«Қоса салынған мәтіндерді тазалайтын Word құжаттары» жарыс сабақ

Шығыс Қазақстан облысы білім басқармасының
«Рымбек Байсеитов атындағы Семей қаржы-экономикалық колледж»
коммуналдық мемлекеттік қазыналық кәсіпорын





«Кеңселік қосымшалардағы бағдарламалау» пәнінен сайыс сабақ
Тақырыбы: «Қоса салынған мәтіндерді тазалайтын Word құжаттары» жарыс
сабақ








Дайындаған арнайы пәндер
оқытушы:Г.Қ.Қайырбекова



2019-2020 оқу жылы

САБАҚ ЖОСПАРЫ № 7
1. Атаулы категориясы
1.1. Мамандығы мен біліктілігінің атауы 1304000 «Есептеу техникасы және бағдарламалық
қамтамасыздандыру» (түрлері бойынша)
1304012 – Электрондық есептеу машиналарының
операторы
1.2. Курсы, тобы ІІ курс, 18 VTZ-4, 18 VTZ-5, 18 VTZ-6
1.3. Оқу модулінің/пәннің, меңгеретін тараудың
атауы
КМ 03. Мәтіндік құжаттарды, кестелерді,
презентацияларды, мазмұнның деректер қорын,
цифрлық бейнедегі объектілерді, мультимедианы,
графикалық редакторлардың құрал-саймандарын
және офистік қосымшалар үшін бағдарламалық
өнімдер әзірлеу және өңдеу
«Кеңселік қосымшалардағы бағдарламалау»
1.4. Сабақтың тақырыбы Қоса салынған мәтіндерді тазалайтын Word
құжаттары
1.5. Сабақтың ұйымдастырушылық формасы топтық
1.6. Білім алушылырдың тақырып бойынша қызметті
орындау үшін қажетті білімі мен иемділігі
- мәтіндік құжатты пішімдеудібілу;
- стильдер және пішімдеу тапсырма аумағындағы
стильдермен әрекеттердібілу;
- Word-та грамматиканы тексеруді білу.
1.7. Кәсіби және енбекпен қамтылуы үшін білігін
біріктірудегі оқу сабағының мүмкіншілігі
- қарым-қатынас жасау дағдысы;
- ақпаратты қабылдай алуы;
- алынған ақпаратты тәжірибе жүзінде қолдана білу.
2. Сабақтың мақсаты
2.1. Студенттердің дәл осы сабақта үйренетін
жұмысқа орналастырудың және жұмысты іздеудің
келесі ептіліктерін жетілдіруге мүмкіндік береді
- тыңдай алу;
- топпен қарым-қатынас;
- өзгенің пікірімен алмасу.
2.2. Студентерді жаттықпа сабақтар барысында
меңгеретін кәсіптік ептілікке үйрету
- жұмыс орнын дұрыс тағайындау;
- әдебиетпен жұмыс істей алу;
- топта жұмыс істей алу;
- логикалық ойлау.
3. Сабақ қорытындысын сипаттау
3.1. Сабақтың аяғында білім алушылар білуі және
істеуі қажет
- мәтіндік құжатты пішімдеудібілу;
- стильдер және пішімдеу тапсырма аумағындағы
стильдермен әрекеттердібілу;
- Word-та грамматиканы тексеруді білу.
3.2. Сапа белгілері - мәтіндік құжатты пішімдеудібілуі;
- стильдер және пішімдеу тапсырма аумағындағы
стильдермен әрекеттердібілуі;
- Word-та грамматиканы тексеруді білуі.
4. Жоспарлау фазасы
4.1. Оқу-әдістемелік жабдықтау, анықтамалық
әдебиеттер тізімі
Л.Д.Слепцова «Программирование на VBA в
Microsoft Office 2010»
4.2. Техникалық жабдықтау, материалдар ДК,MicrosoftWord
4.3. Студенттер іс-әрекетінің ретін сипаттау - мәтіндік құжатты пішімдеудімеңгеру;
- стильдер және пішімдеу тапсырма аумағындағы
стильдермен әрекеттердімеңгеру;
- Word-та грамматиканы тексеруді меңгеру.
4.4. Оқытушының рөлі - тақырып бойынша негізгі түсініктерді хабарлау;
- терминдерді және олардың ретін сипаттау.
5. Жоспарды жүзеге асыру
5.1. Сабақ жоспарының сипаттамасы, оқытушы мен
студенттер іс-әрекетінің мазмұны (кесте)
Кесте «Оқытушы мен студенттер өзара әрекетінің
мазмұны мен оны ұйымдастыру»
6. Бағалау
6.1. Орындалған тапсырмалардың сапасын бағалау Жаңа түсініктер мен терминдерді меңгеру дәрежесін
анықтау.


Оқытушы: __________ Қайырбекова Г. Қ.

Сабақ мазмұны
№ эле-
мента
Сабақ элементі, қарастырылатың сұрақтар,
оқытудың әдістері мен тәсілдері
Қосымшалар,
өзгерістер
1. Ұйымдастыру (2 мин)
1) Кабинеттің сабаққа дайындығын тексеру
2) Компьютерлердің сабаққа дайындығын тексеру
3) Оқушылармен амандасу
4) Оқушыларды түгендеу
5) Сабақтың мақсатымен таныстыру

2. Үй тапсырмасын сұрау (15 мин)
Л.Д.Слепцова «Программирование на VBA в Microsoft Office
2010», 24-27 беттер

3. Жаңа сабақ (20 мин)
ЖАҢА ТАҚЫРЫПТЫ ТҮСІНДІРУ
Курс тақырыбы: Мәтіндік және машиналық аударманы тану
жүйесін ажыратады Сабақтың тақырыбы: : Қоса салынған
мәтіндерді тазалайтын Word құжаттары..
Жоспар:
1. Пішімдеу әрекеттер
2. Пішімдеу панелі
3. Жалпы панелі

4. Жаңа сабақты бекіту (10 мин)
САБАҚТЫ БЕКІТУ
1. Орындаған жұмыстарын тексеру
Сабақты бекіту:
1. Мәтіндік құжаттар деген не?
2. Пішімдеу панелі туралы айтыныз?
3. Курсив туралы айтыныз

5 Сабақты қорытындылау, оқушыларды бағалау (2 мин)
6 Үйге тапсырма беру (1 мин)
Л.Д.Слепцова «Программирование на VBA в Microsoft Office
2010», 349 бет


Оқытушы Қайырбекова Г.Қ.
қолы аты-жөні

Дәріс №7
Курс тақырыбы: Мәтіндік және машиналық аударманы тану жүйесін ажыратады
Сабақтың тақырыбы: : Қоса салынған мәтіндерді тазалайтын Word құжаттары.
Сабақтың мақсаты:
1. Оқытушылық: Бейнедегі объектілерді, мультимедианы, графикалық
редакторлардың құрал-саймандарын және офистік қосымшалар үшін
бағдарламалық өнімдер әзірлеу және өңдеу.
2. Тәрбиелік: Жалғыз жумыс істеу уйренуы.
3. Дамытушылық: Кеңселік қосымшаларға арналған бағдарламалау әдістерін
қолдану

Ұйымдастыру:
А) Кабинеттің гигиеналық тазалығын тексеру;
Ә) Оқушыларды түгендеу;
Б) Оқушылардың сабаққа дайындығын тексеру;
В) Сабақтың мақсатымен таныстыру.
Үй жұмысын тексеру: Л.Д.Слепцова «Программирование на VBA в Microsoft Office
2010», 24-27 беттер

Жоспар:
4. Пішімдеу әрекеттер
5. Пішімдеу панелі
6. Жалпы панелі

1. Мәтіндік құжатты пішімдеу
Құжатты пішімдеу-оның сыртқы түрін өзгерту. WORD құжаттарды бес түрлі
деңгейде пішімдеуді қамтамасыз етеді:
o таңба деңгейінде (гарнитураны өзгерту, сызу, шрифт өлшемі мен түсі, сөздегі
әріпаралық интервал, анимация және т. б.).);
o абзацтардың деңгейінде (сол жақ жиегі бойынша, оң жақ жиегі бойынша,
ортасында және ені бойынша тегістеу; оң және сол жақ шегіністер; бірінші жолдың
шегіністері; абзацқа дейінгі және одан кейінгі шегіністер; жоларалық интервал, беттерге
және т. б. бөлуді басқару.);
o бет деңгейінде (бет параметрлері, бет бағдарлары, жақтаулар, бірінші бет
колонтитулдары, жұп және тақ беттер және т. б.).);
o бөлім деңгейінде (келесі беттен немесе ағымдағы беттен бөлімдерді
қалыптастыру, бағандарға және т. б. мәтіндерді бөлу.);
o құжат деңгейінде (бет нөмірлері, мазмұны және т.б.).
Таңбаларды пішімдеу үшін қаріп тілқатысу терезесі (пішім / қаріп) немесе
пішімдеу құралдар тақтасындағы пәрмендер қолданылады. Ежелерді пішімдеу диалог
терезесі арқылы пішім / еже командасымен ашылатын еже арқылы жүзеге асырылады.
Таңдалған мәтінді пішімдеу пішімі / пішімдеуді көрсету пәрменін орындау арқылы
тапсырмалар аймағында болады.
Стильдер
Стильдер құжатты және оның абзацтарын сыртқы ресімдеу үшін арналған, яғни
стильдер құжатты пішімдеу үшін қолданылады. Стиль-бірнеше рет пайдалану үшін
бірегей атауымен сақталатын пішімдеуші командалар жиынтығы. Мәтіннің әрбір

элементін қолмен пішімдеуден гөрі, мәнерді пайдаланып пішімдеу жылдамырақ, себебі
бір команда (стиль) мәтін параметрлерінің тобын автоматты түрде пішімдейді.
Үш негізгі стиль түрі бар:
1. Таңбаның мәнері қаріпті, өлшемді, сызуды, орналасуын және аралығын қоса
алғанда, таңбаларды пішімдеу параметрлерін қамтиды.
2. Еже (абзац) мәнерінде жоларалық интервалдар, шегіністер, Туралау және
табуляция орындары сияқты еже пішімдеу параметрлері бар. Еже стилінде таңбаларды
пішімдеу мәнерлері немесе параметрлері болуы мүмкін. Word-та қолданылатын көптеген
стильдер-еже стильдері.
3. Кесте стилінде кестелерді пішімдеу параметрлері бар(кестені кірістіргенде, ол
әдетті кесте стилі – торы тағайындалады).
Үлгі негізінде жаңа құжатты жасау кезінде әдеттегі, ол жалпы мақсаттағы негізгі
стильдер жиынтығынан (кірістірілген стильдерден) стильдер жиынтығының көшірмесін
алады: кәдімгі, 1, 2, 3 тақырыптары.
Құжатқа мәтінді енгізу аяқталған соң және мәтін редакцияланғаннан кейін, барлық
құжаттың сыртқы түрін өзгерту үшін Автоформат командасын пайдаланған жөн.
Құжатты Автоматты пішімдеу кезінде әрбір абзацқа Word стилінің бірі
тағайындалады. Мысалы, тақырып 1 – тақырып немесе 2 - Тақырып мәнері , негізгі
мәтіннің абзацы-негізгі мәтін мәнері, тізім-мәнері кіретін абзац. Ескерту мәтін мәнері,
жоғарғы колонтитул – Жоғарғы колонтитул стилі, ал бет нөмірлері – бет нөмірі және т. б.
Word стандартты стильдегі құжаттың абзацтарын белгілеу стильдер
кітапханасынан стильдерді қолдану есебінен жасалған құжаттың сыртқы түрін жылдам
өзгертуді қамтамасыз етеді. Кірістірілген мәнерлер әр түрлі деңгейдегі тақырыптарды
пішімдеуді қамтамасыз етеді және құжаттың иерархиялық құрылымын құрылым
режимінде көруге, сондай-ақ мазмұнды жылдам құруға мүмкіндік береді.
Сонымен қатар, құжаттың ең азатжолдары үшін әдеттегі емес, негізгі мәтін мәнері
қолданылса, қалған мәтін мәнерін қозғамай, тек негізгі мәтін мәнерін қайта пішімдей
аласыз.

2. Тапсырмалар аясындағы стильдермен операциялар стильдер мен пішімдеу
Стильдерді өзгертуге және жаңаларын жасауға болады. Сонымен қатар,
пішімделген мәтінге басқа мәнерді қолдануға болады (мәнерді қоюға), яғни оны қайта
пішімдеуге болады.
Ол үшін Пішім / стиль және пішімдеу командасын таңдау керек, "стиль және
пішімдеу" режимінде тапсырмалар аймағы пайда болады. Жүгіргіні қайта пішімдейтін
мәтінге орнатыңыз және "қолдану үшін пішімдеу таңдаңыз" бөлімінде тапсырмалар
аймағында қажетті мәнерді нұқыңыз, жүгіргінің астындағы абзац таңдалған мәнерге қайта
пішімделеді.
Егер мәнерді өзгерту немесе жаңа мәнерді жасау қажет болса, меңзерді өзгерту
қажет болатын мәтінге орнатыңыз, тапсырмалар аймағында "таңдалған мәтінді пішімдеу"
бөлімінде мәтін мәнері меңзер астында көрсетіледі. Одан әрі, тінтуірдің көрсеткішін
мәнердің атауына апарып, пайда болған оң жақ көрсеткіге басу керек, командалар тізімі
ашылады: пішімді тазарту, мәнерді өзгерту, мәнерді жасау. Қажетті пәрменді таңдаңыз
(мәнерді өзгерту немесе жасау), тиісті диалог терезесі пайда болады, онда мәнерді
өзгертуге немесе жасауға болады.
Әдеттегі Стиль басқа еже стильдерінің көпшілігі үшін негіз болып табылады,
сондықтан мәнерді өзгерткенде, әдеттегі мәнерлерді өзгертеді. Стиль әдеттегі стильдер
бірде-бір стильге негізделмеген.

1-сурет

Құжатты редакциялау және пішімдеу барысында құжатқа енгізілетін мәтіндік
құжаттардың элементтері:
o колонтитулдар (түрі / Колонтитулдары).
o таңба (кірістіру / таңба).
o сілтеме (сілтемелер; суреттердің, кестелердің, формулалардың атаулары; айқас
сілтемелер; мазмұны және көрсеткіштері). Кірістіру / сілтеме командасы бар.
o ескерту (кірістіру / ескерту).
o гиперсілтеме (кірістіру / гиперсілтеме).
o бетбелгі (кірістіру / бетбелгі).
o фондар, төсеніштер және тақырыптар (Формат / Фон, Формат / тақырып).
Колонтитул-бұл мәтін немесе сурет (беттің нөмірі, құжаттың басып шығарылған
күні, құжаттың атауы, автордың тегі, сурет және т.б.), ол құжаттың әрбір бетінің төменгі
жағында немесе жоғарғы жағында басылады. Орналасу орнына байланысты (беттің
жоғарғы немесе төменгі жағында) колонтитулдар жоғарғы және Төменгі болады.
Колонтитул жасау үшін Вид / колонтитул командасын орындау қажет.
Колонтитулдар, құжат фоны сияқты, сондай-ақ парақтардың өлшемі мен бағдары, бет
нөмірлері, беттер мен бөлімдердің үзілімдері бет пен құжаттың сыртқы түрін өзгертуге
жатады.
3. Word-да емлені тексеру (емлені және грамматиканы)
Емлені тексеру (емле) - бұл құжаттағы сөздердің жазылуын тексеруге және
түзетуге мүмкіндік беретін редактор құралы. Редактор тексерілетін құжаттағы сөздерді
сөздікпен салыстырады, бұл ретте белгісіз сөздер бөлінеді. Осыдан кейін сөзді өткізіп,
оны түзетуге немесе сөздікке енгізуге болады.
Грамматиканы тексеру-бұл хаттардың грамматикалық және стилистикалық
ережелерін тексеру.
Емлені тексерудің бірнеше жолы бар:
1. Мәтін енгізу кезінде емлені және грамматиканы тексеру.
2. Емле және грамматиканы қолмен тексеру.
Емлені және грамматиканы автоматты түрде тексеру үшін мыналарды орындаңыз:
Сервис/параметрлер пәрменін таңдап, пайда болған терезеде емлені қойындысын
нұқыңыз. Емлені автоматты түрде тексеріп, грамматиканы автоматты түрде тексеріңіз.
Емлені және грамматиканы қолмен тексеру үшін Сервис/емлені пәрменін таңдау
қажет, емлені диалог терезесі пайда болады.

Сабақты бекіту:
4. Мәтіндік құжаттар деген не?
5. Пішімдеу панелі туралы айтыныз?
6. Курсив туралы айтыныз

Сабақты қорытындылап, оқушыларды бағалау:
Сабаққа қатысулары мен үй тапсырмасы бойынша оқушыларды бағалаймын.

Үй жұмысы: Л.Д.Слепцова «Программирование на VBA в Microsoft Office 2010», 349 бет


Әр топқа тапсырмалар таратылады. Тапсырманы дұрыс орындаған топ 20 ұпайдан
алады. Компьютерге отырмастан бұрын электронды есептеуіш машиналарымен жұмыс
кезіндегі ережелерге тоқталып, еске түсіреміз.
Мәтін және оның бөліктерін ерекшелеу әрекеттеріне жаттығу:

Тапсырма №1:
Берілген мәтінді тер және бірінші сөйлемнің бірінші сөзін жартылай қалыңдатып жаз,
екінші сөйлемнің екінші сөзін жантайиып жаз және үшінші сөйлемнің үшінші сөзін астын
сыз.
Жаңылтпаш – қазақ ауыз әдебиетінің шағын жанры. Жаңылтпаш ойын-
сауыққа жиналған жұртты күлдіру, жас ұрпақтың тілін ұстартып, әр түрлі сөзді шап
шаң айтуға үйрету мақсатымен пайда болған. Жаңылтпаштың сөздері адамды жаңыл
дыратындай қиын, көбінесе, ұяң және қатаң дауыссыз дыбыстардан құралады, қара с
өз немесе өлең түрінде келеді.

Тапсырма №2:
Мына берілген мәтінді тер және оны көшіріп төрт рет жаз. Туралау әрекеттерін орында
(оң, сол, ортасына, екі жақ шеттері бойынша).
Жаңылтпаш – қазақ ауыз әдебиетінің шағын жанры. Жаңылтпаш ойын-
сауыққа жиналған жұртты күлдіру, жас ұрпақтың тілін ұстартып, әр түрлі сөзді шап
шаң айтуға үйрету мақсатымен пайда болған. Жаңылтпаштың сөздері адамды жаңыл
дыратындай қиын, көбінесе, ұяң және қатаң дауыссыз дыбыстардан құралады, қара с
өз немесе өлең түрінде келеді.

Тапсырма №3:
Мына мәтінді теріп, жол аралық интервалын 2,0см. етіп орында.
Алтын емле белбеу – алтын шапқан, әшекейленген белбеу.
Берен белбеу – қымбат металдан жасалған белбеу.
Гауһар кәмәр – гауһармен сәнденген белбеу
Зер белбеу – алтынмен әшекейленген белбеу.
Қамар белбеу – зерлі, әшекейлі белбеу.

Тапсырма №4:
Мына мәтіннің шрифтінің атын және номерін өзгертіп жаз.
Қамаштан көріп қалашты,
Қалашқа Жарас таласты.
Бөлінсін десең қалаш тең,
Таласпа Жарас Қамашпен.

Тапсырма №5:
1. А.Құнанбаевтың «Ғылым таппай мақтанба» өлеңін жазып, «Абай» атауымен сақтап
қойыңыз.
Ғылым таппай мақтанба,
Орын таппай баптанба.
Құмарланып шаттанба,

Ойнап босқа күлуге.

Тапсырма №6:
1. Мәтіндегі «жаңылтпаш» сөздерін ерекшелеп, Формат–Шрифт сұхбат терезесіндегі
Анимация астарлы бетінен «Фейерверг» жанбітірімді таңда.
Жаңылтпаш – қазақ ауыз әдебиетінің шағын жанры. Жаңылтпаш ойын-сауыққа жиналған
жұртты күлдіру, жас ұрпақтың тілін ұстартып, әр түрлі сөзді шапшаң айтуға үйрету
мақсатымен пайда болған.

Тапсырма №7:
1. Мына мәтінді теріп жаз, «Пішімдеу» сөзін түрлі түсті етіп ерекшеле және екінші
сөйлемнің шрифтінің түсін қызыл етіп өзгерт.
Пішімдеу – деп мәтіндік құжаттарды рәсімдеу бойынша жүргізілетін әртүрлі әрекеттерді
айтады. Құжатқа пішімдеуді құжат құрғанға дейін де, сол сияқты одан кейінде жүргізуге
болады.

Тапсырма №8:
1. Мәтіндегі «жаңылтпаш» сөздерін ерекшелеп, Формат-Шрифт сұхбат терезесіндегі
Анимация астарлы бетінен «Мерцание» жанбітірімді таңда.
Ғылым таппай мақтанба,
Орын таппай баптанба.
Құмарланып шаттанба,
Ойнап босқа күлуге.

Тапсырма №9:
Мына мәтінді алдына «маркер» қойып теріп жаз.
Алтын емле белбеу – алтын шапқан, әшекейленген белбеу.
Берен белбеу – қымбат металдан жасалған белбеу.
Гауһар кәмәр – гауһармен сәнденген белбеу
Зер белбеу – алтынмен әшекейленген белбеу.
Қамар белбеу – зерлі, әшекейлі белбеу.


Оқытушы Қайырбекова Г.Қ.
қолы аты-жөні