Қоршаған әлемге құрметпен қарауға тәрбиелеу

«Бекітемін»

Мектеп директоры

-------------- М.С.Бактыбаева

«Б.Момышұлы атындағы орта мектеп»

Мектепалды даярлық мұғалімі Сапарбаева Нигора Бахтияровна

«Мектеп жасына дейінгі балаларды

қоршаған әлемге құрметпен қарауға тәрбиелеу» тақырыбындағы Эссе

Мектеп жасына дейінгі балаларды қоршаған әлемге құрметпен қарауға тәрбиелеу – қазіргі заманның өзекті мәселелерінің бірі. Баланың алғашқы қадамдары, оның дүниетанымы мен құндылықтары отбасы мен балабақшада қалыптасады. Сондықтан, осы жастағы балаларға табиғат пен қоршаған ортаны сүйіп, оған қамқорлық таныту, адамгершілік қасиеттерін дамыту маңызды. Бұл үрдіс болашақ ұрпақтың экологиялық сана-сезімін қалыптастыруға, қоғамдағы өзара сыйластықты арттыруға септігін тигізеді.Балалардың табиғатпен алғашқы танысуы ойын-сауық пен тәжірибелік сабақтар арқылы жүреді.

Балабақшада ұйымдастырылған серуендер, табиғат аясында өткізілетін шаралар,

өсімдіктер мен жануарлар туралы әңгімелер балалардың қызығушылығын оятып, табиғаттың сұлулығын танытады. Көктемгі жаңғырық, жапырақтардың сарғайып түсуі, күздің салқын желі – бұлардың әрқайсысы балаларға табиғаттың ерекшелігін сезіндіреді.Ата-аналар мен тәрбиешілер балаларға үлгі болып, табиғатқа деген махаббатты насихаттауы қажет. Күнделікті өмірде қоқыс тастамау, суды үнемдеу, ағаш отырғызу сынды

іс-әрекеттерді өздері жүзеге асырып, балаларға дұрыс үлгі көрсетеді. Мұндай әрекеттер балаларда экологиялық сана қалыптастырып, қоршаған ортаға деген құрметті арттырады. Балаларды іс-әрекет арқылы тәрбиелеу ерекше тиімді. Олармен бірге ағаш отырғызу, гүл егу, табиғатты қорғау бойынша ойындар ұйымдастыру арқылы бала табиғаттың маңыздылығын түсінеді. Сондай-ақ, жануарларға мейірімділік таныту, олардың күтіміне

көмектесу балалардың жүрегінде жан-жануарларға деген махаббатты тәрбиелейді. Мұндай іс-шаралар балалардың әлеуметтік дағдыларын дамытып, топпен жұмыс істеуді, бір-біріне қолдау көрсетуге үйретеді.Экологиялық білім беру мен табиғатқа құрмет сезімін дамыту –

тек балалардың ғана емес, бүкіл қоғамның міндеті. Балабақша мен отбасында экологиялық тәрбиеге ерекше көңіл бөлінсе, келешекте қоршаған ортаны қорғау бойынша тиімді шаралар қолға алынады. Мұндай жүйелі тәрбие табиғатқа деген сүйіспеншілік пен жауапкершілікті қалыптастырып, баланың тұлғалық дамуына зор ықпал етеді.Осылайша,

мектеп жасына дейінгі балаларды қоршаған әлемге құрметпен қарауға тәрбиелеу кешенді әрі маңызды процесс болып табылады. Әрбір бала табиғатты сүю мен қорғауды өз бойына сіңірсе, болашақта экологиялық дағдарыстарды жою және табиғи ресурстарды үнемді пайдалану мәселелерін саналы түрде шешетін азаматқа айналады. Сонымен қатар, мұндай тәрбие адамгершілік, өзара түсіністік пен қоғамдағы бірлік сезімін арттыруға көмектеседі.Осыған орай, балалардың табиғатқа деген құрметі мен сүйіспеншілігіне ықпал ететін іс-шаралар мен бағдарламалар үнемі жаңартылып, кеңейтілуі тиіс. Балалар өздері

байқаған өзгерістер мен көрген сұлулықты ата-аналарымен бөлісіп, табиғаттың

құпияларын түсінуге ынталы болулары қажет. Экологиялық білім мен тәрбиені ойын арқылы беру, интерактивті сабақтар өткізу арқылы балалардың ой-өрісін дамытып, олардың болашаққа деген сенімін арттыруға болады. Осылайша, әрбір бала табиғатқа деген құрметті сезініп, қоғамға пайдалы

азаматқа айналады. Ол өз өмірінде үнемі үлгі болады.

352 Сөз

Тексерілді _____________

«Бекітемін»

Мектеп директоры

-------------- М.С.Бактыбаева

«Б.Момышұлы атындағы орта мектеп»

Мектепалды даярлық мұғалімі Давлетова Алия

Мектеп жасына дейінгі балалардың шығармашылық

қабілеттерін дамыту

Баланың шығармашылық қабілеттерін дамыту – оның жан-жақты дамуының маңызды

бөлігі. Шығармашылық дегеніміз – тек сурет салу немесе ән айту ғана емес, ол баланың

қиялдап, жаңа нәрселерді ойлап табуы, өз ойын еркін жеткізе алуы. Бұл қабілет өмірдің

барлық саласында қажет, сондықтан оны ерте жастан дамыту өте маңызды.

Мектепке дейінгі кезең – баланың айналадағы дүниені танып, өз қиялын еркін дамытатын

ең қолайлы уақыт. Осы жаста бала айналасындағы нәрселерге қызығушылық танытып,

оларды зерттеуге, сұрақ қоюға бейім болады. Егер осы кезеңде оның шығармашылығын

дамытуға жағдай жасалса, ол болашақта жаңашыл, ойы ұшқыр, өзіндік көзқарасы бар тұлға

болып қалыптасады.

Шығармашылық қабілеттерді дамытудың жолдары

1. Ойын арқылы дамыту

Ойын – баланың негізгі іс-әрекеті. Ойын кезінде бала өзін еркін сезінеді, қиялын

қолданады, ойлап табуға ұмтылады. Әсіресе, рөлдік ойындар баланың шығармашылық

қабілетін арттыруға көмектеседі. Мысалы, «Дәрігер мен науқас», «Сатушы мен сатып

алушы» сияқты ойындар ойнағанда бала өз ойынан жаңа жағдайлар құрастырады.

2. Сурет салу және қолөнер

Сурет салу, мүсіндеу, аппликация жасау – баланың қиялын дамытуға көмектеседі. Бала

қағаз бетіне өз ойын түсіргенде, ол өз көзқарасын білдіреді, түсініктерін бейнелейді. Бұл

оның эстетикалық талғамын да дамытады. Ең бастысы, баланың шығармашылығына

шектеу қоймау керек, оның таңдауы мен идеясын бағалау қажет.

3. Әңгіме құрастыру және ертегілер ойлап табу

Балаға ертегілер оқып беріп, оның жалғасын ойлап табуын сұрау – шығармашылық

ойлауды дамытудың тиімді жолы. Мысалы, «Егер осы ертегідегі кейіпкер басқа қалаға

кетсе, не болар еді?» деген сұрақтар қою арқылы оның қиялын ұштауға болады. Бұл

баланың сөйлеу қабілетін, логикалық ойлауын да дамытады.

4. Музыка мен би

Музыка баланың эмоциясын дамытып, шығармашылық қабілеттерін ашады. Балаларға

әртүрлі әуен тыңдатып, оны сипаттап беруін сұрауға болады. Ал би билеу – баланың дене

қозғалысын дамытып қана қоймай, оны өз эмоциясын еркін жеткізуге үйретеді.

5. Табиғатпен байланысБалаларды табиғатпен таныстыру, оны зерттеуге мүмкіндік беру де шығармашылық

қабілетті дамытудың бір жолы. Олар гүлдер мен жапырақтардан коллаж жасау, құмнан

әртүрлі фигуралар тұрғызу арқылы жаңа нәрселер ойлап табуды үйренеді. Сонымен қатар,

серуендеу кезінде оларға табиғаттың әсемдігін сипаттауды сұрау – баланың

бақылағыштығын арттырады.

6. Сұрақтар қою және жаңа ойлар айтуға үйрету

Баланың шығармашылығын дамыту үшін оған «Неге бұлай?», «Егер былай болса, не

өзгерер еді?» деген сұрақтар қою маңызды. Бұл баланың логикалық ойлау қабілетін

күшейтіп, жаңа идеялар ойлап табуға итермелейді.

Қорытынды

Баланың шығармашылық қабілетін дамыту – оны еркін ойлауға, қиялдауға, өз идеясын

білдіруге үйрету. Бұл үдерісте ата-аналар мен тәрбиешілер баланың қызығушылығын

қолдап, оның кез келген идеясын құнды деп қабылдауы керек. Егер бала өз

шығармашылығы үшін мақтау естісе, ол өзіне сенімді болып, жаңа нәрселерді ойлап табуға

ұмтылады. Сондықтан мектепке дейінгі жастағы баланың шығармашылығын дамыту –

оның болашағы үшін жасалған маңызды қадам.

(421сөз)

Тексерілді _____________