№

1

2

1

Сабақтың түрі

Аралас сабақ

Сабақтың әдіс-тәсілдері

Түсіндіру, топпен жұмыс, сарамандық жұмыс

Пәнаралық байланыс

Бейнелеу-өнері , тарих, геометрия

2

Мақсаты, міндеттері

1. Ою - өрнектің түрлерімен таныстырып, оның бүктеу және қию әдістерін үйрету;

2. Оқушыларды халқымыздың салт - дәстүріне, қол өнеріне терең үңілдіріп, ой-өрісін дамыту;

3. Оқушыларға ою - өрнектер өнерін үйрету үстінде эстетикалық талғамдары мен өнерге деген шеберлік ынта, қабілетін арттырып, көркемдікпен, әсемдікпен жасалғанына көздерін жеткізе отырып тербиелеу.

3

Оқу-жаттығу процесінде білім алушылар меңгеретін күтілетін нәтижелер

-еңбек түрлері туралы қарапайым білім бере алуды:

-еңбек дағдысын қалыптастыру, ең қолайлы әдістерге үйрету, әр түрлі материалдар туралы білім беріп, олардың құрамына қарай өңдеу әдісін таңдау, өз бетімен еңбектенуді дамыту, еңбекке деген қызығушылықты арттыру;

-ұйымдастыру қабілетін қалыптастырады;

-өз жұмыс орнында еңбек ету, онда материалдар мен құралдарды дұрыс орналастырады;

-сабақ ережелерін біледі және орындайды, санитарлық-гигиеналық талаптарды сақтайды;

4

Қажетті ресурстар

Интерьактивті тақта, ою-өрнек көрнекіліктері, қайшы, ине, жіп

5

Сабақтың барысы:

Сабақты ұйымдастыру

1. Сәлемдесу, білім алушыларды түгелдеу, оқу аудиториясының тазалығына көңіл бөлу. (шаттық шеңбер арқылы бір-бірімзге шоколад беру арқылы жылы лебіз білдіреміз)

2. Үй тапсырмасын сұрау

3. Топтқа бөлу

4. Жаңа сабақты түсіндіру

5. Сергіту сәті

6. Бекіту

7. Үйге тапсырма беру

6

Өткен тақырыпты қайталау

(10 мин.)

Білім алушыларға «Миға шабуыл» әдісін қолдана отырып өткен тақырыпқа байланысты сұрақтар қоямын. Жақсы жауап береген білім алушыға арнайы сыйлық беріледі.

Сурет салу негізі? Сурет өнері ғасырлар бойы қалыптасқан өнер түрі. Бұл эмоцияларды білдірудің, оқиғаларды айтудың және уақытты түсірудің тәсілі. Кескіндеме майларды, акрилдерді, акварельдерді және пастелдерді қоса алғанда, әртүрлі құралдармен жасалуы мүмкін.

Акварель дегеніміз? Акварель бояуларының ерекшелігі — мөлдірлігі. Бұл кескіндеме техникасында ақ бояу мүлде қолданылмайды. Ақ бояуды кескіндеме жазылатын ақ қағаздың өзі ауыстырады. Шығарманың ең жарық нүктелерінде қағаздың тиісті жерлері мүлде боялмайды. Акварель бояулары қолдануға ыңғайлы және қарапайым. Соған қарамастан, Акварель техникасы — мейлінше күрделі. Акварель бояуын И.Е.Репин, Т.Г.Шевченко,А.Ғалымбаева, , Ә.Қастеев т.б. өз кескіндемелерінде шеберлікпен қолданған.

Сәндік қолданбалы өнер? Сән және қолданбалы өнер - сән өнерінің бір саласы, тұрмыска қажетті көркем, жиһаздық заттарды жасайтын шығармашылық түрі. Негізінен, түрлі үй жиһаздарын (жиһаз, зергерлік ою-өрнекпен әшекейленген заттар, тіршілікке қажетті сәндік құрал-жабдықтар, сувенирлер, құмыра, сый кеселер, т.б.) жасайды. Сән және қолданбалы өнерінің материалдары - металл, керамика, ағаш, қыш, шыны, асыл тастар, сүйек, былғары, т.б.

Жапсырмалау өнері? Жапсырмалау дегеніміз мүсіннің жұмсақ материалдан жасалу техникасы. Мүсін жасауда әр түрлі материалдар қолданылады және оларды ұқсату тәсілі де түрліше болады. Жапсырмалау процесі бас бармақ пен сұқ саусақ қимылдары арқылы істеледі. Жұмыс барысында мүсінді айналдыра отырып, жан-жағынан сомдап, қадағалап, артық- кем жерлерін түзеп отыру керек. Жапсырмалаудың басты міндеті – бейнені айқын көру, көрген затты дұрыс елестете білу, жабыстыру, созу, жұмырлау, илеу сияқты тәсілдерін меңгеру.

7

Жаңа тақырыпты түсіндіру

(10-15 мин.)

Өнерді таудың бұлағынан,

Қойдың құлағынан,

Апамның киізінен,

Қошқардың мүйізінен үйрендім.

Ә.Қастеев.

Топ атаулары арқылы жаңа сабақтың тақырыбын ашу.

1-топ « Құсқанат»

2-топ «Қошқармүйіз»

Қазақтың ою-өрнектері. Ою-өрнек деген сөзіміз латын тілінен алынған «орнамент» деген ұғымды білдіреді. Мағынасы әсемдеу, сәндеу деген сөзінен шыққан. Ою – бұйымға түсірілген өрнекті пышақпен кесу арқылы өңдеу, бұйымды шабу кезіндегі ойып өңдеу жұмыстары. Өрнек дегеніміз – кез келген бұйымның сыртына түсірілген біртұтас байланысты әшекей.

Қазақ халқының асыл қазыналарының бір саласы және ұлттық келешегін айқындап бейнелейтін өнер түрі – ою - өрнек. Қазақ халқының ұлттық ою - өрнегінің ондаған ғасырлық тарихы бар. Ұрпақтан ұрпаққа мұра болып, дамып келе жатқан өнер түрі.
Қазақтың ою және өрнек деген қос сөзі бірігіп латынша – орнамент деген ұғымды білдіреді. Ою - өрнектің шарықтап дамуы халықтың күнделікті өнерімен, әдет - ғұрпымен терең байланысты.

Қазақ оюларының мазмұны мал өсіру, аңшылықты жер-су, көшіп-қону көріністерін, күнделікті өмірде кездесетін әртүрлі заттардың сыртқы бейнесін тұспалдайды, бірақ қолөнер саласындағы қай бұйымды алсақ та, сол заттың бетінде түрлі нұсқада бейнеленген «мүйіз» элементін байқаймыз. Әрбір оюшы ою-өрнек  жасап, оған  ат  беріп, оны тұрмыста қолданған.  Сондықтан қазақтың ұлттық ою-өрнектерінің ең басты мәнері, әртүрлі мәнер жасауда жиі қолданылатыны «мүйіз» тектес ою-өрнектер.

Ою-өрнектердің түрлері:

1. «Мүйіз» - қазақ оюының ең көне мәнері. Ою-өрнектің бұл элементі мүйізді меңзеуден шыққан.

2. «Қосмүйіз» ою-өрнегі қойдың, ешкінің, сиырдың екі мүйізін ғана бейнелейді және кейде «ырғақ», кейде «ілмек» деп аталатын оюларды «қосмүйіз» дейді.

3. «Арқармүйіз» деп аталатын ою-өрнек қойдың мүйізін бейнелейтін оюдың түрі.

4. «Қошқармүйіз» ою-өрнегі қойдың төбесі мен екі жаққа иіріле түскен мүйіз бейнесінде келіп, оның қолтық тұсынан қоидың құлағын долбарлайтын тағы бір шолақ мүйіз тәрізді екі буын шығып тұрады.

5. «Қырықмүйіз» ою-өрнегі біріне-бірі жалғаса, тармақтала қосылған, кеп мүйізден құралған ою-өрнектің бір түрі.

6. «Сынықмүйіз» морт сынған тік төртбұрыш жасап, төрт рет ішке қарай иіледі.

7. «Өркеш» ою-өрнегі түйенің қос өркешін бейнелейді.

8. «Шыныгүл» ою-өрнегі гүлді тұспалдап тұрады.

9. «Гүл» ою-өрнегі гүл өсімдігінің барлық түрлерін тұспалдап тұрады.

10. «Шытырман» ою-өрнегі көп жапырақты есімдік пен көп тармақты мүйіз және геометриялық фигуралар аралас келетін күрделі өрнек.

11. «Түйетабан» ою-өрнегі түйенің басқан ізін долбарлайтын күрделі ою-өрнек.

12. «Сыңарөкеш» ою-өрнегі «сыңармүйіз» оюында айтылғандай, мүйіздің бір сыңары етіктің басына ұқсап, қайқиып, қайталанып, шексіздікке ұласа береді.

13. «Балдақ» ою-ернегі бүркіт ұстаған қолдың білегіне киіліп тұратын жоғары басы балдақ сияқты жарты шығыр формасында келеді.

14. «Қармақ» ою-өрнегі кәдімгі балық аулайтын қармақтың ілмегін тұспалдайды. Қармақ өрнегінде екі-үш, кейде одан да көп тармақ болады, оны кейде «зәкір таңба» деп те атайды.

15. «Тарақ» үлгідегі өрнек күнделікті тұрмыста пайдаланылып жүрген шаш тарайтын тараққа ұқсайды.

16. «Қосалқа» ою-өрнегі әшекейлі тізілген мойынға салатын моншаққа ұқсас болып келеді. Қазақ оюларының ішіндегі ең көп тараған оюдың түрі.

17. «Су өрнегі» деп әрбір өрнекті беліп тұрған жолақты айтады.

Білім алушылар, әр топтан 6 қыздан шығып ойын ойнаймыз.

Ойынның ережесі:

Алдымыздағы стаканнан пирамида құрамыз, 6 білім алушы резенкеге байланған жіпті тарту арқылы, стакандарды бір бірінің үстіне қойып пирамида құрамыз. Осылай екі топты жарыстырамыз. Керемет! Ойынымыз өте жақсы деңгейде өтті. Ұтқан топқа арнайы сыйлығымыз беріледі.

Осылай сабағымызды жалғастыра отырып, екі топқа қол өнер жұмыстары беріледі. Топ болып бірлесе отырып текеметке таңдалған ою-өрнектерін әсемдеп тігіп шығады. Берілген уақыт 15-20 мин. Осы орайда келіп отырған оқытушыларымызға сәнді ою-өрнекті қырқуға береміз.

Бой жазу. Жұмыс барысында бойымызды жазу үшін, бүгінгі тақырыпқа байланысты ою-өрнектегі берілген фигураларды бойымызбен қайталаймыз. Керемет! Бойымыз жазылып жақсы болып қалдық.

Аяқталған жұмысты әр топтан 2 немесе 3 білім алушы шығып, қорғап шығады. Оюдың қай түрін қолданды? Қандай түс таңдағанын?

8

Жаңа тақырыпты пысықтау

(рефлексия) 5мин.

Жана сабақты бекіту. «Мақал-мәтел» әдісі

Бугінгі сабақтан біз не алдық? Осы бугінгі сабағымызға сәйкес келетін мақал - мәтелдерді еске тусіре отырып, ою-өрнек түрлерін біз өмірімізде қолданамыз ба? деген сауалға жауап берейікші.

Қыз еркем кестесімен көркем,

Ұл еркем өнерімен көркем.

Жігіт көркі - өнер. Әр жігіттің бойында әр турлі өнер болады. Оны қолдана білуі де керек деп ойлаймын.

Ата өнері - балаға мұра; демекші сәндік қолданбалы өнер де атадан балаға қалатын өнер. Егер біз де әсем заттарды сапалы жасасак, келесі ұрпаққа дейін жетеді деп ойлаймын.

Шеберлікке шек жоқ. Әр адам сәндеу өнерін қолдана алады деп ойлаймын. Ол үшін талаптану керек. Топпен де жұмыс жасай білу керек.

Қолы білген құм үстінен кеме жүргізер. Шебердің қолы көпке ортақ. Әр сәндік қолданбалы заттардың пайдасы бар. Оларды күнделікті қолдануымыз керек. Қазақтын ұлттық бұйымдарын ұмытпауымыз керек.

9

Сабақты қорытындылау және бағалау

Рефлексия - «кері байланыс»; окушылар өз іс- әрекеттерін бағалайды. (өзін - өзі бақылау, толқыныс). Activity «Киіз үйді толықтыру» әдісі.

-бугінгі сабақта не кызықты болды?

-бугінгі сабақта не қиындық келтірді?

-бугінгі сабақта не қажет болды?

Көңіл-куйлері қалай?

Осылай бос тұрған киіз үйді ою-өрнек жабыстыру арқылы толықтырамыз.

10

Үй тапсырмасы

Текеметтің аяқталмаған жұмыстарын толықтай бітіреміз