Қазақстанның флорасы мен фаунасы

ҚАЗАҚСТАН РЕСПУБЛИКАСЫНЫҢ БІЛІМ ЖӘНЕ ҒЫЛЫМ МИНИСТРЛІГІ

« Теміртау қаласының білім беру бөлімі» ММ

«Теміртау қ. №4 жалпы білім беретін орта мектебі» КММ

Бағыты: ЖАРАТЫЛЫСТАНУ
Секциясы: БИОЛОГИЯ

ҚАЗАҚСТАННЫҢ ФЛОРАСЫ МЕН ФАУНАСЫ

Орындағандар: Искаков Ерасыл, Курышбекова Лена

9 сынып оқушылары

Жетекшісі Рахимова А.С.

биология пәнінің мұғалімі

Теміртау, 2020 жыл

9 сынып оқушылары

Искаков Ерасыл және Курышбекова Ленаның

қолданбалы жобасына

ЖЕТЕКШІНІҢ ПІКІРІ

9 сынып оқушылары Искаков Ерасыл және Курышбекова Ленаның «Қазақстанның флорасы мен фаунасы» атты қолданбалы жобасының жұмысына пікір білдіре отырып, жұмыс үлкен ізденіс үстінде, жүйелі жасалған деп толық айтуға болады. Зерттеу жұмысы барысында зерттеушілер үлкен ізденіс кезінде туған өлкемізде кездесетін өсімдіктер мен жануарлар түрлері туралы мәліметтер жинақтаған. Әр аймақта кездесетін өсімдіктерді кеппешөп түрінде, жануарларды ермексаздан, 3D қаламнан және 3D принтерден жасап, қолдан Қазақстан жеріндегі жануарлар мен өсімдіктердің мекендеу орнының макеті жасалынған. Оқушылар өз қызығушылығы мен шығармашылығын ұштастырып, қолдағы бар мүмкіндікті пайдалана білген. Бұл жұмыстың берері көп екеніне де көзім жетті. Жаратылыстану бағытындағы пәндердің мазмұнымен сәйкестендіріліп, жаратылыстану ғылыми бағыттағы әдіс-тәсілдерді қолданудағы табиғатты зерттеу, адамзаттың дүниетанымдық көзқарасын қалыптастыруға бағытталған көрнекілік.

Жетекші Рахимова Анар Сайлауовна

биология пән мұғалімі

МАЗМҰНЫ

Кіріспе .............................................................................................................. 1

І тарау. Теориялық бөлім

1. Флора және фауна ...................................................................................... 2

2. Қазақстанда кездесетін өсімдіктер ............................................................ 3-7

3. Қазақстанда кездесетін жануарлар ........................................................ 7-13

4. Қазақстан облысы ..................................................................................... 14

5. Сарыарқа. Қарағанды облысы ........................................................... 15-16

ІІ тарау. Практикалық бөлім

2.1. Қазақстан картасы

1. Қазақстан картасының үлгісі .................................................................. 17

1. Жобаның нәтижесі (жұмыс барысы)

   1. Макетпен жұмыс жасау ....................................................................... 18-21 ІІІ. Қорытынды .................................................................................................... 22 ІҮ. Пайдаланылған әдебиеттер тізімі .......................................................... 23

Кіріспе

Қазіргі қоғамда өскелең ұрпаққа білім мен тәрбие берудің негізгі мақсаты- олардың бойында Отанына, туған өлкесіне деген сүйіспеншілігін оятып, қоршаған ортаға деген адами ізгілікті қалыптастыру. Өлкетану– географияның, тарихтың ажырамас бір бөлігі болып табылады. Оқушылардың туған жер туралы білімін байытып, оған деген сүйіспеншілігін арттыру, туған елін шын сүйетін тұлға тәрбиелеуде маңызға ие болып табылады. Сондықтан оқушыларды өз елін, өз жерін сүйетін тұлға қалыптастыруда «Туған жерім - тұғырым» курсы бағдарламасының маңызы ерекше. «Туған жерім- тұғырым» бағдарламасының мазмұны жаратылыстану бағытындағы пәндердің мазмұнымен сәйкестендіріліп, жаратылыстану ғылыми бағыттағы әдіс-тәсілдерді қолданудағы табиғатты зерттеу, адамзаттың дүниетанымдық көзқарасын қалыптастыруға бағытталған.

7«Ә» сыныбында «Сарыарқаның флора мен фаунасы» бұл курста оқушылар Сарыарқаның өсімдіктер мен жануарлар әлемін тани отырып, өсімдіктердің дәрілік мақсатта, тағам ретінде, дәрумендерге бай өсімдіктерді саралап, жан-жануарлардың түрлерін анықтап, өмірдегі мәнін ұғынуға және табиғаттан өзіне керегін алуға, табиғатты қорғауға баулиды.

«Туған жерім - тұғырым» курсы бағдарламасының мақсаты: туған жердің табиғаты, оның қойнауында кездесетін түрлі байлықтары мен табиғат құндылықтарын қастерлеу, құрметтеу қабілеттерін қалыптастыру және туған өлке табиғатын сүюге, қорғауға тәрбиелей отырып туған жер табиғаты макетін жасау.

Міндеттер:

• табиғат туралы мәліметтер жинақтау, танысу, оларды тиімді пайдаланып жұмыстар жүргізу;

• туған жердің табиғатын өз бетімен оқуға қызығушылығын дамыту, оқушылардың шығармашылық қабілеттерін көтеру;

• туған жер табиғатының макетін жасау.

Өзектілігі:

Жаратылыстану бағытындағы пәндерді жүйелі меңгерту-бүгінгі күннің өзекті мәселесі. Курсты оқып үйрену барысыныда меңгерген білімін күнделікті өмір жағдайында қолдана алуын қамтамасыз ететін қабілеттердің болуы, түрлі құзыреттіліктер қалыптастыру көзделген.

Күтілетін нәтиже:

- туған жердің табиғатын зерттеудің қажеттілігін біледі, табиғат көріністері макетін жасай отырып, танымдық және жобалаушылық қабілеттері артады.

1. Флора және фауна

Адам өміріндегі ең керекті қазына көзі – табиғат. Өсімдік пен жануар – табиғат қазынасы, халық байлығы. Өсімдіксіз жер бетінде тіршілік жоқ. Өсімдік - өмір өзегі деп бекер айтылмаған. Жануар –

Флора - өсімдіктер әлемі, яғни ағаштар, гүлдер, шөптер, бұталар, жалпы алғанда жер бетінде өсетін барлық нәрсе.

Флора — нақты бір жер аумағында өсетін немесе өткен геологиялық дәуірлерде өскен өсімдік таксондарының тарихи-эволюциялық қалыптасқан жиынтығы. Флораны өсімдіктер бірлестігінен (әр түрлі өсімдік қауымдастығының жиынтығынан)... Облыстың дала белдемінде, негізінен, бөрте жусан, бетеге, селеу және жіңішке қоңырбас, қозықұлақ, сарыбас беде, бұйырғын, жебіршөп, борпылдақ шөп, т.б. жазық жерінде қараған, тобылғы, итмұрын, қыраттарында жатаған арша, ырғай, тасжарған, т.б. бұталар өседі. Грунт суы таяу тауаралық өлкелер мен өзен аңғарларының жайылмаларын бидайық, шалғындық көде мен түлкі құйрық сияқты өсімдіктер жапқан. Қарқаралы, Кент, Қу, Бақты, Қызыларай, т.б. гранитті тауларда қарағай, ал олардың сайларында қайың, көк терек, өзен бойында түрлі тал, шілік өседі. Облыстың шөлейт белдемінде бетеге, селеу, т.б. түрлі шөп пен эфемерлер өседі. Шоқылардың тастақты беткейлерінде жусан басым. Шоқыаралық ойыстарда түрлі бұта кездеседі. Ұлытау, Қараағаш, Бектауата тауларында қайың, көк терек, қандыағаш, оңтүстігіндегі шөл далада жусан мен әр түрлі сораң шөп тараған.

Фауна - барлық жануарларды, құстарды қамтитын жануарлар әлемі, біз сондай-ақ фаунаның өкілдері деп санаймыз. Облыс өңірін арқар, елік, бөкен, қарақұйрық, қасқыр, түлкі, қарсақ, борсық, аққұлақ, ақкіс, сасық күзен, ақ тиін, қоян, сарышұнақ, суыр, қосаяқ, көл қамыстарында жабайы шошқа, ондатр; құстардан дуадақ, тырна, құр, шіл, бүркіт, кезқұйрық, қарақұс, күйкентай, безгелдек, үкі, жапалақ, қасқалдақ, қаз, үйрек, шағала, т.б. су құстары мекендейді. Көлдері мен өзендерінде мөңке, оңғақ, лақа, алабұға, торта, шортан, аққайран, көкбас балықтары бар. Балқаш көлінде ақ амур, ақмарқа, табан, тұқы, жайын, көксерке, қаяз, пілмай жерсіндірілген.

2. Қазақстанда кездесетін өсімдіктер