ҚИЫН ӨМІРЛІК ЖАҒДАЙДАҒЫ БАЛАЛАРМЕН
ЖҰМЫС
Кіріспе
Қиын өмірлік жағдай – баланың
дамуы мен әлеуметтік бейімделуіне кедергі келтіретін өмірлік
жағдайлар жиынтығы. Мұндай жағдайларға ата-ананың қамқорлығынан
айырылу, тұрмыстық зорлық-зомбылық, кедейлік, қараусыз қалу,
мүмкіндігі шектеулі болу және басқа да факторлар жатады.
Әлеуметтік педагогтың міндеті –
осындай балаларды анықтап, оларды қорғау, психологиялық қолдау
көрсету және қоғамға бейімделуіне көмектесу.
⸻
1. ҚИЫН ӨМІРЛІК ЖАҒДАЙДАҒЫ
БАЛАЛАРДЫҢ НЕГІЗГІ САНАТТАРЫ
1. Жетім және ата-анасының
қамқорлығынсыз қалған балалар – балалар үйінде, интернаттарда
немесе қамқоршылықта тәрбиеленетіндер.
2. Тұрмыстық зорлық-зомбылық
құрбандары – ата-анасының немесе қамқоршысының психологиялық,
физикалық немесе сексуалдық зорлық-зомбылығына ұшырағандар.
3. Қараусыз қалған және
қадағалаусыз балалар – қаңғыбас, үйінен қашып кеткен немесе ата-ана
бақылауынсыз қалған балалар.
4. Кедейлік пен әлеуметтік
теңсіздіктің салдарынан зардап шеккендер – негізгі қажеттіліктері
толық қамтамасыз етілмеген балалар.
5. Мүгедектігі бар балалар –
физикалық немесе психикалық даму ерекшеліктеріне байланысты арнайы
қолдауды қажет ететіндер.
6. Қиын мінез-құлықты балалар –
заң бұзушылыққа, тәуекелді мінез-құлыққа бейім жасөспірімдер.
⸻
2. ӘЛЕУМЕТТІК ПЕДАГОГТЫҢ ҚЫЗМЕТІ
ЖӘНЕ НЕГІЗГІ БАҒЫТТАРЫ
Әлеуметтік педагог қиын өмірлік
жағдайдағы балалармен кешенді түрде жұмыс жүргізеді:
1. Баланың жағдайын бағалау және
анықтау
• Психологиялық тестілеу, анкета
жүргізу арқылы проблемаларды анықтау.
• Отбасы жағдайын зерттеу,
ата-анамен, мұғалімдермен сұхбат жүргізу.
2. Психологиялық және әлеуметтік
қолдау
• Баланың эмоционалдық жағдайын
тұрақтандыруға бағытталған жұмыстар (әңгімелесу, арт-терапия,
тренингтер).
• Сенім телефоны, жеке кеңес беру
қызметтерін ұйымдастыру.
3. Құқықтық қорғау және
мемлекеттік органдармен жұмыс
• Балалардың құқықтары бұзылған
жағдайда тиісті органдарға хабарлау.
• Заңгерлермен, полициямен,
медициналық мекемелермен, әлеуметтік қызметтермен ынтымақтастық
орнату.
4. Отбасымен жұмыс
• Ата-аналарға психологиялық және
құқықтық кеңес беру.
• Отбасылық дағдарыстардың алдын
алу және оларды шешу жолдары.
5. Баланы қоғамға бейімдеу
• Мектепке, қосымша білім беру
орталықтарына, үйірмелерге тарту.
• Жасөспірімдерді кәсіптік
бағдарлау, жұмысқа орналасуға көмек көрсету.
⸻
3. ТӘУЕКЕЛДІ МІНЕЗ-ҚҰЛЫҚТЫҢ АЛДЫН
АЛУ
Қиын өмірлік жағдайдағы балалар
кейде құқық бұзушылыққа, зиянды әдеттерге немесе агрессияға бейім
болады. Бұл жағдайдың алдын алу үшін:
• Психологиялық тренингтер мен
кеңестер өткізу (өзін-өзі бағалау, күйзеліс жағдайларын
басқару).
• Мектептегі буллингтің алдын алу
(ерекше жағдайдағы балаларды қорғау).
• Мотивациялық жұмыстар жүргізу
(спорт, өнер, кәсіптік үйірмелерге тарту).
⸻
Қорытынды
Қиын өмірлік жағдайдағы балалар –
ерекше назар мен қолдауды қажет ететін топ. Әлеуметтік педагогтың
бұл балаларға көмектесудегі рөлі өте маңызды. Олар үшін ең бастысы
– сенім артуға болатын адамды табу және болашаққа үмітпен
қарау.
Бұл тақырып бойынша әдістемелік
материалдар, тренинг сценарийлері немесе нақты жағдайлар бойынша
нұсқаулықтар қажет болса, хабарласыңыз.