Сынып сағаты

«Қоқысты қайта өңдеу процесі»

«Жеткіншектің Жеті жарғысы» жобасы

Күні

Сынып жетекші:

Сынып:

Қатысушылар саны:

Қатыспағандар саны:

Эпиграфтар (тақырып мазмұнын ашатын)

Қоқысты қайта өңдеу процесінің шешу жлдары

Сабақтың мақсаты:

Тұрмыстық қалдықтардың пайда болуының алдын алуды және оларды азайтуды, есепке алу мен бақылауды, қалдықтардың жиналып қалуын, сондай-ақ, қалдықтарды тасымалдап, залалсыздандыру, оларды өңдеп, кәдеге асырудың жолдарын анықтау.

Құндылықтарды дарыту

Ұлттық мүдде

Сыни және креативті ойлау;

Жеке және командамен жұмыс істей білу;

Білуге, жаңаны тануға құштар болу;

Ресімдеу

Слайд,презентация

Музыкалық және бейне көркемдеу

интерактивті тақта, слайд

Үлестірмелі материалдар

мақал – мәтелдер жазылған плакаттар

Тақырыптық көрмелер мен ақпараттық стендтер

Презентация

Дайындыққа арналған әдебиет

Интернет материалдары

Сабақтың барысы

Сабақтың кезеңі/ уақыт

Мұғалім әрекеті

Оқушы әрекеті

Ресурстар

Ұйымдастыру кезеңі (7 мин)

Жалпы, табиғат — тіршілік атаулының құтты қоныс-мекені, тіршіліктің түлеп өсуіне қажетті нәрі, жер бетіне көрік берген сәні.Халық ұғымында табиғат деген сөз жер, аң, туған жер, атамекен сөздерімен қатар тұрады. Олай болса, бүгінгі дөңгелек столымыз да табиғат туралы болмақ. Қазақстан табиғатының өлшеусіз байлығын игере отырып, бізді қоршаған ортаның бүтіндігін сақтау да республикамыздағы ең күрделі мәселелердің бірі. Көшпелі тұрмыс кешкен қазақтар өзінің барлық ақыл ойын табиғатпен байланыстырған.

«Тазалық - саулық негізі» дейді дана халқымыз. Тазалық жоқ жерде елдің болашағы бұлыңғыр, келешегі күмәнді болары хақ. Қаламыз күн санап көркейіп өсіп келеді. Қаламыздың келбеті тек сәнді де сәулетті ғимараттармен, жасыл желекті саябақтармен өлшенбейтіні белгілі. Күн сайын кемел келешекке құлаш сермеп, көркейіп келе жатқан қаламыздың ажары оның тазалығына да тікелей байланысты. Ал тазалық пен ұқыптылық әрбір адамның туған жеріне деген сүйіспеншілігі мен жанашырлығын қажет етеді. Сондықтан да тазалық - қоғамдағы маңызы зор мәселе болып табылады. Себебі, қоршаған орта мен экологиялық тазалық - тұрғындар үшін аса қажетті құндылықтардың бірі. Қоршаған ортаны таза ұстаумен қоса, біз өзіміздің денсаулығымыздың дұрыс болуына жағдай жасаймыз. Қоғам үшін пайдасы зор осынау істі әрбір жан азаматтық борышым деп санауы керек.

Оқушылар мұғаліммен амандасады,түгенделеді, мектеп партасындағы қатарлары бойынша  орындарына отырады.

Компьютер

Сабақ ортасы

(33 мин)

Бүгінгі мен сөз еткелі тұрған мәселе біздің өңірді ғана емес, бүкіл әлемді алаңдатып отыр. Ол –жердің бетін жайлап бара жатқан қоқыс мәселесі. Сондықтан алдымен әлемдік деңгейдегі мәселеге аз ғана тоқталып кетсем.Жер бетіндегі әрбір адам күн сайын 0,74 келі қоқыс шығарады. Өткен жылғы статистикалық мәліметтер бойынша әлемде жиналған қоқыстың жалпы көлемі 2,5 млрд тоннаға жетеді. Бұл қарқын тоқтамаса, 2050 жылға қарай, оның көлемі 3,4 млрд-қа дейін баруы мүмкін. Осы орайда, белгілі физик Нильс Бор: «Адамдар атомнан емес, өзі шығарған қоқыстардан өледі» деген екен. Бордың сөзі шындыққа айналмас үшін жер тұрғындары дүниежүзілік сипатқа ие акциялар өткізіп, экологиялық проблемаларды шешуге барынша тырысып келеді.

«Планетаны қоқыстан тазартамыз» акциясы алғаш рет Австралия тұрғын дарының белсенділігімен басталыпты. Олар 1993 жылдың қыркүйек айында мұхит жағажайларын тазартуға шыққан. Кейін келе бұл идеяны басқа мемлекеттің еріктілері қолдап, акция әлемдік сипатқа ие болды. Қазір жүзден аса елдің миллиондаған белсенділері қыркүйектің нақты бір аптасын белгілеп, өз аймағындағы қоқыстарды жинап, оларды сұрыптайды.

Адамдар көбінесе демалыс орындарын, саябақты, жағажайларды, орманбақтарын, су қоймаларын, қаласыртындағы өзен жағасын қоқыстан тазартады. Жер бетіндегі әр бір тұрғынға жылына орта есеппен алғанда 20 тонна шикізат жұмсалса, оның 97%-ы қоқысқа айналады екен. Соның кесірінен «ХХІ ғасырдың құбыжықтары» деген атауалған тау-тау қоқыстар пайда болуда. Олардың тек көлемі емес, тірітабиғатқа тигізер зияны да шашетектен.

• Жалпы қала орталығында 823 көше бар болса, соның 240-ын ғана таза ұстауға қала қазынасынан қаржы бөлінеді екен. Қалған 583 көшесін «Қызылорда тазалығы» мекемесінің құзырында.

• Алдағы жылдары елімізде сұрыпталмаған қоқысты көмуге жаппай тыйым салынбақшы. Жалпы сарапшылардың дерегі бойынша, жыл сайын елімізде 700 миллион тонна өнеркәсіптік қоқыс пен қалдықтар жиналатын болса, оның 250 миллионы денсаулыққа қауіпті улы заттар көрінеді

• Жоғарыда айтылған мәліметтерге сүйенсек, Үйдегі қоқыстарды жыл сайын сыртқа шығару арқылы үлкен қоқыс болып жиналатынын білдім.

Қазіргі уақытта біздің қаламызда да қоқысты өңдеу мәселесі күн тәртібіне қойылған.

Әйтсе де қоқысты сұрыптау мен қалдықтарды қайта өңдеу әлі де кемшін тартып тұр. Қаламыздың әрбір бұрыштарында қоқыс үйіндісі күннен күнге артып барады.

Сіз білесіз бе?

• 10 адамнан тұратын кеңсе қызметкерлері бір жылда бір тоннадай қағаз қалдықтарын жинайды. Егер осы шикізатты қайта өңдеп, екінші рет пайдаланса:

• 10 ағашты сақтайды (100 кг макулатура

1 ағашты сақтайды);

• 20000 литр суды үнемдейді;

• 1000 кВт электр энергиясын алуға болады;

Халықтың ортасында бұл бағытта үгіт-насихат жұмыстары жүргізілмейді. Көпшілік жұрт қандай қалдықты қай контейнерге салу керектігін де дұрыс білмейді. Тіпті мұндай жәшіктер болғанымен, тұрғындардың енжарлығынан оларда әртүрлі тұрмыстық қалдықтар бірге араласып жатады. Сондай-ақ жұрт қалдықтарды ақшаға қабылдайтын арнайы орындардан да бейхабар. Тіпті ондай орындарды білген адамның өзі күн сайын қала аралап, қоқыс тасып жүруге құмар емес.

Табиғат қоршаған орта емес, табиғат біздің өзіміз. Өзіңді өзің алдау, өз болмысың алдында арам болу даму перспективасын жоғалтумен тең екендігін саралау парыз. Адалдық ғылыми категориядан гөрі адами тіршіліктің қазығы екендігін ұққан абзал. Адалдықтан бастау алмаған жерде адамзаттың мәуелі өмір қияндарын айшықтауда кешірілмес өкінішке соқтыратынын ғасырлар дәлелдеген шындық.

Оқушыларға бейнежазба көрсетіледі

Экологияны ластаушы

Оқушылар екі топ бөлініп жауап береді

Бейнежазба

презентация

Соңы

5 мин

Сайып келгенде айтарымыз – қандай жұмыс атқармасақ та қоршаған ортаға абайлап қарап, оны қорғауға күш салу басты бағытымыз болып қала береді .Қоршаған ортамыздың тазалығын сақтау үшін барлық тұрғындар өз үйіндей қарап тазалығына мән беру керек және тұрмыстық қалдықтарға қайта өмір сыйлап пайдаға жаратуға болатынын түсінсе.

Қашан да болмасын табиғатты аялай білейік. Ол өктемдікті көтермейді.
Бүгінгі экологияны ластамау «Табиғатты қорғау – адамзаттың парызы»

Кері байланыс

«Плюс,минус,қызықты»