Сергеевка ауылының ЖОББМ

бастауыш сынып мұғалімі

Тойшубекова Жансауле Карсаковна

педогог-сарапшы

Сабақ барысында мәтіндермен жұмыс істеудің тиімді стратегиялары

Білім беру жүйесінде мәтіндермен жұмыс істеу оқушылардың сыни ойлауын, түсіну қабілетін және ақпаратты талдау дағдыларын дамытуға бағытталған маңызды әдіс болып табылады. Дұрыс таңдалған стратегиялар оқушыларға мәтінді тереңірек меңгеруге, маңызды ақпаратты саралап, оны тиімді пайдалануға көмектеседі. Бұл эсседе сабақ барысында мәтіндермен жұмыс істеудің ең тиімді стратегиялары қарастырылады.

1. Алдын ала ұйымдастыру стратегиясы

Сабақ басталар алдында мұғалім оқушыларға мәтіннің мазмұны туралы қысқаша шолу жасап, негізгі тақырыптар мен мәселелерді айқындауға көмектесуі керек. Бұл стратегия оқушылардың мәтінге деген қызығушылығын арттырады және оларды оқу процесіне белсенді қатысуға ынталандырады. Алдын ала сұрақтар қою немесе болжау әдісі оқушылардың мәтіннің құрылымын алдын ала түсінуге мүмкіндік береді.

2. Белсенді оқу стратегиялары

Мәтінді оқу барысында әртүрлі әдістерді қолдану оның мазмұнын тереңірек түсінуге көмектеседі. Оқушылар мәтіннің маңызды бөліктерін белгілеп, кілт сөздерді жазып алып немесе сызбалар құру арқылы ақпаратты құрылымдауы мүмкін. Сондай-ақ, «INSERT» (Интерактивті таңбалау жүйесі) әдісі арқылы оқушылар мәтінге белгі қойып, өздерінің түсінігін бақылап отырады.

3. Сұрақ қою және талқылау әдісі

Мәтінмен жұмыс істеу кезінде сұрақ қою стратегиясы өте тиімді. Мұғалім оқушыларға ашық сұрақтар қойып, олардың ойлау қабілетін дамытады. Мысалы, «Бұл мәтіннің негізгі идеясы қандай?» немесе «Автордың көзқарасын қалай сипаттауға болады?» деген сұрақтар оқушылардың мәтінге деген талдау дағдыларын қалыптастырады. Сонымен қатар, топтық талқылаулар оқушылардың пікір алмасуына және мәтінді әртүрлі қырынан қарастыруға мүмкіндік береді.

4. Мәтінді қайта құру және қорытынды жасау

Мәтінді оқу аяқталғаннан кейін оқушылар оның мазмұнын қорытындылап, негізгі ойды тұжырымдауы қажет. Бұл үшін графикалық ұйымдастырушыларды (ментальді карталар, диаграммалар) қолдану тиімді. Сонымен қатар, оқушыларға мәтін негізінде қысқаша эссе жазу немесе негізгі ойды басқа сөздермен баяндау тапсырмасын беру олардың мәтінді толық меңгеруіне ықпал етеді.

Қорытынды

Мәтіндермен тиімді жұмыс істеу стратегиялары оқушылардың оқу белсенділігін арттырып, олардың ақпаратты түсіну және өңдеу дағдыларын жетілдіреді. Оқу барысында алдын ала ұйымдастыру, белсенді оқу, сұрақ қою, талқылау және қорытындылау әдістерін қолдану білімді тереңдетуге және сыни ойлау дағдыларын дамытуға көмектеседі. Сондықтан мұғалімдер осы стратегияларды жүйелі түрде қолдану арқылы оқушылардың білім алуын барынша тиімді ете алады.