Материалдар / Қазақтың дәстүрлі ән айту өнері.

Қазақтың дәстүрлі ән айту өнері.

Материал туралы қысқаша түсінік
Қазақтың дәстүрлі ән айту өнері – ұлттық мәдениетіміздің маңызды құрамдас бөлігі болып табылады. Бұл өнер түрі қазақ халқының тарихын, салт-дәстүрін, дүниетанымын бейнелейді. Қазақтың әндері ғасырлар бойы халықтың жүрегінде сақталып, ұрпақтан-ұрпаққа жетіп, бүгінгі күнге дейін өзінің құндылығын жоғалтпай келеді. Ән айту арқылы адам өзінің ішкі сезімдерін, ойларын, эмоцияларын жеткізеді, әрі бұл өнер түрі адамды рухани тұрғыдан байытады. Қазіргі таңда қазақтың дәстүрлі ән айту өнері заманауи музыкамен бәсекелес болып, кейде ұмытыла бастағаны да шындық. Ұлттық ән өнерінің өзіндік ерекшеліктері мен дәстүрлерін жастар арасында насихаттау және оны сақтау – өзекті мәселе болып табылады. Әсіресе, жастардың қазақтың дәстүрлі ән айту әдістерін үйреніп, оны орындаудағы шеберлігін дамыту маңызды.
ЖИ арқылы жасау
Бұл бетте материалдың қысқаша нұсқасы ұсынылған. Материалдың толық нұсқасын жүктеп алып, көруге болады

Қаратау дәстүрлі өнер мектебі МКҚК















Шеберлік сыныбы







Сабақ тақырыбы: Қазақтың дәстүрлі ән айту өнері.











ҚББ педагогі: Жаңабаев О.Б.











1.Тақырыптың өзектілігі:

Қазақтың дәстүрлі ән айту өнері – ұлттық мәдениетіміздің маңызды құрамдас бөлігі болып табылады. Бұл өнер түрі қазақ халқының тарихын, салт-дәстүрін, дүниетанымын бейнелейді. Қазақтың әндері ғасырлар бойы халықтың жүрегінде сақталып, ұрпақтан-ұрпаққа жетіп, бүгінгі күнге дейін өзінің құндылығын жоғалтпай келеді. Ән айту арқылы адам өзінің ішкі сезімдерін, ойларын, эмоцияларын жеткізеді, әрі бұл өнер түрі адамды рухани тұрғыдан байытады.

Қазіргі таңда қазақтың дәстүрлі ән айту өнері заманауи музыкамен бәсекелес болып, кейде ұмытыла бастағаны да шындық. Ұлттық ән өнерінің өзіндік ерекшеліктері мен дәстүрлерін жастар арасында насихаттау және оны сақтау – өзекті мәселе болып табылады. Әсіресе, жастардың қазақтың дәстүрлі ән айту әдістерін үйреніп, оны орындаудағы шеберлігін дамыту маңызды.

Сондықтан да, қазақтың дәстүрлі ән айту өнерін оқыту және оның маңыздылығын түсіндіру қазіргі кезде аса маңызды. Бұл тақырыпты зерттеу, сондай-ақ, ұлттық өнерді жастарға таныту мен олардың бойында ұлттық мақтаныш сезімін тәрбиелеуге ықпал етеді. Дәстүрлі ән айту арқылы біз қазақ халқының тарихын, мәдениетін және өнерін сақтап, оны келешек ұрпаққа жеткізе аламыз.

2. Білім сапасын арттырудағы тиімділігі

Қазақтың дәстүрлі ән айту өнері білім беру процесіне бірнеше бағытта ықпал ете алады және білім сапасын арттыруда маңызды рөл атқарады. Қазақтың дәстүрлі ән айту өнері оқушыларға ұлттық мәдениетіміздің маңызды аспектілерін, тарихын және рухани байлығын түсінуге мүмкіндік береді. Бұл, өз кезегінде, оқушылардың қазақ халқының мәдени мұрасына деген құрметі мен қызығушылығын арттырады. Мәдени құндылықтарға негізделген білім беру ұлттық сәйкестікті сақтауға, ұрпақтар арасындағы сабақтастықты нығайтуға ықпал етеді. Дәстүрлі ән айту арқылы оқушылар дауысты дұрыс қолдануды, сөйлеу техникасын меңгереді. Ән айту кезінде дұрыс тыныс алу, дауыс диапозонын кеңейту, сөзді анық айту дағдылары қалыптасады. Бұл дағдылар оқушылардың жалпы сөйлеу мәдениетін Ән айту мен музыкалық орындауда топтық жұмыс та маңызды орын алады. Оқушылар бірге ән айтқанда немесе музыкалық топтарда жұмыс істегенде, олар өзара үйлесімділік пен ынтымақтастықты меңгереді. Мұндай ортада топ мүшелері бір-бірін тыңдап, үйлесімді түрде жұмыс істейді, бұл олардың әлеуметтік дағдыларын дамытуға көмектеседі.

Қазақтың дәстүрлі әндерін жаттау арқылы оқушылардың есте сақтау қабілеті дамиды. Әннің сөздерін жаттап, әуенді дұрыс орындау үшін оқушылар ұзақ мерзімді есте сақтау қабілеттерін қолданады. Бұл да оқушылардың жалпы білім сапасына оң әсер етеді.

3.Тәжірибенің өнімі және нәтижесі

Қазақтың дәстүрлі ән айту өнерін оқу процесіне енгізу арқылы қол жеткізілген тәжірибенің өнімі мен нәтижелері бірқатар маңызды өзгерістерді қамтиды. Бұл өнерді оқу мен үйрену арқылы оқушылардың жан-жақты дамуына ықпал етуге болады. Қазақтың дәстүрлі ән айту өнері оқушылар арасында ұлттық мәдениеттің құндылықтарын таныту мен насихаттаудың тиімді құралы болып табылады. Оқушылар қазақ әндерін үйрену арқылы халықтың тарихы мен мәдениетіне тереңірек бойлайды, ұлттық өнерді бағалап, құрметтеуді үйренеді. Бұл ұлттық мәдени мұраны сақтау мен оны болашақ ұрпаққа жеткізуге ықпал етеді.Қазақ әндерін орындау арқылы оқушылардың дауыс мәдениеті, дұрыс тыныс алу, дауысты тиімді пайдалану дағдылары қалыптасады. Бұл олардың жалпы сөйлеу мәдениетіне, көпшілік алдында сөйлеу қабілетіне оң әсер етеді. Ән айтудағы дыбысты дұрыс шығару мен эмоцияны жеткізе білу дағдылары оқушылардың өзін-өзі көрсетуіне және өз пікірлерін еркін жеткізуіне ықпал етеді.Қазақтың дәстүрлі ән айту өнері арқылы оқушыларда ұзақ мерзімді дағдылар қалыптасады. Бұл дағдылар оқушыларды тек музыкалық тұрғыдан ғана емес, сонымен бірге жалпы өмірде де табысты болуға дайындайды. Ән айту арқылы оқушылардың есте сақтау қабілеті жақсарады, шығармашылық және аналитикалық ойлау дағдылары дамиды. Ән айту кезінде оқушылар көпшілік алдында сөйлеу, өнер көрсету дағдыларын қалыптастырады. Бұл олардың сахналық тәжірибесін арттырады және өзіне деген сенімділігін нығайтады. Оқушылардың өнерге деген көзқарасы өзгереді, олар музыкалық өнерге құрметпен қарайтын болады.

4. Жарияланымдар:

«Қазақтың дәстүрлі ән айту өнері» атты шеберлік сыныбы













Сабақ тақырыбы: Қазақтың дәстүрлі ән айту өнері

Сабақтың мақсаты:

  1. Қазақтың дәстүрлі ән айту өнерінің ерекшеліктерін түсіндіру.

  2. Құрманғазы, Тәттімбет, Мұхамеджан Тынышбайұлы, Ақан Сері сынды қазақ өнерінің өкілдері туралы білім беру.

  3. Құрылымдық ән айту әдісін үйрету.

  4. Оқушылардың музыкалық мәдениетін дамыту.

Сабақтың міндеттері:

  1. Қазақтың дәстүрлі ән айту әдістері туралы түсінік беру.

  2. Ән айту барысында қазақы үннің қыр-сырына назар аудару.

  3. Ән арқылы ұлттық ерекшеліктерді сақтап, мәнерлеп орындауға үйрету.

Сабақтың түрі: Дәстүрлі ән айту өнерін зерттеу сабақ

Құрал-жабдықтар:

  • Музыкалық аспаптар (домбыра, қобыз, фортепиано)

  • Нота дәптері

Сабақ барысы

  1. Ұйымдастыру кезеңі (2 минут):

    • Оқушылармен амандасу, сабаққа даярлығын тексеру.

    • Сабақтың мақсатымен таныстыру.

  2. Кіріспе (8 минут):

    • Қазақтың дәстүрлі ән өнері туралы түсінік беру:

      • Қазақтың ән өнері - ұлттық мәдениеттің бір бөлшегі.

      • Қазақтың дәстүрлі әндері - халықтың өмірін, салт-дәстүрін, тарихын бейнелейді.

      • Ән айту - рухани, эмоционалды және техникалық дайындықты талап ететін өнер түрі.

  3. Негізгі бөлім (20 минут):

    • Қазақтың дәстүрлі ән айту өнерінің негізгі әдістерін түсіндіру:

      • Дәстүрлі ән айтудың ерекшеліктері (ұзақ әуен, кең тыныс алу, жоғары дауысты пайдалануды үйрету).

      • Қазақ әндерінің ырғақтары мен әуендік құрылымын талдау.

      • Ән айтудағы ұлттық нақыштар мен мәнерлілікті түсіндіру.

    • Қазақтың белгілі әншілерінің орындауында әндерді тыңдау:

      • Құрманғазы, Тәттімбет, Мұхамеджан Тынышбайұлының, Ақан Серінің әндерінен үзінділер тыңдау.

    • Ән орындау техникаларын көрсету:

      • Әннің динамикасы, дауысты тиімді пайдалану.

      • Әннің сөзіне мән беріп, эмоционалды жеткізу.

  4. Практикалық бөлім (7 минут):

    • Оқушыларға қазақтың дәстүрлі әндерін орындау тапсырмасын беру:

      • Оқушыларға қарапайым бір әнді (мысалы, "Балқадиша", "Көңілім әнді ұғады") үйрету.

      • Әнді айту барысында дауыс шынықтыру, әуеннің нақтылығын сақтау жаттығуларын жасау.

      • Ән айтқан кезде әр оқушыға жеке көңіл бөліп, дұрыстап үйрету.

  5. Қорытынды бөлім (3 минут):

    • Сабаққа қысқаша қорытынды жасау.

    • Оқушылардың қазақтың дәстүрлі ән айту өнері туралы түсініктерін тексеру.

    • Үй тапсырмасы: Қазақтың басқа дәстүрлі әндерінен біреуін таңдап, оны жаттап келу.

ЖИ арқылы жасау
Материал жариялап, аттестацияға 100% жарамды сертификатты тегін алыңыз!
Ustaz tilegi журналы министірліктің тізіміне енген. Qr коды мен тіркеу номері беріледі. Материал жариялаған соң сертификат тегін бірден беріледі.
Оқу-ағарту министірлігінің ресми жауабы
Сайтқа 5 материал жариялап, тегін АЛҒЫС ХАТ алыңыз!
Қазақстан Республикасының білім беру жүйесін дамытуға қосқан жеке үлесі үшін және де Республика деңгейінде «Ustaz tilegi» Республикалық ғылыми – әдістемелік журналының желілік басылымына өз авторлық материалыңызбен бөлісіп, белсенді болғаныңыз үшін алғыс білдіреміз!
Сайтқа 25 материал жариялап, тегін ҚҰРМЕТ ГРОМАТАСЫН алыңыз!
Тәуелсіз Қазақстанның білім беру жүйесін дамытуға және білім беру сапасын арттыру мақсатында Республика деңгейінде «Ustaz tilegi» Республикалық ғылыми – әдістемелік журналының желілік басылымына өз авторлық жұмысын жариялағаны үшін марапатталасыз!
Ресми байқаулар тізімі
Республикалық байқауларға қатысып жарамды дипломдар алып санатыңызды көтеріңіз!
Министірлікпен келісілген курстар тізімі