Мектеп:

№96 ЖББМ КММ

Бөлім:

Ғарышты игеру жетістіктері

Күні:

Мұғалімнің аты-жөні:

Ержан Мөлдір Ержанқызы

Сынып:

Қатысқандар саны:

Қатыспағандар саны:

Сабақтың тақырыбы:

Адамзат бағындырған ғарыш

Оқу бағдарламасына сәйкес оқыту мақсаттары

8.2.2.1 Публицистикалық және ғылыми стиль ерекшеліктерін қолданылған тілдік құралдар арқылы тану;

8.4.4.1 сөз тіркесінің байланысу тәсілдері мен түрлері, есімді, етістікті сөз тіркестерін ажырату, қолдану

Сабақ мақсаты

- Публицистикалық және ғылыми стиль ерекшеліктерін мәтінде қолданылған тілдік құралдар арқылы тани алады;

-сөйлем ішінен есімді және етістікті сөз тіркестерін табады;

-сөз тіркесінің байланысу тәсілдерін ажыратып, сөйлем құрауда қолдана алады.

Сабақ барысы

Сабақтың кезеңі/ уақыт

Педагогтің әрекеті

Оқушының әрекеті

Бағалау

Ресурстар

Сабақтың басы

5 минут

Ұйымдастыру кезеңі

Сабақты ұйымдастыру жұмыстарын жүргізеді, амандасады, сабақ кезіндегі ережемен, сабақ мақсатымен, бағалау крийтерилерімен таныстырады.

Үй тапсырмасына шолу. Тақтада «Білемін», «Білдім», «Білгім келеді» сөздері жазылған қиынды ілініп тұрады. Оқушылар тапсырманы орындағанда қолданады.

1-2-топтар публицицстикалық стиль бойынша қайталап келген ақпараттарын А3 парағына түсіреді және «Білемін» жазуының астына тақтаға іледі.

3-топ ғылыми стиль бойынша қайталап келген ақпараттарын А3 парағына түсіреді және «Білемін» жазуының астына тақтаға іледі..

«Тұлғаны таны»

Ж аңа сабақты болжау мақсатында суреттегі тұлғаның кім екенін анықтайды.

Оқушылар назары сабаққа аударылады. Тақтада «Білемін», «Білдім», «Білгім келеді» сөздері жазылған қиынды ілініп тұрады. Оқушылар тапсырманы орындағанда қолданады.

Суреттегі тұлға туралы білетін мәліметтерін ортаға салып, бүгінгі тақырыппен байланысын анықтайды.

Сабақтың тақырыбы мен мақсаты анықталады.

«Бағдаршам» арқылы бағалайды. Жауабы дұрыс болса, жасыл түсті, қате болса, қызыл түсті, толықтыру керек болса, сары түсті стикерді көрсетеді. Сары, қызыл түсті көрсеткен оқушылардан ауызша кері байланыс алынады.

Интерактивті тақта, презентация, А3 парағы, стикерлер

Сабақтың ортасы

35 минут

ЖЖ

7 минут

8 минут

5 минут

7 минут

5 минут

3 минут

ОҚЫЛЫМ АЛДЫ

Берілген сөздерге назар аударыңдар.

«Байқоңыр, обсерватория, ғарыш аппараты, ғаламшар»

Берілген сөздерге қарап, көршіңмен өз ойларыңмен бөлісіңдер.

• Берілген сөз арқылы қандай маңызды тақырып құрастыруға болады?

• Тақырыптың 2 атауын болжап және мәтін құрастырыңдар: бірі - қоғам өмірі үшін маңызды мәселелерді талқылайтын мәтін, екіншісі - ғылым саласына байланысты мәтін.

ОҚЫЛЫМ ТАПСЫРМАСЫ.

Оқулықтағы оқылым мәтінімен жұмыс жасайды.

Тапсырма.

Төменде көрсетілген тіл оралымдарын мәтіннен табыңдар және оның қолдану себебін түсіндіріңдер.

1. мәселені қоғамға таныстыру мәніндегі сөздер мен сөз тіркестері

2. бағалауыштық мәндегі тілдік қолданыстар

3. эмоционалды-экспрессивті сөз орамдары.

4. перифразалар

5. сөздердің инверсиялануы, қаратпа сөздер, риторикалық сұрақтар, әртүрлі қайталамалар, көркемдік құралдар

6. Публицистикалық стильдің тілдік ерекшеліктері қандай? Ойыңызды қорытындылаңыз

Қосымша оқылым мәтіні.

Ұшу аппараты

Ұшу аппараты (ҰА) — планеталар атмосферасында немесе ғарыш кеңістігінде басқарылып ұшырылуға арналған құрылғы.

Ұшу аппараттар атмосфералық және ғарыштық (планетааралық автомат ст., Жердің жасанды серігі, ғарыш кемесі) болып екіге бөлінеді. Атмосфералық ұшу аппараттары ауадан ауыр (ұшақ, тікұшақ, планер, т.б.) және ауадан жеңіл (аэростат, дирижабль, т.б.) болып топталады. Ауадан жеңіл ұшу аппараттарын көтергіш күш аэростатикалық, ал ауадан ауыр аппаратты көтергіш күш аэродинамикалық құбылыс негізінде пайда болады.

Ұшу аппараттарының жіктелуі — ұшу аппараттары негізгі белгілеріне қарай мынадай кластарға бөлінеді: көтерілу күшінің жасалу принципіне қарай ауадан жеңіл және ауыр аппараттар, экипаждың болуы немесе болмауына байланысты пилотты және пилотсыз, қолданылуына қарай бір жолғы және бірнеше мәрте қолданылатын болып бөлінеді. Қазіргі кезде ауадан жеңіл ұшу аппараттары қосалқы рөл атқарады. ұшу аппараттарының ауадан ауыр түрінін класында көп кездесетіні ұшақтар тобы болып табылады

Ұшу аппараттарының қозғалтқыштары — жылу энергиясын тарту күші не айналдыру тәсіліне қарай қалақты және реактивтік қозғалтқыштар. Қалақты қозғалтқышта отын энергиясы қалақ білігінің куатына айналып, ауа ағынын тебе отырып, тарту күшін туғызады. Сондықтан көбіне қалақты қозғалтқыш деп аталады, ал мұндай қондырғы қозғалтқыш пен қозғалғыштан тұрады. Қазірде қалақты қозғалтқыштар жеңіл көліктер мен санитариялық ұшақтарда, байланыс ұшақтары мен тікұшақтарда қолданылады. Реактивті қозғалтқыштарда ұшу аппаратының тарту күші аз ағынымен пайда болған реакция күші түрінде қозғалтқыш элементінің өзінің үстінде пайда болады. Реактивті қозғалтқыш құрамында қозғалтқыш та, қозғалғыш та болмағандықтан, тік реакция қозғалтқышы деп аталады. Реактивтік қозғалтқыштар ауа-реактивтік және ракеталық болып 2 класқа бөлінеді. Ауа-реактивтік қозғалтқыштың жұмысы үшін отын ұшақтын басынан, ал тотықтандырғыш (оттегі) қоршаған ауадан келсе, ракеталық қозғалтқыштар үшін отын да, тотықтырғыш та ұшу аппараттарында тасымалданады. Ракеталық қозғалтқыштар қолданатын отын түріне қарай қатты отынды қозғалтқыш және сұйық отынды қозғалтқыш болып бөлінеді. Ауа-реактивті қозғалтқыш ішінде кең тарағаны — ӘӘК ұшақтарында қолданылатын турбореактивтік қозғалтқыштар. Негізгі энергия (қуат) көзі ядролық отын болып табылатын атомдық күш қондырғылары ерекше топ құрайды.

Тапсырма.

Төменде берілген сұрақтарға жауап беріңіз және оның қолдану себебін түсіндіріңіз.

1. Мәтінде ғылыми шығармаға тән түрлі көзқарастар жүйесін бір арнаға салып жинақтау, қорыту, талдау бар ма?. Оны қандай тілдік қолданыстар арқылы береді?

2. Ғылыми тілге тән халықаралықсипаттағы терминдер, шет тілдік терминдер, ғылыми терминдер бұл еңбектен байқауға болады ма? Мысал келтір.

3. Еңбекте ғылыми баяндау, дәлелдеу, салыстыру, салғастыру әдістері қолданылған ба? Онда қандай тілдік қолданыстарды байқадыңыз?

4. Мәтін қай ғылым саласына қатысты ? Оны қандай тілдік қолданыстар арқылы дәлелдей аласыз?

5. Еңбекте басқа да стиль элементтері кездеседі ме? Мысал елтіріп, дәлелдеңіз.

6. Ғылыми стильдің тілдік ерекшеліктері қандай? Ойыңызды қорытындылаңыз.

ТІЛДІК БАҒДАР.

3-тапсырма. Тапсырмаларды орындаңдар.

1. Оқылым мәтінінің бірінші азатжолынан сөздердің байланысу

тәсілдерін анықтаңдар.

2. Төмендегі мәтіннен есімді және етістікті тіркестерді теріп жазыңдар.

4-ТАПСЫРМА. «Үш қадамды сұхбат». Берілген мәтіндер бойынша бір-біріңнен «Үш қадамды сұхбат» алыңдар.

1. А оқушы В-дан сұхбат алады, ал С оқушы олардың сұрақ- жауабын жазып отырады.

2. В оқушы С-дан сұхбат алады, ал А оқушы олардың сұрақ- жауабын жазып отырады.

3. С оқушы А-дан сұхбат алады, ал В оқушы олардың сұрақ- жауабын жазып отырады.

Оқушылар берілген сөздерге назар аударып, бұл сөздер арқылы қандай маңызды ақпарат құрастыруға болатындығын анықтайды. Мәтін құрастырады.

Оқулықтағы мәтінді мұқият оқиды.

Көрсетілген тілдік оралымдарды мәтіннен тауып, қолданылу себебін түсіндіреді.

Мәтін бойынша төмендегі сұрақтарға жауап береді.

Стиль түрін анықтайды

Стильге сай тіл орылымдарын мәтіннен таба алады

Олардың қолданысына түсінік береді.

Грамматикалық тақырыпты меңгереді. Мұқият тыңдайды, мұғалімге сұрақтарын қояды.

Грамматикалық тапсырмалар орындайды.

Сөздердің байланысу тәсілдерін анықтайды;

ойларын дәлелдейді;

есімді және етістікті тіркестерді теріп жазады;

ойларын дәлелдейді.

Берілген мәтіндер бойынша бір-біріңнен «Үш қадамды сұхбат»

Дескриптор:

-Публицистикалық стильге сай мәтін құрастырады; (1 балл)

-Ғылыми стильге сай мәтін құрастырады;(1 балл)

Жұпаралық бағалау

Дескриптор:

-Стиль түрін анықтайды; (1 балл)

-Стильге сай тіл орылымдарын мәтіннен таба алады; (1 балл)

-Олардың қолданысына түсінік береді; (1 балл)

Мұғалімнің кері байланысы. «Оң және теріс» әдісі.

Дескриптор:

-сөздердің байланысу тәсілдерін анықтайды; (1 балл)

-есімді және етістікті тіркестерді теріп жазады; (1 балл)

-ойларын дәлелдейді. (1 балл)

Дескриптор:

-сұхбат құрастырады; (1 балл)

-сұрақ-жауап алады; (1 балл)

Интерактивті тақта, презентация

Оқулық, дәптер

https://massaget.kz/layfstayl/bilim/zharatylystanu/24581/

Интерактивті тақта, презентация

Оқулық, дәптер, қалам

Оқулық, дәптер, қалам

Сабақтың соңы

5 минут

Рефлексия

Оқушылар тапсырманы орындап болған соң А3 парағына сабақта біліп шыққан мәліметтерін жазып, «Білдім» қиындысының астына апарып іледі.

«Білгім келеді» әдісі

А3 парағына тақырып, мақсат, бағалау бойынша білгісі келетін ақпараттарын жазып, «Білгім келеді» қиындысының астына іледі. Мұғалім қалауы бойынша оқушылардың ауызша ойларын тыңдауға болады.

Оқушылар А3 парағына тақырып, мақсат, бағалау бойынша білгісі келетін ақпараттарын жазып, «Білгім келеді» қиындысының астына іледі.

Жазбаша әрі ауызша кері байланыс

Формативті бағалау

1-10 балл

А3 парағы, стикерлер

Үйге тапсырма

Оқулықтағы 5 тапсырма.

95-бет.

Берілген екі тапсырманың бірін орындайды.

Дескриптор:

-тапсырманы орындайды.

Оқулық, дәптер, қалам