11.2 В «Координация және реттелу»
және «Көбею» бөлімі
бойынша жиынтық бағалау
Оқыту мақсаттары
|
-
Биологиядағы басқару жүйесін сипаттау
-
Гормондардың әсер ету механизмін түсіндіру
-
Өсімдіктердің өсуіне стимуляторлардың (өсіргіш заттар) әсер етуін
зерттеу
11.2.1.1. Адам гаметогенезін түсіндіру
11.2.1.2 Сперматогенез бен оогенездің айырмашылығын түсіндіру
|
Бағалау критерий
|
Оқушылар:
-
Биологиядағы басқару жүйесін сипаттайды
-
Гормондардың әсер ету механизмін түсіндіреді.
-
Өсімдіктердің өсуіне стимулятордың (өсіргіш заттар) әсер етуін түсіндіреді.
-
Адам гаметогенезін сипаттайды
-
сперматогенез бен оогенездің айырмашылығын анықтайды.
|
Ойлау дағдыларының деңгейі
|
Қолдану
|
Орындау уақыты
|
20
минут
|
Т
С
В
А
апсырма 1. Ағзалардың бір
түріне жататын әртүрлі даралар арасында будандасу жүруі мүмкін. Мысалы,
көрші аумақта мекендейтін қасқырларда даралар арасында шағылысу
жүруі ықтимал. Бұл деңгейде қарапайым эволюциялық үдерістер жүреді, өзгерістер мен
жаңа түрлер пайда болады. Суретте берілген деңгейдің қай түрі
сипатталған?

Тапсырма
2. Анықтаманың дұрыс бұрыстығын
анықта.
Анықтамалық
|
Дұрыс
|
Бұрыс
|
-
Инсулин – глюкозаның деңгейін түсіретін жалғыз гормон болып
табылады
|
|
|
-
Ауа құрамында
көмірқышқыл газының мөлшері 3%-дан асатын болса, онда адам есінен
танады
|
|
|
-
Адамның қалтырауынан дене қызуы
көтеріледі
|
|
|
-
«Тыныс орталығы»
реттейтін қалыпты тыныстың шығарылуы сопақша мида арқылы жүзеге
асырылады
|
|
|
-
Сопақша ми арқылы
ағзадағы көмірқышқыл
газының деңгейі бақыланады
|
|
|
Тапсырма
3. Суретте ауксин гормонының өсімдікке әсері көрсетілген. Өсу қозғалыстары ауксин
гормонының қатысуымен өсiмдiктiң гормон жүйелерi арқылы жүзеге
асырылады. Ауксин өсiмдiктердiң өсу жылдамдығына ықпал етеді, және
оның әркелкі таратылуы өсімдік органдарының әркелкі өсуіне алып
келеді. Мысалы, тамырдың немесе сабақтың бір жағында ауксин көбірек
болса, сол жағы тезірек өсіп, тітіркендіргіштерге қарай немесе
қарсы қисайып кетеді.
Өсімдіктің қай бөлігінде ауксин
түзіледі?
A –
гүлде
B –
флоэмада
C
– өсіп келе жатқан сабақ пен тамырлардың
ұштарында
D –
тамыр қылшаларында



Тамыр ұшы
Тапсырма
4. Аналық жыныс жасушаларының
құрылымдық компоненттерін
анықтаңыз?
A
А................................................
В................................................
С................................................
D................................................
B
C
D
Тапсырма
5. Жұмыртқа жасушасы мен
сперматозоидты салстыра отырып кестеде бос орындарды
толтырыңыз
|
Жұмыртқа жасуша
|
Сперматозоидты
|
Құрылысы
|
Жұмыртқа жасушасы цитоплазмамен қоршалған ядродан және оны
мөлдір қабық пен фолликула қорғап
тұрады
|
|
Түзілетін жері
|
|
Аталық жыныс безі
|
Өлшемі
|
Сперматозоидпен салыстырғанда үлкен. Өлшемі 0,15 тен 0,2мм
дейн болады.
|
|
Бағалау критерийі
|
Тапсырма
№
|
Дескриптор
|
Балл
|
Білім алушылар
|
Биологиядағы басқару жүйесін сипаттайды
|
1
|
Құрылым деңгейін
анықтайды;
|
1
|
Гормондардың әсер механизмін
түсіндіреді
|
ету
|
2
|
Дене температурасын, көмірқышқыл газының деңгейін
және глюкоза мөлшерін реттеу «кері байланыс» принципінің қызметінің
дұрыс бұрыстығын орындайды
|
5
|
Өсімдіктердің өсуіне
стимулятордың (өсіргіш заттар) әсер етуін
түсіндіреді
|
3
|
өсіргіш заттың әсерін
өсімдікке әсерін сипаттайды;
|
1
|
Адам гаметогенезін
сипаттайды
|
4
|
Аналық жыныс жасушаларының
құрылымдық компоненттерін анықтайды
|
3
|
Сперматогенез бен
оогенездің
айырмашылығын анықтайды
|
5
|
жыныс жасушаларының
құрылымын бос орындарға дұрыс толтырады
|
4
|
Барлығы
|
14
|
11 сынып. ҚҒБ.
БЖБ №2
Жауаптары:
1
тапсырма. В.
2тапсырма.
Анықтамалық
|
Дұрыс
|
Бұрыс
|
-
Инсулин – глюкозаның
деңгейін түсіретін жалғыз гормон болып
табылады
|
+
|
|
-
Ауа құрамында көмірқышқыл
газының мөлшері 3%-дан асатын болса, онда адам есінен
танады
|
|
+
|
-
Адамның қалтырауынан
дене қызуы көтеріледі
|
+
|
|
-
«Тыныс орталығы» реттейтін
қалыпты тыныстың шығарылуы сопақша мида арқылы жүзеге
асырылады
|
+
|
|
-
Сопақша ми арқылы
ағзадағы көмірқышқыл газының
деңгейі бақыланады
|
|
+
|
3
тапсырма. С
4
тапсырма
5
тапсырма.
|
Жұмыртқа
жасуша
|
Сперматозоидты
|
Құрылысы
|
Жұмыртқа жасушасы
цитоплазмамен қоршалған ядродан және оны мөлдір қабық пен фолликула
қорғап тұрады
|
Сперматозоид бас, орталық және
құйрық бөлімдерінен тұрады. Бас бөлімінде хромотин жипшелері тығыз
ширатылған ядродан, акросомадан тұрады. Орталық бөлігі көптеген
митохондриядан тұрады. Құйрығы немесе "талшығы" сперматоцитке
қозғалуға мүмкіндік береді.
|
Түзілетін
жері
|
Аналық жыныс
безі
|
Аталық жыныс
безі
|
Өлшемі
|
Сперматозоидпен салыстырғанда
үлкен. Өлшемі 0,15 тен 0,2мм дейн
болады.
|
Жұмыртқа жасушасымен
салыстырғанда өте кішкентай. Сонымен қатар, ол ағзадағыда ең кіші
жасуша болып саналады.
|