Бөлім:

5.2.Сақтар

Педагогтің аты-жөні

Жанейхан Айнур

Күні:

18.12.2024ж.

Сынып:

Қатысушылар саны:

Қатыспағандар саны:

Сабақтың тақырыбы

«Алтын адам» археологиялық олжасы

Зерттеу сұрағы: Есік обасынан табылған «Алтын адам» кім болды?

Оқу бағдарламасына сәйкес оқыту мақсаттары

5.2.3.1 қазақстандық ғалымдардың археологиялық жаңалықтарын білу;

5.2.2.4 Есік обасынан табылған «Алтын адам» археологиялық олжасының ерекшеліктерін анықтау;

5.2.1.2 сипаттау ежелгі тайпалардың дүниетанымы

Сабақ нәтижесі:

Оқушылардың барлығы: Оқулықта берілген және қосымша тапсырмаларды орындайды. Жазба жұмыс жасайды. Сұраққа жауап береді.

Оқушылардың көбісі : Топтық жұмысты брлесе орындайды.Өз бетінше жұмыс жасайды. Сұраққа жауап береді. Қосымша үлестірме ресурстармен жұмыс жасайды.

Оқушылардың кейбіреуі:

Оқулықтан тыс берілген қосымша тапсырмалады орындайды, тақырып бойынша қосымша мәліметтер мен дәлелдер келтіре алады.

Бағалау критерийі

Жеке, жұптық, топтық тапсырмаларды орындай алады. Сабақ барысында тыңдаушының назарын өзіне аудара алады.

Тілдік мақсаттар

Негізгі ұғымдар: «Алтын адам» археологиялық олжасы

Диалогқа арналған сұрақтар:

Біздің анықтағанымыз... Қорытындысында...

Біздің тобымыздың ойынша... Келесі себептер/факторлар......

Жазылымға арналған тапсырмалар: «Бір сөзбен айтқанда»

Құндылықтарға баулу

«Мәңгілік ел»

2)Қоғамымыздағы ұлттық бірлік,бейбітшілік пен келісім

3)Зайырлы қоғам және рухани мәдениет

Сабақтың барысы

Сабақтың кезеңі/ уақыт

Педагогтің әрекеті

Оқушының әрекеті

Бағалау

Ресурстар

Сабақтың басы

Ұйымдастыру

Кезеңі

Қызығушылықты ояту

7 мин.

Ұйымдастыру кезеңі

(М) Сәлемдесу, сабаққа қатысушылардың байланысын тексеру, сабаққа дайындығы

«Миға шабуыл» -

1. Сақтар қайда қоныстанды?

2. Ежелгі және парсы ғалымдарының құндылығы неде?

Бейнеролик қарау. «Алтын адам».

Сабақтың мақсаттарын талқылау

Мұғалім: Сабағымыздың тақырыбы "Алтын адам" археологиялық олжасы" Балалар, сендер "Алтын адам" археологиялық олжасы туралы не білесіңдер?

М: Балалар, "Алтын адам" қайдан табылды деп ойлайсыңдар?

Бүгін біз мәселені зерттейміз:

Есік қорғанынан табылған "Алтын адам" кім болған?

Мұғалімнің сұрақтарына жауап береді

Сұрақтарға жауап береді:

1.Сақтар тиграхауда-Жетісу;

2.Сақ-хаомоварга - Арал теңізінің оңтүстік жағалауы;

3.Сақ-хаомоварга - Арал маңында.

4. Оларда сақ тайпаларының саяси тарихы, қоныстануы, тұрмысы туралы мәліметтер бар.

Оқушылар бейнеролик көріп, сұрақтарға жауап береді.

Оқушылар өз нұсқаларын айтады

Сақ тайпасынан шыққан жауынгер

Мадақтау

Қазақстан тарихы НЗМ 2017 ж. ав.С.Р.Ахметова, А.М. Ибраева және т.б.

Слайд 1.презентация

https://youtu.be/nQCTItqQesU

Сабақтың ортасы

20 мин

М: Балалар қорғандарды қазу нәтижесінде археологтар Қазақстанның ежелгі тарихына жататын олжаларды тапты. 1969 жылы Қ.Ақышев бастаған археологиялық экспедиция мына жерден тапты. Алматыдан 50 шақырым жерде Есік қорғаны биіктігі 6 метрге, диаметрі 60 метрге жеткен. "Алтын адам". Ескерткіш біздің дәуірімізге дейінгі 4-3 ғасырларға жатады.

Сұрақ: қорғаннан табылған археологиялық олжалар:

(слайд-презентациядан бейнежазбаны көрсету: алтын адам, 4000 мың алтыннан жасалған бұйымдар, жаппай тақта, сақина, ақинақ, ыдыс, тостаған, айна).

М: Ғалымдар табылған алтын адамның сақ тайпасынан шыққанын, (Тиграхауда) 17-18 жас аралығындағы жауынгер екенін анықтады.

Тапсырма: Оқулықтағы мәтінді оқыңыз (74-бет). және кестені толтырыңыз

Мұғалім толықтырады:

Қорған бірнеше қатар құм мен қиыршық тастардан тұрғызылған. Онда екі қорым табылды: орталық және бүйір (оңтүстік). Алғашқы бірнеше рет тоналды, ал екінші қорым бүтін күйінде қалды және жақсы сақталды.

Жерлеу Тянь-Шань шыршасынан тіктөртбұрышқа салынған және кішкентай үйге ұқсайды. Оның ішкі өлшемдері: ұзындығы 2 м 90 см, ені 1 м 50 см, биіктігі 1,5 метр.

М: Енді ойланыңызшы, неге "Алтын адам." сақ мәдениетінің қайталанбас үлгісі болып табылады?

М: Иә, "Алтын адам" қазақ халқының арғы атасы, Қазақстанның түкпір-түкпірінен осындай қорымдар табылған.

Тапсырма: 75-беттегі иллюстрацияға назар аударыңыз. Кестені толтыру арқылы Қазақстанның аймақтарын, олжаларын анықтаңыз.

М: VIII ғасырдан бастап. б.з.д.е. Еуразияның далалық аймақтарында "жануарлар стилі" деп аталатын жаңа стиль кең етек алды. Өнердегі бұл стиль негізінен сәндік мақсатта, яғни зергерлік бұйымдар үшін қолданылған. Киімдер, қола қазандықтар, құрбандық үстелдері, қару-жарақ, ат әбзелдері жануарлар мен жануарлардың әр түрлі бейнелерімен безендірілген. Сақтар "аң стилі" дәстүрімен Батыс Азия мен Иранға жорықтар кезінде танысқан. Осы жерден сақтар өнерінде "өмір ағашының" символы ретінде арыстан бейнесі тарады. Бұл ұғым арыстанның орнына жануарлар мен жануарлардың жергілікті түрлерін бейнелеу дәстүріне көшті: жылқы, қошқар, түйе, бұғы, ақбөкен, барыс, жолбарыс, бүркіт, қасқыр, қоян және т.б.

М: Балалар, құрастырыңдар "Жануарлар стилі" атты қысқаша әңгіме.

М: "Жануарлар стилі" тотемизм дәстүрінің көрінісі болып табылады, оған сәйкес әр адамның қандай да бір "аңның" арғы атасы болады. Тапсырма: 76-77 беттердегі мәтінді оқып, ойланып, сұрақтарға жауап беріңіз:

1. Сақтар бұйымдарды безендіру үшін аңдардың бейнесін не үшін пайдаланған.

Талқылау барысында оқушылар заттарды атайды: Жауынгердің киіміндегі 4000 алтын табақ; күміс тостаған; қола айна және т.б.

Дескриптор: Есік қорғанының археологиялық олжаларын анықтау.

Оқушылар оқулықтағы бірінші абзацты оқыңыз (52-бет).

Оқушылар: "Алтын адам" қазақ халқының арғы атасы болған; Алтын заттардың байлығы мен көптігі оның қоғамдағы жоғары орнын көрсетеді.

Қазақстан тәуелсіздігінің нышаны.

Археол. табылған зат сақ тайпаларының өнері, мәдениеті және дүниетанымы туралы ақпарат көзі болып табылады.

Оқушылар: кестені толтырыңыз.

Оқушылар, жұптасып жұмыс жасай отырып,

дәптерлеріне "Жануарлар стилі" әңгімесін жазады.

Оқушылар, сұрақтарға жауап берілді: арыстан "өмір ағашын", тотемизм дәстүрінің көрінісін, зұлым рухтардан тұмарды, бейнеленген құстарды бейнеледі

ҚБ Мұғалім оқушылар жауабын мұқият тыңдап кері байланыс беріп отырады

Мұғалімнің мақтауы

Дескриптор: Архтың басшысын анықтайды. экспедициялар; Аумақты, аймақты анықтайды; Археолардың жүргізілген жылын анықтайды.

Қазба жұмыстары;

Не табылғанын анықтайды.

Ф.О. өзара тексеру

Дескриптор:

азақстан аймағын анықтайды;

Археологиялық олжаны анықтайды;

Дескриптор:

"Жануарлар стилі" деген не, оны не үшін осылай атайтынын білу, ол туралы мәліметтерді жазып алу.

Слайд-№2 презентация

Слайд нөмірі 3

Қазақстан тарихы.

Оқу құралы.

Слайд нөмірі 5

Қазақстан тарихы оқулығы 5 кл. 76-77 беттер

Сабақтың соңы

Қорытынды

Ой толғаныс.

Рефлексия

7 мин.

Тақырыпты бекіту: Иә-1 Жоқ-0

1. 1980 жылы "Алтын адам" табылды.

2. Қ.Ақышевтің жетекшілігімен "Алтын адам" табылды

3.Сақ жауынгерінің киімінде жануарлардың бейнелерінің болуы хайуандық стильді айғақтайды.

4. Сақ жауынгерінің макеті "Бәйтерек" ғимаратында бар.

5. "Алтын адамның" киімінде барыс сияқты жануар жоқ.

6. Күміс тостағаннан 26 күн белгісі табылды.

II. Бір дұрыс жауапты таңдаумен тест тапсырмалары:

1. "Алтын адам" табылды:

А) Есік қорғаны;

В) Бесшатыр қорғаны;

С) Аралтөбе .

2. Сақтардың аң стилі туралы жорықтар кезінде білген:

А) Үндістан; В) Қытай; С) Алдыңғы Азия мен Иран.

3. "Жануарлар стилі" кең тараған:

А) V б.з.д. жылы

В) VIII б.з.д.

С) VII б.з.д

4. Қорғаннан қанша алтын бұйымдар табылды? А) 3 мың; В) 4 мың; С) 5 мың

5. Бас киімде бейнеленген төрт жебе нені бейнелейді?

А) күнге табыну;

В) жердегі тіршілік;

С) дүниенің жақтары

Рекфлекция.

Оқушылардың жауаптары:

I. Шын-жалған

1.1

2.1

3.1

4.0

5.0

6.1

II. Бір дұрыс жауапты таңдаумен тест тапсырмалары:

1. а

2. с

3. с

4. в

5. а

Үй тапсырмасы

Кескін картамен жұмыс.