Қазақ тілі Қоғамдық гуманитарлық бағыт 10- сынып аралық емтихан материалы

10–сынып

Қоғамдық-гуманитарлық бағыты

І нұсқа

Аты-жөні __________________________________________________________ Сыныбы: ___________

Оқылым.

Мәтінді мұқият оқыңыз. Төменде берілген тапсырмаларды орындаңыз. [6 балл]

Қазақстанның Ұлыбританиямен Инвестициялық ынтымақтастығы ұзақ мерзімді приоритеттерге кіреді. Ұлыбританияның Қазақстанға инвестициялары Нидерланды мен АҚШ-тан кейін үшінші болып келеді. Ұлыбритания ҚР экономикасына – 10,7 млрд. доллар жұмсаған, оның 894,5 млн. доллары тура инвестициялар түрінде келген. Қазақстанның Ұлыбританияға барлық инвестициялар – 5,4 млрд. долларға жетті.

Ұлыбритания ҚР экономикасының келесі секторларына инвестиция кіргізді: кен қазу өнеркәсібі, өндіріс, сауда, автомобиль ремонты және үй пайдалану өнімдері, транспорт, байланыс, қаржы секторы және т.б. 2013 жылғы статистикалық көрсеткіш бойынша Ұлыбритания Қазақстан экономикасына тікелей инвестиция тартуда АҚШ пен Нидерландыдан кейін үшінші орын алатынын және оның көлемі 12 млрд. долларға дейін жеткенін атап көрсетуге болады.Қазақстандағы Британ инвестициялары ең алдымен мұнай және газ саласына тиесілі. Мұнда бүкіл әлемге әйгілі «Shell», «British Petroleum» және «British Gas» компаниялары табысты жұмыс істеп келеді әрі соңғысы бүгінде ҚР-ғы Қарашығанақ мұнай-газ конденсаттық кен орнын өңдеу ірі жобаларына қатысады және «Қазақстан Каспий қайраңы» мен Каспий құбыр жүргізу (КТК) консорциумдарындағы қатысу үлесі 32,5%. Сонымен бірге бір топ британдық және 40-қа жуық қазақ кәсіпорын қатысушыларымен бірлескен компаниялардың өкілдіктері жұмыс істейді.

Мәтіннің қай жанрға жататынын анықтаңыз, стильдік ерекшелігін талдап, түсіндіріңіз.

Екіжақты сауданың мықты және әлсіз жақтарын көрсетіңіз.

Жазылым.

«Екіжақты келісімді сауда қаншалықты маңызды деп ойлайсыз?» өз ойыңызды білдіріп, эссе жазыңыз. Үстеулерді қолданыңыз. (140-150 сөз) [18 балл]

_____________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________

_________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________

Әдеби тіл нормалары [6 балл]

Төмендегі үстеу сөздердің жасалу жолдарын түсіндіріңіз.

жыл сайын -

өзінше -

бұрын –

келіссөз арқылы-

10–сынып

Қоғамдық-гуманитарлық бағыты

2 нұсқа

Аты-жөні__________________________________________________________ Сыныбы:_________

1)Оқылым.Мәтіндегі негізгі ойды анықтау,көтерілген мәселеге баға беріп,мәліметтер мен пікірлерді өңдеу білу [6 балл]

1-тапсырма.Мәтіннің негізгі ойды анықтаңыз

2-тапсырма.Мәтінде берілген мәліметтер мен пікірлерді өңдеп,көтерілген мәселені анықтап баға беріңіз

Спорт –адамның досы

Спорт адам баласының дамуындағы ең маңызды бір бөлігі. Ол адам организмін жақсы дамуына және ұзақ жылдар бойы денсаулықты жақсы күйде ұстауға игі әсер етеді. Бірақ қазіргі кезде оның маңыздылығын көпшіліктен оның маңыздылығын ескермей келе жатыр.Өйткені қазіргі адамдардың одан да маңызды - жұмыс,интернет деген тірлігі бар. Олар өздерінің қазіргі дамыған технология жетістіктері арқылы орасан зор іс бітіріп жатқанына сенімді және ақыл-ой жұмысын спорттан артығырақ санайтыны ешкім жоққа шығара қоймас. Бірақ бұл екеуі тығыз байланысты екенін бәрі түсінсе де ол екеуін қатар алып жүруге көп ешкімнің құлқы жоқ. Қазіргі кезде жас адамдарда да,орта жастағылар арасында да физикалық белсенділік өте төмен, сол себепті артық салмақпен түрлі ауруға бейімділігі өте жоғары болып тұрғанын өздеріде біле бермейді.Егер адам физикалық түрде белсенді болса, жиі ауырмайды және ұзағырақ өмір сүреді сонымен бірге психикалық күйі де бірден жақсарады.Жаттығу жасамай ақ, күнделікті жаяу жүргеннің өзін ғана әдет еткен адамның қан қысымы жақсара түседі.Егер оған жүзумен велосипед тебуді қосса жүрек жұмысы түгелдей жақсарады.Ал мүлде уақыты жетпейтін адамдар- аптасына екі рет спортзалға барып немесе фитнеске қатысса соның өзі ақ,дене бітімін формада ұстауға көп әсерін тигізеді.

Құрметті халқым,біздің заманымызда нашар экологиялық тіршілік көздерімен қатар құрамы күмәнді және ГМО аралас тамақ ішіп жүрген замандастарым,егер- отбасыңыз емі табылмас неше алуан ауру түрлерімен және аллергия сияқты туа біте жабысатын емі жоқ ауруларға қарсы тұрып, иммунитетімді көтеріп,денсаулығымды күшейтем десеңіз. Алла берген жасымды аурусыз өткізіп,қартайғанша өз аяғыммен жүріп-тұрам десеңіз. Бірін емдесе, екінші ағзаңызды улайтын,қымбат әрі уақытша ғана әсер ететін түрлі дәрі-дәрмектен аулақ болып өмір сүрем десеңіз- спортпен айналысыңыз дер едім.

Спорт-адамның досы. Адам баласы үшін –спорттан артық демалыс та, шипа да, ем де жоқ! Олай болса,халық болып, спортқа ден қояйық! Спорт –өмірдің сәні де мәні де екенін естен шығармайық!Баршаңызды жаппай спортпен айналысуға шақырамын!

1-тапсырма.Мәтіннің негізгі ойды анықтаңыз [3 балл]

2-тапсырма.Мәтінде берілген мәліметтер мен пікірлерді өңдеп,көтерілген мәселені анықтап баға беріңіз [3 балл]

2)Жазылым. [18 балл]

Қажетті клишелер мен лескикалық құрылымдарды қолданып,көтерілген мәселе бойынша өз ойын дәлелдеп эссе жазу («келісу,келіспеу»эссесі, дискуссивті эссе,аргументативті эссе)

«Спорт-бақытқа бастар жол»қажетті клишелер мен лескикалық құрылымдарды қолданып,көтерілген мәселе бойынша өз ойын дәлелдеп(«келісу,келіспеу»эссесі, дискуссивті ссе,аргументативті эссе) эссе жазыңыз. (140-150 сөз)

_____________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________

Қажетті клишелер:біріншіден,меніңше,атап айтсақ,басқа жағынан қарастырсақ,дәлелдейтін болсақ,қорытындылай келе.

3) Әдеби тіл нормалары. Сөзжасамдық және синтаксистік нормаларды сақтай білу. [6 балл]

1) Берілген сөздерді сөзжасамдық тәсілдердің түрлеріне қарай топтастырыңыз.

Ақсақал,айтыс,қызыл ала,ағарған,бүлдірген,ақ шашты, жаңалық, бес мың, жүлдегер, орта бойлы, алып кел,қоршау,қырық сегіз, алып.

1.Синтетикалық:

2.Аналитикалық:

3.Лексика –семантикалық тәсіл:

Бағалау критерийлері: