақта алған ақпаратты қайда қолдана аламын?

1. ...................

Психологиялық ахуал

Wordwall платформасы арқылы

«Амандасып алайық»

Оқушылар бірі-бірімен сандары таңдау арқылы берілген суреттерге қарап, амандасады.

Мақал-мәтелдер арқылы 4 топқа бөлінеді.

Мәтінді үнтаспадан тыңдап, ақпараттарды есіне сақтайды.

Мәтін бойынша бойынша сұрақтарға жауап береді.

«DEAL»

1-топ:

D – Describe(баяндау) – Мәтінде не жайында айтылған? Қысқаша мазмұнда

2-топ:

E – Explain (түсіндіру) – Мәтінде қандай мәселе көтерілген? Мәтіндегі айтылған ойға көзқарасың пікірің қандай?

3-топ:

A – Anallуse (талдау) – Бұл байқауды қандай мақсатта өткізді? Бұл байқаудың маңызы неде?

4-топ:

L – Links – осыған ұқсас байқаулар мектебіңде болып өтті ме? Өзің сол байқауға қатыстың ба?

Сандықшадағы сөздерді пайдаланып, мәтін құрастырады. Дыбыстар жүйесіне, емлеге, үндестік заңына назар аударарады. Сандықшадағы тірек сөздерге фонетикалық талдау жасайды.

Фонетикалық талдау:

Үлгі:

Тілдік қатынас

Т- дауыссыз, қатаң

і – дауысты, жіңішке, қысаң, езулік

л- дауыссыз, үнді

д-дауыссыз, ұяң

к- дауыссыз, қатаң

қ –дауыссыз, қатаң

а –дауысты, жуан, ашық, езулік

ы –дауыссыз, жуан, қысаң, езулік

н- дауыссыз, үнді

с- дауыссыз, қатаң.

Рефлексия кезеңінде сабақта не пайдалы болғанын 3 сөз тіркесімен, қандай көмек қажет екенін 2 сөз тіркесімен, сабақта алған ақпаратын қайда қолдана алатынын 1 сөз тіркесімен түсіндіреді.

Талқылау кезінде оқушылардың айтылған пікірлері мен көзқарастары ауызша

мадақтау арқылы бағаланып, сабақтың келесі кезеңінде белсенді қатысуына ынталандырады

Жарайсың!

Керемет шешім!
Ойлы шешім!

Мұндай ойлы пікірлерді ешқашан естімеппін!

Дескриптор

Білім алушы

-мәтіндегі ойды анықтайды,

-сұрақтарға жауап береді.

Дескриптор

Білім алушы

- берілген сөздерді қатыстырып, мәтін құрастырады;

- ережелерді ескереді;

-орфография

лық норманы сақтайды

Дарабоз

1) сабаққа қатысуы;

2) оған даярлығы;

3) тапсырманы орындауы;

4) өзіндік жұмысы;

5) ынтасы;

6) сабақтағы жауабы.

Дскриптор Білім алушы

 Мәтіндегі көтерілген мәселені анықтайды

 Анықталған мәселеге өз ойын білдіреді

 сұраққа жауап береді

Оқулық

5-сынып

«Атамұра» баспасы

2017жыл

Қалыптас

тырушы бағалауға арналған

тапсырма

лар жинағы

5-сынып

Оқулық

5-сынып

«Атамұра» баспасы

2017 жыл

Бөлім:

1. Мәдениет: тіл және қарым-қатынас. Фонетика

Педагогтің тегі, аты, әкесінің аты :

Күні:

Сынып: 5

Қатысушылар саны:

Қатыспағандар саны:

Сабақтың тақырыбы:

Ана тілінің қызметі

Оқу бағдарламасына сәйкес оқыту мақсаттары:

5. 2. 1. 1 мәтіндегі негізгі және қосымша ақпаратты түсіну, анықтау;
5. 4. 1. 1 қазақ тілінің дыбыстар жүйесін, үндестік заңын, емлелік ерекшеліктерін ескере отырып, орфографиялық нормаға сай жазу

Сабақтың мақсаты

Мәтіндегі негізгі және қосымша ақпаратты түсініп, анықтай алады.

Қазақ тілінің дыбыстар жүйесін, үндестік заңын, емлелік ерекшеліктерін ескере отырып, орфографиялық нормаға сай жаза алады.

Ұлттық құндылықтарға баулу

• Тәуелсіздік және Отаншылдық

• Бірлік және Ынтымақ

Сабақтың барысы

Сабақтың кезеңі//

уақыты

Педагогтің әрекеті

Білім алушының әрекеті

Бағалау

Ресурстар

Сабақтың басталуы

5 минут

Сабақтың ортасы

8 минут

5 минут

5 минут

7 минут

10 минут

Сабақтың соңы

5 минут

Оқушылармен амандасу, қатысуын түгендеу.

1.Психологиялық ахуал қалыптастыру

«Айна» әдісі

2.Сабақтың тақырыбы мен оқу мақсатымен таныстыру;

Ой шақыру

Ана тілінің қызметі жайында кластер жаса

Ана тілінің қызметі

Оқылым

4-тапсырма (оқулықтан)

Мәтінді оқы. Не туралы айтылған? Ана тілінің адам өміріндегі рөлі қандай? Тіл не үшін қызмет етеді? Мәтіндегі негізгі және қосымша ақпаратты тап.

Жұптық жұмыс

7-тапсырма (оқулықтан)

Оқылым мәтінінен дауысты дыбыстарды тауып, төмендегі кестені толтыр

1-жұп:

8-тапсырма (оқулықтан)

Оқылым мәтінінен дауыссыз дыбыстарды тауып, төмендегі кестені толтыр

2-жұп:

9-тапсырма (оқулықтан)

Төмендегі жұмбақтардың жауабы қандай дауысты дыбыстар екенін тап.Өзің де осы тәрізді жұмбақ шығарып көр.

Жұмбақтың жауабы:

Ұ. И.

Тапсырма

Мәтінді оқып, негізгі және қосымша ақпараттарды анықта. Фонетикалық талдау жаса.

Сырым жиырма алты жасында бір жолдасымен Нұралы ханның үйіне барса, Қараман Малайсарымен сөйлесіп отыр екен. - Балалар, аман ба? - депті де, елемей өздері сөйлесе беріпті. Сонда Сырым жолдасына дауыстап: - Жүр, кетейік, бұлар бізді адам деп отырған жоқ қой! - дейді. Малайсары жалт қарап: - «Ата тұрып ұл сөйлегеннен без, ана тұрып қыз сөйлегеннен без», - деген, сырнайдай сарнаған мына бала кім еді? - дейді. - Ата тұрып ұл сөйлесе, ер жеткені болар, ана тұрып қыз сөйлесе, бойжеткені болар,- дейді Сырым. - Сен толған екенсің, мен тозған екенмін,- деп Малайсары сонда Сырымды қасына шақырып алған екен. Шешендік сөз (90 сөз)

Үлгі: С-дауыссыз дыбыс, қатаң.

Ы-дауысты дыбыс, жуан, қысаң, жуан.

13-тапсырма

«Қос жазба» күнделігіне 12-тапсырмадағы мәтіннен жуан буынды сөздер мен жіңішке буынды сөздерді теріп алып, қосымшалардың жазылу сипатына түсініктеме жаз.

ЕББҚ оқушыға тапсырма

«Сөздер банкісі» әдісі

Берілген сөздерді «Сөздер банкісіне» орналастыр: айтпайды, сөйлемді, түсінетін, сөздерді, дұрыстап, ойға, өзгелер, мағынасын, тілді.

Жуан буынды Жіңішке буынды

сөздер сөздер

Үйге 6-тапсырма

Рефлексия

Психологиялық ахуал

«Айна» Оқушылар жұптасып, бір-біріне қарама-қарсы тұрады (немесе партада отырып та болады). Олардың біреуі қолдарымен, аяқтарымен, денесімен, бет-әлпетімен әртүрлі қимылдар жасайды, ал екінші оқушы оларды айна секілді қайталайды: оңды сол қылады, солды оң жасайды. Бір минуттан кейін оқушылар рөлдерімен алмасады.

Мәтінді оқиды. Сұрақтарға жауап береді. Мәтіндегі негізгі және қосымша ақпаратты табады.

Үлгі:

Негізгі ақпарат:

Ана тілі сол тілде сөйлейтін халықпен бірге өмір сүреді және сол халықтың өкілдері үшін қарым-қатынас құралы ретінде қызмет етеді.

Қосымша ақпарат:

Тілдің ең негізгі, яғни, бірінші қызметі – адамдардың бір-бірімен сөйлесуі, бір нәрсе жайында пікір алмасуы.

Оқылым мәтінінен дауыссыз дыбыстарды тауып, берілген кестені толтырады.

Жұмбақтардың жауабын тауып, оқушының өзі де ойдан жұмбақ шығарады.

Мәтінді оқып, негізгі және қосымша ақпараттарды анықтайды. Фонетикалық талдау жасайды.

Үлгі: С-дауыссыз дыбыс, қатаң.

Ы-дауысты дыбыс, жуан, қысаң, жуан.

«Қос жазба» күнделігіне мәтіннен жуан буынды сөздер мен жіңішке буынды сөздерді теріп алып, қосымшалардың жазылу сипатына түсініктеме жазады.

Берілген сөздерді «Сөздер банкісіне» орналастырады.

Оқушылар смс жазу арқылы бүгінгі сабақтағы көңіл күйін, тақырыпты қаншалықты меңгергендігін жазады

Ауызша

мадақтау

Жарайсың!

Керемет шешім!
Ойлы шешім!

Мұндай ойлы пікірлерді ешқашан естімеппін!

Дескриптор

Білім алушы

-мәтіндегі негізгі ақпаратты анықтайды;

-қосымша ақпаратты ажыратады,

-фонетика

лық талдау жасайды.

Бағалау

Жетон арқылы бағалау

Дескриптор

Білім алушы

-жуан буынды сөздерді анықтайды,

-жіңішке буынды сөздерді анықтайды,

-қосымшалар

дың жазылу сипатын түсіндіреді.

Дескриптор

Білім алушы

-жуан буынды сөздерді ажыратады,

-жіңішке буынды сөздерді ажыратады.

Оқулық

5-сынып

«Атамұра» баспасы

2017жыл

Қалыптас

тырушы бағалауға арналған

тапсырма

лар жинағы

5-сынып

Оқулық

5-сынып

«Атамұра» баспасы

2017жыл

Бөлім:

1. Мәдениет: тіл және қарым-қатынас. Фонетика

Педагогтің тегі, аты, әкесінің аты :

Күні:

Сынып: 5

Қатысушылар саны:

Қатыспағандар саны:

Сабақтың тақырыбы:

Сөйлеу стилі

Оқу бағдарламасына сәйкес оқыту мақсаттары:

5. 1. 1. 1 тірек сөздер мен ұсынылған иллюстрациялар арқылы тақырыпты болжау;

5. 4. 1. 1 қазақ тілінің дыбыстар жүйесін, үндестік заңын, емлелік ерекшеліктерін ескере отырып, орфографиялық нормаға сай жазу

Сабақтың мақсаты

Тірек сөздер мен ұсынылған иллюстрациялар арқылы тақырыпты болжай алады. Қазақ тілінің дыбыстар жүйесін, үндестік заңын, емлелік ерекшеліктерін ескере отырып, орфографиялық нормаға сай жаза алады.

Ұлттық құндылықтарға баулу

• Тәуелсіздік және Отаншылдық

• Бірлік және Ынтымақ

Сабақтың барысы

Сабақтың кезеңі//

уақыты

Педагогтің әрекеті

Оқушының әрекеті

Бағалау

Ресурстар

Сабақтың басталуы

5 минут

Сабақтың ортасы

5 минут

7 минут

6 минут

7 минут минут

10 минут

Сабақтың соңы

5 минут

Оқушылармен амандасу, қатысуын түгендеу.

1.Психологиялық ахуал қалыптастыру

«Өмір ұраны»

2.Сабақтың тақырыбы мен оқу мақсатымен таныстыру;

Ой шақыру

«Тіл бар жерде ғана ұлт бар» деген қанатты сөздерге қосыласың ба? Тілдің жойылуы мүмкін бе? Қалай ойлайсың?

1-тапсырма

Берілген суреттер арқылы бүгінгі тақырыптың не туралы болуы мүмкін екенін айтып бер.

Мәтінді мұқият тыңда. Мәтінде не туралы айтылған? Сұрақтарға жауап бер.

Жазудың қандай ерекшеліктері бар?

2-тапсырма

«А,В,С» әдісі

Суреттерге қарап, парталасыңа сұрақ қой. Жауабыңның дұрыс, бұрыстығын бағала. «Сөйлесіп, тіл табысудың адам өмірі үшін, маңызы неде?» деген тақырыпта шағын диалог құрыңдар.

3-тапсырма

1.Венн диаграммасы арқылы ауызекі сөйлеу стилі мен жазба стильдің айырмашылығы мен ұқсастығын жаз.

Ауызекі сөйлеу Жазба

стилі стилі

2.Мәтін қай стильге жатады?

4-тапсырма

Қоржындағы сөздерді қатыстырып, екі сөйлем құра. Фонетикалық талдау жаса.

Қоржындағы сөздер: Монолог, адам, белгілі бір, тақырып, өз ойын, сөйлеп, дегеніміз, толық, жеткізуі

Диалог, жағдаят, белгілі бір, екі адам, дегеніміз, кезектесе, сөйлесу, түрі.

5-тапсырма

Сөйлемдердегі басы артық және қате қолданылып тұрған сөздерді тауып, өзің дұрыстап жазып шық.

Сөз сүйектен, бастан өтеді, таяқ еттен өтеді. Сөз қуған дүниеге жолығады. Өлең - сөздің ханшайымы, сөз сарасы. Жиналыста Марат сөз, баяндама алды. Тіл – қаруы – сөз, сөз қаруы – сезім. Мұралардың ең арзаны, қымбаты – сөз. Адам да, нәрсе де тозбайды, ал сөз мәңгі жасайды.

ЕББҚ оқушыға тапсырма:

Берілген сөздерді орфографиялық нормаға сай жазып шық:

Үйге: 6-тапсырма

Рефлексия

«Ақылды үкілер»

Сабақты түсіндім,

әлі де үйренерім көп.

Мен бәрін түсіндім,

Сабақ өте қызықты болды.

Сабақ қызықсыз өтті,

ешнәрсе түсінбедім.

Психологиялық ахуал

«Өмір ұраны»

Әр қатысушы өзінің өмірдегі ұранын қағазға жазып, қағаздар араластырылады. Содан соң біртіндеп оқылады. Басқалар оқылған ұранның кімнің өмірлік ұстанымы екенін табу керек. Оқушылардың бір-бірін қаншалықты білетінін анықтау үшін, бірін-бірі жақынырақ тану үшін жүргізуге болады.

Берілген суреттер арқылы бүгінгі тақырыптың не туралы болуы мүмкін екенін болжап айтып береді.

«А,В,С» әдісі

А - сұрақ қояды. В - жауап береді. С – айтқан жауаптарды бақылайды, толық болмаса толықтырады. Оқушылар топта үшеуден отырады. А — сұрақ қоюшы, В – жауап беруші, С — бақылаушы рөлін атқарады. Бақылаушы қажетті жерлерін түртіп алып, әңгіме соңында қорытынды береді.

Венн диаграммасы арқылы ауызекі сөйлеу стилі мен жазба стильдің айырмашылығы мен ұқсастығын жазады.

Қоржындағы сөздер

Монолог

м-дауысыз, үнді

о-дауысты, жуан, ашық, еріндік

н-дауыссыз, үнді

л-дауыссыз, үнді

г-дауыссыз, ұяң

Дұрысы:

Сөз сүйектен өтеді, таяқ еттен өтеді. Сөз қуған бәлеге жолығады. Өлең - сөздің патшасы, сөз сарасы. Жиналыста Марат сөз алды. Тіл – қаруы – сөз, сөз қаруы – ой. Мұралардың ең қымбаты – сөз. Асыл адам да, асыл нәрсе де тозады, жоғалады, Асыл сөз мәңгі жасайды.

Ауызша

мадақтау

Жарайсың!

Керемет шешім!
Ойлы шешім!

Мұндай ойлы пікірлерді ешқашан естімеппін!

Дескриптор

Білім алушы

-тірек сөздерді табады,

-тірек сөздердің мағынасын түсіндіреді,

-мәтін мазмұнына қатысты рөліне талдау жасайды.

Бағалау

Жеке жұмысты бағалау

Алшы – асықтың иірілгенде тегіс табаны жерге тиіп, тұрық түсуі. Ойын кезінде оған бірінші дәрежелі мән беріледі.

(9-10 балл)

Тәйке (тауа) – асықтың иіріленде шұңқырлау табаны жерге тиіп, тұрық түсуі. Ол екінші дәрежелі мәнге ие.

(7-8 балл)

Бүге (бүк) – асықтың иірілгенде дөңес жоны үстіне қарап, етпетінен жатық түсуі. Ол үшінші дәрежелі мәнге ие.

(4-6 балл)

Шіге (шік) – асықтың иірілгенде шұңқыр құрсақ жағы үстіне қарап, шалқасынан жатық түсуі. Ол төртінші дәрежелі мәнге ие.

(1-4 балл)

Оқулық

5-сынып

«Атамұра» баспасы

2017жыл

Қалыптас

тырушы бағалауға арналған

тапсырма

лар жинағы

5-сынып

Оқулық

5-сынып

«Атамұра» баспасы

2017жыл

Бөлім:

1. Мәдениет: тіл және қарым-қатынас. Фонетика

Педагогтің тегі, аты, әкесінің аты :

Күні:

Сынып: 5

Қатысушылар саны:

Қатыспағандар саны:

Сабақтың тақырыбы

Адамзат үшін тілдің маңызы

Оқу бағдарламасына сәйкес оқыту мақсаттары

5.2.1.1 мәтіндегі негізгі және қосымша ақпаратты түсіну, анықтау;
5.4.1.1 қазақ тілінің дыбыстар жүйесін, үндестік заңын, емлелік ерекшеліктерін ескере отырып, орфографиялық нормаға сай жазу

Сабақтың мақсаты

Мәтіндегі негізгі және қосымша ақпаратты анықтай алады, үндестік заңын ескере отырып, орфографиялық нормаға сай жаза алады.

Құндылықтарға баулу

• Тәуелсіздік және Отаншылдық

• Бірлік және Ынтымақ

Сабақтың кезеңі/ уақыт

Педагогтің әрекеті

Білім алушының әрекеті

Бағалау

Ресурстар

Сабақтың

басталуы

5 минут

5 минут

8 минут

7 минут

10 минут

5 минут

Сабақтың соңы

5 минут

Оқушылармен амандасу, қатысуын түгендеу. Сабақтың тақырыбы мен оқу мақсатымен таныстыру;

Ойтүрткі

Адамзат үшін тілдің маңызы неде? Адамға тіл не үшін ауадай қажет?

Тіл туралы қандай мақал –мәтелдерді білесіңдер?

Бұл мақал-мәтелдер арқылы бабамыз нені айтқысы келді?

Тілдік бағдар

Мәтіннен негізгі және қосымша ақпаратты табу жолдары

Мәтіндегі негізгі және қосымша (жанама) ақпарат дегеніміз не?

Мәтіннің мағыналық бөлігінде негізгі және қосымша (жанама) ақпарат көрсетіледі.

Мәтіннің негізгі ақпаратына түсініксіз ұғымдарды автордың талқылауы, сипаттаулар, баяндаулар, логикалық тұжырымдар кіреді. Мағыналық бөліктің негізгі мәліметтерін көрсету үшін онда тезистер мен тұжырымдар қолданылады және олар көбінесе азатжолдың басты идеясы - бірінші және екінші сөйлемдер болады.

Қосымша (жанама) ақпарат түрлері мыналарды қамтиды: қосымша, суреттейтін және анықтайтын, қайталанатын, жинақтайтын ақпараттар. Қосымша ақпарат кеңейтеді, онда қарастырылатын құбылыстардың мәнін ашып түсіндіреді. Мәтіндегі нақты және суреттеуші ақпараттарды автор мынадай сөйлемдер арқылы береді: 1) берілген идеяны нақтылайтын, растайтын немесе түсіндіретін нақты мысалдар келтіреді; 2) басқа ғалымдардың пікірлерін, дәйексөздерін келтіріп, өзінің ойларын растайды, көрсетеді.

Мұндай ақпарат мынадай қыстырма сөздер мен шылау сөздер арқылы енгізілуі мүмкін: мысалы; сондықтан; мәселен, сол сияқты; атап айтқанда; Мәтінде қайталанатын ақпарат болуы мүмкін, яғни, бұрын берілген ақпараттың қайталануы, олар түсініктің дәлдігін қамтамасыз етеді, айқындап тұрады. Олар мынадай қыстырма сөздермен енгізіледі: яғни, басқаша айтқанда, басқаша түсіндіре кетсек, , дәлірек айтқанда, дәлірек және т.б. Түйінді ақпараттар қорытынды шығарады, қорытындылайды, мәтіннің негізгі ойларын қорытындылайды. Бұл ақпарат сөздермен енгізіледі: осылайша, осылайша, қорытындылай келе, авторлар жоғарыда айтылғандардың жалпылап, жинақтайды

Тілдік бағдар

Үндестік заңы

6-тапсырма

Мәтінді мұқият оқып, мәтіннен негізгі және қосымша ақпараттарды анықта.

8-тапсырма

Сөз ішіндегі және сөз аралығындағы бір-біріне әсер етуші дыбыстарды анықтап, дыбыс үндестігінің қай түрі екенін айт.Буын үндестігі сақталып тұрған сөздерді ата. Жанболат, тасжол, қас жау, қолхат, есейе келе, қарттық, перзентхана, көп білген.

ЕББҚ оқушыға тапсырма

Дауысты дыбыстар емле ережесіне сай сөздерді сәйкестендір.

10-тапсырма

«Автор орындығы» әдісі

Тіл қоғамға қызмет ететіндіктен, қоғамда болған өзгерістер белгілі мөлшерде тілге де әсерін тигізеді, онда ізін қалдырады. Мысалы, тілдегі қолданылатын жаңа сөздер қоғамдағы өзгерістерге, жаңа құбылыстарға байланысты орнығып қалыптасады немесе кәсіби сөздер қоғам өмірінде орын алған белгілі бір кәсіптердің атауы ретінде қолданылады.

Жоғарыдағы аталған пікірдің дұрыстығын мысалдар келтіре отырып дәлелде. Дыбыс үндестігі мен буын үсдестігін сақтап сөйле.

11-тапсырма

Оқылым мәтіні бойынша «Төрт сөйлем» тәсілін пайдаланып, пікіріңді жаз.

Пікір. Тыңдаған мәтін бойынша өзіндік пікірлеріңді бір сөйлеммен айтыңдар немесе жазыңдар.
Дәлел. Пікірлеріңді бір сөйлеммен дәлелдеңдер.
Мысал. Пікірлеріңді өмірмен байланыстырып, мысалдар келтіріңдер.
Қорытынды. Мәтін тақырыбы бойынша қорытынды шығарыңдар

Үйге тапсырма: 9-тапсырма

Рефлексия

«Шығу парағын» пайдаланып, төмендегі сұрақтарға жауап бер.

1. Бүгін не үйрендім?

2. Сабақ бойынша нені түсінбедім?

3. Келесі сабақта қандай мәселеге көңіл аудару керек?

Сұрақтарға жауап береді.

Мақал –мәтелдер:

1.Тіл мәртебесі - ел мәртебесі.

2.Тіл - достықтың алтын көпірі.

3. Тіл - өлшеусіз қазына, өрісі кең әлем.

4.Тілден тілдің кеңдігі болмағанымен, кемдігі жоқ. 5.Өз тілің - бірлік үшін, Өзге тілің - тірлік үшін.

6.Тіл сүйексіз болса да, сүйектен өтеді.

7. Басқа пәле – тілден.

Мәтіннен негізгі және қосымша ақпаратты табу жолдары жайында талданады.

Үндестік заңы туралы ақпарат беріледі.

Мәтінді мұқият оқып, мәтіннен негізгі және қосымша ақпараттарды анықтайды.

Үлгі:

Негізгі ақпарат:

Адамзат үшін тілдің маңызы ерекше

Қосымша ақпарат:

Жақында Жапония ғалымдарының Токио қаласындағы перзентханалардың бірінде ғылыми-зерттеу жұмыстары жүргізілген.

Сөз ішіндегі және сөз аралығындағы бір-біріне әсер етуші дыбыстарды анықтап, дыбыс үндестігінің қай түрі екенін атайды.

Өз пікірлерін дәлелмен жазады.

Кейінді ықпал:

Жанболат –Жамболат

Тоғыспалы ықпал:

Тасжол – ташшол

Қас жау –қашшау

Ілгерінді ықпал:

Есейе келе – есейе геле

Қарттық – қарттық

Көп білген – көп пілген

ЖАУАБЫҢДЫ ТЕКСЕР!

1-тапсырма жауабы: В

2-тапсырма жауабы: Д

3-тапсырма жауабы: А

4-тапсырма жауабы: С

«Автор орындығы» әдісі бойынша берілген пікірді негізге ала отырып, өз ойларын жеткізеді. Мысалмен дәлелдейді.

Оқылым мәтіні бойынша «Төрт сөйлем» тәсілін пайдаланып, өз пікірін

жазады.

«Шығу парағын» пайдаланып, берілген сұрақтарға жауап береді.

Ауызша мадақтау арқылы бағалау Жарайсың! Тамаша!

Керемет!

Дескриптор

Білім алушы

-мәтіндегі негізгі ақпаратты анықтайды;

- қосымша ақпаратты ажыратады

Берілген бұлт, ағаш, күн суреттері арқылы бағалау

Дескриптор

Білім алушы

-дыбыс үндестігін анықтайды,

-түрлерін ажыратады,

-буын үндестігі сақталып тұрған сөздерді анықтайды.

Оқулық

5-сынып

Қазақ тілі

«Атамұра» баспасы

2017 ж

https://kaz.nur.kz/kaleidoscope/1722178-til-turaly-kandaj-makal-mtelder-bilemiz/

Оқулық

5-сынып

Қазақ тілі

«Атамұра» баспасы

2017 ж

Бөлім:

1. Мәдениет: тіл және қарым-қатынас. Фонетика

Педагогтің тегі, аты, әкесінің аты :

Күні:

Сынып:

Қатысушылар саны:

Қатыспағандар саны:

Сабақтың тақырыбы:

Сұхбаттасу мәдениеті

Оқу бағдарламасына сәйкес оқыту мақсаттары:

5. 1. 5. 1 тыңдалған мәтін мазмұны негізінде сұрақтарға жауап беру, көтерілген мәселе бойынша өз ойын білдіру

5. 4. 1. 1 қазақ тілінің дыбыстар жүйесін, үндестік заңын, емлелік ерекшеліктерін ескере отырып, орфографиялық нормаға сай жазу

Сабақтың мақсаты

Тыңдалған мәтін мазмұны негізінде сұрақтарға жауап беріп, көтерілген мәселе бойынша өз ойын білдіре алады. қазақ тілінің дыбыстар жүйесін, үндестік заңын, емлелік ерекшеліктерін ескере отырып, орфографиялық нормаға сай жаза алады.

Құндылықтарға баулу

• Тәуелсіздік және Отаншылдық

• Бірлік және Ынтымақ

• Әділдік және Жауапкершілік

Сабақтың барысы

Сабақтың кезеңі//

уақыты

Педагогтің әрекеті

Білім алушының әрекеті

Бағалау

Ресурстар

Сабақтың басталуы

7 минут

Сабақтың ортасы

8 минут

8 минут

10 минут

7 минут

Сабақтың соңы

5 минут

Оқушылармен амандасу, қатысуын түгендеу.

І.Ұйымдастыру кезеңі

Психологиялық ахуал

«Амандасып алайық»

https://wordwall.net/ru/resource/53248984

Сабақтың тақырыбы мен мақсатын хабарлау

Ойтүрткі

1.«Суреттер сөйлейді». Берілген суреттерді өмірмен байланыстырып, бүгінгі сабақ тақырыбын анықтауға тырысайық.

2.Сен қандай тақырыптарда сұхбаттасқанды ұнатасың?

3.Кездесудегі амандасу, кетердегі қоштасу, қуаныш сәттеріндегі құттықтау әдебін білесің бе?

1-тапсырма(оқулықтан)

«ВЕЕР» әдісі

Мәтінді мұқият тыңда. Мәтін мазмұны бойынша жұбыңа сұрақтар қой. Мәтіндегі өзекті мәселелер бойынша өз ойыңды дәлелдермен келтір.

2-тапсырма (оқулықтан)

Амандасудың түрлерін қандай жағдайда қолдануға болатындығын рөлге кіріп көрсетіңдер.

а) ерлер арасындағы амандасу

ә) әйелдер арасындағы амандасу

б) қыздар мен ұлдардың амандасу әдебі

в) үлкен мен кішінің арасындағы амандасу әдебі

3-тапсырма

Берілген сөздерді пайдаланып, мәтін құрастырыңыз. Дыбыстар жүйесіне, емлеге, үндестік заңына назар аударыңыз

Сәлемдесу,сыйластық, қонақжайлылық, отбасы құндылықтары, отбасындағы тәрбие, үлкенді сыйлау, туыстық қарым-қатынас, қонақ күту, адамгершілік қасиет.

ЕББҚ оқушыға тапсырма

Дұрыс жауабын белгіле

1.Ұзақ сапарға аттанынып бара жатқан адамға айтылатын сөз орамдары

А) «Сапар сәтті болсын!»

В) «Қош болып тұрыңыз!»

С) «Сау болыңыз!»

2.Таныс-бейтанысқа ресми жағдайда да, еркін жағдайда да қолданылатын амандасу сөзі

А) «Ассалаумағалейкүм!»

В) «Сәлеметсіз бе!»

С) «Қалайсыңдар?»

3.Таңертең ұйқыдан тұрғанда айтылатын сөз:

А) «Қайырлы күн!»

В) «Жайлы жатып, жақсы тұрдыңыз ба?»

С) «Амансыз ба?»

4-тапсырма (оқулықтан)

Тыңдалым мәтінінен ілгерінді, кейінді ықпал түрлерін тауып, «Қос жазба» күнделігіне жаз.

Кері байланыс: Жеке жұмыста кедергілер болды ма? Өзгелердің көмегіне сүйене алдың ба?

Рефлексия

«Білім поштасы»

1.Менің ойымша...

2.Себебі...

3.Мысалы...

4.Қорыта айтқанда...

Психологиялық ахуал

Wordwall платформасы арқылы